Сариқ ранг. Бу Қуръони каримда биринчи зикр қилинган ранг бўлиб, беш ўринда учрайди:
«(Мусо) деди: “У айтмоқдаки, у ярқироқ, сарғиш рангли сигир бўлиб, кўрганларни қувонтирур”» (Бақара сураси, 69-оят).
Бу оятда сариқ ранг кўзни қувонтирадиган деб хабар берилмоқда.
«Борди-ю, шамолни юборсак ва уни (экинни қуриб) сарғайган ҳолда кўрсалар, ...» (Рум сураси, 51-оят).
Бу ерда сариқ ранг бузилиш, емирилиш маъноларини ифода этмоқда.
«(У) бамисоли бир ёмғирки, унинг (сабабидан униб чиққан) гиёҳ кофирларни таажжубга солур. Сўнгра у қуригач, уни сарғайган ҳолда кўрасиз. Сўнгра у ўтин бўлиб қолур...» (Ҳадид сураси, 20-оят).
Бу ерда ҳам туташ, қуриш-қовжираш маъноларида келмоқда.
Оқ ранг. Бу ранг Қуръони каримда ўн икки марта зикр қилинган.
«Шунингдек, тонггача, яъни оқ ипнинг қора ипдан (тонгнинг тундан) ажраладиган вақтигача еб-ичаверингиз...» (Бақара сураси, 187-оят).
Оятдаги оқ ранг ёруғлик, тонг отишини ифодалаб келган.
«Юзлари оқарган зотлар эса Аллоҳнинг раҳматида (жаннатида)дирлар. Улар у ерда абадий қолувчилардир» (Оли Имрон сураси, 107-оят).
Оқ ранг жаннат аҳлига хос бўлган белги-аломатдир.
«Кейин улардан юз ўгириб: “Эсизгина Юсуф!” деди. Ғам-ғуссадан унинг кўзлари оқариб (ожиз бўлиб) қолди ва у энди маҳзундир» (Юсуф сураси, 84-оят).
Бу ўринда эса, оқ ранг дард-иллат маъносида ифодаланган.
«Қўлини (қўйнидан) чиқарган эди, бирдан у қараб турганларга оппоқ (нурли) кўринди» (Аъроф сураси, 108-оят).
Бу ерда оқлик Мусо алайҳиссаломнинг мўъжизаларини тасвирлаб бермоқда.
«Аллоҳ осмондан сув (ёмғир, қор) ёғдириб, у билан ранглари турли бўлган меваларни чиқарганимизни кўрмадингизми?! Яна тоғларнинг оқ, қизил, ранг-баранг йўл(лиси) ҳам, тим қораси ҳам бордир» (Фотир сураси, 27-оят).
«Оппоқ ва (май тўла қадаҳлар) ичувчилар учун лаззатлидир» (Соффот сураси, 46-оят).
Қора ранг. У Қуръони каримда саккиз марта зикр қилинган:
«Шунингдек, тонггача, яъни оқ ипнинг қора ипдан (тонгнинг тундан) ажраладиган вақтигача еб-ичаверингиз...» (Бақара сураси, 187-оят).
«Баъзи юзлар оқарадиган ва баъзи юзлар қораядиган кунни (қиёматни) эсланг: юзи қорайганларга (ҳужжат исботи учун шундай дейилур): “Иймон келтиргандан кейин яна куфрга қайтган эдингизми? Куфрингиз туфайли мана шу азобларни тотиб кўринг, энди!”» (Оли Имрон сураси, 106-оят).
«Қайси бирларига қиз (кўргани ҳақида) хушхабар берилса, ғазаби келиб, юзлари қорайиб кетади» (Наҳл сураси, 58-оят).
«Сўнгра уни қорамтир хазон қилиб қўйган зотдир» (Аъло сураси, 5-оят).
«Яна тоғларнинг оқ, қизил, ранг-баранг йўл(лиси) ҳам, тим қораси ҳам бордир» (Фотир сураси, 27-оят).
Яшил ранг. Бу ҳам Қуръони каримнинг саккиз ўрнида келади:
«Шоҳ (бир куни) деди: “Мен тушимда еттита озғин сигир еттита семиз сигирни еяётганини ва еттита яшил бошоқ билан бирга бошқа (еттита) қуриган бошоқларни кўрдим. Эй аъёнлар! Агар туш таъбирини айтувчи бўлсангиз, тушим тўғрисида фатво (жавоб) берингиз!”» (Юсуф сураси, 43-оят).
«Устиларида яшил ипак ва шойи либослар бўлиб, улар кумуш билакузуклар билан безанган бўлурлар ва Парвардигорлари уларга пок шароб ичирур» (Инсон сураси, 21-оят).
«(Жаннат аҳли) яшил ёстиқлар ва гўзал гиламлар узра ястанган ҳолларида (ўтирурлар)» (Ар-Роҳман сураси, 76-оят).
Кўк ранг. У Қуръони каримда бир марта зикр қилинган:
«(У) сур чалинадиган кундир. У кунда Биз жиноятчиларни кўзлари (қўрқувдан) кўк (нурсиз) бўлиб қолган ҳолларида йиғурмиз» (Тоҳо сураси, 102-оят).
Қизил ранг. Бир марта зикр қилинган:
«Аллоҳ осмондан сув (ёмғир, қор) ёғдириб, у билан ранглари турли бўлган меваларни чиқарганимизни кўрмадингизми?! Яна тоғларнинг оқ, қизил, ранг-баранг йўл(лиси) ҳам, тим қораси ҳам бордир» (Фотир сураси, 27-оят).
Пушти ранг. Бир марта зикр қилинган:
«Бас, қачонки, (қиёмат қойим бўлгач) осмонлар ёрилиб (жаҳаннам ҳароратидан) ёғнинг дурдаси каби бўлур (қизариб қолур)» (Ар-Роҳман сураси, 37-оят).
Тўқ яшил ранг. Унинг зикри Қуръони каримда бир марта келади:
«Иккиси (серсув ва серсояликдан) тўқ яшилдирлар» (Ар-Роҳман сураси, 64-оят).
Олимжон ОБИДЖОНОВ,
Қувасой шаҳар “Ислом” жоме
масжиди имом ноиби
