Инсон ҳаётда доимо кимдандир ўрнак олиб, кимгадир тақлид қилиб яшайди. Кимдир кучли спортчига, кимдир машҳур олимга ва ҳоказо. Лекин, ўйлаб кўрилса, бу инсонлар маълум бир соҳадагина бизга ўрнак бўлиши мумкин холос. Чунки ҳаммада бир камчилик топилади. Дунёда мукаммал инсонни учратиш қийин. Инсоният яралгандан буён ҳар томонлама мукаммал, жисмонан, ақлан ва маънан етук, сахий, одобли, адолатли, шижоатли, меҳрибон, умуман, барча ижобий хислатларни ўзида мужассам этган шахс бу коинотда яшаганми? Агар яшаган бўлса, ким у? Биз у шахсни таниймизми? Агар танисак, у зотнинг ҳаётидан ўрнак оляпмизми? Умуман, инсоният комолотга етиши учун кимдан ўрнак олиши керак? Мана шу саволларга жавоб изладим ва топдим. Ана шуларни сизлар билан баҳам кўрмоқчиман.

Сизу бизга мукаммал ўрнак була оладиган, ахлоқ чўққисининг энг юқори поғонасидан ўрин олган, дунёдаги барча ижобий хислатларни ўзида жамлаган, қандай ёмон сифатлар бўлса, уларнинг барчасидан холи бўлган зот бундан 1400 йил муқаддам, аниқроғи, 570–632 йилларда Арабистон ярим оролида яшаб ўтдилар. Ҳа, пайқаганингиздек, у зот пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо саллаллоҳу алайҳи ва салламдир.

Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг “Қалам” сураси 4-оятда пайғамбаримизга қарата: “Албатта, Сиз буюк хулқ узрадирсиз”, дея марҳамат қилган.

Мана шунинг ўзи юқоридаги фикримизнинг далилидир. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам қийинчилик онларида бардошли, йўқчиликда сабрли, доимо сахий, майдонда шердек жасур, оилада меҳрибон, раҳбар сифатида адолатли, жамият муомаласида жонкуяр ва инсонлар орасидаги энг ростгуйи эдилар.

Расули акрам саллаллоҳу алайҳи ва саллам ташқи кўринишлари бениҳоя чиройли ва ҳушбичим эди. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу: "Мен Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан чиройлироқ одамни кўрмадим. Қуёш гўё у зотнинг юзларида балқиб турарди. Кулганларида шуласи деворларга тушарди”, дея таърифлайди. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам камтар ва мулойим эдилар. Кераксиз бирон гапни сўзламас эдилар. Қаҳ-қаҳ отиб кулмас эдилар. Кулишлари табассум эди. Ўзларини оддий одамлардек тутардилар.

Ибн Масъуд розияллоҳу анҳу ривоят қилади : “Бир киши у зот саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг олдиларига келди ва ҳайбатлари босиб гапиролмай қолди. Шунда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Қўрқма, мен подшоҳ эмасман”, дедилар”. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам инсонлар билан муомалада ҳам ажойиб ўрнак бўладилар.

Биров билан кўришсалар, у кичик ёшли бўлса ҳам аввал салом берардилар ва: “Сизларнинг биринчи салом берганингиз Аллоҳга итоатлироғингиздир”, дея бошқаларни ҳам шунга тарғиб қилардилар. Овқатни кам ер ва ниҳоятда кам ухлар эдилар. “Одам боласи қорнидаги ёмон идишни тўлдиролгани йўқ. Унга тўйиши учун бир неча луқма кифоя қилади. Шубҳасиз, ошқозоннинг учдан бири таом, яна бири сув, яна бири нафас учундир”, деб таъкидлар эдилар. Ахлоқлари мукаммал эди.

Ойиша розияллоҳу анҳу дан у зот ҳақида сўралганда: “У кишининг хулқлари Қуръон эди. Қуръон рози булган нарсадан рози бўлар, ғазабланган нарсадан ғазабланар эдилар”, деб жавоб берганлар. У зотнинг дуолари шубҳасиз ижобат эди.

