Яқин ойлар ичида Сингапурда биринчи Ислом коллежи очилади. Сингапур ҳукумати Миср, Иордания, Туркия, АҚШ ва Канада давлатларига ушбу давлатларда ислом ўқув юртларида дарслар қандай ташкил этилганини ўрганиш учун делегация юборди.

Сингапурнинг мусулмонлар ишлари бўйича вазири Яқуб Иброҳим таъкидлашича, Ислом коллежи ёш авлодни тарбиялаш, уларда Сингапурнинг кўпконфессияли маданиятини англаш кўникмасини шакллантиришга муносиб хизмат қилади.

Робия ЖЎРАҚУЛОВА тайёрлади.

ЎМИ Матбуот хизмати

Увайс Қаронийнинг эришган барча даража-ю мақомлари онасига қилган яхшлик туфайли эканини ҳаммамиз яхши биламиз.

Увайс Яман ўлкасида туя боқиб, тирикчилигини зўрға ўтказаётган камбағал бола эди. Унинг қари онасидан бошқа ҳеч кими йўқ эди. Камбағалликка жуда ҳам камбағал эдилар, лекин Увайснинг кучли, агар қиёслаш керак бўлса “тоғдек” иймони бор эди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам замонида яшаб, у муборак зотни кўрмасдан Ислом динини қабул қилиб, мусулмон бўлган зотлардан эди.

У яшаган қишлоқда уларнинг оиласидан ташқари ҳамма одамлар бутларга сиғинар эди. Увайс эса кўп вақтини чўлларда туя боқиш билан ўтказиб, ибодат билан шуғулланарди.

Вақт ўтиб унинг ёши қирққа етади, онаси ҳам анча қариб қолади. Увайс бу орада тоату ибодатда юксак даражаларга эришади, унинг дарвешона ҳолу ҳаёти, Ислом динига бўлган муҳаббати, айниқса, замонанинг охирги Пайғамбари Муҳаммад соллаллолҳу алайҳи васалламга бўлган чексиз муҳаббати туфайли одамлар унга Увайс деган тахаллус берадилар ва шу ном билан чақирадиган бўлишади. Шундай бўлса-да, у ўзини тўлиқ бахтли деб ҳисобламас эди. Чунки Пайғамабаримиз соллаллоҳа алайҳи васаллам билан бир замонда яшаётган бўлса ҳам улардан жуда ҳам узоқда яшар эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнининг муборак дийдорларини бир марта бўлса ҳам кўриш, суҳбатларидан баҳраманд бўлиш унинг энг катта орзусига айланган эди. Фақат қари онасини қандай қилиб танҳо ташлаб Мадинага бориш уни кўп ўйлантирарди. Сабаби онасига қарайдиган бошқа ҳеч ким йўқ эди.

Аҳволи муълум бўлса-да, бир куни Увайс бу ҳолига ортиқ чидолмасдан, онасининг олдига тиз чўкиб:

– Онажон, бошқа чидолмайман, қисқа фурсатга сизни танҳо қолдирсам ҳам Пайғамбаримизни бир марта кўриб келишимга русат беринг! – дейди.

– Ўғлим, бу қари онангни кимга ташлаб кетасан? – деб сўрайди онаси. 

– Тезда бориб қайтаман, кўп вақтим кетмайди, – дейди Увайс.

Онаси бироз қайғу аралаш табассум қилиб:

– Менинг фариштагинам! Пайғамбар ишқи сенинг ақлинги олиб қўйибди-ку. Бу ердан Мадинага минглар чақирим йўл бор. Сенинг йўлчилигингга ҳафталар кетади. Қолаверса, пиёда боришингга тўғри келади, миниб боришга на туянг, на бирорта отинг бор. У иссиқ чўлларда ош-овқатсиз, сувсиз юришга қандай чидайсан?

– Пайғамбаримизни бир марта кўриш учун ҳар қандай қийинчиликни бошимдан ўтказишга тайёрман, онажон. Фақат сиз рухсат берсангиз бўлди, – дейди Увайс.

Фарзандининг аҳволини кўрган онаси чорасиз қолганидан:

– Бўпти ўғлим, шунчалик кўришни хоҳламоқда экансан, рухсат бераман, фақат, битта шартим бор, – дейди.

Онасининг бу сўзларини эшитганидан хурсанд бўлиб кетган Увайс унинг қўлларини ўпиб:

– Шартингиз бошим устига онажон, айтинг у нима экан? – деб сўрайди.

– Мадинага борганингда тўғри Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг уйларига бориб, эшикни тақиллатасан. Агар Пайғамбаримиз уйларида бўлсалар кўрасан, дийдорларига тўясан, мабодо уйларида бўлмасалар кутмасдан яна ортингга қайтиб келасан. Кутиш йўқ, бўладими? – дейди онаси.

– Хўп, бўлади.

– Сўз берсанми?

– Албатта.

– У ҳолда сенга рухсат, йўлинг равон бўлсин! – деб онаси оқ фотиҳа беради.

Шундай қилиб, Увайс йўл тадорикини кўриб, сафарга чиқди. Ҳафталаб бепоён чўлу биёбонларда юрди, чарчоқ нима билмади, оч қолди, чанқади, терлади ва қумли бўронлар остида қолди. Лекин буларнинг бирортаси уни ўз йўлидан қайтармади. Ундаги Расулуллоҳга бўлган муҳаббат олови ҳамма нарсадан устун эди. Натижада бир куни эрталаб Мадина шаҳрига етиб келди. Сўраб суриштириб Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳужраи саодатларини топади. Келиб, секин эшикни тақиллатади. Эшикни Ойиша розияллоҳу анҳо онамиз очадилар. Увайс  ҳаяжон билан салом-аликдан сўнг:

– Расулуллоҳ уйдамилар? – деб сўрайди.

Ойиша онамиз бу одамга ҳайрон бўлиб қарайдилар ва оҳиста:

– Сен ким бўласан? – деб саволга савол билан жавоб қайтарадилар.

– Туя боқувчиман. Расулуллоҳни кўргани келдим. 

– У ҳолда сен бу ерлик эмасман.

– Ҳа шундай, Ямандан келдим!

Ҳайратланган Ойиша онамиз Увайсдан:

– Ямандан шу ергача, фақат, Пайғамбарни кўриш учун келдингми? – деб сўрадилар.

Увайс боши билан “ҳа” деган ишорани билдирди. Қалби эса ҳаяжондан отилиб чиқай деб турганди. Чунки ҳозир бир умр орзиқиб кутган, жонидан-да ортиқ кўрадиган, севгили инсонини, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламни кўради. Неча йиллардан буён айнан мана шу кунни, худди шу лазҳаларни кутиб яшаганди. Ва ниҳоят бу онлар етиб келган эди. У бунга ишонмас, ҳаяжонини яширолмас эди. Бироқ…

– Пайғамбаримиз масжидда эдилар, бориб кўрсанг ҳам бўлади, агар шу ерда кўрмоқчи бўлсанг кутишингга тўғри келади, – дейдилар онамиз.

Бу гапни эшитган Увайснинг юзи сарғайиб кетади, ақл-ҳушини йўқотиб қўяй дейди, шошилиб қолади, эшитганига ишонмайди, кўзлари мўлтиллаб қараб қолади, титроқли овозда:

– Расулуллоҳ уйда эмасмилар? – деб қайта сўрайди.

– Йўқ. 

Дунё Увайснинг кўзига қоронғу бўлиб кетади, шундай баҳайбат, серсоқол одам бирданига ҳўнг-ҳўнглаб йиғлаб юборди.

– Нега йиғлаяпсан?

Увайс ғамнок овоз билан:

– Онамга сўз берган эдим. Агар Расулуллоҳ уйларида бўлмасалар ҳеч қаерга бормасдан, дарҳол ортимга қайтиб келаман деб айтгандим, мен энди ортимга қайтиб кетишга мажбурман, – дейди.

