Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. “Аҳли сунна вал жамоа” арабча ибора бўлиб, “Суннатга амал қилувчи ва жамоатга эргашувчи кишилар”, деган маънони англатади. Аҳли сунна вал жамоа – ислом тарихининг барча даврларида мусулмонларнинг катта қисмини ташкил қилган. Улар Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам ва хулафои рошидин: Абу Бакр, Умар, Усмон, Али разияллоҳу анҳумнинг суннатларини маҳкам ушлаганлар. Улар – дин пешволари бўлмиш саҳобалар, тобеъинлар ва тўрт мўътабар фиқҳий мазҳаб имомлари йўлларига эргашган жамоадир. Аҳли суннат вал жамоа мазкур улуғларнинг йўлини нақл ва муттасил иснод (оғизма-оғиз эшитиш) билан қабул қилиб олганлар.
Манбаларга қараганда Аҳли суннат вал жамоа атамасини дастлаб Ибн Аббос разияллоҳу анҳу Оли Имрон сураси 106-оятини тафсир қилганда ишлатган бўлсаларда, бу атама исломнинг дастлабки даврларида машҳур бўлмаган. Балки ўзларини турли номлар билан атаган фирқалар кўпая бошлагач, Аҳли сунна вал жамоа атамаси юзага чиқди. Сунна ва жамоа аҳли ким дейилса, илмда пешво саҳобалар ва уларнинг йўлини тутган зотлар, дейилади. Имом Муслим Ибни Сирин раҳимаҳуллоҳдан ривоят қиладилар:

لم يكونوا يسألون عن الإسناد فلما وقعت الفتنة قالوا سموا لنا رجالكم فينظر إلى أهل السنة فيؤخذ حديثهم وينظر إلى أهل البدع فلا يؤخذ حديثهم

яъни: “Одамлар фитна (ҳазрати Усмон разияллоҳу анҳунинг шаҳид қилиниши) рўй бергунича бир-биридан иснод (ҳадисларни кимдан эшитганини) сўрамас эдилар. Фитнадан кейин эса (ҳадис эшитган) кишиларингизни номларини айтингларчи, дейишарди. Қараларди, агар аҳли суннатдан бўлса ҳадиси олинарди, агар аҳли бидъатдан бўлса ҳадиси олинмасди”.
Аҳли сунна вал жамоани ташкил қилган саҳобалардан тобеъинлар илм ўргандилар, улардан эса мужтаҳид олимлар дин илмини қабул қилиб олдилар.
Иккинчи ҳижрий асрда баъзи илм аҳли муташобиҳ оятларнинг зоҳирига “ёпишиб”, Аллоҳ таолонинг исми сифатларини исботлашда муболаға қилиб, “тажсим” (Аллоҳ таолога жисм нисбат бериш)га ўтдилар. Бунинг муқобилида мўътазила фирқаси чиқиб, Аллоҳ таолони нолойиқ сифатлардан поклаймиз, деб муболаға қилдилар ва оят-ҳадисларда собит бўлган сифатларни йўққа чиқардилар. Ўша пайтда бўлган Аҳмад ибн Ҳанбал ва бошқа аҳли суннат вакиллари (раҳимаҳумуллоҳ) уларга раддия билдирганлар. Ўзларидан аввалги саҳобийлар, тобеъинлар ва мужтаҳид уламоларнинг йўлини тутиб, муташобиҳ оятлар ҳақида: “Аллоҳ таолонинг сифатлари ояти карималарда қандай бўлса шундай имон келтирамиз, таъвилига киришмаймиз”, – дедилар. Мўътазила ва мушаббиҳаларнинг бидъатлари юзага чиқиб, уларнинг сўзлари тарқалгандан кейин бир қанча уламолар чиқиб Аҳли сунна вал жамоанинг эътиқодини каломий ҳужжатлар ва усулий далиллар билан қувватладилар. Бу шарафли вазифани Имом Абу Мансур Мотуридий ва Имом Абул Ҳасан Ашъарий каби зотлар Аҳли суннанинг эътиқодини баён қилиш, шубҳаларни даф қилиш, нақлий ва ақлий далиллар келтириш билан чиройли адо этдилар.
Имом Абу Мансур Мотуридий ва Имом Абул Ҳасан Ашъарий Аҳли суннатнинг ақоид бобида имоми эканлари ҳақида кўп уламолар таъкидлашган. Жумладан, Имом Ибн Ҳажар Ҳайтамий шундай дейдилар:

