САВОЛ: Ассалому алайкум! Устозлар, ҳали 4 ёшга тўлмаган ўғлим бу ёруғ оламни тарк этди. Илтимос ёш болаларнинг ўлимдан кейинги ҳолатлари ҳақида маълумот берсангизлар. 

ЖАВОБ: Ва алайкум ассалом! 

عَنْ أَبِي مُوسَى رَضِي اللهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: إِذَا مَاتَ وَلَدُ الْعَبْدِ قَالَ اللهُ لِمَلَائِكَتِهِ: قَبَضْتُمْ وَلَدَ عَبْدِي؟ فَيَقُولُونَ: نَعَمْ، فَيَقُولُ: قَبَضْتُمْ ثَمَرَةَ فُؤَادِهِ؟ فَيَقُولُونَ: نَعَمْ، فَيَقُولُ: مَاذَا قَالَ عَبْدِي؟ فَيَقُولُونَ: حَمِدَكَ وَاسْتَرْجَعَ، فَيَقُولُ اللهُ: ابْنُوا لِعَبْدِي بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ وَسَمُّوهُ بَيْتَ الْحَمْدِ. رَوَى هَذِهِ الثَّلَاثَةَ التِّرْمِذِيُّ 

Абу Мусо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

“Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

“Бир банданинг боласи ўлса, Аллоҳ фаришталарига:

“Бандамнинг боласини қабз қилдингизми?” дейди.

“Ҳа”, дейдилар.

“Унинг дил мевасини қабз қилдингизми?” дейди.

“Ҳа”, дейдилар.

“Бандам нима деди?” дейди.

“Сенга ҳамд ва истиржоъ айтди”, дейдилар.

Шунда Аллоҳ:

“Бандамга жаннатда бир уй бино қилинглар ва уни “Ҳамд уйи” деб номланглар”, дейди”. 

Ушбу уч ҳадисни Термизий ривоят қилган.

Шарҳ: Фарзанднинг ўлими ота-она учун чексиз мусибат эканлиги ҳеч кимга сир эмас. Чунки фарзанд ота-онанинг бир бўлаги, юрагининг парчаси, жигаргўшаси, кўз қувончи бўлади.

Шунинг учун ҳам фарзандининг ўлимига сабр қилган ота-оналарга катта ва улуғ мартабалар ваъда қилинган. 

Булардан баъзи намуналарни юқорида келган ҳадиси шарифлардан ўргандик. Мусулмонлар ушбу таълимотларни ўзларига сингдириб олиб, ҳаётларига татбиқ қилганлар. Мусулмонлар фарзанд ўлимига сабр қилишнинг инсоният тарихидаги нодир намуналарини кўрсатганлар. 

Биргина мисол келтирайлик: 

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: 

“Умму Сулайм розияллоҳу анҳо Абу Анаснинг олдига келиб:

“Бугун сен ёмон кўрган нарса ила келдим”, деди.

“Сен доимо ҳузуримга анави аъробийнинг олдидан мен ёмон кўрган нарсани олиб келаверасан!” деди Абу Анас. 

“У аъробий эди. Лекин Аллоҳ уни танлаб олиб, ихтиёр этиб, Пайғамбар қилди”. 

“Келтирган нарсанг нима?!”

“Ароқ ҳаром қилинди”.

“Бу сен билан менинг ажрашишимиз”, деди. Сўнгра мушрик ҳолда ўлиб кетди. 

Сўнгра Абу Талҳа розияллоҳу анҳу Умму Сулаймнинг олдига келди. Умму Сулайм унга:

“Модомики мушрик экансан, сенга тегмайман”, деди.

“Йўқ. Бу сенинг истагинг эмас”.

“Менинг истагим нима?”

“Сенинг истагинг сариқ (олтин) билан оқ (кумуш)да”.

 “Албатта, мен гувоҳлик бераман ва Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламни ҳам гувоҳ қиламанки, агар сен мусулмон бўлсанг, сенинг Исломинг туфайли розиман. Эй Анас, тур! Амакингни бошлаб бор!” деди Умму Сулайм. 

У (Абу Талҳа) туриб, қўлини елкамга қўйди. Бориб, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга яқинлашганимизда у зот бизнинг гапларимизни эшитдилар ва: “Мана, Абу Талҳа ҳузурингизга пешонасида Ислом нури порлаб келди!” дедилар. У Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга салом берди ва: “Ашҳаду аллаа илааҳа иллаллоҳу ва анна Муҳаммадан абдуҳу ва Расулуҳу”, деди. 