– Ҳазрат Пайғамбаримиз келганларида ким деб айтайлик? – дейдилар Ойиша онамиз.

– Отим Увас, – дейди йиғлаб Увайс Қароний. 

Кейин:

– Сиздан илтимос, Расулуллоҳга менинг саломимни етказсангиз! – ёлвориб сўради онамиздан. – Кўришиш охиратга қолди! Иншооллоҳ Аллоҳ жаннатда бизларни кўриштиради, – деб Увайс йиғлаб-йиғлаб Мадинани тарк қилади.

Бироз муддатдан сўнг уйларига келган Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эшикларида Увайснинг нурини кўриб:

– Эй Ойиша, Увайс келган экан, у мен билан шу фоний дуёнда дўстлашмоқчи бўлган эди. Ваҳоланки, у мени бу дунё кўзлари билан кўрмайди. Аллоҳ уни имтиҳон қилиб катта мукофот беради, – дейдилар.

Увайс Қароний шу маҳзун ҳолича, ҳижрон қайғусида йиғлаб-йиғлаб яна Яманга қайтиб келади ва онасининг оёқлари остига йиқилиб:

–  Эй онажон, Расули акрамни кўролмадим, дийдорларига тўёлмадим. Масжидга кетган эканлар, сизга берган ваъдамга мувофиқ қайтиб келдим. Бу қандай ҳолат эканки, шунча йўл босиб борсам ҳам мақсадимга эришолмадим?

Онаси жигарпорасининг бу ҳолини кўриб:

– Кўп қайғурма болагинам, Пайғамбаримизни энди барибир охиратда кўрасан. Менинг ризоимни олганинг учун қиёмат куни Ўзлари сенга шафотачи бўладилар иншооллоҳ, – дейди. (Шарҳи Аҳмадия) 

Гарчанд Пайғамбарни кўриш истаги Увайс Қаронийнинг бир умрлик орзуси бўлган эса-да, онасига берган ваъдасига вафо қилди. Чунки у Ислом динида онанинг ҳаққи қандай муқаддас ва юксаклигини яхши биларди. Онани ранжитиш Аллоҳнинг ғазабини келтириш эканини ҳам жуда яхши тушунарди. Шунинг учун ҳам у ҳеч қачон бундай қилмасди. У ҳақиқий мусулмон эди. Онасини рози қилиб жуда ҳам катта ажру савобга муяссар бўлди. Ҳали ҳаётлик пайтидаёқ ҳеч кимга насиб қилинмаган Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг энг катта илтфотларига сазовор бўлди, вафотларидан олдин муборак ҳирқаларини Увайсга ҳадия қилдилар. Бу эса Увайснинг ҳам бу дунёдаги ҳам охиратдаги юксак даража ва мавқеидан далолат берар эди.

