muslim.uz

muslim.uz

الخميس, 26 كانون2/يناير 2017 00:00

Музей қайта тикланди

2014 йилда Мисрда содир этилган теракт натижасида, Ислом санъати музейининг ташқи кўриниши ва ундаги икки юзга яқин экспонатга шикаст етган эди. Ўтган давр мобайнида, музей биноси қайта таъмирланиб, экспонатлар реставрация қилингач, музей яна ўз фаолиятини бошлади.

Таъмирлаш ва тиклаш ишлари халқаро ЮНЕСКО ташкилоти, БАА, Швейцария, АҚШ ва Италия ҳукуматлари томонидан  молиялаштирилди. Музейдаги жами 179 та экспонат қайта таъмирланди.

Маълумот учун, Ислом санъати музейи 1903 йили очилган бўлиб, унда 4000 та экспонат сақланади. Уларнинг айримлари, 1300 йил олдинги тарихий ашёлар ҳисобланади. 

Моҳира ЗУФАРОВА

 тайёрлади.

Сурия, Ливан, Миср ва БАА каби араб мамлакатларида Қуръони каримнинг турли рангдаги нашрлари кенг тарқалмоқда. Бу бир қатор уламоларнинг салбий фикр ва эътирозларини келтириб чиқармоқда.

“Ал-Азҳар” Ислом маркази Мисрда бундай ранг-баранг Қуръонларнинг чиқарилишига ва чоп этилишига эътироз билдирди.

Ушбу масаланинг ечимларига бағишланган Миср Ислом тадқиқотлари Ассамблеяси Ал-Азҳар шайхи, доктор Аҳмад Тоййиб бошчилигида мажлис бўлиб ўтди.

Йиғилиш якунида рангли қоғозларга Қуръони каримни чоп этиш таъқиқланиши ҳақидаги якдил хулосага келинди. Ассамблеянинг қарорига кўра, Қуръони карим қора ҳарфда, оқ қоғозга чоп этилиши керак. Ушбу қарор муқаддас китобнинг мавқеини сақлаб қолиш мақсадида қабул қилинди.

 

 

                                                              М.Зуфарова

тайёрлади

Яқинда Миср араб республикасида, мисрлик ёзувчи Муҳаммад Абдулазиз Юнус қаламига мансуб “Қуръони карим элчилари” номли янги китоб нашрдан чиқди. Ҳажми 192 саҳифадан иборат мазкур китобда, дунёнинг кўзга кўринган, машҳур қорилари: Абдулбосит Абдуссомад, Маҳмуд Халил ал-Хусарий, Муҳаммадсиддиқ ал-Миншавий, шунингдек, икки ҳарами шарифда Қуръон тиловати ва Хатмул Қуръон тадбирларини ўтказишда хизмат қилган етук қорилар, жумладан, Шайх Иброҳим ал-Ахдар, Шайх Аҳмад Ҳижазий, Шайх Заккий Доғистоний,  Шайх Али ибн Абдурроҳман ал-Хузайфий, Шайх Али Абдуллоҳ ал-Жобир ва шу каби машҳур қориларнинг яшаш тарзи ва ҳаёти ҳақида қимматли маълумотлар берилади.

Ушбу китоб, яқинда Қоҳира шаҳрида бўлиб ўтадиган 48-халқаро китоб кўргазмасида намойиш этилиши кўзда тутилган.

                                                                    

                                                Илёс АҲМЕДОВ тайёрлади

الأربعاء, 25 كانون2/يناير 2017 00:00

Барака калитларидан бири

Инсон ризқининг баракали ва зиёда бўлиш омилларидан бири – динимизда буюрилган амаллардан бири силаи раҳм, яъни қариндош-уруғчилик алоқаларини тиклаш ва мустаҳкамлаш билан боғлиқдир. Анас (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким ризқининг кенг бўлишини ва орқасидан асари қолишини яхши кўрса, силаи раҳм қилсин” – дедилар» (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

Силаи раҳм – қариндошлар ўртасидаги узилганлар алоқаларни боғлаш, борди-келди қилиш маъносида ишлатилади. Мазкур ҳадиси шариф орқали силаи раҳм қилган, қариндош-уруғларга яхшилик, ёрдам ва хайр-саховат қилган одамнинг ризқини Аллоҳ таоло кенгайиши вафотидан кейин ҳам яхши ном ва хотира қолиши баён этилади.

عَنْ عَائِشَةَ رَضِي اللَّهم عَنْهَا  قالت: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: "الرحم شجنة من الرحمن. فقال الله: من وصلك وصلته ومن قطعك قطعته". رواه البخاري

Ойша (розияллоҳу анҳо)дан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам):  “Раҳм Раҳмоннинг исмидан олинган. Ким силаи раҳм билан боғланса, Аллоҳ таоло ҳам у билан боғланади. Ким силаи раҳм  алоқаларини узса, Аллоҳ таоло ҳам у билан орасини узади.” -дедилар (Имом Бухорий ривояти).

وعن جبير بن مطعم قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : " لا يدخل الجنة قاطع ". رواه البخاري ومسلم

Жубайир ибн Мутъам (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Силаи раҳмни узувчи жаннатга кирмайди” – дедилар» (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

 

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ ، عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ، قَالَ : إِنَّ اللَّهَ خَلَقَ الْخَلْقَ حَتَّى إِذَا فَرَغَ مِنْ خَلْقِهِ ، قَالَتِ الرَّحِمُ : هَذَا مَقَامُ الْعَائِذِ مِنَ الْقَطِيعَةِ ؟ قَالَ : نَعَمْ ، أَلا تَرْضَيْنَ أَنْ أَصِلَ مَنْ وَصَلَكِ وَأَقْطَعَ مَنْ قَطَعَكِ ؟ قَالَتْ : بَلَى يَا رَبِّ ، قَالَ : فَذَلِكَ لَكِ ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم : اقْرَؤُوا : {فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ أُولَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ} رواه مسلم و احمد

     Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳ махлуқотларни халқ қилди. Бас, ундан фориғ бўлганида раҳм: “Мана шу алоқани узадигандан паноҳ сўрагувчиларнинг тутадиган жойими? – деди. Аллоҳ таоло: “Сени боғлайдиганни боғлаб, узадиганни узишимга рози бўласанми?” – деди. Раҳм: “Ҳа, Эй Раббим!” –деди. Аллоҳ: “Сен учун ана шундай!” – деди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ушбу оятларни тиловат қилдилар. “Агар (имондан) бош тортсангиз, аниқки, сизлар ерда бузғунчилик қиларсизлар ва қариндошларингиз (билан ҳам алоқаларингиз)ни узасиз, албатта. Ундай кимсаларни Аллоҳ лаънатлагандир, бас, уларнинг (қулоқларини) “кар”, кўзларини “кўр” қилиб қўйгандир. Ахир, улар Қуръон (оятлари) ҳақида фикр юритмайдиларми?!  Балки дилларда “қулфлари” бордир?!”

 

عن ابن عمر عَنْ رَسُولِ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ،  قال من اتقى و وصل رحمه نسيء له في عمره و ثري ماله و أحبه أهله رواه البخاري

Ибн Умар (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким Раббисидан қўрқса (яъни амалларида тақво қилса) ва силаи раҳм қилса, унинг ажали орқага сурилади, моли кўпаяди, аҳли уни яхши кўради” – дедилар» (Имом Бухорий ривояти).

 Бу ҳадиси шарифда ҳам инсоннинг Раббисидан қўрқиб, унинг буйруқларини бажарса ва қайтарганларидан қайтса, ота-она, ака-ука ва опа-сингиллар ўртасида силаи раҳм қилса умри зиёда бўлиб, ажали орқага сурилиши баён этилмоқда. “Инсон умрининг зиёда бўлиши ва ажалининг орқага сурилиши унинг умри-жонига барака берилиши билан боғлиқдир. Силаи раҳм билан қариндошлар ўртасида меҳр-муҳаббат зиёда бўлади.

Барака ва меҳр-муҳаббатнинг пайдо бўлиши силаи раҳмнинг дунёдаги фойдасидир, охиратдаги савоби ва улкан мукофоти эса жаннатдир.

Силаи раҳмнинг фойдаси дунё ва охиратда бўлади. Дунёда инсонинг ризқ кенгаяди ва умри узаяди ва файз-баракага эришади. Охиратда эса улуғ мукофотга сазовор бўлади. Ким бу икки дунёни ирода қилса, силаи раҳмни кўпайтирмоғи лозим. Юқоридаги илоҳий таълимотлардан хулоса инсонни икки дунёда азиз ва мукаррам қиладиган омил ҳамда ризқга баракот улашадиган жиҳатлардан бири қариндошлар билан силаи раҳмни маҳкам боғламоқликдир.

 

Муҳаммадназар ҚАЮМОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси масжидлар бўлими мудири

الأربعاء, 25 كانون2/يناير 2017 00:00

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу ҳақларида сўз кетганида, у кишининг адолатлари ҳақида алоҳида тўхталиб ўтилади.

Ҳазрати Умар жамият ишларини бошқаришда халқчилликни йўлга қўйган эдилар. Аллоҳ таолонинг мўминлар васфида айтган “Уларнинг ишлари ўзаро маслаҳат (билан) бўлур”  ояти каримасига амал қилиб, ўзига хос парламент – шўро мажлиси тузган эдилар. Бу мажлисга аъзо бўлувчи киши маълум талабларга жавоб бериши лозим эди. Энг бош талаб билимли бўлиш эди. У киши тузган шўро мажлиси жамиятнинг деярли ҳар бир соҳасидаги ишларини эркин баҳслашув орқали ҳал қилар эди.

Ислом адабиётида ишбошилар, хусусан, жамият томонидан унинг намояндаси қилиб тайинланган шахслар волий, амир, омил каби исмлар билан аталадилар. Хазрати Умар розияллоҳу анҳу волийлар ишига алоҳида эътибор бердилар. У киши волийларни оддий фуқародан устун кўрмас эдилар. Шу билан бирга, уларнинг масъулиятларини аниқлаб бериб, улардан ушбу масъулиятни ҳис қилган ҳолда иш кўришларини қаттиқ талаб қилар эдилар. У киши амирликка номзод танлашни жойига қўяр эдилар. Шу билан бирга, ўзлари тайинлаган вазифадорга ўз шартларини яхшилаб тушунтирар эдилар. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу ўз омилларини юборса, уларга: “Барзун (ясатилган от) минмайсизлар, нақий (яхши буғдой нон) емайсизлар, рақиқ кийим киймайсизлар, одамларнинг ҳожатидан эшикларингизни ёпмайсизлар, агар шулардан бирортасини қилсангиз, сизга албатта уқубат тушади”, деб шарт қўяр эди. Сўнгра уларни кузатгани чиқар эди. Қоидани  бузган амир ким бўлишидан қатъи назар, Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу томонларидан кўриладиган чорага дучор бўлар эди.

Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳунинг кимликлари ҳаммага маълум. У киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тоғалари, жаннат башорати берилган ўн кишининг бири, Ислом учун жон фидо қилганлардан, Қодисия, Мадоин ва бошқа жойларда мусулмонларни ғалабага бошлаган музаффар лашкарбоши ва ҳакозолар. Лекин халифа ва волийлик масаласига келганда, орага ҳеч нарса туша олмас эди. Халифа Умар Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳунинг улуғ мартабаларига қарамасдан Куфа волийлигидан бўшат ди.

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг ўзларига нисбатан ҳам талабчанликлари волийларга бўлган талабчанликларидан кўра анча устин эди. У киши ўзлари, оила аъзолари ва қариндошлари халифалик мансабини суиистеъмол қилмасликлари учун барча чораларни кўрар эдилар.

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу Ислом жамияти бошлиғи сифатида халқ оммасининг қорнини тўқ, устини бут қилмасдан туриб, ўзларининг ҳам, оиларининг ҳам, омилларининг ҳам бошқалардан имтиёзли ҳолда бўлишларига ҳақлари йўқ, деб тушунганлар. Шунинг учун ҳам мазкур тоифалардан бошқалар ҳалол йўл билан топиб, еб-ичиб, кийсалар, тергаш ҳоллари мутлақо бўлмаган.

Ислом жамияти соясида яшайдиган ғайридинлар исломий истилоҳда “аҳли зимма” деб аталадилар. Яъни уларнинг дини, жони, моли ва бошқа жиҳатдан тинч омонлиги мусулмонлар зиммасида бўлади. Мусулмонлар “аҳли зимма”лар билан аҳднома тузганда, уларни ана шу нарсалар билан таъминлашни ўз зиммаларига олганлар.  Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг даврида бошқа масалалар каби бу масалада ҳам кўплаб янгиликлар содир бўлди.  Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу аҳли зимма масаласида кишининг ақли лол қоладиган даражада ижтиҳодлар қилдилар. Буларнинг ҳаммаси Исломнинг умумий таълимотларига суянган ҳолда амалга оширилди. Бу соҳада асрлар давомида барча динлар, барча миллатлар ва барча жамиятларга ўрнак бўладиган ишларни қилдилар.

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу бир қари зиммий чолнинг масжид эшиги олдида тиланиб турганини кўриб қолди ва: “Сенга нисбатан инсоф қилмабмиз. Ёшлигингда сендан жизя олибмиз. Катта бўлганингда сени зое қилибмиз”, деди. Сўнгра байтулмолдан унга етарли нафақа жорий қилди.

Бир мусулмон ва бир яҳудий хусуматлашиб, Умар розияллоҳу анҳунинг ҳузурига келишди. Яҳудий ҳақ бўлиб чиқди. Умар унинг фойдасига ҳукм чиқарди. Шунда яҳудий унга: “Аллоҳга қасамки, ҳақ ила ҳукм чиқардинг”, деди.  “Сен қаердан билдинг?” деди Умар.

Биз Тавротда: “Қайси қози ҳақ ила ҳукм чиқарса, албатта, ўнг томонида битта, чап тарафида битта фаришта уни қувватлаб туради. Модомики, у ҳақда экан, ишини тўғрилаб турадилар. Қачон ҳақни тарк қилса, улар ҳам уни тарк қилиб, кўтариладилар”, дейилганини топамиз деди.

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг илоҳий адолат уммонидан сув ичган адолатларини кўргандан кейин, ундан баҳраманд бўлгандан кейин яҳудий ҳам эриб кетиб, мусулмонлар халифасини алқашга ўтган. У яҳудийларнинг бошқалардан бекитиб юрадиган китоблари, яъни Тавротдаги ҳақиқатни Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг ҳукмида кўрганлигини эътироф этган.

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳу бунга ўхшаш адолатли ишларни ташвиқот учун қилмас эдилар. Балки буни вазифа, Аллоҳ таоло олдидаги бурч, деб ҳис этганларидан қилар эдилар. Ким бўлишидан қатъи назар, ҳар бир одам у киши учун Аллоҳ таоло нозил қилган шариат ҳукми олдида баробар эди. Мусулмонми, зиммийми ёки бошқами, ҳазрати Умар учун барибир эди. Ҳақ ким тарафда бўлса, ҳукм ўшанинг фойдасига чиқарилар эди.

Ҳа, ҳазрати Умар розияллоҳу анҳунинг Ислом жамияти раҳбари сифатида олиб борган ишларига бутун дунё қойил қолган ва ҳалигача қойил қолиб келмоқда.

Манбалар  асосида, Амударё тумани

Юсуф эшон бобо жоме масжиди имом-хатиби

Абдураҳмон Матсапоев тайёрлади.

Мақолалар

Top