Инсон бошқа жамики нарсалардан мумтоз, ҳамма маҳлуқотлардан энг улуғидир. Инсон улкан иззат ва ҳурматга лойиқдир. Алишер Навоий ўзининг «Вақфия» асарида, «Бутун осмон ва осмондаги жами нарсалар, бутун ер юзи ва ер юзидаги жами нарсалар, ҳамма денгизлар ва унда мавжуд бўлган ҳамма нарсалар, ҳамма мамлакатлар ва уларда бор жами неъматлар - бари, энг яхши нарсалар инсон учун, унинг бахт-саодати учун яратилган, буларнинг жами - инсонга хизмат қилмоғи керак» деб ёзган эди. Инсоннинг мукаррамлигининг яна бир жиҳати  ақл-идрок ва тафаккурга эга бўлганлигидадир. Ақл-идрок соҳиби бўлганлиги учун у икки дунёдаги воқеаларни билишга уринади, илму-тафаккури, даҳоси, меҳнати, салоҳиёти билан дунёни бошқаради. Инсонда буюк мутафаккирларимиз таъкидлаганларидек, бебаҳо марварид – ақл-заковат мавжуд. Унда табиат ва жамиятнинг сир-асрорларини ва юксак чўққиларини билиш қобилияти жамул-жамдир.

Барча илоҳий ва мумтоз асарларда инсон қадри одам зотининг Аллоҳнинг энг буюк мўъжизаси сифатида улуғланиши, ҳар томонлама муносиб қадр-қиммат топишини англатади. Ислом инсонларни бир-бирига зарар етказишликдан ва ўзини ҳам қийинчиликка солишликдан қайтаради. Инсон ўзига ато этилган ҳаёт неъматини қадрламоғи лозим. Минг афсуслар бўлсин, ҳаётининг қадрига етмайдиган  инсонлар ҳам борки, ўз жонларига қасд қилиш ҳолатларига гувоҳ бўлиб қоламиз.

Қуръони Каримда ўз жонига қасд қилиши энг катта гуноҳлардан экани таъкидланган: “Ўзингизни ўзингиз ўлдирманг. Албатта, Аллоҳ сизларга раҳмлидир”[1]. Ва яна “Ўзингизни ҳалокатга дучор қилманг. Эҳсон қилинг, албатта. Аллоҳ эҳсон қилувчиларни хуш кўради”[2]. Ўзини-ўзи ўлдириш Исломда қаттиқ қораланади. Бу иш мўмин мусулмон одамга мутлақо тўғри келмайдиган иш бўлиб, ўз жонига қасд қилиш Аллоҳ таолонинг қазои қадарига норози бўлиш, У берган ҳаёт неъматига нонкўрлик қилиш осийлик ва иродасизликдир. Ўзи ўзи ўлдириш мусулмонларга хос бўлмаган қўрқоқлик ва номардликдир.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадиси шарифда эса ўзини ўлдирган кишининг жазоси янада равшанроқ ёритилган: “Ким ўзини бир темир парчаси билан ўлдирса, қиёмат кунида жаҳаннам ўтида темирлар парчаси қўлида, абадий равишда у билан ўзини ўлдириб азобланиб ётади. Ким заҳар ичиб ўзини ўлдирса, доимий равишда заҳарланиб жаҳаннам ўтида азобланади. Ким ўзини тоғдан ташлаб юборса, доимий равишда жаҳаннам ўтида ўзини ташлаб ўлдириб азобланади”.

Имом Бухорий ривоят қилган ҳадисда шундай дейилади: Аллоҳ таоло ҳадиси қудисийда марҳамат қилурки, “Бандам ўзини ўзи ўлдириб мен унга берган умримга шукр қилмай, шошилди. Шунинг учун унга жаннатни абадий харом қилдим”. Ва яна бошқа бир ҳадисда имом Бухорий  Жундаб розияллоҳу анҳудан ривоят қиладилар: Набий саллоллоҳу алайҳи васаллам: “Бир одамнинг жароҳати бор эди. У ўзни ўзи ўлдирди, шунда Аллоҳ азза ва жалла: “Бандам мендан аввал жони ҳақида ўзи шошқолоқлик қилди, Мен унга жаннатни харом қилдим”, - деди”, деганлар.