Улуғбек Султоновнинг 
"Ота-онага хизмат қилиш 
одоблари" китобидан олинди

ЎМИ Матбуот хизмати

Поп туманида яшовчи Аъзамжон Тошматов (исми-шарифи ўзгартирилган) Корея Республикасига 2000 йилларда ўқишга бориб, бу ердаги олий ўқув юртида таҳсил олиш жараёнида диний экстремистик оқим аъзолари билан билиб-билмай мулоқотга киришиб қолади. Ҳаётидаги бу ўзгаришлар Ўзбекистондаги ҳуқуқни муҳофаза қилиш идоралари томонидан ўрганилиб, унга жиноий қидирув эълон қилинади.
ЎзА хабарига кўра, бундан хабар топган Аъзамжон ўзи билан боғлиқ барча материалларни Ўзбекистон томонига тақдим этади. Аммо тайинли жавоб ололмагач, Ватанга қайтмасликни ягона чора сифатида қабул қилади ва Кореяда меҳнатини давом эттиради.
Фуқаро 2017 йилда Давлат раҳбари Шавкат Мирзиеёвнинг диний эътиқод ва ҳуқуқлар борасидаги сиёсатидан хабар топиб, порталга хат билан мурожаат қилади. Шундан кейин уни қийнайдиган муаммо атрофлича кўриб чиқилади ва она юртига қайтса, жиноий тақиб қилинмаслигига ишончи уйғонади.
Иқтисод фанлари доктори бўлган йигит нафақат диний оқимларга мансублик рўйхатидан чиқарилди, балки ундан мамлакат тараққиёти учун ҳисса қўшиш борасида таклиф ва мулоҳазалар билан иштирок этиш имконияти яратилди.
– Очиғи, ўзга юртларда сарсон-саргардонликдан ортиқ азоб-изтироб бўлмаса керак, – дейди А.Тошматов. – Икки нафар фарзандим Кореяда туғилди. Президент хориждаги ёшлар ҳам Ўзбекистон тараққиёти учун ўз илми, билими ва тажрибаси билан хизмат қилса, барча шароитларни муҳайё қиламан деган мурожаати қалбимга катта ўт ёқди. Ватанимга қайтгач, тергов жараёнларида барча нарсага ойдинлик киритилди. Ҳозир пойтахтдаги энг нуфузли олийгоҳда меҳнат қилаяпман. Шу билан бирга инвестициялар бўйича давлат дастурлари лойиҳаларига жалб қилинганман. Таълим соҳасини такомиллаштириш бўйича ҳам лойиҳа тайёрлаяпман. Олиб борилаётган барча ислоҳотларни нафақат қўллаб-қувватлайман, балки сидқидилдан ҳисса қўшаётганимдан мамнунман.
Наманган вилояти Поп туманидаги маҳаллаларда ва оилаларда ижтимоий-маънавий муҳитни ўрганиш ҳамда аниқланган муаммоларни бартараф этишга кўмаклашиш бўйича ташкил этилган Республика ишчи гуруҳи томонидан ана шундай оилалардаги муҳит ҳам ўрганилмоқда.
Айни пайтда давом этаётган шундай кўлами кенг тадбирлар давомида 3-республика ишчи гуруҳи тумандаги “Уйғур” МФЙда бўлиб, 115 та хонадонга кирди ва 131 та муаммони аниқлади. 6-гуруҳ “Пиллакаш” МФЙда 350 та хонадонда бўлиб, 250 та муаммони аниқлади. 13-гуруҳ “Юқори Хонабод” МФЙдаги 204 та хонадонда бўлиб, 150 та муаммони аниқлади.
Ўрганиш давомида тўпланган материаллар Республика ишчи гуруҳи штабига тақдим этилмоқда. Шу ернинг ўзида муаммолар бартараф этилиш чоралари кўрилмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлар идораси матбуот хизмати

