Биз яшаётган бу дунё – сабаблар дунёсидир. Айтиладики: “Сабаблар – қазонинг аскарларидир”. Яъни, тақдиримизга битилган ҳодисаларнинг амалга ошиши ёки ўзгариши айнан сабабларга боғлангандир.
Уламолар сабабларни икки турга бўлади: узоқ сабаблар ва яқин сабаблар.
Узоқ сабабларнинг иккинчи номи бу асл сабаблардир. Масалан, бир кишининг тирик туришининг асл сабаби Аллоҳ таолонинг Раззоқлиги, меҳрибонлиги сабаб бўлса, яқин сабаби кишининг дунёда қилаётган касб кори, ҳаракатидир. Шунга кўра, ҳар қандай воқеа ва ҳодисалар мана шу икки сабаблар асосида юзага келади. Мусулмон киши ҳар икки сабабни ҳам инкор қилмайди. Чунки асл сабабларни инкор қилиш эътиқодга тааллуқли масаладир. Яқин сабабларни инкор қилиш эса шариъатга таъна қилишдир.
Модомики, бугун биз дунё ҳаётида яшар эканмиз, бизга энг яқин бўлган сабабларни амалга ошириб, асл сабабларни чиройли қилишини Аллоҳ таолодан сўрашимиз лозим бўлади. Дунё ҳаётининг бир маромда, ўз измида туриши учун яқин сабабларни амалга ошириш энг муҳим воситадир. Агар яқин сабаблар инкор қилинса, дунё ҳаёти ўз изидан чиқиб кетади.
Бугун юртимиз тинчлиги, халқимиз хотиржамлиги ва фаровонлигининг асл сабаби Аллоҳ таолонинг меҳрибончилиги бўлса, яқин сабаби бошимизда раҳбар этиб тайинланган кишиларнинг жонкуярлиги, одилона сиёсати ва фидойилигидир.
Айни кунларда Самарқанд вилоятида бўлиб турган ушбу йирик тадбир ҳам мана шундай икки сабабларни ўзида жамлаган бир воқеа бўлиб турибди.
Дунёнинг турли давлатларидан келган раҳбарлар, меҳмонлар ва зиёли кишилар айни пайтда бутун дунё ҳамжамиятида долзарб бўлиб турган муҳим масалаларни ҳал қилиш, дунёда тинчлик ва хотиржамликни, кишиларнинг ҳуқуқ ҳамда эркинликларини таъминлаш, давлатлар орасидаги ҳамкорликни мустаҳкамлаб бошқа юрт меҳмонлари учун енгиллик ва қулайликлар яратиш каби бир қатор масалаларни муҳокама қилиб, яқин сабабларни амалга оширишмоқда.
Қолаверса, юртимизда фаолият олиб бораётган икки мингдан зиёд масжид ходимлари ҳам ушбу хайрли ишга ўз ҳиссаларини қўшиш мақсадида хатми Қуръонлар, ҳадисларда тавсия қилинган гўзал дуолар билан, ушбу яхшиликларни амалга ошиши учун асл мақсадларни чиройли қилишини Аллоҳ таолодан сўраб турибдилар. Бу эса ниҳоятга гўзал уйғунликдир. Бу иш эса Аллоҳ таолонинг айнан: “Яхшилик ва тақво йўлида ҳамкорлик қилинг. Гуноҳ ва душманлик йўлида ҳамкорлик қилманг” (Моида сураси 2-оят) оятига мувофиқ амалдир.
Демак, бутун дунё кишиларига яхшиликни соғинган бир мусулмон шахс сифатида бўлаётган ушбу тадбирдан фақат ва фақат хайриятлар умид қиламиз. Халқимизнинг тинчлиги, фаровонлиги ва хотиржамлиги учун муҳим бўлган сабаблар амалга оширилмоқда, дея хурсанд бўламиз. Шунингдек, қўлимиздан келган барча сабаблар ила ушбу хайрли ишга ҳисса қўшамиз. Мана шу энг тўғри ва гўзал иш ҳисобланади.
Аллоҳ таоло миллатимиз ва халқимиз учун манфаатли тадбирлардан бири қилсин!
Ёрбек Исломов,
Тошкент шаҳар, Олмазор туманидаги
“Мевазор” жоме масжиди имом ноиби