Имом Бухорий Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу дан ривоят қилган ҳадисда Пайғамбар саллоллоҳу алайҳи васаллам: “Ўзини ўзи бўғган дўзаҳда ҳам ўзини бўғиб туради. Ўзига ўзи пичоқ урган дўзаҳда ҳам пичоқ уриб туради”, деганлар. Демак ўзини ўзи ўлдирган одам дўзаҳга тушишда шубҳа йўқ. Юқоридагилардан кўриниб турибдики, исломда инсоннинг ўз жонига қасд қилиши гуноҳи кабиралар (энг оғир гуноҳлар)дан саналиб дўзахий бўлиши қайта-қайта таъкидланган.

 Ибни Сирин раҳимаҳуллоҳ айтадилар: “Ўзини ҳалокатга ташлаш Аллоҳ таолони раҳматидан умидсизлик белгисидир”. Имом Насафий айтадилар “Баъзи жоҳиллар каби одам ўзини ўзи ўлдирмаслиги керак”.

 Жобир ибн Самура розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. “Набий саллоллоҳу алайҳи васалламга ўзини  мишқослар билан ўлдирган одам олиб келинди. Бас у зот унга жаноза ўқимадилар”. Ҳадисдаги “мишқос”дан мурод - кенг тиғли пичоққа ўхшаш нарса. Набий саллоллоҳу алайҳи васаллам ўзини ўзи ўлдирган одамга жаноза намози ўқимаганликлари бу одамнинг қилган номаъқулчилиги учун муносиб жазодир. Охиратда эса алоҳида жазо бўлади. Ўз жонига қасд қилган инсон Аллоҳ таоло раҳматидан узоқ бўлиб, охиратда ҳадисларда келтирилганидек, абадий азоб уқубатда бўлиш билан бирга ҳар бир мусулмоннинг гуноҳларини каффорат бўлишига сабаб бўладиган жаноза намозидан ҳам маҳрум қилинар экан.

Ҳаёт аталмиш азиз неъмат инсон учун берилган энг қадрли омонатдир. Шунингдек, у Аллоҳ таоло томонидан бизларга топширилган имконият ва масъулият ҳамдир. Ҳар инсон бу неъматни асраб авайлаши, унга ҳиёнат қилмаслиги керак, акс ҳолда энг оғир жиноятга қўл урган бўлиб, ўз зиммасига катта гуноҳ орттирган бўлади.

                                                               “Хадичаи Кубро” аёл-қизлар ўрта махсус ислом таълим муассасаси

  ўқитувчиси  Жозиба Жамол қизи

Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар фейсбук ижтимоий тармоғидаги саҳифалардан олиб таржима қилинган.

“Истиғфор” луғатда ўрашни, яширишни талаб қилиш маъносини билдиради. Истилоҳда эса, қилган гуноҳларининг кечирилишини Аллоҳдан сўраш маъносини англатади. Демак, истиғфор Аллоҳ таолога “Гуноҳларимни кечиришингни сўрайман”, деб илтижо қилиш, дуо қилиш экан.

*****

“Ўзинг билан бирга (қабрга) амалингдан бошқа нарсани олмайсан. Ортингдан ахлоқинг ва яхши номингдан бошқа нарсани қолдирмайсан. Бас, шундай экан, чиройли амал қилишга ва гўзал хулқли бўлишга ҳарис бўл!”

Аҳмад Дийдот раҳимаҳуллоҳ

*****

Кўчада кета туриб, қўлимиздаги бўшаган баклашка ва бошқа ахлатларни ерга ташлаётганимизда, уларни отамиз тенги инсонлар тозалашини унутмайлик!