“المراد بالسنة ما عليه إماما أهل السنة والجماعة الشيخ أبو الحسن الأشعري وأبو منصور الماتريدي

яъни: “(Аҳли сунна сўзидаги) Суннатдан мақсад – аҳли сунна вал жамоа имомлари Абул Ҳасан Ашъарий ва Абу Мансур Мотуридий тутган йўлдир” (“Аз завожир ан иқтирофил кабоир” китоби).
Машҳур муҳаддис олим Муртазо Зубайдий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар:

“إذا أطلق أهل السنة والجماعة فالمراد بهم الأشاعرة والماتريدية”

яъни: “Агар ҳеч қандай қайдларсиз “Аҳли сунна вал жамоа” дейилса Ашъарийлар ва Мотуридийлар тушинилади” (“Итҳафу саадатил муттақин шарҳу иҳёи улумид дин” китоби).
Аллома Тошкуброзода айтадилар:

“ثم اعلم أن رئيس أهل السنة والجماعة في علم الكلام – يعني العقائد – رجلان، أحدهما حنفي والآخر شافعي، أما الحنفي فهو أبو منصور محمد بن محمود الماتريدي، إمام الهدى… وأما الآخر الشافعي فهو شيخ السنة ورئيس الجماعة إمام المتكلمين وناصر سنة سيد المرسلين والذاب عن الدين والساعي في حفظ عقائد المسلمين، أبو الحسن الأشعري البصري

яъни: “Маълум бўлсинки, Аҳли сунна вал жамоанинг калом илми (яъни, ақоид)даги раислари икки кишидир: Бирлари ҳанафий, бошқалари шофеъий мазҳабида. Ҳанафийлари Абу Мансур Муҳаммад ибн Маҳмуд Мотуридий бўлиб, у зот “Имомул Ҳуда” – “Ҳидоят имоми” деган ном қозонган. Шофеъийлари “Суннат шайхи”, “Жамоат раиси”, “Мутакаллимлар имоми”, “Пайғамбарлар саййиди суннатларига ёрдам берувчи”, “Дин ҳимоячиси”, “Мусулмонлар ақидасини сақлашга ҳаракат қилувчи” Абул Ҳасан Ашъарий Басрийдир” (“Мифтаҳус саода” китоби).
Имом Муҳаммад Зоҳид Кавсарий айтадилар:

“فالأشعري والماتريدي هما إماما أهل السنة والجماعة في مشارق الأرض ومغاربها، لهم كتب لا تحصى، وغالب ما وقع بين هذين الإمامين من الخلاف من قبيل الخلاف اللفظي

яъни: “Имом Ашъарий ва Имом Мотуридий — машриқу ва мағрибда Аҳли сунна вал жамоа имомларидир. Уларнинг кўп сонли китоблари бор. Улар ўртасидаги аксарият ихтилофлар лафзийдир”.
Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам бизга турли фирқалар кўпайган пайтда мусулмонларнинг катта жамоасини лозим тутишни таъкидлаб, шундай дейдилар:

“فَإِذَا رَأَيْتُمُ اخْتِلَافًا فَعَلَيْكُمْ بِالسَّوَادِ الْأَعْظَمِ”

яъни: “Агар ихтилофни кўрсангиз, катта қора (жамоа)ни лозим тутинг” (Имом Ибн Можа ривоятлари).
Демак, ҳозирги кунгача ҳам ва ҳозирги кунда ҳам катта жамоат – Имом Мотуридий ва Имом Ашъарийларнинг ақидада тутган йўллари ҳамда фиқҳда тўрт мўътабар мазҳаб (Ҳанафий, Моликий, Шофеъий ва Ҳанбалий)ларга мувофиқ келади. Мана шулар Аҳли сунна вал жамоани ташкил этади. Аҳли сунна вал жамоа ичида булардан бошқа эътиқодий ва фиқҳий мазҳаблар мавжуд эмас. Тавфиқ Аллоҳдандир.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.

Тошкент ислом институти талабалари учун қишки таътил муддати 2022 йилнинг 26 декабридан 2023 йилнинг 9 январига қадар этиб белгиланди.

Қишки таътил давомида профессор-ўқитувчилар ва ходимлар учун "Таълим сифатини ошириш, самарали ўқув методларини ўзлаштириш ҳамда илмий-тадқиқот ишларини амалга ошириш тартиби ва талаблари” мавзусида ўқув семинари ташкил этилди.

