Ер шарининг жанубий қутбида жойлашган Антарктиданинг туб “аҳоли”си – дунёдаги энг ювош ва ёқимтой жонзотлар бўлмиш пингвинлар яшайди. Олимларнинг таъкидлашича, пингвинлар қиш фасли келишидан олдин қитъанинг ҳар тарафидан бир томонга қараб ҳаракатланар экан. Чунки улар кетаётган тарафда катта жамоа йиғилади. Пингвин шу кетишда бир неча ҳафта давомида, юз километрдан ортиқ йўл босади. У бу сафарини гоҳида икки оёқда юриб, гоҳида эса қорни билан музда сирпаниб давом эттиради. Сафарнинг сўнггида эса катта майдонда бир неча юз мингга яқин пингвинлар тўпланадилар.

Хўш, бунинг сабаби нима?

Сабаби шуки, бу ҳудудда жажжи пингвинчалар тухумдан ёриб чиқади, шунингдек, ушбу майдон пингвинларнинг қишлаш жойи ҳисобланади. аммо улар босиб келган йўл машаққати қийинчиликнинг бошланиши эди.

Гап шундаки, она пингвинлар тухум қўйишлари биланоқ қишнинг изғиринли кунлари бошланиб кетади. Қишда бу майдонда ҳавонинг ҳарорати - 50° даражадан анча пастга тушиб кетади. Шу билан бирга бундай совуқ ҳавода шамолнинг тезлиги ҳам жуда юқори бўлади. Бундай совуқда тухумлар ва ундан чиққан жўжалар музлаб, ҳалок бўлиши мумкин. Нар пингвинлар ўз модаси қўйган тухумни оёқлари орасига қистириб, юмшоқ патлари билан муҳофаза қилади. Бу пайтда она пингвинлар ов қилиш учун денгизга йўл оладилар. Оталар эса тухумни эҳтиётлаш учун масъулиятни ўз бўйниларига оладилар. Тасаввур қилинг, кучли изғиринда тухум бир муддат ерга, аниқроғи музга қўйилса ёки ота пингвин ҳаракатланмаса, ўша ондаёқ музлайди. Шунинг учун ота тўхтовсиз равишда юриб, тухумнинг музлаб қолмаслиги учун ҳаракат қилади. Нар пингвинлар тўрт ойга яқин вақт давомида ҳеч нарса емайди ва ичмайди.

Баҳор келиши билан тухумлар ичидан полапонлар чиқишади, аммо кичкинтойлар оталарининг пинжиларини тарк этишмайди.

Полапонлар нима билан озиқланади?

Қизиқарли томони шундаки, бир неча ой оч юрган оталар ўзлари қийналсада, кичкинтойлари учун жиғилдонларида таом сақлаб қўйган бўладилар. Пингвинчалар ўша таом билан озиқланади. Бундай фидоийлик ва меҳрни қаерда кўргансиз?

Бу вақтга келиб, она пингвинлар денгиздан қайтиб келадилар. Улар ўтган ойлар давомида ғамлаган озуқаларини келтирадилар ва полапонларини ўша озуқа билан боқадилар. Оналар кичкинтойларни жуфтларидан қабул қилиб олгач, ов сафари навбати оталарга ўтади. Оталар ҳам қоринларини тўйдирганларидан сўнг дарҳол ортга қайтиб, она пингвин билан биргаликда фарзандларини улғайтирадилар.

Қисқа муддатдан сўнг кичкинтойлар ҳам етилиб, мустақил ҳаракатлана бошлайдилар. Мазкур ҳолат башариятга ибрат бўладиган мўъжизадир.

Биз тилга олган онгсиз бир мавжудот инсонлар орасидаги баъзи кимсалар учун дарс бўладиган воқеликдир. Чунки дунёда кўчаларда оч-наҳор, уйсиз ва қаровсиз яшаётган норасидалар ҳамон бор эканлиги ҳеч кимга сир эмас. Нодон ота-онанинг ўйламай қилган хатоси оқибатида қаровсиз тирик етимга айланаётган ёки бесамар урушлар ва турли тўқнашувлар натижасида очликдан, касалликлардан, сувсизлик ва қаҳратондан ҳалок бўлаётган ночор гўдаклар ҳақида эшитганимизда, чегарасиз музликлар бағрида биргина боласини асраш учун ойлаб оч-наҳор қорли бўронларга дош бераётган ақлсиз жонзотларнинг хатти-ҳаракати одамни ўйга толдиради.  

Хўш, мазкур пингвинларга бу қадар боласи учун жонкуярлик, меҳр-шафқат, яхшиликни илиниш, машаққатларга бардош беришни ким ўргатди?

Албатта, Роҳман, Роҳийм бўлган Аллоҳ азза ва жалладир!