Мушриклар у кишига мислсиз азиятлар берди. Мушрикларни дуоибад қилинг дейилганда: “Эй Аллоҳ, қавмимни ҳидоят қилгин, чунки улар билишмайди”, дея Яратганга ёлборганлар. Бундайин ҳалимликни дунё кўрган эмас! Мушриклар Расулуллоҳни туғилган шаҳарлари Маккадан қувиб чиқаради. Вақти келиб катта бир куч-қудрат билан Маккага қайтдилар ва ўзларига азият берган, жабр-зулм қилган инсонларга қараб: “Биласизларми, мен сизларни нима қиламан?” дедилар. Шунда мушриклар қўрқиб: “Сахий биродаримизнинг сахий ўғлисан”, дейишди. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам эса: “Озодсизлар!”, дедилар. Йиллар давомида чексиз ёмонликлар қилган душманларга қилган муомалалари у зотнинг ниҳоятда кечиримли эканликларини кўрсатади.

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг оилавий ҳаётдаги муомалаларидан барчамиз ўрнак олишимиз зарур. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳатто меҳмонларга ўзлари хизмат қилардилар. Ҳабашистондан келган меҳмонларга хизматкорлар “Қўйинг” дейишса ҳам, ўзлари хизмат қилганликларини бир неча саҳобалар ривоят қилишган.

Ойиша онамиз розияллоҳу анҳо: “Набий саллаллоҳу алайҳи ва саллам Аллоҳ йўлидаги жангдан бошқа бирор кимсани чертмаганлар ҳам. Умрларида на хизматкорни ва на аёлларни урмаганлар. Ўз юмушларини ўзлари бажарар, ҳатто оёқ кийимларини ўзлари тикар эдилар. Ҳеч ким у зотни одамлар орасида оёқларини узатиб ўтирганларини кўрган эмас”, деганлар.

Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам ниҳоятда сахий эдилар. Ибн Аббос розияллоҳу анҳу: “Яхшиликка Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг қўллари жуда очиқ эди. Рамазон ойида янада сахий бўлиб кетардилар”, дея таърифлайди.

Набий саллаллоҳу алайҳи ва саллам болаларга ўзгача меҳр кўрсатар эдилар. Хавла бинти Ҳаким Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам набираларидан бирини қучоқлаб: “Албатта, сизлар одамни бахил қиласиз, албатта, сиз одамни қўрқоқ қиласиз, албатта, сизлар Аллоҳнинг райҳонларидирсизлар”, дея эркалаганликларини эшитганини ривоят қилади. Шаъбий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Албатта, эр киши боласининг бошини силашида ҳам ажр-савоб олади””, дедилар.

Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва салламни халқлари “Ал-Амин”, яъни “ишончли”, “ростгўй” деб аташарди. Омонатга асло хиёнат қилмас эдилар. Ҳатто душманлари у зотга омонатини топширарди. У зотнинг ҳаё ва номуслари ҳам ўзгача эди. Ҳатто ҳаёлари юзлари қизариб кетишидан билинарди, деганлар баъзи саҳобалар.

У зот саллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳақида, у кишининг ахлоқлари ҳақида кўплаб асарлар, бир қанча китоблар ёзилган ва ёзилмоқда. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаётларини ўрганиш жараёнида биламизки, у киши жуда камтар булганлар. Кибрдан энг узоқда эдилар. Камбағалларни холидан кўп хабар олардилар ва улар билан бирга кўп ўтирардилар. Одамлар орасида аҳдга вафо қилишда энг намуналиси эдилар. Қариндошларга яхшилик қилишда барчадан ўзар эдилар. Бировга ёмонлик қилмаган эдилар. Ёмонликка ёмонлик билан жавоб бермас эдилар. Одамларнинг энг шафқатлиги эдилар. Ҳеч кимга “уфф” демаганлар. Ҳеч қачон ёлғон гапирмаганлар.

Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаётларини ўрганиш улкан савобдир. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Сизлардан бирингиз мени ота-онасдан, фарзандидан ва жамийки инсонлардан кўпроқ яхши кўрмагуча комил мусулмон бўлмайди”. Ҳамма ота-онасини, фарзандини яхши кўради. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламни у киши талаб қилганларидек яхши кўра олмаслигимизнинг сабаби, биз у кишини танимаслигимиздадир. Биз Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламни кўрмай туриб нега севамиз? Чунки у зот бизни кўрмай туриб умматим дедилар, кўрмай туриб биз ҳақимизда қайғурдилар. У зотнинг ҳаётларини ўргансак, у зотнинг биз умматларга, бутун инсониятга қилган хизматларини билсак, у кишига бўлган муҳаббатимиз мукаммал бўлади.

Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаётлари ҳадиси шарифларда мукаммал тарзда ёритилган. Аждодларимиз саҳиҳ ҳадислар орқали У зот саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаётларини ўрганишган ва ундан ўрнак олишган. Дунё тан олган буюк муҳаддисларнинг бир нечтаси айнан бизнинг диёрлардан етишиб чиққани Ҳадис илмига ва Пайғамбаримизнинг ҳаётларини ўрганишга юртимизда алоҳида эътибор берилганидан далолат беради.

Жамиятнинг ҳар бир аъзоси ҳадиси шарифларни ўрганиши ва у орқали Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ахлоқларидан ўрнак олиши лозим. Зеро, Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам биз ўрнак олишимиз мумкин бўлган ягона инсондир. У кишининг ҳаётларини ўрганиб ўз ҳаётимизга тадбиқ этишимиз даркор. Фарзандлар тарбиясида ҳам Пайғамбаримизнинг ҳаётлари дастурул амал бўлмоғи лозим. Халқимиз тинчлиги, жамиятимиз равнақи ва давлатимиз ривожи йўлида Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламдан ўрнак олмасдан иложимиз йуқ. Чунки Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳаётлари биз учун мукаммал ўрнакдир.

Муҳаммадсодиқ АБДУОЛИМОВ,
“Ҳидоя” ўрта-махсус Ислом билим юрти талабаси

Грузия мусулмонлари идораси ходими, исломшунос олим Ризо Микиладзе мамлакат Мудофаа вазирлиги илтимосига биноан мусулмон ҳарбийлари учун Қуръони карим маъноларини арабчадан грузин тилига таржима қилди.

Ушбу хабарни Грузия мусулмонлари идораси шайхи Рамен ҳожи Икидов “Азертас” мухбирига хабар берди. Икидовнинг айтишича, Грузия Мудофаа вазирлиги ташаббуси билан беш йил олдин Грузиядаги ҳарбий казармада мусулмонлар ҳарбийлари учун намозхона ташкил этилган эди.

Маълумот учун, грузин тили Грузияда қарийб 3,9 миллион кишининг (Мамлакат аҳолисининг 83 фоизи), ва Грузиядан ташқарида (асосан Туркия, Эрон, Россия, AҚШ ва Европада) қарийб 200 минг кишининг асосий тили саналади. Бу тил барча грузинларнинг, жумладан, Жанубий Кавказ тилларида гаплашадиганларнинг маданий тили ҳисобланади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Халқаро алоқалар бўлими

Шариатимиз ҳар бир мўмин-мўмина учун ёлғон гапиришни, иккиюзламачилик қилишни, алдов ва фирибгарликни ҳаром қилган. Гуноҳ амалга қиёмат куни жазо муқаррар. Бу шаръий қонун жамиятдан хеч кимни истисно қилмаган ҳолда барча учун жорийдир.

Ёлғон мунофиқларнинг энг асосий сифатларидан бири бўлиб, у жуда пасткашликдир. Ёлғон ёмонлик келтиради, яхшиликларнинг йўлини тўсади. Муттафақун алайҳ бўлган ҳадисда бу ҳақда қуйидагича баён қилинган.