Семинарга тажрибали мухассислар жалб қилиниб, якунда иштирокчиларга "Сертификат" тақдим этилади.

Биринчи семинар дарсида "Тошкент ислом институти олдида турган долзарб масалалар, ечимлар ва истиқболли режалар" мавзусида ТИИ ректори Уйғун домла Ғафуров маъруза қилди.

Шундан сўнг, Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази директор ўринбосари, ТИИ ўқитувчиси Ғуломиддин домла Холбоев "Фатво маркази фаъолияти ва замонавий фатволар" мавзусида ўқитувчиларга дарс ўтди.

Ўқув семинари 2023 йил 6 январга қадар давом этади. 

Тарихни ўрганаётган инсон аввало, эътибор қаратиши керак бўлган нарса бу ундаги маълумотларнинг нечоғлик саҳиҳ ва тўғри эканлигидир. Агар тарих саҳиҳ масдарларга асосланган бўлса, унинг натижаси манфаатли бўлади. Агар аксинча бўладиган бўлса, натижа ҳам ўзига яраша бўлади. Тарих суяниши керак бўлган масдарларнинг биринчиси Қуръони каримдир. Чунки Аллоҳ таоло у ҳақида «Унга олдидан ҳам, ортидан ҳам (ҳеч қандай) ботил (ноҳақлик) келмас. (У) ҳикмат ва ҳамд эгаси (томони)дан  нозил қилингандир»[1] , деб марҳамат қилган. Қуръонда кўплаб тарихий воқеа ва ҳодисалар баён қилинган. Баъзи ўринларда воқеаларнинг тафсилотига киришилган бўлса, баъзи ўринларда ҳолатга қараб унинг тафсилотига киришилмаган.

         Қуръондан кейин суяниладиган ишончли масдар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилинган саҳиҳ ҳадислардир. Расулуллоҳнинг баъзи ҳадисларида ўтган умматларнинг қиссалари ва сийрат асрида рўй берадиган воқеалар баён қилинган.

Учинчи масдар эса бу ишончли тарих манбаларидир. Бу тарих китобларидаги маълумотларнинг санади, исноди, ривоят қилган шахслари ва китоб муаллифлари саҳиҳ бўлиши лозимдир. Тарихларнинг энг ишончлиси шубҳасиз, Пайғамбарларнинг тарихидир ва буларнинг бошида Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тарихлари туради. Ундан кейин хулафои рошидинлар Абу Бакр, Умар, Усмон ва Али розияллоҳу анҳумларнинг тарихларидир. Лекин тан олиш керакки, Усмон розияллоҳу анҳунинг халифаликларининг охирги йиллари ва Ҳазрати Алининг халифалик даврларида юз берган фитналар ҳақида баъзи тарих китобларида саҳиҳ бўлмаган, балки шиа ва рофизийлар томонидан тўқилган ривоятлар ҳам кириб қолган. Уларда саҳобаи киромларга нисбатдан тана тошлари отилиб, уларнинг шаънларига тўғри келмайдиган  маълумотлар келтирилган. Бу борада аҳли сунна вал жамоанинг тутган йўли Аллоҳ таоло айтгандек ва Расулуллоҳнинг сўзига итоат қилган ҳолатда қалб ва тилларни саломат сақлашликдир. Чунки Аллоҳ таоло Қуръонда “Улардан кейин келганлар:”Ей Роббимиз, бизни ва биздан аввал иймон билан ўтган биродарларимизни мағфират қилгин, иймон келтирганларга қалбимизда нафрат (пайдо) қилмагин. Ей Роббимиз, албатта, Сен шафқатли ва меҳрибонсан”, дерлар”[2] , деб марҳамат қилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Менинг саҳобаларимни сўкманглар. Менинг нафсим қўлида бўлган Зотга қасамки, сизлардан бирингиз Уҳуд тоғидек олтин инфоқ қилса улардан бирининг бир муддига ва ярим муддига етмайди» деганлар. Рофизийя фирқасига мансуб бўлганлар бу ҳадисга хилоф улароқ Расулуллоҳнинг саҳобаларини сўкишгача етиб борганлар.[3] Баъзи тарих китобларида Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳуни ўлдирилиш фитнасида саҳобаларнинг тутган йўллари тўғрисида уларнинг шаънига нолойиқ бўлган сўзлар кириб қолган. Тарихчиларнинг кўплари бунга сабаб рофизийлар қилган ривоятлар дейдилар. Шияликка мойил бўлган Абу Мухниф кабиларнинг китобларида саҳобаларга нисбатан уларнинг фитнани уюштиришда ва уни қўзғатишда иштирок этган деган айбларни қўядилар. Буларнинг барчаси рофизийларнинг ёлғон, ботил ва ҳеч қандай далилга асосланмаган гапларидан бошқа нарса эмас.  Ҳолбуки, тарих китоблари саҳобаларнинг Усмон розияллоҳу анҳунинг қонини тўкишдан пок эканликлари, аксинча, фитнани бостиришда унга ёрдамчи бўлганликларини қувватлайдиган далиллар билан тўладир. Саҳобаи киромларнинг барчалари Усмон розияллоҳу анҳунинг қонидан покдирлар. Ким бунга қарши гап айтадиган бўлса унинг гапи ботилдир. Шунинг учун ҳам Халифа ўзларининг тарихларида Абдул Аъло ибнул Ҳайсамдан, у киши оталарида ривоят қилиб айтадилар: “Мен Ҳасанга “Усмоннинг қотиллари ичида муҳожир ва ансорлардан бирор киши бўлганми?” дедим. У: “Йўқ. Улар Миср аҳлининг ҳар қандай ёмонликдан тафт тортмайдиган кишилари эди”, деди. Ислом оламидаги аввалги фитналар Усмон розияллоҳу анҳунинг даврларида бошлангани учун ҳам бунга кўпроқ тўхталиб ўтишга мажбурмиз.