Зеро, Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилади: 

قَالَ فَمَن رَّبُّكُمَا يَا مُوسَى  قَالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطَى كُلَّ شَيْءٍ خَلْقَهُ ثُمَّ هَدَى

«У: «Эй Мусо, икковингизнинг Роббингиз ким?» деди. У: «Бизнинг Роббимиз ҳар нарсага ўз яратилишини берган ҳамда уни ҳидоятга солган зотдир», деди» (Тоҳо сураси, 49-50-оятлар).

Унутманг! Аллоҳ таоло яратган махлуқлари борасида тафаккур қилиш Уни таниш, У ҳақида маърифат ҳосил қилишнинг энг қисқа йўлидир.

Аллоҳ таолодан ушбу ўқиганларимизни У ҳақидаги маърифатимиз зиёда бўлишига, ибодатига рағбатимиз ошишига ва фарзанд тарбиясига жиддийроқ эътибор беришимизга сабабчи қилишини сўраймиз.

Фарзандларимизга меҳр беришни ўргатайлик!

Доктор Муҳаммад Ротиб Набулсийнинг мавъизалари асосида

Нозимжон Иминжонов тайёрлади

Индонезия Дин ишлари вазирлиги Ҳаж ва умра хизматлари бош мудири Рамазон Ҳариссменнинг маълум қилишича, 2015–2018 йиллар орасида олиб борилган тизимли ишлар натижасида Индонезияда ҳаж қийматини Малайзия, Сингапур ва Брунейдан кўра паст нархларда ушлаб туришга эришилган. Масалан, Индонезияда сўнгги йилларда ҳажнинг умумий нархи 2235 долларни ташкил этган. Бунга ҳукумат томонидан ҳожиларга +қўшимча 400 доллардан берилиши ҳаж харажатларининг қисқаришига олиб келган.

Маълумот учун, Индонезия аҳолиси сони 2017 йил ҳолатига кўра, 264 млн. нафарни ташкил этади. Аҳолисининг 87 % и мусулмонлардир. 2018 йилда Индонезиядан дунё мамлакатлари орасида энг кўп ҳожи, яъни 168 000 нафар киши ҳаж зиёратига бориб келган. Уларнинг ҳар бирига йўл ҳақи учун ҳукумат томонидан 400 доллардан ёрдам пули ажратилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Кардифф университетининг Ислом ва инглиз тадқиқотлари маркази ислом динига қизиқувчилар учун масофавий таълим курсларини йўлга қўймоқда. Бу ҳақда IQNA хабар берди.

Биринчи бор ташкил этилаётган “Англияда ислом: ўзгаришлар ва қийинчиликлар” мавзусидаги ушбу курслар жорий йилнинг 5 мартидан бошланиб, тўрт ҳафта давом этади. Дарсларни университетнинг исломшунос, тилшунос ва руҳшунос олимлари олиб боради. Курснинг асосий мақсади мусулмон бўлган кишиларга исломни яқиндан танитиш ва мусулмонларнинг ҳолати бўйича батафсил маълумот беришдан иборат. Шунингдек, Англияга илк кириб келган мусулмонлар, ислом давлатлари билан Буюк Британиянинг алоқалари, инглиз мусулмонларнинг жамият равнақи йўлида олиб бораётган ишлари ҳақида маълумотлар бериб борилади. Хоҳловичлар курсларга аъзо бўлиши мумкин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Бойлик инсоннинг ўз эҳтиёжидан ва оиласи эҳтиёжидан ортиқ пул, маскан, улов, асбоб-анжом ва турли неъматларга эга бўлишидир. У камбағалликнинг зиддидир.

“Мол“ сўзи арабча “мола-ямийлу“ феълининг ўзаги бўлиб, қийматга эга ва кўнгил майли тортадиган нарсани англатади.

Кўнгил майли тортадиган қимматли нарсаларнинг ҳаммаси - пул, тилла, кумуш, кўчмас ва кўчар мулк ва бошқалар мол дейилаверади. Бу нарсалар кўнгил тортиши, иштаҳа қилиши дейилади. Иштаҳа эса шаҳват маъносини англатади. Шунинг учун Қуръони каримда бундай нарсаларнинг барчаси “шаҳватлар“ деб аталган.

Аллоҳ таоло Оли Имрон сурасида марҳамат қилади:

“Одамларга аёллардан, фарзандлардан, тўп тўп тилла ва кумушдан, боқилган отлардан, чорвалардан, эски-тикиндан иборат шаҳватларнинг муҳаббати чиройли кўрсатилди. Булар дунё ҳаётининг матоҳидир. Ва Аллоҳ - ҳузурида гўзал қайтар жой бор Зотдир“ (14-оят).