عن ابن مسعود رضي الله عنه قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: عَلَيْكُمْ بِالصِّدْقِ فَإِنَّ الصِّدْقَ يَهْدِي إِلَى الْبِرِّ وَإِنَّ الْبِرَّ يَهْدِي إِلَى الْجَنَّةِ ، وَمَا يَزَالُ الرَّجُلُ يَصْدُقُ وَيَتَحَرَّى الصِّدْقَ حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ صِدِّيقًا ، وَإِيَّاكُمْ وَالْكَذِبَ فَإِنَّ الْكَذِبَ يَهْدِي إِلَى الْفُجُورِ وَإِنَّ الْفُجُورَ يَهْدِي إِلَى النَّارِ، وَمَا يَزَالُ الرَّجُلُ يَكْذِبُ وَيَتَحَرَّى الْكَذِبَ حَتَّى يُكْتَبَ عِنْدَ اللَّهِ كَذَّابًا.

Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Ростгўй бўлинг! Ростгўйлик яхшиликка олиб боради. Яхшилик эса жаннатга киритгай. Киши доим рост сўзлайди ва ростгўй бўлишга интилади ҳатто Аллоҳнинг хузурида уни ростгўйлардан деб ёзиб қўйилади.Ёлғондан сақланинг! Ёлғон бузуқликка олиб боради. Бузуқлик эса дўзахга улоқтиргай. Киши доим ёлғон гапиради, ёлғон гапириш пайида бўлади ҳатто Аллоҳнинг хузурида каззоб-ўта ёлғончи дея ёзиб қўйилади", дедилар.

Ёлғоннинг ҳар қандай тури ҳоҳ қавлий, ҳоҳ феълий бўлсин барчаси бирдек гуноҳдир. Айниқса у динимиз билан боғлиқ бўлса энг оғир гуноҳдир. Динга боғлиқ ёлғон деганда Аллоҳ ва Пайғамбар номидан ёлғон тўқиш тушунилади. Мавзу ва тўқима ҳадисларни ёлғон эканини билиб туриб уни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар дейиш ўзини дўзахга ҳукм қилиш билан баробардир.

Турли хил дунёвий мақсадларда ёлғон ишлатиш, шахсий-моддий манфаат, бировнинг обрўсига, молига тажовуз учун ёки жамият орасида фитна тарқатишда ишлатиладиган ёлғон ҳам айнан мунофиқнинг сифатидир.

Замони саодатда Пайғамбаримиз алайҳиссаломга энг кўп озор берган, у зотни қаттиқ ранжитган нарса мунофиқларнинг ёлғонлари эди.

Оиша розияллоҳу анҳо айтадилар: "Ёмон хулқлар ичида ёлғондан кўра Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни ғазаблантирадигани йўқ эди."

Яни Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни энг нафратлантирган, ғазабларини чиқарадиган нарса кишиларнинг ёлғончилиги бўлган экан.

Шариатимиз ёлғоннинг каттасини ҳам, кичигини ҳам бирдек тақиқлайди, ундан ҳазар қилишга амр қилади, чунки ёлғон тараққиёт кушандасидир, жамиятдаги ҳар қандай соҳада эришиладиган ютуқларни бўйнидан бўғиб турадиган сиртмоқдир. Ёлғон ҳисоботлар, ёлғон-алдов хабарлар қанчадан-қанча қудратларни оёғини осмондан қилган ва қилмоқда.

Аллоҳ таоло барчамизни ёлғон сўз ва амалдан Ўз паноҳида сақласин, Ўзининг сиддиқ бандаларидан қилсин!