Имом Зуҳрий раҳматуллоҳи алайҳ айтадилар: “Усмон ибн Аффон  ўн икки йил мўминларга  амир бўлиб бошқардилар. Халифаликнинг аввалги олти йилида инсонлар у кишига нисбатан ҳеч қандай иғволар қилмадилар. Қурайшга у киши Умар ибн Хаттобдан ҳам маҳбуб бўлди. Чунки Умар уларга қаттиқ эди. Аммо Усмон Уларга мулойимлик ва силаи раҳм қилди. Сўнгра ундан кейин фитналар содир бўлди”. Мусулмон тарихчилар Усмон розияллоҳу анҳу халифаликларининг охирги 30-35 йилларидаги воқеаларни фитналар даври деганлар. Чунки Абу Бакр, Умар ва Усмон халифалигининг аввалги даврларида мусулмонлар тинч-тотув бўлиб, улар ўртасида ҳеч қандай низо бўлмаган. Бу даврда жамиятнинг ҳар бир соҳаси гуллаб яшнаган. Бу даврдаги жамият том маънодаги ҳақиқий ислом жамияти бўлган. Тарихдаги жамиятлар ичида гуноҳлар энг кам содир этилган жамият эди. Бу жамиятда дин унинг ҳаёти эди. Дин улар адо қилаётган ибодатлардагина эмас, балки уларнинг ахлоқлари, тасаввурлари, ўй-фикрлари, ижтимоий алоқалари, оила ва қўшничилик муносабатлари, савдо- сотиқлари, ер юзидаги сафарлари, амру маъруф ва наҳий мункарлари, барча-барчасида дин асосий негиз бўлиб турарди. Бу нарсалар маълум бир тоифагагина хос бўлмаган, балки жамиятнинг барча табақаси мана шу руҳда тарбияланган бўлиб, бу Расулуллоҳнинг жамиятлари эди. Бу жамиятда тиллари билан иймон келтириб, лекин қалбида Исломга душман бўлган мунофиқлар бўлгандир. Лекин уларнинг сариқ чақачалик қадри ҳам бўлмаган ва бу жамиятнинг юришини ўзгартиришга уларнинг қувватлари ҳам етмаган. Улар ҳақиқий маънодаги Ислом уммати, раббоний уммат эдиларки, уларни ягона ақида боғлаб турарди. Уларни боғлаб турган нарса уруғи, жинси ёки ранги эмас, балки диний биродарлик эди. Ҳолбуки, уларнинг орасида араб ҳам ажам ҳам, қора ҳам оқ ҳам, қул ҳам ҳур ҳам бор эди. Жамиятнинг ҳар бир гўшасида ибодат руҳи бор эди. Фақат фарз ва нафлларнигина ибодат руҳида қилмас эдилар, балки барча амалларидан ибодат иси келарди. Ҳоким ўз раийятини ибодат руҳи билан бошқарар, Қуръонни ўргатадиган муаллим, инсонларга динни тушунтирадиган фақиҳ ибодат руҳи билан таълим берар, Аллоҳ савдо-сотиққа қўйган тожир ибодат руҳи билан бу ишларни қилар, ўз аҳлини боқаётган эр ибодат руҳи билан боқар, уйда бекалигини қилаётган аёл ҳам ибодат руҳи билан бекалик қиларди.  Бу ишларнинг барчасининг замирида суюкли Ҳабибимизнинг муборак ҳадислари турарди: “Барчангиз бошлиқсизва барчангиз қўл остиларингиздан сўраласиз”.  Бу даврдаги мусулмонлар тарих давомида ақл бовар қилмас натижаларга эришдилар. Бутун дунёга Ислом дини ниҳоятда тезлик билан тарқалди. Мусулмон қўмондонлар қилган фатҳларни эса гапирмаса ҳам бўлади. Улар жуда қисқа муддат ичида катта ҳудуларни фатҳ қилдилар. Еллик йилдан камроқ муддат ичида ғарбдан Ўрта Ер денгизигача, шарқдан Ҳинд океанигача бўлган ерларни фатҳ қилдилар. Бир сўз билан айтганда, Аллоҳ таоло ер юзида халифа қилиб қўйган уммат айнан мана шулар эдилар. Аллоҳ таоло Қуръонда: “Аллоҳ сизлардан иймон келтириб, солиҳ амал қилганларга уларни ер юзида худди улардан олдин ўтганларни халифа қилгандек халифа қилишни, улар учун Ўзи рози бўлган динни мустаҳкамлашни ва уларнинг хавф-хатарларидан сўнг омонликни бадал қилиб беришни ваъда қилди. Менгагина ибодат қилурлар ва Менга ҳеч нарсани ширк келтирмаслар. Шундан кейин ҳам ким куфр келтирса, бас, ана ўшалар ўзлари фосиқлардир”[4].