Шундан кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ислом учун уни уйлаб қўйдилар. Аёли унга ўғил туғиб берди. Бола катта бўлиб, йўлга кирди. Отаси уни жуда ҳам яхши кўрар эди. Бир куни Аллоҳ таборака ва таоло болани қабз қилди. 

Абу Талҳа келиб:

“Ўғлимнинг ҳоли қандай, эй Умму Сулайм?” деди.

“Жуда яхши. Тушлик қилиб олмайсанми? Бугун тушлигинг кеч қолиб кетди”, деди ва унга таом тақдим қилиб туриб: 

“Эй Абу Талҳа, бир қавм бошқасидан вақтинчаликка бир нарсани олиб турса, у уларда Аллоҳ хоҳлаганича қолсада, кейин эгалари қайтариб олса, вақтинчалик олиб турганлар хафа бўлиши керакми?” деди.

“Йўқ”, деди Абу Талҳа.

“Ўғлинг дунёни тарк этди”, деди Умму Сулайм.

“Қани у?!”

“Ана, ётоқхонада”. 

У кириб, боланинг юзини очди ва истиржоъ айтди. Кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига бориб, Умму Сулаймнинг гапини айтиб берди. Шунда у зот:

“Мени ҳақ ила юборган Зотга қасамки, Аллоҳ бу кеча боласига сабр қилганлиги учун унинг раҳмига бир ўғил бола илқо қилди”, дедилар… 

У болани туғди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам Анасга дедилар: 

“Эй Анас, онангнинг олдига бориб, “Ўғлингнинг киндигини кесганингдан кейин унга ҳеч нарса егизмай туриб, менга юбор”, дедилар, дегин”. 

У (онам) болани икки қўлимга қўйди. Мен уни Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келтириб қўйдим. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: 

“Менга учта ажва (хурмо) келтир”, дедилар. Мен келтирдим. У зот уларнинг данагини олиб ташлаб, оғизларига солиб, чайнадилар ва боланинг оғзини очиб, солдилар, бола тамшана бошлади.

У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам:

“Ансорийда, хурмони яхши кўради!” дедилар. Сўнгра:

“Онангга бориб, “Аллоҳ сенга бундан барака берсин ва уни яхши ҳамда тақводор қилсин”, деб айт”, дедилар”.

Имом ал-Баззор ривоят қилган.

“Ҳадис ва Ҳаёт” китобидан

ЎМИ Матбуот хизмати

Динимизда покликка алоҳида эътибор қаратилади. Қуръони каримнинг бир неча ўринларида қалб, тана, кийим ва таомлар поклиги масаласига оид оятлар нозил бўлган. Жумладан, Бақара сурасининг 222-оятида: “Албатта, Аллоҳ чин тавба қилувчиларни ва обдон покланиб юрувчиларни севади”, дейилади.

Шунингдек, Пайғамбаримиз Муҳаммад мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Пок бўлинглар, пок бўлмаган киши жаннатга кирмайди”, деб огоҳлантирганлар. Биз бугун покланишнинг асоси – ғусл ҳақида тўхталамиз. “Ғусл” сўзи арабча бўлиб, “ювмоқ” маъносини англатади.

Аллоҳ таоло “Моида” сурасининг 6-оятида шундай мархамат қилади:

وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا

 Агар жунуб бўлсангиз, обдон покланингиз (чўмилингиз)!

Келинг, энди ғуслни вожиб қиладиган нарсаларни билиб олсак. Улар  қуйидагилар:

• манийнинг ўрнидан шахват ва қувват билан отилиб чиқмоғи;
• эрнинг олати аёлнинг фаржи ё дубурига алоқа қилмоғи;
• эҳтилом (яъни уйқудан уйғонган эр ва аёлнинг ўз баданида ё ич кийимида нам куриши) бўлиши;
• ҳайз курган аёлда ҳайзнинг тўхташи;
• нифосдан  халос бўлмоғи.

