muslim.uz

muslim.uz

Суббота, 10 Март 2018 00:00

Вақт қиличдир...

Аллоҳ таоло инсон ҳаётига зарур бўлган барча нарсаларни, шу жумладан, унинг умрини, вақтини белгилаб, ҳисоблаб чегараси, қадр-қиймати билан яратди. Бу ҳақда Қуръони каримда хабар бериб шундай дейди: «Унинг даргоҳида ҳар бир нарса ўлчовлидир» (Раъд, 8 ).

Шундан келиб чиққан ҳолда, ҳар биримиз ўзимизга берилган вақтдан унумли фойдаланишга интилишимиз лозим экан. Улуғ аждодларимиз, буюк олимларимиз вақтларига жуда харис бўлган. Зеро, улар инсон учун берилган вақтни чегарали ва қиймати юқори эканини яхши билган ва шунга мувофиқ амал қилган. Буюк олим Ҳасан Басрий раҳматуллоҳу алайҳ айтади: «Мен бир қавмни кўрдим, сизларга қараганда ўз вақтларига дирҳаму динорлардан ҳам кўра муҳаббатли эди, яъни умр вақтларининг ҳар бир дақиқасини ғанимат билар ва умрни фойдали амалларга, дунё ободлигига сарфлашарди».

Умар ибн Абдулазиз раҳимаҳуллоҳ  айтади: «Кеча ва кундуз сенинг жисмингда ўз ишини кўрсатяпти, демак, сен ҳам уларни ғанимат бил ва фойдаланиб қол».

Баъзи донишмандлар: «Манфурликнинг аломати вақтни зое қилишдир», деб таъкидлашган. Айрим олимлар эса: «Вақт қиличдир, агар сен уни кесмасанг, у сени кесади, яъни умринг беҳуда кечади», деб таъкидлашган.

Ҳазрати Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам ҳаёти, сўзлари, амаллари, ибодатлари, умматларига ғамхўрликлари, меҳр-муҳаббатлари, башоратлари орқали вақт бебаҳо неъмат эканини таъкидлаб, бундай деганлар: «Беш нарсани беш нарсадан олдин ғанимат билинг: кексаликдан олдин ёшликни, бетобликдан олдин саломатликни, фақирликдан олдин бойликни, бандликдан олдин бўш вақтингни, ўлимингдан олдин тирикликни ғанимат билинг» (Бухорий ва Муслим ривояти).

Имом Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ ҳикматларининг бирида бундай деб марҳамат қилган: «Ҳар куни тонг ёришганда Аллоҳ томонидан бир жарчи: «Эй Одам боласи! Мен янги кунман, сенинг барча амалингга гувоҳман. Мендан яхши амаллар қилиб, фойдаланиб қол, чунки мен то қиёмат кунига қадар қайта келмайман», деб жар солади».

Динимизнинг таълимотида ҳам вақтнинг қадр-қиймати юқори бўлгани учун ҳам субҳ вақтида уйғонишга чақирилади. Бу ҳақдаги одоб-ахлоқларимиз талабига кўра, кўп ухлаш хосиятли эмас. Беш соатдан саккиз соатгача бўлган уйқу энг афзалидир. Зеро, донишмандлар кўп гапириш, кўп ейиш қатори кўп ухлашдан ҳам қайтарган. Хабарларда келишича, «Тонгда ухлаш ризқни камайтиради». Ғайратли, шижоатли бўлиш, лоқайдлик ва бепарволикдан узоқда бўлиш зарур. Чунки ҳазрати Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам бир ҳадисларида шундай марҳамат қилганлар: «Аллоҳ таоло Ўз бандалари орасида ғайратлисини яхши кўради» (Табароний ривояти).

 

Муслим АТАЕВ,

Тарих фанлари номзоди, Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво бўлими ходими

ЎМИ Матбуот хизмати

Суббота, 10 Март 2018 00:00

Тўнғич қизимга мактуб

Мунис қизгинам, бир иш қилишингдан олдин обдон ўйла, шошма-шошарлик қилма, қатъий қарорингдан кейинги воқеалар кетма-кетлигига мендек жавоб берма. Ҳаётда ҳамма нарса бўлади, мабодо сенга нисбатан зулм ва ноҳақликлар бўлса барчасини Аллоҳга ҳавола эт, бандасига эмас. Неки сўрасанг, Аллоҳдан сўра, беминнат ёрдамчи, ягона илоҳдир. Ҳар бир нарсани Аллоҳга таваккал қилиб бошла, ошкораю пинҳона ёд эт.