         Лекин афсуски, мана шундай гўзал Ислом жамиятини ва унинг зафарли юришларини кўра олмайдиган Абдуллоҳ ибн Сабаъга ўхшаган дин душманлари фитналар уюштиришга уриндилар. Саҳобаи киромлар ҳам қачондир фитналар содир бўлишини билар эдилар. Чунки  Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларининг кўплаб ҳадисларида бу уммат калажакда ихтилоф қилиши, бир-бирлари билан ўзаро уруш қилиши ҳақида хабар берганлар. Бу ҳадисларни ҳолатга қараб турли хил баён қилиб берганлар. Баъзиларида умумий қилиб фитналарни  баён қилган бўлсалар, баъзиларида  алоҳида-алоҳида хос фитналар ҳақида айтиб ўтганлар. Расулуллоҳнинг ҳадислари фитнанинг сабаблари ёки унинг натижалари, ёки у фитнадаги баъзи воқеаларни, ёки бўлмаса, у фитналарни келтириб чиқарадиган шахслар ҳақида хабар беради. Кўпинча, бу ҳадислар Расулуллоҳдан саҳобаи киромларнинг берган саволларига жавоб улароқ ворид бўлган. Чунки саҳобалар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам даврларида Аллоҳ уларга берган улуғ неъмат биродарлик, якдиллик неъматини татиб, бевосита гувоҳи бўлаётган эдилар.  Уларни ташвишга солган нарса бу неъматлар бардавом бўладими ёки вақти келиб завол топадими, мана шу нарса уларни ташвишга солар эди. Шунинг учун ҳам бу ҳақида Расулуллоҳдан сўрашарди. Расулуллоҳ бу неъматлар ҳозиргидек бардавом бўлмаслигини ва келгусида уммат ичида катта фитналар содир бўлишини ваҳий орқали билганларидан сўнг, саҳобаи киромларни мана шу даҳшатли фитналарга тайёрлашни хоҳладилар. Тоинки, Аллоҳ таоло тақдирга битган мана шу фитналар воқеъ бўлган кунда улар чиройли тадбир қилиб, бу фитналарни муолажа қилиш учун ҳаракат қилсинлар. Юқорида айтиб ўтганимиздек, Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳунинг ўлдирилиш фитнасида саҳобаи киромлардан бирортасининг иштироки бўлмаган. Улар унинг қонидан пок эдилар. Бу фитна Ислом тарихидаги энг катта фитна бўлиб, мана шу воқеа мусулмонлар ўртасидаги ўзаро низолар, урушлар ва бунинг ҳатижасида турли фирқаларнинг чиқишига сабаб бўлган.