Демак, шулардан биронтаси бўлиши билан имкон борича тезроқ ғусл қилиш керак бўлади. Ғуслда дастлаб қўллар яхшилаб ювилгач, бадандаги нажосатлар ювилади, сўнгра қўлларни ювиб, таҳорат қилинади. Яъни оғиз, бурун сув билан кейин юз-қўллар тирсақлари билан қўшиб уч мартадан ювилади. Қўллар сув билан намланиб, бошга масҳ  тортилади. Агар сув тўпланадиган жой бўлса оёқ ювилмайди.

Ғуслнинг фарзи 3 та бўлиб, улар қуйидагилар:

1. Оғизга сув олиб уч марта яхши ғарғара қилиш;
2. Бурунни уч марта ювиш(ачиштириб);
3. Аввал бошдан, кейин ўнг ва чап елкадан уч мартадан сув қуйиш. Ҳар қуйганда баданнинг сув тегмай қолиш эҳтимоли бўлган (киндик, қулоқ, қўлтиқ ости, тирсак, тўпиқ, қобоқ, қўлдаги узук остлари каби) жойларига ишқалаб сув етказилади.

Ғусл охирида оёқлар ювилиб, пок нарса устига қўйилади. Агар аёллар сочларини ўрган бўлсалар, ўримини ечиши шарт эмас, балки ўша ўрим устидан сув қўйиши кифоя. Агар ўрмаган бўлсалар, албатта ювишлари шарт. Ғуслни мукаммал қилиш керак. Чунки Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) “Ҳар бир сочнинг ва ҳар бир терининг устида жанобат бор”, деб огоҳлантирганлар. Демак, эркакми-аёлми, бошими ё бошқа  аъзоларими – бутун танага сув теккизиши шарт. Тирноқларда лак бўлса, уни кетказиш лозим. Агар эркак ё аёл оғир хаста ҳолида жунуб бўлиб, сувда чўмилганда хасталиги ортиб кетадиган бўлса ёки мутлақо имкониятсиз бўлса, бундай кишилар иложи борича нажосатлардан тозаланиб, таяммум қилишлари дуруст.

Хулоса қилиб айтганда, ибодатлар қабул бўлишининг муҳим шартларидан бири, бу поклик ва озодалик экан. Жунубликни кетказиш учун, покиза бўлиб ибодатларни адо этиш учун қилинадиган ғусл ҳам  шуларнинг энг асосийси экан.

Ойбек МАЪРУПОВ

 “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти талабаси

Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси фармойишига мувофиқ, Бухоро вилоятининг Пешку туманидаги Афшона қишлоғида халқ табобати маркази, экобоғ (қишки боғ), ҳовуз, миллий чойхона, табиий гиёҳлар, дориворлар, аллома ижоди ва табобатга оид адабиётлар савдо шохобчаси, кутубхона ҳамда замонавий меҳмонхонани ўз ичига олган Абу Али ибн Сино мероси мажмуаси барпо этилади. Бу ҳақда Адлия вазирлигининг «Ҳуқуқий ахборот» каналида хабар берилган.

Мажмуа маҳаллий ва хорижий инвесторлар маблағларини жалб этилган ҳолда 2019 йилнинг август ойига қадар ишга туширилади.

Бухоро аэропорти ва темир йўл вокзалидан Афшона қишлоғига хавфсизликни таъминлаган ҳолда туристик автобус, микроавтобус ва такси хизматлари ташкил этилади.

Фармойишда шунингдек, Абу Али ибн Сино довруғини жаҳон миқёсида янада кенг тарғиб қилиш бўйича мунтазам равишда хорижий мамлакатлар, айниқса буюк олим ҳайкали ўрнатилган Франция, Австрия, Бельгия, Туркия, Эрон ва Тожикистон давлатлари делегацияларининг Ўзбекистонга ташрифларини ташкил этиш ҳам назарда тутилмоқда.

ЎМИ Матбуот хизмати

Бирлашган Араб Амирликларининг Дубай шаҳрида фаолият бошлайдиган “Қуръон парки”да Муқаддас Қуръонда айтиб ўтилган ўсимликлар ҳамда исломий қўлёзмаларда қайд этилган мўъжизалар оммага намойиш этилиши режаланган. Бу ҳақда "info.islom" нашри хабар берди.

Мўжизавий парк қачон ишга тушиши ҳозирча ошкор қилинмагани ҳамда паркка кириш бепул экани маълум қилинган.

“Қуръон парки”да “Мўжизалар ғори” ва “Шиша уй” ташриф буюрган одамларда катта таассурот қолдириши айтилмоқда.

