Юртимизнинг ҳар бир ўғлони учун Ватанни ҳимоя қилиш, бу йўлда хизмат қилиш, нафақат ор-номус, йигитлик бурч, балки шараф ва масъулиятдир. Чунки, ҳар бир инсон туғилиб ўсган юртини, унинг ҳар қарич ерини ардоқлаши, шу заминда истиқомат қиладиган мунис аёллар, ота-оналар, опа-сингиллар ва фарзандларини ҳимоя қилиш, ота-боболаримиздан қон-қонимизга, жон-жонимизга сингиб кетган юксак фазилатлардандир. Ватан деганда биз ҳар бир инсон туғилиб ўсган, киндик қони тўкилган замин эканлигини тушунамиз. Ватаннинг ҳақиқий фарзанди уни кўз қорачиғидек асраб, унинг тинчлиги ва келажаги учун ўз жонини беришга тайёр бўлади. Одам фарзанди учун ота-она якка-ягона бўлгани каби Ватан ҳам ягонадир. Ватан борки, биз бормиз. Она бор меҳрини фарзандига атаганидек, Ватан осмонида кулган қуёш бизни ўз ҳарорати оғушида эркалайди. Унинг бағрида кулган баҳор – бизнинг баҳоримиз. Юртимизнинг дунёдаги обрў-эътибори, мавқейининг юксалиши ҳар биримизнинг чеҳрамизда нур, кўзимизда чақмоқ, бошимиз тоғлардек сарбаланд, қаддимиз қоялардай тик бўлишига сабаб бўлади. Она-Ўзбекистонимиз биз учун шундай тенгсиз, ягона, эъзозли, танҳо Ватандир. Ватанга садоқат, она-юртга муҳаббат ҳисси киши қалбидаги энг бебаҳо туйғудир. Буюк аждодларимиз юрт ҳимояси йўлида шаъни, ору номусини, имонини ўртага қўйиб, ёвга қарши курашган. Уларнинг сўзи, аҳду паймонлари ва қасамёдлари қиличданда ўткир ҳамда кескир бўлган. Замонлар, маконлар ўзгарса-да, Ватанга муҳаббат, имонга садоқат моҳияти асло ўзгармади. Она-Ватан ҳимояси мавзусида сўз борар экан, Темур Малик, буюк саркарда Амир Темур, Жалолиддин Мангуберди каби улуғ юртпарварлар, Ватан озодлиги йўлида қўлида тиғ ва туғ ила жон берган Шайх Нажмиддин Кубро, Ватан ҳажри ва доғида ёниб ўтган Бобур Мирзолар ибрати беихтиёр кўз олдимизга келади. Буюк давлат арбоби ва саркарда, соҳибқирон Амир Темурнинг нақадар буюк ватанпарвар бўлганликларини тарих жуда яхши билади. Улуғларимиз таъкидлаганларидек: “Миллат ғамида ёнган, унинг истиқболи ва истиқлоли йўлида фидокорлик кўрсатиб яшаган арбобни келажак ва тарих ҳеч қачон унутмайди. Амир Темур ана шундай тарихий ва унутилмас шахсдир”.

Ислом дини таълимотида инсон ўзи яшаб турган ватанини, динини, оила аҳлини ҳимоя қилиши энг улуғ амаллардан эканлиги таъкидланган. Ватан ҳимояси учун ҳарбийлар сафида туриш ҳам динимизда улкан савобли амал саналади. Табароний ривоят қилган ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз (с.а.в): “Аллоҳ таоло розилиги йўлида бир кун чегара ҳудудида посбонлик қилиш бир ой кечалари ибодат қилиб, кундузлари нафл рўза тутишдан афзалдир”, деб марҳамат қилганлар.

Ҳакимлар айтганлар: “Кишининг вафодорлиги унинг ўз ватани учун қайғуришидан, дўстларини соғинишидан ва умрининг зое кетказган лаҳзаларига ўкиниб яшашидан билинади”.

Ватанни ҳимоя қилиш – бу фақат қўлга қурол олиб, чегараларда ҳушёр туриш эмас, балки, Ватаннинг моддий ва маънавий бойликларини, улуғ аждодлардан бизга мерос бўлиб қолган анъаналарни, бағрикенг, саҳоватли халқимизнинг эзгу фазилатларини, тилимизни, динимизни, миллий қадриятларимизни, оналарни, оталарни, қоракўз ўғил-қизларимизни, ёшларнинг дунёқарашини, тоғу тошларни, сой-сўқмоқларни, қўйингки, Ватаннинг гул-райҳонидан новда-ниҳолигача, она-ер бағридан отилиб чиқаётган митти булоғидан бошлаб ҳайқириб оқаётган дарёсигача кўз қорачиғидек асрашимиз, бемаврид довуллардан ҳимоя қилишимиз, буларнинг ҳаммасини келгуси авлодларга бус-бутун, жозиба ва таровати билан етказишимиз лозим. Шунингдек, Ватан ҳимоясида фақат ҳарбий кишилар эмас, балки шу заминда яшаётган барча фуқаролар – ўқитувчи ёки шифокор бўладими, тадбиркор ёхуд боғча тарбиячиси бўладими, қаерда бўлмасин ўз Ватанини ҳимоя қилиши ва жонажон Ватанимизнинг келажаги, унинг гуллаб яшнаши йўлида ўзининг муносиб ҳиссасини қўшмоғи шарт. Ҳимоя қилиш деганда фақат қурол кўтариб эмас, керак бўлса билим билан, ғанимларга раддия бериш билан ватанга тош отувчилар ва иғвогарларга қарши кураш йўллари билан инсон ўз юртини, миллатини, халқини ҳимоя қилиши олий вазифаси бўлмоғи керак.

Ватан ҳимояси йўлида ухламасдан посбонлик қилган кишининг кўзи қиёматда ўз соҳибини дўзахда куйдирмас экан. Бу ҳақида Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расуллуллоҳ (с.а.в); “Кечалари Аллоҳдан қўрқиб ёш тўккан кўзни ва Аллоҳ йўлида тунлари посбонлик қилиб, мижжа қоқмаган кўзни дўзах оташи куйдирмайди”. (Термизий ривояти).

Ҳозирги кунда Ватанимиз сарҳадларини ҳимоя қиладиган мард ва забардас ўзбек ўғлонларини, уларнинг ҳарбий салоҳияти ва қобилиятларини кўриб, қалбимиз ўзгача бир хурсандчилик ва хотиржамликни ҳис қилади. Зеро, фарзандларимиз ёшлигидан ватанга хизмат қилишдек олий шарафли вазифаларни бажариб, жонажон Ўзбекистонимизнинг тинчлиги ва асойишталиги абадий бўлишлигига замин яратади.

Пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в) “Фарзандларингизга сузиш, камон отиш ва аёлларга касб-ҳунарни ўргатинглар” (Байҳақий ривояти) деб таълим берганларидек, жажжи фарзандларимизга болалигиданоқ чавандозлик, мерганлик, сувда сузиш каби машқларни пухта ўргатиб, Она-Ватанга, эл-юртга садоқат руҳида буюк аждодларимиз каби имон-эътиқодли қилиб тарбиялаш, Ватан ҳимояси олий саодат эканлигини, Ватанни ҳимоя қилиш бизнинг муқаддас бурчимиз эканлигини ўргатиш, барчамизнинг энг муҳим вазифамиздир.

Тинч ва осуда мамлакатимизда Ватан ҳимоячилари кунининг умумхалқ байрами сифатида нишонланиши ўсиб келаётган ёш навқирон авлод қалбида ватанпарварлик, истиқлол ғояларига садоқат руҳини янада кучайтириши шубҳасиздир.

 Раҳматилло УСМОНОВ,

Қашқадарё вилояти бош имом-хатиби

2017 йилнинг 11 январь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси мажлислар залида, “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили” муносабати билан Диний идора тизимидаги футбол жамоалари ўртасида бўлиб ўтадиган футбол мусобақасига бағишланган учрашув бўлиб ўтди.

Унда ёрдамчи ҳакамлар ва гуруҳ сардорлари иштирок этишди. Учрашувда мусобақани ташкиллаштириш ва уни юқори савияда ўтказишга доир қатор масалалар муҳокама қилинди.

Жорий мусобақада Ўзбекистон мусулмонлари идораси, “Мовароуннаҳр” нашриёти, Тошкент ислом институти, “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти, Тошкент шаҳар ва Тошкент вилояти имомларидан иборат футбол жамоалари ўзаро беллашадилар.

Қуръа ташлаш натижаларига кўра, 1-тур ўйинларида қуйидаги жамоалар ўзаро беллашадилар:

“Дўстлик” – “Минор”

“Имом Бухорий”  –  “Кўкалдош”

Мусобақанинг 1-тур ўйинлари жорий йил 17 январь куни соат 19:00 да шаҳримизнинг нуфузли спорт майдончаларидан бирида бўлиб ўтади.

Эслатиб ўтамиз, “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили” муносабати билан ўтказилаётган мусобақада Тошкент ислом институти мезбонлик қилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

ахборот хизмати

Саудия арабистонида бир қанча мусулмон мамлакатларининг Ҳаж ва Умра ишлари бўйича масъуллари билан учрашув бўлиб ўтди. Унда Саудия Арабистони Ҳаж ва Умра ишлари вазири Доктор Муҳаммад бин Солиҳ бин Тоҳир Бинтин сўзга чиқиб, Саудия Арабистони Подшоҳи Салмон бин Абдулазиз томонидан Ҳаж зиёратчилари сонини оширишга доир розилик битими имзоланганини маълум қилди.

Ўтган 2016 йилги Ҳаж мавсумида 1 325 372 нафар чет эллик ва 537 537 нафар Саудия арабистони фуқаролари, умумий ҳисобда эса 1 862 909 киши Ҳаж ибодатини амалга оширган эди. Бу кўрсаткич, охирги 10 йилликдаги энг кам кўрсаткич бўлди. Қиёслаш учун 2007 йилда 1,7 миллиондан ортиқ чет эллик ва 746 511 нафар Саудия фуқаролари, умумий ҳисобда 2,4 киши Ҳаж амалини бажарганини эслаш етарлидир.

Моҳира ЗУФАРОВА,

Халқаро алоқалар бўлими мутахассиси.

Аллоҳ таоло Аҳзоб сурасининг 56-оятида: “-Албатта Аллоҳ ва унинг фаришталари Пайғамбарга саловот айтурлар. Эй иймон келтирганлар! Сиз ҳам Унга саловот айтинг ва кўп салом йўлланг!”, деб марҳамат қилган.

Оятдаги “юсоллун” калимаси – “саловот айтурлар" деган маънони англатади. Араб тилида саловат сўзи “салот” калимасининг кўплиги ҳисобланиб, “дуо, мағфират сўраш” маъноларини билдиради. Аммо дуо маъноси Аллоҳ таолонинг саловат айтиши деган маънога тўғри келмайди. Аллоҳ таоло Пайғамбарнинг ҳаққига дуо қилмайди, чунки бир кишининг ҳаққига дуо қилиш – учинчи томондан унга манфаат сўрашдир. Аллоҳ таолога нисбатан эса бунинг имкони йўқдир. Уламолар: “Саловат Аллоҳ томонидан бўлса, раҳматдир ва бу хос раҳматдир” деб айтиб ўтишган.

Хос раҳмат – Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло фаришталар ҳузурида у зот (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни мақташ ва улуғлашдир. Яна Роббул оламиннинг салавоти сано, улуғлаш, икром қилиш, хос шафқат, хос мағфират ва шу каби яхшилик, фазл, икром, мадҳ, сано, нур ва зиё маъноларини ўзида жам қилади. Аллоҳ таолонинг у зот (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)ни улуғлаши бу дунёда у зот (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг зикрини олий қилиш, динини зоҳир қилиш, шариатини боқий қилиш ҳисобланади. Охират манзилида эса “мақомул маҳмуд”ни ато этиш билан аввалгию охиргиларга у зотнинг фазлларини кўрсатиш, умматларига шафоатчи бўлишлари, ажру савобларини кўпайтириш ва барча муқаррабу шоҳидлардан муқаддам эканларини зоҳир қилишдир.

Абдуллоҳ ибн Аббос (розияллоҳу анҳу) “юсоллун” – “Пайғамбарга саловат айтурлар” оятини “баракот тилайдилар” деб, яъни “барака тилаб дуо қиладилар”, деб изоҳлаганлар.

Фаришталарнинг саловати эса истиғфордир яъни фаришталар тарафидан саловат айтиш Аллоҳдан мағфират сўраш ҳисобланади. Муҳаммад Мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га фаришталарнинг саловат айтиши у зот (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳақларига дуо қилишлари, истиғфор айтишлари маъносида бўлади.

Мўминларнинг Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га саловат айтишлари эса, улар томонидан бўлган дуо ва улуғлаш маъносидадир.

Жумҳур уламолар: “Киши умри мобайнида бир маротаба саловат айтиш вожибдир. Набий (саллоллоҳу алайҳи ва саллам)га саловат йўллаш, зикр – тасбеҳ, ҳамд айтиш каби ибодатдир” – деганлар.

Имом Насоий Анас ибн Молик (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинган ҳадисда: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким менга бир марта саловат айтса, Аллоҳ унга ўн марта саловат айтади. Унинг ўнта гуноҳи ўчирилади. Ўн даража юксалтирилади” дедилар.

Имом Аҳмад келтирган ҳадисда Абдуроҳман ибн Амр (розияллоҳу анҳу): “Кимки Набий (саллоллоҳу алайҳи ва саллам)га битта саловат йўлласа, Аллоҳ таоло ва фаришталар унинг ҳаққига етмишта саловат йўллайди” деб айтганлар.

Имом Аҳмад ибн Ҳанбал ва Имом ибн Можа ривоят қилган ҳадисда эса Омир ибн Робиъанинг отаси бундай дейди: “Пайғамбар (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг: “Ким менга саловат айтса, фаришталар унга ҳам менга айтган саловатининг баробарида саловат айтиб турадилар. Банда саловатни хоҳласа, оз айтсин, хоҳласа кўп”, деганларини эшитдим” деган.

 Имом Шофеъий ва имом Байҳақийдан келтирилган ҳақисда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Сизларнинг жаннатда менга энг яқин бўладиганларингиз, менга саловатни кўпроқ айтадиганларингиздир. Бас, ёруғ кеча ва нурли кунда менга саловат айтишни кўпайтиринглар”, дедилар. Ҳадиси шарифдаги “ёруғ кеча”дан мурод жума кечаси, “нурли кун”дан мурод жума кунидир.

Демак, ким у зот (соллалоҳу алайҳи ва саллам)га саловат айтувчилардан бўлса, Аллоҳ таолонинг ва муборак фаришталарнинг саловатларига ноил бўлиши, ҳамда жаннатда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)га манзили яқин бўладиганлар қаторида туриш бахтига етишади, иншоаллоҳ.

Н.Ғофурова,

“Хадичаи Кубро” ўрта-махсус ислом

 билим юрти ўқитувчиси

Ватан остонадан, инсоннинг киндик қони тўкилган тупроқдан бошланади. Кишининг туғилиб ўсган уйи, маҳалласи, қишлоғи, яқинлари – Ватан деган тушунчада мужассам. У кенг маънода бирор халқ вакиллари жамулжам яшаб турган, уларнинг аждодлари азал-азалдан истиқомат қилган ҳудудни англатади

 “Ватан” атамаси аслида арабча сўз бўлиб, она юрт маъносини англатади.  Улуғ зотлардан бири “Ватан – бу инсоннинг туғилиб ўсган ери, унинг гўдаклик чоғиданоқ меҳр қўйган ўчоғидир”, – деб таърифлаган.

Ватан меҳри аввало, инсоннинг ўз оиласи, уйи, маҳалласи ҳамда туғилиб ўсган юртига меҳр-муҳаббатидир. Ватанга муҳаббат юксак инсоний фазилатлардан экани кўп зикр этилади. Бу ҳақда: “Ватанни севмоқ имондандир” дейилган ҳикматни эсга олиш кифоя. Ватанни севиш инсонга хос табиий туйғу бўлгани учун Ислом дини уни имоннинг бир бўлаги деб қарайди. Машҳур саҳобалардан Билол (розияллоҳу анҳу) Мадинага кўчиб борганларида  ўзларининг азиз ва муқаддас диёрларини эслаб, соғиниб шеърлар ўқир эди. Бу ҳам, албатта, ҳар бир инсоннинг қалбида Ватанига, туғилиб ўсган диёрига муҳаббатли бўлиши табиий эканини англатади.

 Ҳазрати Али ибн Абу Толиб (розияллоҳу анҳу): “Ватанни севиш туфайли дунё обод бўлган”, деганлар.

Улғайиб вояга етган заминга меҳрли бўлиш, унинг ҳар бир ҳовуч тупроғини муқаддас деб билиш, кўзга тўтиёдек суртиш, бир умр фарзандлик садоқати билан яшаш ҳар бир инсон учун ҳам фарз, ҳам қарз ҳисобланади.  Ватанни севиш ҳисси инсонда туғма бўлса ҳам, албатта уни ривожлантириш ва тарбия қилиш лозим.  Яъни, ватанга бўлган муҳаббат тарбиялангандагина  Ватанпарварлик деб аталган улкан туйғуга айланади. Шу боис ота-оналар фарзандлар қалбига ватанпарварлик туйғусини жойламоқлари лозим.

Бутун мусулмон оламига диний билимларни ўргатиб келган Имом Бухорий, Имом Термизий, Абу Лайс Самарқандий, Бурҳониддин Марғиноний, Абул Муъин Насафий, Қаффол Шоший каби буюк боболаримиз ҳам Ватанга бўлган кучли муҳаббатлари туфайли ўзларининг тахаллусларини киндик қонлари тўкилган юрт номи билан боғлаганлари ҳам ана шундай эътироф ва эътиборнинг ўзига хос амалий ифодаси ҳисобланади.