ТИИ Модуль таълим шакли талабаси,

Самарқанд шаҳар Хўжа Нисбатдор жоме масжиди

имом-хатиби Бобохон Бобохонов

[1]Фуссилат  сураси, 42-оят. Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф, Қуръони карим ва унинг ўзбек тилидаги маънолар таржимаси – Т.: «Шарқ» 2011

[2]Ҳашр сураси, 10-оят. Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф, Қуръони карим ва унинг ўзбек тилидаги маънолар таржимаси – Т.: «Шарқ» 2011. 547-б.

[3]Доктор Муҳаммад ибн Абдуллоҳ Ғаббон «Фитнату мақтали Усмон ибн Аффон». – М. мактабатул убайкон,1999. 6-9-б.

[4]Нур  сураси, 55-оят. Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф, Қуръони карим ва унинг ўзбек тилидаги маънолар таржимаси – Т.: «Шарқ» 2011. 547-б.

Бош прокурор ўринбосари Эркин Йўлдошев бошчилигидаги Ўзбекистон делегацияси Ислом ҳамкорлик ташкилотига (ИҲТ) аъзо давлатлар ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идоралари раҳбарларининг биринчи йиғилишида иштирок этди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.
Тадбирда, шунингдек, ушбу ташкилотга аъзо бўлган элликка яқин давлатлардан мутасадди вазирлик ва идоралар ходимлари, ИҲТ доимий вакиллари ҳамда унинг тузилмалари раҳбарлари қатнашди.
Йиғилишга Саудия Арабистони Назорат ва коррупцияга қарши курашиш агентлиги раҳбари Мазин бин Иброҳим бин Муҳаммад ал-Каҳмус раислик қилди. У ўз нутқида ушбу йиғилиш ИҲТнинг коррупцияга, жиноий даромадларни легаллаштириш ва уюшган жиноятчиликка қарши курашиш соҳасида ҳамкорликни фаоллаштириш мақсадида ўтказилаётганини таъкидлади. Муҳаммад ал-Каҳмуснинг айтишича, ушбу йиғилиш доирасида «Макка конвенциясининг« қабул қилиниши мусулмон давлатларининг коррупцияга қарши курашиш соҳасидаги ўзаро ҳамкорлигини янада ривожлантиришга ва мустаҳкамлашга хизмат килади.
Тадбирда ташкилотга аъзо давлатлар вакиллари сўзга чиқиб, коррупцияга қарши курашиш соҳасида ўзаро ҳамкорликни мустаҳкамлаш доирасида ушбу йиғилишнинг аҳамиятини қайд этишгани баробарида, «Макка конвенцияси» ўзаро ҳамкорликнинг ҳуқуқий асосини яратиб беражагини таъкидлашди.
Шунингдек, тадбир доирасида «Коррупцияга қарши курашда ҳуқуқни муҳофаза қилувчи идоралар ўртасидаги ҳамкорлик» ва «ИҲТ аъзо давлатларининг коррупцияга қарши курашиш қонунлари ижросини таъминлаш йўлида Макка конвенциясининг қабул қилиниши» мавзуларида семинарлар ҳам ташкил этилди.
Иштиркчилар «ИҲТ аъзо давлатларининг Коррупцияга қарши курашиш бўйича ҳуқуқни муҳофаза қилиш ташкилотлари ўртасидаги ўзаро ҳамкорлик тўғрисидаги Макка конвенцияси» лойиҳасини маъқулладилар. Ҳужжатни қабул қилиш учун ИҲТ ТИВ кенгашининг навбатдаги йиғилишига тақдим этиш тавсия қилинди.
Йиғилиш сўнггида ИҲТ аъзо давлатларининг Коррупцияга қарши курашиш бўйича мутасадди ташкилотлари раҳбарлари даражасидаги учрашувни ҳар икки йилда бир маротаба ўтказиш тўғрисида қарор қабул қилинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

“Жумадан жумагача” рукни орқали muslim.uz сайтида эълон қилинган энг муҳим хабарларнинг қисқача шарҳи билан танишиш мумкин.