Аллоҳ таоло Жумъа сурасида марҳамат қилади:

“Бас, намоз тугаганидан сўнг ер юзи бўйлаб тарқалинг ва Аллоҳнинг фазлидан талаб қилинг ҳамда Аллоҳни кўп зикр қилинг. Шоядки, зафар топсангиз“ (10-оят).

Намоздан кейин ким савдосига, ким касал кўргани, ким илм талабига ва ҳоказо-ҳамма ўз ишига қайтиши мумкин.

“...ва Аллоҳнинг фазлидан талаб қилинг...“

Аллоҳнинг фазлини талаб қилиш давомида дунёга ҳаддан ташқари берилиб кетиб, йўлдан адашиш ҳам мумкин. Шунинг учун оятнинг охирида:

“...ҳамда Аллоҳни кўп зикр қилинг. Шоядки, зафар топсангиз“, дейилмоқда.

Мол-дунёга муҳаббат қўйиш инсоннинг табиатида бор. Бу муҳаббат бўлмаса, дунё обод бўлмайди.

Аллоҳ таоло Фажр сурасида марҳамат қилади:

“Ва молни кўп яхши кўрасизлар“ (20-оят).

Ислом инсон мол жамлаш орқали эришадиган турли фойдаларни инкор қилмайди. Балки Қуръони карим бир неча ўринда молни хайр - яхшилик деб атаган.

Мол жамлаш одобларига риоя қилиш.

Мол Аллоҳ таолоникидир.

Аллоҳ таолонинг розилиги учун мол неъматига шукр келтириш шартдир.

Мулкдор бўлиш оғир масъулиятдир.

Мол-дунё топиш йўлларига ва манбаларига аҳамият бериш ўта зарурдир.

Молу дунё ва бойлик одобларидан бири оила аъзолари ва қарамоғидагиларга нисбатан қизғанчиқ бўлмасликдир.

Давлатманд кишиларнинг зийнати сахийлик ва яхшилик қилишдир.

Мол-мулк эгаси зиммасида адо этилиши зарур бўлган кўп ҳақлар бор.

Мол-дунёда Аллоҳ таолонинг бир қанча ҳаққи бор:

• Мазкур ҳақларнинг биринчиси Аллоҳ таолонинг ҳақларидан бўлмиш закотдир.
• Молу мулкдаги Аллоҳ таолонинг ҳақларидан бири фитр садақасидир.
• Мол-мулкдаги Аллоҳ таолонинг ҳақлари ичида турли каффоротлар ҳам бор.
• Мол-мулкдаги Аллоҳ таолонинг ҳақларидан бири назрлардир.
• Молу мулкдаги Аллоҳ таолонинг ҳақларидан бири ҳаж ибодатининг сарф-харажатидир.
• Мол-мулкдаги бандаларнинг ҳаққига оила аъзоларининг, ота-онасининг, опа-синглисининг ва қўл остидагиларнинг вожиб нафақаси ҳам киради.
• Мол-мулкда камбағал бандаларнинг ҳам мустаҳаб ҳақлари бор.
• Молу мулкдаги бандаларнинг ҳақларидан бири қарз эгасининг ҳаққини қайтариб беришдир.
• Мол-дунёдаги бандаларнинг ҳақларидан бири бировга молиявий талофат етказилганда, ўша етказилган талофатни тўлаб беришидир.
• Молу дунёдаги бандаларнинг ҳақларидан бири бировларга берган ваъдага вафо қилишдир.
• Сахийлик, мурувват кўрсатиш ва хайр-эҳсон маъносида, савоб умидида мол сарфлаш ҳам бандаларнинг мол-дунёдаги ҳақларидандир.
• Мол-мулк эгаларининг энг юксак одобларидан бири тавозели бўлиш ва берганини миннат қилмасликдир.
• Мол-дунё ва унга боғлиқ турли дабдаба-шуҳратлар инсон қадрининг ўлчови бўлолмайди.
• Инсоннинг ихтиёридаги мол-дунё - омонат, инсон бир халифа (вакил), холос.
• Тақводор мўмин-мусулмон одамнинг эътиқоди бўйича унинг қўлидаги мол-дунё Аллоҳ берган ризқдир, ўзи яратган нарса эмас.
• Ислом дини таълимоти бўйича, инсоннинг қўлидаги мол унга Аллоҳ Ўз фазлидан берган омонатдир.
• Якка мусулмонлар қўлидаги мол-мулк айни вақтда мусулмон жамоасининг ҳам мол-мулки ҳисобланади.

Ҳа, Ислом мол-мулкка шундай назар билан қарайди. Мусулмонлардан ҳар бири қўлидаги молнинг муҳофазасини жамоа аъзоларига топширади.

“Ижтимоий одоблар“ китобидан.