Абдулатиф АТАХАНОВ,

Наманган шаҳар "Хўжа Амин" масжиди имом-хатиби

Бухоро шаҳридаги Мир Араб мадрасаси салкам 500 йиллик тарихга эга. Шарқ меъморчилигининг гўзал намунаси саналган бу гўшада ислом оламининг нуфузли илм даргоҳларидан саналган Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти фаолият юритиб келмоқда. Давлатимиз раҳбарининг вилоятга 2017 йилнинг март ойидаги ташрифи чоғида мазкур мадрасага олий диний таълим муассасаси мақомини бериш таклифи ўртага ташланганди.
“Халқ сўзи” нашрининг хабар беришича, натижада Ўзбекистон Мусулмонлар идораси томонидан Мир Араб олий мадрасаси ташкил этилди. Бу муассаса айни пайтда Баҳоуддин Нақшбанд ёдгорлик мажмуасида фаолият кўрсатмоқда. Ўз навбатида исломшунос мутахассислар, имом-хатиблар ва араб тили ўқитувчилари тайёрлашга ихтисослашган ўрта махсус билим юрти учун ҳам янги ўқув биносини барпо этиш фикрига келинди. Собиқ маданият коллежи биноси тубдан реконструкция қилинадиган бўлди. Шу мақсадда республика Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Алоҳида муҳим ижтимоий, маданий ва тарихий аҳамиятга эга бўлган объектларни қуриш, реконструкция, реставрация қилиш ва мукаммал таъмирлаш дирекцияси томонидан 60 миллиард сўм миқдорида грант маблағи ажратиш белгиланиб, бунёдкорлик ишларига жадал киришилди.
— Айни дамда объектда қурилиш ишлари якуний паллага кирмоқда, — дейди бош пудратчи корхона — «Когоннефтгазенергосервис» масъулияти чекланган жамияти иш юритувчиси Феруз Эргашев. — Ўқув мажмуи 3,2 гектар майдонда барпо этиляпти. Кўриб турганингиздек, мударрис- ўқитувчилар ва талабалар учун зарур барча қулайликлар яратилмоқда. Иккита ётоқхона, ошхона, спорт зали, теннис корти, футбол ва баскетбол майдонлари, мударрис-ўқитувчиларга мўлжалланган 12 квартирали хизмат уйи шулар жумласидан. Биз объектни янги йилга қадар фойдаланишга топшириш тараддудидамиз. Бу ердаги инфратузилма объектларидан Мир Араб олий мадрасаси жамоасининг ҳам фойдаланиши кўзда тутилган.
Сирасини айтганда, бугун Бухорони улкан қурилиш майдонига қиёслаш мумкин. Аммо шариф шаҳарда қурилаётган тураржойлару маданий- маиший объектлардан бу мажмуа бир жиҳати билан ажралиб туради. У Шарқ меъморчилигининг энг яхши анъаналари ҳамда замонавий архитектура унсурларини ўзида мужассам этган. Узунлиги 33 метрни ташкил этадиган нақшинкор айвон, 2 та суҳбатхона, масжид, йиғилишлар залини кўрган киши бунга яна бир карра гувоҳ бўлади. Хусусан, мажмуанинг бош пештоқи эътиборни тортмай қолмайди.
— Биз бу пештоқни бунёд этишда ота-боболаримизнинг меъморчилик анъаналарига, Марказий Осиё бинокорлигига хос услубга таяндик, — дейди таниқли кошинкор уста Бахтиёр Бобомуродов. — Юртимиз, жумладан Бухородаги қадимий ёдгорликларда бажарилган безак ишларини, қўлланилган рангларни синчиклаб ўргандик. Уларга ижодий ёндашишга интилдик. Зеро, обидалардаги жилвакор нақшлар, тасвирлар маълум бир маъно-мазмунни англатади.
Шу нуқтаи назардан мажмуа пештоқи марказига «Ҳар бир мусулмон ва муслима учун илм олиш фарз» деган ҳадиснинг Куфий ёзувида битилгани айни муддао.
Безакли ғишт териш, нақш солиш, гумбазларни барпо этиш қурувчилардан алоҳида билим, малака ва маҳоратни талаб қилади. Бухородаги кўплаб тарихий обидаларни таъмирлаш, реставрация қилишда бой тажриба тўплаган Маъмур Мирзаев, Тағи Обиддиновдек малакали усталар шогирдлари билан бу масъулиятли вазифани ўз зиммаларига олишди. Алишер Ғойибов бошлиқ ганчкор усталар эса мажмуа ички қисмининг бетакрор манзара касб этиши билан машғул.
Мутахассисларнинг фикрича, ўқув мажмуасининг қадимий Арк қалъаси яқинида жойлашгани, ён-атрофда бошқа кўҳна обидалар, кўркам меҳмонхона ҳамда хушманзара гўшаларнинг мавжудлиги, Шарқ меъморчилиги асосида барпо этилаётгани унинг хорижий сайёҳлар ҳам ташриф буюрадиган муҳташам тарихий иншоотга айланишидан дарак беради.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати