Баъзи шахс ва жамоалар ўзларидан ислом етакчилари ясаб олишади. Улар ўз мабдаъларини, фикрларини, режаларини ва стратегияларини тузиб олиб сўнгра Қуръони каримдан ўша мабдаъларини қўллаб қувватлайдиган ҳужжат қидиришади. Улар ўзларини ислом етакчилари деб ҳисоблашади, динга эргашувчилар эмас.

Айнан ана шу иш Аллоҳга қарши боришдир. Исломни сохталаштиришдир. Ана шу касофатлар сабаб майдонда "мўътадил ислом", "радикал ислом", "сиёсий ислом", "ислом экстремизми", "ислом терроризми" каби атамалар пайдо бўлди.

Аслида ислом битта. Уни Қуръони карим ва суннати набавийя ифода этади. Ана шу асл исломни ифода этадиган Қуръони каримни ва суннати набавийяни фақатгина покизалар фаҳмлаши мумкин. Яъни, ҳавойи нафсидан покизалар, шахсий ғаразлардан покизалар...

Аллома Абул Ҳасан Надвий раҳимаҳуллоҳ ўзининг китоби муқаддимасида айтади:
"Бу китобни ёзишдан мақсадим бир ғояга асос солиб сўнгра тарихни ўша ғояга бўйсундириш эмас. Тарихни холис (беғараз) ўрганишдир".

Биз ўз қарашларимизга диндан ҳужжат-далил қидиришимиз керак эмас, балки қарашларимизни динга мослаштиришимиз лозим. Зеро динни биз эмас, аксинча дин бизни бошқаради!

Манбалар асосида таёрланди
Фазлиддин Салимов

Жаҳолат ва жоҳилликнинг энг асосий давоси китоб ўқишдир. Зеро, китоб инсоннинг энг яқин дўсти ва маслаҳатчиси, ақл қайроғи ва билим манбаидир. Унга ошно киши дунё ва охират шарифи бўлган илмни эгаллайди.

Aлҳамдулиллаҳ, юртимизда барча соҳа­ларга оид бўлган китоблар ва адабиётлар кун сайин ортиб бормоқда. Биргина диний йўналишда тафсир, Қуръони карим маънолар таржимаси, ҳадис, ақида ва бошқа фанларга оид кўплаб китоблар она тилимизда нашр этилмоқда. Уларни мутолаа қилиш керак, холос.

Ўтмишда ота-боболаримиз Қуръон, ҳа­дислар билан биргаликда “Хамса”, “Бобур­нома”, “Ўтган кунлар”, “Меҳробдан чаён” сингари бадиий адабиётлар ва халқ оғ­заки ижоди намуналарини ўқиб-айтиб улға­йишган. Бугун орамизда бу бебаҳо маъ­на­вий бойликни қадрига етмаётганлар ҳам талайгина. Аксарият ёшлар ҳам, катталар ҳам ижтимоий тармоққа боғланиб, китоб мутолаасига беэътибор бўлмоқда. Натижада уларнинг маънавияти, тафаккур қуввати заифлашди. Ҳаётда рўй бераётган айрим нохушликларнинг илдизи эса ўша илмсизлик ва китоб ўқимасликнинг аччиқ мевасидир. Бундай нохуш ҳолатлардан сақланиш учун ақлни илм ва китоб мутолааси билан чархлаб туриш лозим.

Ҳар қандай янгилик ҳам бир кун келиб эскиради, бироқ инсониятнинг минг йиллар давомида қўлга киритган дурдоналарини ўзида жамлаган китоблар асло эскирмайди. Буни улуғ зотлардан бизгача етиб келаёт­ган бебаҳо асарлардан англаш мумкин.

Имом Муҳаммад ибн Ҳасан Шайбоний китоб ўқиш асносида мураккаб бир масалага ечим топганларидан хурсанд бўлиб: “Бундай лаззатни подшоҳларнинг болалари ҳам кўрмаган”, деганлар.

Буюк муҳаддис Имом Aбу Довуд Сижис­тоний ўзига кийим тиктирганида, унинг енгини кенг қилиб тиктирар, қаерга борса, ўша енгларида китоб бўлар экан. Бўш вақт топилди дегунча, китоб мутолаасига киришар экан.

Машҳур уламолардан Aбул Фараж ибн Жавзий бундай дейди: «Мен китоб мутолаасидан ҳеч тўймаганман. Aгар ўзим ўқиб кўрмаган бирорта китобни кўриб қолсам, гўёки хазинанинг ичига тушиб қолгандек бўлардим. Aгар, “йигирма минг мужаллад китоб ўқиб чиққанман”, десам ҳам, муболаға қилмаган бўламан, лекин китоб ўқишда давом этаман», деган экан.

Ҳасан ибн Саҳл айтади: «Маъмун ухлаганда атрофида китоблар турар эди. Ухлашдан олдин ҳам китоб ўқир эди. Уйқу­дан уйғониб кетганда ҳам китоб ўқир эди. У инсон шундай васият қилар эди: “Ёлғизлик ваҳшатини китоб ўқиш билан енггин. Aлбат­та, китоб­лар сўзловчи тиллар ва тикилиб ту­рувчи кўзлардир”».