Пайғамбаримиз Муҳаммад (алайҳиссалом) Маккадан Мадинага ҳижрат қила туриб, Макка чегарасига етганларида орқаларига қараб: “Эй, туғилган она юртим, агар ўз қавмим мени мажбур қилмаганида, сени тарк этмас эдим”, – дея ноиложликдан кўчиб кетаётганларини изҳор қилганлар.

Буюк бобокалонимиз Алишер Навоий  бундай деганлар:

Ватан таркини бир нафас айлама,

Яна ранжу ғурбат ҳавас айлама.    

Буюк шоир ва саркарда, давлат арбоби Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ҳаёти ҳам Ватанни қадрини англашга ёрқин мисол бўла олади. Ўз даврининг йирик давлатларидан бирининг ҳукмдори бўла туриб, бир умр Андижонни, сўлим Фарғонани, бобокалонларидан мерос Самарқандни қўмсаб ўтади, ижодининг салмоқли қисмида Ватан соғинчи иси уфуриб туради.

Келтирилган ҳадис ва ибратли мисоллардан маълум бўладики, Ватан инсон учун муқаддас, ҳеч бир нарса билан алмаштириб бўлмайдиган туйғу, у ўз-ўзидан севилишга, ардоқланишга ва қадрланишга лойиқдир.

Ватан – муқаддас макон. Уни ҳимоя қилиш, душманлардан асраш, равнақи ва фаровонлиги йўлида хизмат қилиш ҳар бир инсон учун ҳам фарз, ҳам қарздир.

Ватан ҳимояси йўлида ухламасдан пойлоқчилик қилган кўз эгасини дўзах оташи ҳам куйдирмас экан. Бу тўғрида Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбар (алайҳиссалом); “Икки кўз эгасини дўзах оташи куйдирмас: бири бу – Аллоҳдан қўрқиб йиғлаган, иккинчиси – Аллоҳ йўлида пойлоқчилик қилиб ухламаган кишини”, – деб марҳамат қилганлар (Термизий ривояти).

Юртимиз довруғини дунёга таратган буюк аждодларимиздан, кубравия таълимоти асосчиси Нажмиддин Кубро ҳақиқий Ватан ҳимоячиси қандай бўлишининг ёрқин мисоли бўла олади. Замонасининг йирик алломаларидан, минглаб муридларга эга бўлган бу тариқат пешвоси мўғуллар бостириб кирганлигидан хабар топгач, биринчилардан бўлиб Ватан ҳимоясига отланади. Мўғул ҳукмдорлар Нажмиддин Кубронинг халқ орасидаги обрў-эътиборини кўриб, унга шаҳарни ташлаб, ўзи ихтиёр қилган тарафга кетишни таклиф қилади. Ватанни ўз жонидан устун билган Нажмиддин Кубро босқинчиларга қарши жангга киради ва туғ кўтариб, лашкарни олға чорлаб бораётган ҳолатда шаҳид бўлади. У зот туғни шунчалар жон-жаҳди билан ушлаган эдики, байроқни қўлларини кесибгина олишга  муваффақ бўлишади. Тарихимиздан бунга ўхшаш мисолларни яна кўплаб келтириш мумкин.

Ватанни ҳимоя қилиш нақадар улуғ савоб ҳисобланса, унга хиёнат қилиш, қурол билан бостириб кириш шу қадар катта гуноҳ, энг олий жазога лойиқ жиноят ҳисобланади.

Ҳар бир инсон ўз ватани,  оиласи ва халқини кўз қорачиғидек асраб-авайлаши лозим. Аксинча, ватанига хиёнат қилиш, ота-онаси, фарзандлари ва халқининг қадрига етмаслик, уларни ўйламаслик ёки уларга қарши қурол кўтариш исломдаги энг оғир гуноҳ ва жиноятдир. Бу нарса инсонийлик мезонига ҳам тўғри келмайди. Зеро, инсон ўз Ватанининг равнақи учун фидойилик кўрсатиши, бу йўлда керак бўлса, жонини ҳам бериши лозим бўлади.

Ватанпарварлик туйғуси билан яшаш, фаровон кунларимизнинг қадрига етиш, уни асраб-авайлаш зиммамиздаги улкан масъулиятдир.

М. Қораев,

 “Хожа   Бухорий”   ўрта   махсус  ислом  билим

 юрти маънавий-маърифий ишлар бўйича мудир ўринбосари