“(Эй Муҳаммад!) Раббингиз асалариларга ваҳий (буйруқ) қилди: “Тоғларга, дарахтларга ва (одамлар) барпо қиладиган нарсаларга ин қурингиз. Сўнгра турли мевалардан еб, Парвардигорингиз (сиз учун) қулай қилиб қўйган йўллардан юрингиз!” Уларнинг қоринларидан одамлар учун шифо бўлган турли рангдаги шарбат (асал) чиқур. Албатта, бунда фикр юритадиган қавм учун аломат бордир” (Наҳл сурасининг 68-69-оятлари).

Пайғамбаримиз асални яхши кўрар, бошқаларни ҳам бу неъматдан ейишга, у билан даволанишга чақирардилар. Бир киши Набий алайҳиссалом ҳузурларига келиб: «Биродаримнинг қорни оғрияпти»,  деди. Расулуллоҳ унга: «Биродарингга асал ичир», деб тавсия қилдилар. Ҳалиги одам унга асал ичирди. Кейин келиб айтди: «Мен унга асал ичирдим. Аммо баттар ичини кеткизиб юборди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Аллоҳнинг гапи рост, биродаринг қорни алдаган!» дедилар (Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Термизий ва Имом Аҳмад ривоят қилган).

Пайғамбар алайҳиссалом шундай деганлар: “Кимда-ким ҳар ойда уч марта, наҳорда (оч қоринга) асал яласа, касалликнинг каттаси унга яқин йўламайди” (Имом Ибн Можа ва Имом Байҳақий ривоят қилган. Ҳадис санади заиф).

*   *   *

Инсонлар истеъмол қиладиган маҳсулотлар устида тадқиқот олиб борган олимлар асал энг фойдали озуқа деган хулосага келишди. “Мўъжизавий ҳапдори” вазифасини ўташи мумкин бўлган асал инсон танасига ижобий таъсир кўрсатадиган энг ажойиб озуқадир, демоқда Россия ОАВ.

Мутахассисларнинг фикрича, бир чой қошиқ асал кун давомида соғлиқни сақлаб юришга етади. ОАВ маълумотларига кўра, асал жуда ҳам яхши антиоксидант экан. Демак, мунтазам асал истеъмол қилиб юрилса, тана токсинлардан халос бўлиб боради ва асалнинг микробга қарши курашиш хусусияти терининг ҳолатини бир неча баробар яхшилайди.

Озишни хоҳлаганларга ҳар қандай ширинлик ейиш тақиқланади, аммо асал бундан мустасно. Чунки асалнинг таркибидаги шакар шоколаднинг таркибидаги шакардан фарқ қилади. Асал метаболизмни тезлаштиради ва вазн ташлашга яхши фойда беради.

Ҳар куни асал истеъмол қилиш тананинг холестринга қарши курашишида самарали таъсир кўрсатади. Тадқиқотлар кўрсатишича, асал  сиқилишларнинг олдини олади, танада токсинлар йиғилишига қаршилик кўрсатади ҳамда хотирани мустаҳкамлайди. 

Бундан ташқари асал таркибидаги кальций мияга енгил сўрилади ва унинг ишлаш қобилиятини яхшилайди.

Робия ЖЎРАҚУЛОВА тайёрлади

Фиқҳ – Ислом ҳуқуқшунослигининг асосий пойдевори бўлиб, юртимиздан бу соҳада кўплаб уламолар етишиб чиққан. Бурҳониддин Марғилоний ҳазратлари эса фақиҳлар устози бўлган.

Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳадиси шарифларида динда фақиҳ бўлишни ниҳоятда юқори баҳолаганлар.

Муовия розияллоҳу анҳудан келган ривоятда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳ кимга яхшиликни ирода қилса, уни динда фақиҳ қилиб қўяди”, деганлар. 

Жорий йилнинг 15 июнь куни ўтказилган "Ижтимоий барқарорликни таъминлаш, муқаддас динимизнинг софлигини асраш – давр талаби" мавзусида анжуманда юртбошимиз Шавкат Мирзиёев:

“Самарқандда – Имом Бухорий илмий марказида ҳадисшунослик, Имом Мотуридий маркази қошида калом илми, Фарғонада – Марғиноний илмий марказида ислом ҳуқуқи мактаби, Бухорода – Баҳоуддин Нақшбанд марказида тасаввуф, Қашқадарёда – Абу Муин Насафий марказида ақида илми мактабини ташкил этсак, ўйлайманки, бу жуда фойдали бўлади. Келгусида чуқур билимли имом-хатиблар, исломшунос мутахассислар, уламолар тайёрлашда, энг муҳими, фарзандларимизни буюк аждодларимизнинг бебаҳо мероси руҳида, соғлом эътиқод руҳида тарбиялашда бу мактаблар таянч бўлиб хизмат қилади. Куни кеча Имом Бухорий бобомиз ёдгорлик мажмуасида бўлганимда бу масаланинг нақадар муҳим ва долзарб эканини айниқса чуқур ҳис этдим”, – дея таъкидлаган эди.

13 ноябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фарғона вилояти вакиллиги қошида Ислом ҳуқуқи мактабининг очилишига бағишланган тадбир бўлиб ўтди.

Унда вилоят бош имом-хатиби Т.Эрбўтаев, вакил ўринбосари А.Наимов, шаҳар туман бош имом-хатиблари, мазкур мактабда дарсларни олиб борувчи устозлар ва Ислом ҳуқуқи мактабида таълим оладиган тингловчилар иштирок этди.

Янги иш бошлаган мазкур ислом ҳуқуқи мактабида тингловчилар учун барча шароитлар яратилган вилоятимиздаги имом-хатиблар, ноиб-имомларга Бурҳониддин Марғиноний ҳамда Ҳанафий мазҳабининг мўътабар фиқҳий асарлари чуқур ўргатилиши, қолаверса, соҳага оид асарлар устида илмий-тадқиқот ишларини олиб бориш ҳам режалаштирилган. 

Бундан ташқари, таълим замонавий модуль шаклида олиб борилишини ҳамда мактаб тингловчиларига маълум бир асарни тамомлагани тўғрисида махсус сертификат (ижоза) берилиши ҳам таъкидланди. 

Тадбир сўнгида ақида илми мактабининг устоз ва тингловчилари ҳақига ҳамда юртимизда олиб борилаётган диний соҳадаги барча хайрли ва эзгу ишларида Аллоҳ мададкор бўлишини сўраб дуойи хайрлар қилинди. 

ЎМИ Фарғона вилояти вакиллиги матбуот хизмати

Диний маърифат азалдан жамиятимизда маънавий-ахлоқий тарбиянинг муҳим қисми бўлиб келган. Бугунги глобаллашув даврида аҳоли, айниқса, ёшларни турли бузғунчи ғоялар таъсиридан асраш, миллий-диний қадриятларимизга ҳурмат руҳида тарбиялаш, маънавиятимизни юксалтириш, айни пайтда жаҳон илм-фани тараққиётига беқиёс ҳисса қўшган, халқимизни маърифатга бошлаган буюк алломаларимиз меросини ўрганиш, тарғиб этишга алоҳида эътибор қаратилмоқда. 

Фарғона вилоятида Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан Ислом ҳуқуқи мактаби ташкил этилди. 

Давлатимиз раҳбари жорий йилнинг 15 июнь куни Тошкентда “Ижтимоий барқарорликни таъминлаш, муқаддас динимизнинг софлигини асраш – давр талаби” мавзусида ўтказилган анжуманда сўзлаган маърузасида бу масалага устувор аҳамият қаратдилар. 

Ислом маданиятига, умумбашарий цивилизацияга беназир ҳисса қўшган буюк аждодларимизнинг диний-маънавий меросини ўрганишга ихтисослаштирилган Самарқандда – Имом Бухорий илмий марказида ҳадисшунослик, Имом Мотуридий маркази қошида калом илми, Фарғонада – Марғиноний илмий марказида ислом ҳуқуқи мактаби, Бухорода – Баҳоуддин Нақшбанд марказида тасаввуф, Қашқадарёда – Абу Муин Насафий марказида ақида илми мактабини ташкил этиш ҳақидаги ташаббусни барча катта мамнуният билан кутиб олди. 

– Таълим ва маърифат башарият фаровонлигининг асосий омилларидан бўлиб, инсонларни эзгуликка даъват этади, саховатли, сабр-қаноатли бўлишга ундайди, – дейди Ислом ҳуқуқи мактаби раҳбари, Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Фарғона вилоятидаги вакили Т.Эрбўтаев. – Буюк боболаримизнинг бой меросини ўрганиш ва уни кенг тарғиб этиш биз, диний уламолар, имом-хатиблар зиммасига улкан масъулият юклайди. Янги иш бошлаган мазкур Ислом ҳуқуқи мактабида вилоятимиздаги имом-хатиблар, ноибларга Бурҳониддин Марғиноний каби алломаларимизнинг асарлари чуқур ўргатилади. Мактабда тингловчилар учун барча шароит яратилган.

Аллоҳ таолога беадад ҳамду саноларимиз ва Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга беҳисоб салавоту дурудларимиз бўлсин.

Роббимиз инсон зотини Ўзи яратган барча махлуқотлар ичида азиз ва мукаррам қилиб яратгани ҳеч кимга сир эмас. Ана шу мукаррамлик инсоннинг ўзига хос бўлган бир неча фазилатларида намоён бўлади. Улардан бири, албатта, инсоннинг поклик, тозалик, сарамжон-саришталик ва шинамликка бўлган интилишидир. Шундан келиб чиқиб инсон аввало ўзини, либосини, ишлатадиган жиҳозларини, яшаб турган уй-жойини, маҳалласини, қишлоқ ва шаҳарларини, юртини, қолаверса, бутун ер куррасини тоза ва покиза сақлашга ҳаракат қилади. Ана шу курраи заминда доимий ҳолда покиза сақлашга энг лойиқ ва муносиб бўлган жой эса, албатта, барчамиз ибодат қиладиган муқаддас маскан – масжидлардир.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда Иброҳим ва Исмоил алайҳиссаломларга:

أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ

“Уйимни тавоф қилувчилар, муқим турувчилар, рукуъ ва сажда қилувчилар учун поклаб қўйинглар», деб амр қилдик”, деган (Бақара сурасининг 125-ояти).

Демак, Аллоҳ таолонинг байти бўлмиш масжидларни пок тутиш оддий урф ёки инсонийлик табиатидан келиб чиқиб қилинадиган иш эмас. Балки тўғридан-тўғри Роббил оламийннинг амри бўлиб, ҳар бир мусулмон учун бу буйруқни бажармоқ буюк шараф ва ўз ўрнида ибодатдир. Бизнинг юртимиз мўмин-мусулмонлари динимиз кўрсатмаларини доимо оғишмасдан бажариш борасида намуна бўлиб келган.

Сўзимизнинг исботи учун ҳозирги кунда юртимизда фаолият кўрсатиб турган масжидлардаги озодалик ва покликка бўлган эътибор ҳақида маълумот бермоқчимиз. Юртимиздаги ҳар қандай шаҳар ва қишлоқлардаги ҳаттоки энг чекка ҳудудларимизда жойлашган масжидларни-да бориб кўрсангиз, кўзингиз қувнайди, ибодат қилсангиз қалбингизда ўзгача шукуҳ ва ҳаловатни ҳис қиласиз. Ер юзининг ҳеч қаерида топилмайдиган эминлик ва хотиржамлик ҳам айнан масжидларга хос бўлган хусусиятдир. Зотан, Аллоҳ таоло Оли Имрон сурасининг 97-оятида марҳамат қилиб:

فِيهِ آَيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آَمِنًا

“Унда очиқ аломатлар ва мақоми Иброҳим бор. Ким унга кирса, тинч бўладир...” деган.

Ҳа, мусулмон киши масжидларга кирар экан нафақат жисмоний хавф-хатар, балки энг асосийси руҳий-маънавий, эътиқодий ва тарбиявий томонлама ҳам хотиржамликка эришади. Бунинг учун аввало инсоннинг ўзи ҳар тарафлама ана шу фазилатларга лойиқ ва муносиб бўлишга ҳаракат қилиши керак. “Қарс икки қўлдан чиқади” деганларидек, албатта, масжиддаги ҳолат ҳам ҳар тарафлама талабга жавоб бера олиши керак. Бизда эса алҳамдулиллаҳ бу борада ҳеч қандай камчиликлар йўқ. Хизмат сафарлари ва зиёратлар сабаб кўпгина юрт ва шаҳарларда бўлдик. Тўғрисини айтишимиз керак, исломнинг маркази бўлган баъзи шаҳарларда ҳам марказий масжидлардан ташқари бўлган масжидларда поклик ва тозаликка бўлган эътибор кўнгилдагидек эмас. Ибодат тўлиқ ва бенуқсон бўлиши учун аввало, таҳорат мукаммал бўлиши лозим. Бунинг учун эса албатта таҳоратхона озода ва шариат кўрсатмаларига мувофиқ бўлиши керак. Юртимизда деярли ҳамма масжидларда шундай шароитлар мавжуд.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари бошчилигидаги масжид имом-хатиблари ва шу ишларга масъул бўлган бошқа ходимларнинг бу борада олиб бораётган буюк хизматларини эътироф этишимиз керак. Масжидлардаги барча таҳоратхоналар ҳар тарафлама шароитлари намунали. Иссиқ ва совуқ сув билан таъминланган. Хоналарнинг иссиқлиги, ёзда эса салқинлиги ҳам, у ердаги ҳавони тозалаш ва уни айлантириб-шамоллатиб турадиган жиҳозлар, юз ва қўлларни артиш учун алоҳида сочиқлар, қўлни ювиш учун совунлар, кўзгулар, ҳаттоки таҳоратдан кейин суртиш учун хушбўйликлардан тортиб таҳоратхоналарнинг бадиий безагига ҳам алоҳида эътибор берилган.

Хулоса қилиб айтадиган бўлсак, ўзимизнинг уйларимизда ҳам бундай қулай шароитларни топиш қийин. Таҳорат олиб чиққандан сўнг ибодат қилиш учун хонақоларга кирилар экан беихтиёр ўта мамнун бўлганингиздан масжидни қурган ва хизмат қилаётганларнинг отасига раҳмат айтиб юборасиз. Бутун масжидларга тўшалган гиламларни кўриб кўзингиз қувнайди. Шундай ҳам тоза ва шинамки сажда қилсангиз бош кўтаргингиз келмайди. Масжиддаги барча жиҳозлар, безаклар, қандиллар, миллийлигимизга далолат қилувчи ўймакорлик ва наққошлик ишлари-ю уларга берилган ранглар ҳамма-ҳаммаси бир-бирига мутаносиб.

Хулоса қилиб айтганда, бундай гўзал ҳолатга эришиш осон бўлмаган. Не-не замонлар ва не-не аждодлар ўтдилар. Албатта ҳаммаларининг ҳам ўзига яраша хизматлари бор. Спортчиларда бир мақол бор “чемпион бўлиш осон, уни сақлаб, ҳимоя қилиб туриш қийин”. Азизлар, масжидлар ҳаммамиз ҳар тарафлама ҳаловат ва хотиржамлик топадиган муқаддас масканлардир, у ерни кўз қорачиғидек авайлаб, асрамоқ Роббил оламийннинг амридир. Ушбу шарафли ва масъулиятли вазифани бажаришни фақат имом-хатиб ва масжидларнинг ходимларига ташлаб қўймасдан, уларнинг ёнида камарбаста бўлиб ҳар тарфлама ёрдам бериб туришимиз керак. Ана шунда юртимизнинг кўрки, салобати, ҳайбати ва зийнати бўлиб турган масжидларимиз сон жиҳатидан янада кўпаяди ва сифати жиҳатидан бундан-да кўркам бўлади. Зотан, мусулмонлар ўз юртидаги диний ва маърифий даргоҳлар билан фахрланади, бунда эса сўзсиз масжид ва мадрасалар беқиёс ўрин тутади.

Исҳоқжон БЕГМАТОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Масжидлар бўлими ходими

Қуръон оятларини ихлос билан тиловат қилишлик ёки тинглашлик ҳам Аллоҳнинг раҳматига тезда олиб боради. Чунки Аллоҳ таоло «Қуръон тиловат қилганда, уни тингланглар ва жим туринглар, шояд, раҳматга эришсангиз», деб айтган (Аъроф, 204). Бунда Аллоҳнинг «шояд» дегани бўлиши «аниқ» дир, деб уламолар тафсир қилишган.

Қуръон худди суҳбатдош кабидир. У билан қанча узоқ суҳбат қурсангиз, у сизга ўз сирларини очади. Шунинг учун ҳам Аллоҳнинг каломида инсонларнинг эътибори Қуръон тиловатига ва ундаги ҳикматларга амал қилишга жалб этилади, хусусан:

«Дарҳақиқат, биз Қуръонни зикр учун осон қилдик. Бас, зикр қилувчи борми?!» (Қамар, 17)

«Бу (Қуръон) одамлар учун қалб кўзлари, аниқ ишонадиган қавм учун ҳидоят ва раҳматдир» (Жосия, 20)

Шу ўринда, уламолар Қуръон тиловатининг қуйидаги фазилатларини айтиб ўтишади:

Биринчиси, Қуръони Карим шафоати. Имом Муслим ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ айтадилар: «Қуръонни доимо ўқинг, чунки у қиёмат кунида тиловат қилганларни шафоат қилади».

Иккинчиси, Қуръони Карим ўз ўқувчисини жаннатда олий мақомга олиб чиқади. Имом Термизий ривоят қилган ҳадисда пайғамбаримиз айтадилар: «Қуръон ўз ўқувчисига шундай дейди: «Ўқинглар, ўрнингиздан туринглар ва фоний дунёда ўқиганингиз каби чиройли тиловат қилинглар. Шунда охирги оятни ўқиб тугатган жойингиз, сизнинг олий мақомингиз бўлади».

Амр ибн Ос: «Қуръондаги ҳар бир оят жаннатдаги даража ва уйларингиздаги чироқдир».

Учинчиси, Қуръони Карим тиловатининг юксак фазилати ва савоби. Имом Термизий ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ айтадилар: «Кимки Аллоҳнинг каломидан бир ҳарфни ўқиса ҳам, унга ўнта савобга тенг яхшилик қайд этилибди. Шу ўринда, «Алиф лом мим» оятини бир ҳарф демаймиз, балки «Алиф» бир ҳарф, «Лом» бир ҳарф ва «Мим» бир ҳарф, деб таъкидлаймиз».

Тўртинчиси, Қиёмат куни Қуръони Карим ўз ўқувчисини чақиради. Имом Бухорий ривоят қилган ҳадисда Муҳаммад (САВ) айтадилар: «Қиёмат кунида Бақара ва Оли Имрон суралари Қуръон аҳлини чорлайди».

Шу ўринда диний уламолар таъкидлашадики, «Қуръон китобинг билан дўст бўлгин, чунки қайта тирилганингда у ўқиганларингни сўзлаб беради».

Бешинчиси, Қуръон тиловатчисининг бу дунёдаги мақоми. Имом Муслим ривоят қилган ҳадисда пайғамбаримиз айтадилар: «Мазкур китоб билан Аллоҳ қавмларни юксак қилади». Уламолар таъкидлашадики, «Қуръон - қалбларнинг табибидир, унинг зикри – гуноҳларни маҳв қилувчидир, унинг нури эса ғайблар сиридир».

Олтинчиси, Қуръони Карим илмини ўрганиш яхшилиги. Имом Бухорий ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ айтадилар: «Қуръони Каримни ва унинг илмини ўрганиш Сизлар учун яхшилик ва хайр-баракот олиб келади».

Еттинчиси, Қуръони Каримдан бирор оятни ёдламасликдан қўрқиш. Имом Термизий ривоят қилган ҳадисда Муҳаммад (САВ) айтадилар: «Қуръоннинг хайри-баракоти бўлмаган инсон вайрон бўлган уйга ўхшайди».

Умуман олганда, шуни билиш жоизки, Қуръон китобимиз устидаги чанг-ғубор қанчалик қуюқлашса, қалбларимизда ғам-ташвиш ва муаммолар ҳам шунчалик қуюқлашаверади.

Шунинг учун ҳам диний уламолар айтишадики, «Эй Қуръон аҳли! Ёмғир ернинг баҳори бўлгани каби, Қуръон ҳам Мўминнинг баҳоридир! Шунингдек, қалб хотиржамлигига эришмоқчи бўлсангиз, албатта, Қуръон ўқинг. Чунки, қалблар – бу идишлардир, уларни Қуръон билан тўлдириш лозим, яна худди чанқаганда сув ичилгандек, ғамга ботганда Қуръон ўқишлик ва Раҳмоннинг зикри билан машғул бўлишлик хотиржамликка олиб келади.

Шундай экан, келинг биродар, «Албатта, Аллоҳ зикр қилинса қалблари титрагувчи, оятлари тиловат этилса иймонлари зиёда бўлгувчи ва роббиларига таваккул қилгувчи мўминлар» (Анфол, 2), қаторида бўлишга интилайлик!!!

        Бахтиёр АБДУЛЛАЕВ,   

Ўзбекистон мусулмонлари идораси ходими