“Парк 12 та боғдан иборат бўлиб уларда Қуръони Карим ва Суннатда қайд этилган ўсимликлар мужассам бўлган. Уларнинг илмий хусусияти ва тиббий жиҳатдан фойдалилиги, шунингдек, қандай қўлланилиши кўрсатиб берилган. Банан, анор, зайтун, қовун, узум, хурмо, саримсоқ, пиёз маккажўхори, ясмиқ, буғдой, нўхат, дуккаклилар, занжабил, райҳон, қовоқ ва бодринг шулар жумласига киради”, - дейди Дубай шаҳар кенгаши Бош директори Довуд Абдул Раҳмон Ал Ҳажири.

"alarabiya.net" нашрига кўра, “Қуръон парки” қуёш нуридан энергия билан таъминланади.

Паркка ташриф буюрувчилар учун Wi-Fi тизими, телефонларни қувватлантириш шохобчалари ва одамлар дам олиши учун салқин жойлар ташкил этилади.

ЎМИ Матбуот хизмати

Бандаларнинг ҳар икки дунё саодатини кўзлаб рўзани исломнинг фарз ибодатлари қаторига қўшган Аллоҳ таолога ҳамду санолар бўлсин. Умматларига меҳр кўрсатиб рўза тутмоқнинг барча сир-асрорлари ила ўрнак бўлиб кетган Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга абадул абад салавоту саломлар бўлсин.

Азиз биродарлар! Ўзингизга маълумки кўпчилигимиз ҳар йили рамазону шариф бошимизга соябон бўлиб келганида шу муборак ойнинг фазлидан баҳраманд бўлиб қолиш учун рўза ибодати ва унинг аҳкомларини яхшироқ англаб етишга ҳаракат қиламиз. Мана рамазон ойига ҳам саноқли кунлар қолди. Хонадонимизга меҳмон келадиган бўлса, меҳмон учун алоҳида тайёргарлик кўрамиз, тансиқ таомлар тайёрлаймиз. Шундай экан, рамазон ойи келишидан олдин рамазон учун ҳозирлик кўриб, нафл рўзаларни кўпроқ тутиб танамизни ҳам руҳимизни ҳам чиниқтириб боришимиз зарур.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда марҳамат қилиб, “Эй иймон келтирганлар! Сизлардан аввалгиларга рўза фарз қилинганидек, сизларга ҳам рўза фарз қилинди. Шоядки тақводор бўлсангиз” (Бақара сураси,183-оят)

Худосизлар рўзани соғлик учун кони зарар деб эълон қилиб, одамларни мажбурлаб рўзаларини очдиришга ҳаракат қилган пайтлар ҳам бўлди. Энди эса рўза тутиш айнан соғлик учун нихоятда фойдали экани ҳақида ҳамма бир овоздан гапирмоқда. Рўза нафақат соғликни сақлаш учун, балки беморликларни даволаш учун ўта зарур омил экани энди ошкор айтилмоқда.

Рўза турли касаликлардан халос этиш билан бирга, киши танасида тўпланиб қолган ортиқча моддалар, ёғлар, тузлар ва бошқа нарсаларни ҳам кетказади. Натижада инсоннинг жисми ва руҳи енгиллашади. Албатта, рўзанинг биз билгандан кўра билмаган фойдалари жуда ҳам кўп. Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам “Ким рамазон ойи рўзасини ихлос билан Аллоҳ таолонинг ризолиги учун тутадиган бўлса, Аллоҳ таоло унинг барча гуноҳларини кечиради”, деб марҳамат қилганлар.

Рўза рўзадорда раҳм-шафқат сифатини шакллантириб, мустаҳкамлайди. Ҳар бир мусулмон киши рамазон ойида кўпроқ яхшиликлар қилишга, уришганлар ярашишга ҳаракат қилмоғи лозим. Аллоҳ таоло бў ойнинг фазилатидан рамазон ойида қилинган яхшиликлар эвазига бир яхшиликка ўн баробардан етти юз баробаргача савоб ёзишини ваъда қилган. Шундай экан, бу ойдан унумли фойдаланиб савоб амаллар дафтаримизни тўлдириб қолайлик.

Одилжон ЯЛҒАШЕВ,

“Изомиддин Мударрис” жоме масжиди имом-хатиби