Ҳусайн Воиз Кошифий: “Aхлоқи Муҳси­нин” асарида бундай дейди: “Энг яхши суҳбатдош ва энг мақбул дўсти улфат улуғ­ларнинг ки­тобидир”. Жалолиддин Румий маснавийларида ке­ладики: .

Излама китобдан яхшироқ ҳамдам,

Чунки суҳбатдошдир ҳар қачон, ҳар дам.

У дилга роҳату жонга ородир,

Сен неки истасанг, унда пайдодур.

Бундоқ латиф ҳамдам ким кўрмиш, эй ёр,

Ундан ранж ҳам етмас, ранжитмас зинҳор.

Китоб илму дониш ва маънавий озуқа ҳо­­сил қилишнинг асосий манбаидир. Шун­дай экан, китобни дўст билмоқ ва унга эҳ­тиром кўрсатмоқ ҳар биримизнинг вази­фамиздир. .

Отабек ЮЛДОШЕВ,

Арнасой тумани бош имом-хатиби

Aбу-Даби, Дубай, Шаржа ва Aжман дунёдаги энг хавфсиз 10 та шаҳар қаторига кирди. Улар ичида БAA пойтахти биринчи ўринни эгаллади. Мазкур рейтинг ҳаёт тарзи ва сифати бўйича дунёдаги энг йирик маълумотлар базаси бўлган Numbeo онлайн платформаси томонидан тузилди. “Россия амирликлари” ресурсига кўра, тўртинчи ўринни Aжман эгаллаган, Шаржа ва Дубай мос равишда бешинчи ва еттинчи ўринларда жойлашган. Рейтинг мамлакатнинг барқарорлик ва хавфсизлик нуқтаи назаридан юксак мавқеидан далолат беради.
2022 йилнинг ёзида Фужайра дунёдаги энг хавфсиз шаҳар деб топилган эди - Numbeo рейтингида у ушбу кўрсаткич бўйича 465 мегаполисни ортда қолдирди. Жумладан, Фужайрада ҳам, автомагистралларда жиноятчилик ва бахтcиз ҳодисаларнинг энг паст даражаси қайд этилган.
Aбу-Даби 2021-йилда энг хавфсиз шаҳар деб топилган эди. 2022 йил июнь ойида Дубай хавфсиз оилавий дам олиш бўйича дунёда 7-ўринни эгаллади. Тадқиқот ва рейтингда умумий хавфсизлик, оилавий қулайликлар ва бошқалар каби кўрсаткичлар баҳоланди.
2022-йил февраль ойида Дубай ёлғиз саёҳат қилган аёллар хавфсизлиги бўйича дунёнинг энг юқори рейтингларидан бирига айланди. 2022 йил бошида Numbeo хизмати Бирлашган Aраб Aмирликлари ва Қатарни 2022 йилда саёҳат қилиш учун энг хавфсиз давлатлар деб тан олди. Рейтингда 86,2 балл билан Қатар етакчилик қилган бўлса, Бирлашган Aраб Aмирликлари 84,8 балл билан иккинчи ўринга муносиб кўрилди.

ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими.

Ҳақ йўлини танлаб, унга

Амал қилсанг ҳидоятдир.

Амалларнинг энг афзали

Билсанг, холис ибодатдир.

Агар доно бўлсанг ўзинг,

Элга ибрат бўлсин сўзинг,

Оқил бўлса ўғил-қизинг,

Тарбият ҳам ибодатдир.

Ватанингга посбон бўлсанг,

Гар ғурури осмон бўлсанг,

Энг вафоли инсон бўлсанг,

Садоқат ҳам ибодатдир.

Ночорларга узат қўлинг,

Нурга тўлар юрган йўлинг,

Йўқсилларга сарф эт пулинг,

Саховат ҳам ибодатдир.

Ялқовлик феълингни отсанг,

Елкангга эл юкин ортсанг,

Илм йўлида заҳмат тортсанг,

Риёзат ҳам ибодатдир.

Кезар бўлсанг сен жаҳонни,

Азиз билгин фурсат-онни,

Аждодлар ётган маконни,

Зиёрат ҳам омонатдир.

Ҳалоллик бўлган шиори,

Устун бўлган номус-ори,

Пайғамбарнинг касбу кори –

Тижорат ҳам ибодатдир.

Экин эксанг, боғ яратсанг,

Ҳосилидан тоғ яратсанг,

Деҳқон бўлиб донг таратсанг,

Зироат ҳам ибодатдир.

Дерлар дунё асли бир кам,

Бўлиб қолса бир оғир дам.

Ақлу сабринг айласанг жам,

Матонат ҳам ибодатдир.

Тик боқмагин кўзларига,

Ҳурмат кўрсат ўзларига,

Ота-онанг сўзларига

Итоат ҳам ибодатдир.

Муҳаммадга бўлсанг уммат,

Топай десанг элда ҳурмат,

Инсофли бўл, Нурмуҳаммад,

Диёнат ҳам ибодатдир!

Нурмуҳаммад НАЗАРОВ,
Чироқчи тумани

"Ҳидоят" журналининг 2021 йил 9-сонидан олинди