*****

Бошимдан ўтган эди

Уйланмоқчи бўлиб юрган кезларимда, шундай дейишган: “Сизга мос қиз бор. Илмга қизиқади. Энг асосийси — ақл ўргатадиган эмас, ақл ўрганадиган қиз”.

Эридан бирор фойдали нарса ўрганадиган, ўрни келганда, эрига керакли маслаҳатлар бериб турадиган аёллар соғ бўлишсин!

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

Нозимжон Иминжонов

18 январь куни Тошкент давлат шарқшунослик институтида “Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази: мақсад ва вазифалар, истиқболдаги устувор йўналишлар” мавзусида тақдимот тадбири бўлиб ўтди.
Тадбирда марказ директори Шоазим Миноваров, директор ўринбосари Шайх Абдулазиз Мансур, институт ректори Гулчеҳра Рихсиева, ректор ўринбосари А.Воҳидов, марказ илмий ходимлари, талабалар ҳамда устозлар жамоаси ва оммавий ахборот воситалари вакиллари иштирок этдилар.
Ш.Миноваров Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев ташаббуси билан барпо этилаётган Ислом цивилизацияси маркази илмий-тарихий концепцияси, лойиҳаси, мақсади ва вазифалари ҳақида талабаларга батафсил маълумот берди. Марказ бор мазмун-моҳияти билан аждодларимиз ва халқимиз эътиқод қилиб келаётган табаррук Ислом динининг илмга, эзгуликка, бағрикенглик ва олижанобликка даъват қилувчи эътиқод эканини намойиш қилишини, йиллар, асрлар мобайнида халқимизга, биринчи навбатда ёш авлодга хизмат қилажаги алоҳида таъкидланди. Ислом цивилизацияси маркази лойиҳасининг аллақачон халқаро эътироф ва қизиқиш, ҳавасга лойиқ бўлиб улгургани қайд қилинди. Марказ раҳбари шунингдек “Ўзбекистон Ислом цивилизацияси маркази” илмий-оммабоп журналининг илк сонини йиғилганларга тақдим қилди.
Ислом цивилизацияси маркази директорининг илмий ишлар бўйича ўринбосари Шайх Абдулазиз Мансур ислом цивилизацияси ривожига беқиёс ҳисса қўшган юртимиз алломаларининг илмий ва маънавий мероси тўғрисида тадбир иштирокчиларига маълумот берди. У юртимизда сақланаётган минглаб қўлёзмаларнинг мавзусига кўра энг долзарблари ажратилиб, таржимага тайёрланаётгани, қўлёзмаларда жуда қимматли маълумотлар тўплангани тўғрисида тадбир иштирокчиларини хабардор қилди.
Тақдимотдан ниҳоясида институт тадқиқотчилари ва талабаларининг саволларига жавоб қайтарилди.

Ислом цивилизацияси маркази Матбуот хизмати

Бугун, Ўзбекистон Республикаси Ҳаж делегацияси Саудия Арабистони Подшоҳлигига жўнаб кетди. Саудия Арабистони Ҳаж ва умра ишлари вазири Солиҳ Бантин таклифига асосан “Ҳаж – 2020” мавсумининг ташкилий ишларини келишиб олиш мақсадида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Темирхон ўғли Самарқандий ҳазратлари ва Дин ишлари бўйича қўмита раиси Абдуғофур Аҳмедов бошчилигидаги делегация бугун Саудия Арабистонига йўл олди.
Сафар давомида Ўзбекистон Ҳаж делегацияси ва Саудия Арабистони Ҳаж ва умра ишлари вазирлиги ҳамда мутасадди ташкилотлар ўртасида «Ҳаж–2020» мавсумининг ташкилий ишлари ўзаро кўриб чиқилади.
Шу мақсадда Маккаи мукаррама, Мадинаи мунаввара ва Жидда шаҳарларида жорий йил ҳаж мавсумида ўзбекистонлик ҳожиларга хизмат қилувчи идоралар ва муассасалар раҳбарлари билан келишувлар амалга оширилади.
Сафар жараёнларини бизнинг сайтимизда кузатинг.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмат