Ҳиндистондаги етакчи туризм журналларидан ҳисобланган «Travel+Leisure India & South Asia» журнали ҳар йили ўтказиладиган “India’s Best Awards – 2020” йиллик танлови натижаларини эълон қилди. Мамлакатдаги пандемия билан боғлиқ вазият туфайли натижалар онлайн тартибда журнал веб-сайти ва ижтимоий тармоқдаги саҳифалари орқали эълон қилинди.

Танлов натижаларига кўра, Ўзбекистон “Энг яхши истиқболли сайёҳлик йўналиши” (Best Emerging Destination) номинацияси ғолиби деб топилди.

Анъанавий танловда ҳар йили Ҳиндистоннинг ички туризм ва халқаро йўналишлар ғолиблари эълон қилиб борилади. Танлов ғолиблари бу йил ҳам журнал ўқувчилари томонидан онлайн овоз бериш орқали аниқланди.

“Travel+Leisure” халқаро туризм журнали бўлиб, 1937 йилда асос солинган. Ҳозирги кунда журнал Ҳиндистондан ташқари АҚШ, Хитой, Туркия, Австралия, Россия ва бошқа давлатларда инглиз тилида чоп этилади.

ЎзА

Ўзбекистон Олий Мажлиси Сенати Раисининг биринчи ўринбосари, Оксфорд Ислом тадқиқотлари маркази (ОИТМ) халқаро академик маслаҳат қўмитасининг аъзоси Содиқ Сафоев мазкур маслаҳат қўмитасининг видеоконференцалоқа шаклида бўлиб ўтган навбатдаги йиғилишида иштирок этди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.
Сенат Ахборот хизмати хабарига кўра, йиғилишида марказ фаолиятининг асосий йўналишлари, халқаро ҳамкорликнинг истиқболдаги устувор йўналишлари кўриб чиқилди.
ОИТМ раҳбари, доктор Ф.Низомий раислик қилган йиғилишда мусулмон мамлакатларининг қатор таниқли сиёсатчилари, олимлари ва жамоат арбоблари иштирок этди.
Тадбир иштирокчилари томонидан мусулмонлар ҳамжамияти ҳамда ислом фани соҳасидаги ўқитиш ва тадқиқот фаолиятининг устувор йўналишлари муҳокама қилинди. Жумладан, соғлиқни сақлаш, фан ва технологиялар бўйича лойиҳалар, стипендиялар ва грантлар ажратиш, етакчилик дастурлари, халқаро академик ҳамкорлик ва бошқа масалалар кўриб чиқилди.
ОИТМ ва Ўзбекистон Республикаси ўртасидаги муносабатлар 1992 йилда ўрнатилган. Марказ мутахассислари Уммон ҳукумати томонидан Тошкентдаги Беруний кутубхонаси лойиҳасини амалга ошириш учун жалб қилинди.
Ўзбекистон ёш тадқиқотчилари ОИТМда мунтазам равишда Марказий Осиё вакиллари учун яратилган Бухорий ва Термизий номли стипендиялар асосида малака оширади. Марказ томонидан Тошкент давлат шарқшунослик институти, Тошкент Ислом университети ҳузуридаги Исломшунослик илмий-тадқиқот маркази, Имом Бухорий халқаро маркази, Ислом цивилизацияси маркази ва Ўзбекистоннинг маданий қадриятларини хорижда ўрганиш маркази билан ҳамкорлик тўғрисида меморандумлар имзоланган.
2018 йил март ойида Ислом цивилизацияси, Имом Бухорий, Маданий бойликларни хорижда ўрганиш марказлари ва Тошкент ислом университети қошидаги Тадқиқот маркази ходимларидан иборат Ўзбекистон делегацияси ОИТМга ташриф буюрган эди. Ташриф якунлари бўйича 2018-2022 йилларда Ўзбекистон ва Буюк Британиянинг илмий марказлари ўртасидаги ҳамкорлик бўйича «йўл харитаси» тасдиқланган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Гоҳида одамлар орасида “фалончини кўзи тегди. У келиб-кетганидан кейин аҳволим оғирлашиб қолди” деган гап-сўзлар қулоққа чалиниб қолади. Айни воқеъликда ҳам бу каби ҳодисаларга кўп бора тўқнаш келамиз. Халқимиз орасида кўз тегиши ва унинг аянчли оқибатлари хақидаги ҳодисалар зарбулмасал бўлиб кетган. Шунинг учун бўлса керак, одамлар кўз тегишидан сақланиш мақсадида турли чора-тадбирларни қўллайдилар. Кимлардир хонадонининг кириш йўлакларига тақа қоқиб қўяди, кимлардир бошқа алланималарнидир осиб қўяди.  Айримлар исириқ илиб қўяди ва ҳоказо.  Айрим оналар ширинтой болачаларнинг бешигига ояти карималар ёзилган қоғозларни тумор қилиб осиб қўядилар. Ёки уларнинг юз ва пешоналарига қандайдир чизиқлар чизиб қўядилар. Булардан мақсад ушбу ширинтойларни кўрган одамнинг илк нигоҳи мана шу чизиқларга тушиши учундир. Ундан ташқари халқимиз орасида “кўзи бор одам бир енгини орқага қайириб юрсин” деган сўз ҳам маълум ва машҳур.

Бу масала қадим-қадимдан давом этиб келаётган жараён бўлгани учун ҳам ҳеч кимга сир эмас. 

Бу каби ишлар орасида бола бешигига тумор ёки кўзмунчоқ  тақиш масаласи анча ихтилофлидир. Умуман олганда тумор,  исириқ, кўзмунчоқ каби нарсаларни осиб қўйиб айнан шулардан нажот кутиш, мана шу нарсалар бизни бало-қазолардан сақлайди, деб эътиқод қилиш ширк амали ҳисобланади.

Масалан дори ичган одам ҳам дорини “Аллоҳ таолонинг изни билангина шифо бўлади” деган эътиқод билан истеъмол қилиши керак. Акс ҳолда бу иш ҳам исириқ масаласига ухшаб ширк томонига айланиб кетиши мумкин. Айрим одамлар мозорларга бориб у ерни тупроғидан олиб келиб нималардир қилишлари, турли ёлғончи азайимхонларнинг эшигига зир югуришлари, қора товуқ, қизил хўроз суйиш керак дейишлари, “ҳафтанинг фалон куни у ишни қил, фалон куни бу ишни қил” қабилидаги ёндашувларнинг барчаси бидъат хурофотлардир. 21-асрнинг маданиятли кишиси учун уятли тушунча эмасми!?  

Бу айтганларимиз айрим одамларни кўз борасидаги бугунги  ёндашувлари бўлиб у каби ишларни ҳаммасини ҳам шаръан тўғри деб бўлмайди, албатта. Аслида бошқа масалаларда бўлгани каби кўз тегиши борасида ҳам  Китоб ва Суннатда шариатимизнинг аниқ кўрсатмалари ворид бўлган. Кўз тегишига оид  ҳодисалар саҳобаларнинг  ҳаётида ҳам тез-тез содир бўлиб турар эди. Аммо саҳобалар уларни муолажаси учун Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга мурожат қилар ва бу борадаги кўрсатмаларига қатъий амал қилар эдилар. Уламоларимиз мавзуга оид барча далилларни ўрганиб чиқиб, кўз тегиши ҳақиқат эканини такидлайдилар. Унинг муолажаси борасида ҳам Китоб ва Суннатда бир қатор кўрсатмалар ворид бўлган бўлиб уламоларимиз уларни батафсил баён қилганлар. Демак кўз тегиши шариатда тан олинган ҳолат бўлиб айни пайтда ундан сақланиш чоралари, борди-ю тегиб қолса уни бартараф қилиш йўллари ҳам аниқ кўрсатиб ўтилган. Биз қуйида,  мазкур кўз тегиши борасида ворид бўлган шарий далилларни ўрганиб чиқамиз.

Кўз тегиши ҳақиқат эканига Китоб ва Суннатдан далиллар 

Қуръони каримнинг хабар беришича, Ёқуб алайҳиссалом ўғилларини Мисрга жўната туриб уларга шундай насиҳат қиладилар:

“У: «Эй ўғилларим, битта эшикдан кирманглар, турли эшиклардан киринглар. Мен сизлардан Аллоҳнинг ҳеч нарсасини қайтара олмайман. Ҳукм қилиш фақат Аллоҳнинг Ўзига хосдир. Унгагина таваккал қилдим. Таваккал қилгувчилар фақат Унгагина таваккал қилсинлар», деди.

Оталари амр этган томондан кирдилар. Зотан, бу улардан Аллоҳнинг ҳеч бир нарсасини қайтара олмас эди. Магар Яъқубнинг кўнглидаги эҳтиёж бўлиб, уни қондирди, холос. Албатта, у Биз таълим берганимиз туфайли билим соҳиби эди. Лекин кўпчилик одамлар билмаслар (Юсуф, 67-68).

Муфассирларимиз жумладан Ҳафиз ибни Касир роҳимаҳуллоҳ ушбу икки ояти карима ҳақида  “Ёқуб алайҳиссаломнинг бу ердаги насиҳатлари уларга кўз тегишидан қўрққанлари учун. Чунки Ёқиб алайҳиссаломнинг ўғиллари кўркам ва кўзга ташланиб турар эди. Зеро кўз отлиқни отдан йиқитиши ҳақдир” дейдилар.     

Абу Ҳурайрадан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: “Кўз тегиши ҳақдур” (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).

Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дедилар: “Кўз одамни қабрга, туяни эса қозонга туширади”.

Бухорий ва бошқа муҳаддисларимизнинг келтиришларича, Расулуллоҳ  соллаллоҳу алайҳи васаллам неваралари Ҳасан ва Ҳусайн розияллоҳу анҳумоларнинг ҳақига қуйидаги лафзлар билан дуо қилар эдилар:

“Ҳар иккалангиз учун ҳам Аллоҳ таолонинг мукаммал сўзлари билан шайтон ва унинг барча ёмонликларидан ва барча ҳасадгўй кўздан паноҳ сўрайман”. Расулуллоҳ  соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу дуони қилиб бўлиб шундай дедилар: “Иброҳим (алайҳиссалом) икки ўғли Исмоил ва Исҳоқ (алайҳимаҳассалом)лар ҳақига ушбу сўзлар билан дуо қилар эди”.

Анас ибни Молик розияллоҳу анҳу ривоят қилади:

“Расулуллоҳ  соллаллоҳу алайҳи васаллам кўз тегиши, заҳарли ҳашоратларнинг чақиши ва яра-чақалар пайдо бўлишида руқяга рухсат (махсус оятларни териб ўқиб дам уриш) бердилар”.   

Кўз ҳақида булардан ташқари ҳам бир қанча мутавотир даражадаги хадиси шарифлар ворид бўлган бўлсада биз айтиб ўтилганлари билан кифояланамиз. Келгусида Расулуллоҳ  соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ундан сақланиш ва халос бўлиш борасидаги кўрсатмаларини ҳам ўрганиб чиқамиз.  

(давоми бор)

Тошкент шаҳридаги

"Умар ибн Хаттоб" масжиди имом ноиби

Тоҳир Воҳид

ЎМИ матбуот хизмати