Аллоҳ таоло инсонларини доимо хайру эҳсон қилишга буюради. Бу ҳақда Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилади: (Эй Муҳаммад), сиздан нима эҳсон қилишни сўрашса, ”Нима эҳсон қилсангиз ҳам ота-онага, қариндошлар, етимлар, мискинлар ва мусофирларга қилинг, қандай яхшилик қилсангиз ҳам Аллоҳ уни албатта билади”, денг (Бақара сураси, 215-оят).
“Эҳсон” сўзи луғатда “яхшилик қилиш, эзгулик кўрсатиш маъноларини англатиб, бировга бирор неъматни бериш ва фазлу-карам кўрсатиш тушунилади. Эҳсоннинг бир неча турлари бор: Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломга эргашиш ҳам – эҳсон, бировни кечириш ҳам – эҳсон, бошига келган мусибат ва озорларга сабр қилиш ҳам – эҳсон, ҳатто бировга яхши муомала қилиш ҳам – эҳсон.
Мўътабар китобларда ёзилишича, хайру саховат инсонлар ўртасида меҳр ва мурувват,оқибат ришталарини боғлашга,ўзаро ҳурмат ва тотувлик ҳисларининг ортишига хизмат қилади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бу борада барчамизга ибрат бўлиб, эҳсон қилаётган нарсаларига келажакда ўзлари муҳтож бўлиб қолишларини ўйламас эдилар. Садақа сўраб келганларнинг бирортасини ҳам қуруқ қайтармаганлар.
Дарҳақиқат бирор кишига бир нарса эҳсон қилсангиз бундан дилингиз равшан тортади, руҳий хотиржамлик юзага келади, бошқаларга фойдангиз текканлигидан хурсанд бўласиз.
Эҳсон олган киши ҳам эътибордан четда эмаслигидан,кўрсатилган яхшиликдан севинади, дилида сизга муҳаббат пайдо бўлади, агар сизга душманлиги, адовати бўлса унутади. Шу тариқа жамиятда кишилар ўртасида тотувлик, ҳурмат-эҳтиром пайдо бўлади, душманчилик барҳам топади, осайишталик ва фароғат барқарор бўлади. Энг асосийси, кимга яхшилик қилсангиз, Аллоҳ таоло ҳаммасини билиб туради, эҳсонни ўзингизга бир неча баробар қилиб қайтаради.
Инсон табиатан мол-дунёни севишга,уни кўпайтиришга мойил. Ҳатто анчагина маблағга эга бўлган кишилар ҳам баъзан эҳсон – садақа қилишга журъат қилмайдилар, уларнинг наздида гўё йиққан моллари камайиб қолаётгандек бўлади.
Ваҳоланки, Ислом дини инсонларни ана шундай хасислик иллатидан қутулишга чақиради. Қуръони каримда: “Кимки ўз нафсининг бахиллигидан сақлай олса, бас, айнан ўшалар иқболлидирлар” дейилади. (“Тағобун” сураси, 16-оят).
Аллоҳ таоло барчаларимизнинг дунё ва охиратларимизни обод қилиб, ўзаро бирдамликда ҳаёт кечириб, саховат пеша юртдошларимизнинг қилаётган яширин ва ошкора эҳсонларини Аллоҳ таола бенуқсон илоҳий даргоҳида қабул қилсин.
Фарҳод ТЎРАЕВ,
“Хожа Аҳмад Яссавий” масжиди имом-хатиби