Мушкул вазият ва қийинчиликларга бардош қилиш билан кўп ютуқларни қўлга киритиш мумкин. Ҳаётдаги оғир кунлар келгусидаги мусибатли кунларга бардош беришда мадад бўлади сенга. Бу дунё ўткинчи бўлибгина қолмай, синов-имтиҳондир ҳам. Ҳеч қачон нотаниш одамлар суҳбатида бўлма, эътиқод-амалинг Буюк Қуръони карим ҳамда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам  ҳадислари бўлсин. Илм олишда дангасалик қилма, диний ва дунёвий билимларингни кучайтир. Аллоҳга ибодат қилиб ота-онанг ҳаққига ҳам дуо қил қизим. Ўрганганларингни жигарларингга ҳам ўргат, мабодо мен улгурмасам...

Билмайман, сенга қандай синовлар келади. Хотиржамликка чўмилиб, ғафлатда қолма.

Менга синов фақат турмушдан келди. Чунки мен хотиржам эдим. Оилавий масалаларда чин дилдан, очиқ кўнгиллик ила фақат яхшиликларга ошно бўлиб эр ва қариндошлар масаласида қўлимдан келганча тиришиб ҳаёт бошладим. “Ўзинг яхши – олам яхши”. Ҳар бир ишни холис Аллоҳ учун қилсам, бундан ким айб топади шиорларим ила бошлаган турмушимда совуқ, изғирин, бўронлар бошланган. Ҳар бир ишни икки томони бўлгани ҳолда фақат салбий кашф этила бошладим.

Қалбингни Аллоҳдан ўзгасига топширма. Эвазига алам оласан. Атрофингдаги бузғунчи, ғийбатчи, дилозор кишиларга фақат ачиниш кўзи билан қарагин, зинҳор нафратланма, улар сен орқали, сен улар орқали синаляпсан, сабрли бўл. Балки сенга ҳақларингга риоя этадиган, Аллоҳнинг омонатига эҳтиёткорлик билан муомала қилгувчи куёв насиб этар. Аммо ҳеч нарсадан хотиржам бўлма. Ҳаётда сен кутмаган зарбалар бўлиши мумкинлиги ҳақида ҳам ўйлаб қўй. Охират азобларидан дунё азобларини устун қўйма. Жаннат ҳақида кўпроқ фикр юрит, дунё матоҳидан юз ўгир. Ҳар бир нарсанинг ҳикмати бор. Зеро, Аллоҳ берганни олиб қўйгувчи йўқ, бермаганини тортиқ қилувчи йўқ. Аммо сенга бераётган насиҳатларимга амал қилишим шу ёшда ўзгаришим қийинроқ бўлмоқда. Яшаб турган уйимни амманг меники дейиши, миниб турган машинамизни амакинг бошқани номига расмийлаштиришига роса жазавам тутди. Ҳар доим ҳар хил нарсалар эгри йўллар ахтаришлари асабимнинг, соғлигимнинг йўқолишига сабаб бўлди. Дунё матоҳи учун куюнма, майли юлғучларга бер уни. Эвазига соғлигингни асрайсан. Қизим ҳаттоки оғзингдаги луқмани тортиб олишлари ҳам мумкин, аммо қалбингда “нега?” деган савол туғилмасин – азобинг ортади. Шукр қилки “ҳақхўрлар” имонингни олишга қодир эмас. Ўшалар ачинишга лойиқ бўлмасалар-да ачин ва қўл силта.

Қизим биров нарса берса севинма, миннати ўлдиради. Бировлар ёрдамига умидвор бўлма, кутма... Нафсингни ҳар томонлама енг, кўпроқ китоб ўқи, қалб гапга ўчлигини ҳам йўқот. Ҳасратларингни ўзгаларга айтиш ила енгил бўлишни ўйлама ҳам. Дўстинг Аллоҳ, дардкашинг онангдир. Мен йўқ бўлсам сингилларингга суян, ишон. Оила ва фарзандларини энг охирги ўринга қўйишини олмаган-да даданг рисоладагидек турмуш ўртоқ, аъло даражадаги отадир. Баъзи хислатларидан яқинлари фойдаланишади, халос.

Қорани оқдан ажрата оладиган ёшдасан. Илмли бўлсанг, сабрли бўласан. Сабрли бўлсанг, ҳеч кимнинг зулми ўтмайди. Баъзида сендаги жаҳлни кўриб ҳайрон қоламан, бу қаердан келди. Вазмин ва имонли бўл. Чегараларни аниқлаб, ҳадлардан ўтма. Ҳаётни, сенга берилган умрнинг ҳамда имкониятларнинг қадрига ет. Бошимдан ўтганларини шикоят қилиб эмас, ибрат бўлсин деб эслатдим. Шайтоннинг макрларидан эҳтиёт бўл деб айтдим. Аслида улар ҳам ёмон одамлар эмас...

 Ўзингни бегоналарнинг ёмон назаридан асра қизим!

 

Онаизоринг

Суббота, 10 Март 2018 00:00

Шеърият бўстони

УМР ЎТМОҚДА

Неларгадир интиламан, етмоқ истайман,

Етай дейман, арғумоғим жадал қистайман.

Етиб зўрға қўл узатсам ўшал ярқироқ,

Сароб чиқар, дилгинамни қийнайди фироқ.

Кунлар ўтар, ойлар ўтар, умр ўтмоқда,

Боболарим мангуликка сингиб кетмоқда.

 

Қайларгадир югураман, толиб қоламан,

Манзилимга етолмайин, ҳориб қоламан.

Бир лаҳза тин олиб-олмай яна манзилга

Талпинаман, чопқиллайман, сўлиш оламан.

Йиллар ўтар, йўллар ўтар, давр ўтмоқда,

Момоларим мангуликка сингиб кетмоқда.

 

Изланаман, шамолдан тез, сувдан-да тиниқ

Мўъжизанинг сир-асрорин билиб олишга.

Уринаман селларнинг ҳам жиловин олиб,

Эл измига, юрт корига жадал буришга.

Еллар ўтар, селлар ўтар, замон ўтмоқда,

Азизларим мангуликка сингиб кетмоқда.

 

Тизгини йўқ туйғуларда титраб қоламан,

Ечим топмай гоҳо оғир ўйга толаман.

Умр йўли қайга туташ, сўйла, замондош,

Англадикми – шу азиз эл энг яқин қўлдош.

Англадикми – инсоф-имон энг содиқ йўлдош...

 

СОҒИНЧ

 

Ўлими олдидан онам сўзлари:

«Отангнинг юзига тик боқма, болам,

Нега кўринмайди, кенжа неварам!

Рози бўл! Бу сенга охирги нолам...»

 

Сўнгги нафасда ҳам онам раҳматли,

Отамни эслади, бўлди мукаррам.

Неварасин суйиб, таскинлар бериб,

Бошида парвона бўларди ҳар дам.

 

Онажон, ўлим ҳақ, умр ўткинчи,

Юрганман, кулганман бўлиб ҳазилкаш.

Энди дунёларга сиғмас ўкинчим

Сиз учун қора ер бағри қазилгач.

 

Онажон, меҳрингиз ҳамон излайман,

Начора, тополмай тунлар бўзлайман.

Қўмсайман, қайлардан излай, онажон,

Соғинч денгизида ўртанади жон...

                                                                   

Маҳмуд ШОМИРЗАЕВ

 

Ғаллаорол

Четверг, 08 Март 2018 00:00

Пиёда юришнинг фойдалари

Хасталикларга даво. Пиёда юриш қон айланиш тизимимизни яхшилайди. Юрмаётган пайтимизда ҳам қон айланиш тизимимизда меъёрни пасайтирмайди.

Руҳан тетиклаштиради. Руҳий мувозанатни сақлашда аҳамияти катта. Стрессга берилган пайтимиз адреналин қон билан бирикиб, кайфиятимизга жуда ёмон ва салбий таъсир кўрсатади. Пиёда юришимиз эса, адреналиндан тезроқ халос қилиб, бизни тинчлантиради ва мувозанатга келтиради.

Пиёда юриш қувонч гормонлари бўлмиш эндорфинларни кўп миқдорда ишлаб чиқаришга сабаб бўлиб, кайфиятимизни кўтаради. Айни дамда баъзи оғриқларнинг йўқолишига олиб келади.

Энг асосийси, Сизга яшаётганингизни ва ҳаёт давом этаверишини доимо эслатиб туради!

Четверг, 08 Март 2018 00:00

Ота-она  меҳмондир

Aллоҳ таолога энг суюкли ишлардан бири ота-онага итоат этиш, уларга меҳр-шафқатли бўлишдир.

«Биз инсонга ота-онасини (рози қилишни) буюрдик. Онаси уни заифлик устига заифлик билан (қорнида) кўтариб юрди. Уни (кўкракдан) ажратиш (муддати) икки йилда (битар). (Биз инсонга буюрдикки) “Сен Менга ва ота-онангга  шукр килгин! Қайтиш Менинг ҳузуримгадир» (Луқмон, 14).

Ота-она олдида секин, паст овозда, одоб билан сўзлаш керак. Заруратдан ортиқча гап айтилмайди. Уларнинг исмларини айтиб чақириш мумкин эмас. Қўполлик билан кўнгилларини оғритиш, назарларидан қолиш катта гуноҳлардан саналади. Кўча-кўйда ота-онадан илгари юриш, овқатга улардан олдин қўл узатиш, олдиларида ёнбошлаб олиш одобсизликдир.

Аллоҳ таоло марҳамат қилади: «Раббингиз, Унинг Ўзигагина ибодат қилишингизни ҳамда ота-онага яхшилик қилишни амр этди. (Эй инсон!) Агар уларнинг бири ёки ҳар иккиси ҳузурингда кексалик ёшига етсалар, уларга “уф!..” дема ва уларни жеркима! Уларга (доимо) ёқимли сўз айт! Уларга, меҳрибонлик билан, хорлик қанотини паст тут ва (дуода): “Эй Раббим! Мени (улар) гўдаклик чоғимда тарбиялаганларидек, Сен ҳам уларга раҳм қилгин!” де» (Исро, 23–24).

Демак, ота-она қарилик ёшига етганида уларга янада шафқатли бўлиш зарур. Кексаларнинг кўнгли худди боланикидай бўлиб қолади. Бундай ҳолатларда имкон борича уларнинг кўнглини оғритмасдан хоҳишларини бажариш, панд-насиҳат қилса, асло малол олмаслик керак.

Қайси хонадонда ота-она ёки улардан бири тирик бўлса, ўша оиладаги фарзандлар бахтлидир. Чунки уларда кўпроқ савобга эришиб қолиш имконияти бор. Ота-онани тириклигида қадрига етиб, иззат-ҳурматини жойига қўйганга нима етсин.

Умуман, кексаларимиз борлиги бизнинг катта давлатимиз. Улар гўё уйларимизнинг фаришталари. Кўпни кўрган бува-бувилар ёш оилалар учун ибрат мактаби. Улар набираларининг таълим-тарбиясини, одоб-ахлоқини назорат қилиб, ҳаётий тажрибалари асосида тўғри йўл кўрсатади.

Ота-она вафот этганидан кейин ҳам уларнинг фарзандлар устидаги ҳақлари тугамайди. Васиятларини адо этиш, ҳақларига доим дуода бўлиш фарзандлар бурчидир. Уларнинг қариндошлик алоқаларини давом эттириш, таниган-билган тенгқурларини йўқлаш, меҳмонга чақириш нур устига нур бўлади.

Расулуллоҳ  ҳузурига бир киши келиб: “Ё Расулуллоҳ вафотларидан кейин ҳам ота-онамга яхшилик қила оламанми?” деб сўради. У зот : “Ҳа, тўрт иш бор, уларни бажарсанг, ота-онангга яхшилик қилган бўласан: улар ҳаққига дуо қилиш, гуноҳларини кечишини Аллоҳдан сўраш, уларнинг насиҳат ва шаръий васиятларини бажариш, дўст-биродарларини иззат-икром қилиш ва ота-она тарафидан бўладиган қариндошликни давом эттириш”, деб жавоб бердилар (Имом Бухорий ривояти).

Халқ орасида, ота-она меҳмондир, деган ибратли сўз бор. Вақт ғанимат, азиз меҳмонларингизнинг яхши дуоларини олиб қолишга улгуринг. Уларга нима қилсангиз, эртага фарзандингиздан қайтади. Бу ҳақиқатга ҳаётда кўп гувоҳ бўлганмиз...

 

Фазлиддин МУСАХОВ,

Оҳангарон туманидаги “Қурайш” жоме

масжиди имом-хатиби

ЎМИ Матбуот хизмати

Top