Фарзанд дунёга келиши ҳар бир оила учун катта бир қувонч. Ушбу қувончли ҳодиса оилаларда турлича нишонланади. Элу юртга маълум қилиш учун ҳар хил маросиму тадбирлар ўтказилади. Соғлиқни сақлаш вазирлиги Ахборот хизмати билдиришича, ҳатто туғуруқонадаёқ бошланиб кетадиган тадбирлардан бири чақалоқни тиббиёт муассасасидан олиб чиқиш билан боғлиқ. Тўғри, янги меҳмон катта иззат-ҳурмат билан уйга олиб кетилиши яхши, аммо маросим ортиқча дабдабабозликлар билан ўтказилиб, атрофдагилар тинчини бузса, энг ёмони бундан она ва бола саломатлиги азият чекса-чи?
Бугун Президентимиз Ш.Мирзиёев ушбу масалага давлат даражасида эътибор қаратмоқда. Вилоятларга сафарлари чоғида, турли соҳа вакиллари билан ўтказилган учрашув ва мулоқотларда ортиқча дабдабабозлик билан кимўзарга ўтказиладиган маросимлардан на жамият, на тадбир эгалари наф кўриши, бу давлатимизнинг ривожланиши, жамият тараққиётига ҳам болта уриб келаётган иллатлардан бири экани такрор ва такрор айтилмоқда.
Дарҳақиқат, давлатимиз раҳбари таъкидлаганидек, айни шу масала неча йиллар, ҳатто асрлардан бери кун тартибидан тушмасдан келади. Жадидчилик асосчилари ҳам тўй-маросимлардаги исрофгарчилик, дабдабабозлик, мақтанчоқлик миллатимизни маънавий таназзулга етаклайдиган иллат экани ҳақида қандай куюниб ўтганлари барчамизга маълум. Энг ачинарлиси, бу нарса инсон саломатлиги, болалар соғлигига ҳам катта таъсир қилмоқдаки, бугун ушбу муаммога “Менга тегишли эмас”, қабилида қарай олмаймиз.
Шу муносабат билан Соғлиқни сақлаш вазирлигида оилада фарзанд дунёга келиши муносабати билан ўтказиладиган маросимлар, айниқса, туғуруқхонадан чақалоқни олиб чиқиш тадбирларидаги дабдабабозлик, миллий урф-одатларимизга зид бўлган турли ортиқча маросимларнинг олдини олиш бўйича тадбирлар режаси ишлаб чиқилди.
– Тан олиб айтиш керак, ҳақиқатан ҳам миллатимиз ушбу масалада таназзул ёқасига келиб қолгани рост – дейди соғлиқни сақлаш вазири А.Шадманов. – Давлатимиз раҳбари жуда ўринли таъкидлаганларидек, тўй-маросимларни ўтказиш фақат шахсий иш эмас, балки ижтимоий масала ҳам. У бир оилада ташкил қилингани билан тадбирнинг таъсири бутун жамият ҳаётига, халқимиз саломатлигига таъсир қилади. Жорий йилнинг февраль ойида тегишли вазирлик, идора ва ташкилотлар билан ҳамкорликда “Оилада фарзанд туғилиши муносабати билан ўтказиладиган маросимлардаги дабдабабозликларнинг олдини олиш бўйича чора-тадбирлар режаси” тасдиқланиб ижрога киритилди. Тиббиёт ходимлари халқ орасига чуқур кириб, янги ва таъсирчан усулларда тарғибот ишларини олиб бормоқда. Кузатувларимиздан кўринмоқдаки, тушунтиришнинг эскича усуллари бугун ўзини оқламайди. Шу боис айни дамда тиббиёт муассасаларида акушер-кинекологлар, оила шифокорлари, патронаж ҳамширалар билан ҳамкорликда иш олиб боряпмиз. Ҳомиладор аёллар, қайнона-қайноталар билан алоҳида тарғибот ишлари ўтказилмоқда. Чақалоқ дунёга келиши билан ўтказиладиган ортиқча дабдабабозликдаги маросимларнинг янги туғилган гўдак ва она соғлигига салбий таъсири тиббий нуқтаи назардан тушунтирилмоқда. Айниқса, чақалоқ туғилгач, дастлабки қирк кун она ва бола соғлиги учун энг муҳим палла экани, бу муддат ичида қариндош-уруғларнинг йўқлови ҳам улар саломатлигига салбий таъсир қилиши ҳақида суҳбатлар ўтказилмоқда. Чилла даври деб айтиладиган бу муддатга халқимиз қадимдан ҳам алоҳида эътибор қаратиб келган.
Биргина Тошкент шаҳрида ушбу тарғиботлар натижасида мингга яқин ёш оилалар туғруқ мажмуасидан чиқиш жараёнларини ихчам, ортиқча дабдаба ва исрофгарчиликларсиз, миллий урф-одатларимиз бўйича ўтказишди. Бугун уларнинг қамрови кенгайиб бормоқда. Бола саломатлиги, келажаги, эртанги ҳаёти учун унинг туғуруқхонадан қандай автомашина, эртак қаҳрамонларию, карнай-сурнай билан чиқиши эмас, унга бериладиган тарбия, тиббий ёрдам ва ота-она намунаси муҳим эканини англаб етаётган оилалар сони ортиб бормоқда.

Ўзбекистон мусулмонлар идораси матбуот хизмати