muslim.uz

muslim.uz

الثلاثاء, 17 تشرين1/أكتوير 2017 00:00

20.10.2017 й. Эрта турмуш – келтирар ташвиш

بسم الله الرحمن الرحيم

Муҳтарам жамоат! Барчамизга маълумки, никоҳ бу - икки шахсни бир-бири билан ҳам шаръий ва қонуний жиҳатдан боғловчи муқаддас алоқа. Аллоҳ таоло никоҳни инсониятга жуда ҳам буюк ва кўплаб манфаатлари борлиги учун жорий қилган. Бу манфаатларнинг энг муҳимларидан бири ҳар икки тараф учун ҳам нафс хотиржамлиги, жисмоний ва руҳий сокинлик ҳамда меҳр ва муҳаббат нашидасини суриб, ҳаёт кечиришдир. Аллоҳ таоло бу ҳақда Қуръони каримда шундай марҳамат қилган:

(وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ  (سُورَةُ الرُّوم/21

яъни: “Унинг аломатларидан (яна бири) – сизлар (нафсни қондириш жиҳатидан) таскин топишингиз учун ўзларингиздан жуфтлар яратгани ва ўртангизда иноқлик ва меҳрибонлик пайдо қилганидир. Албатта, бунда тафаккур қиладиган кишилар учун аломатлар бордир” (Рум сураси,       21-оят). Демак, инсон ҳақиқий маънода осойишта ва бахтли ҳаётга оила қуриш орқали эришар экан. Оила қуриш имконияти бўла туриб, уйланмаган эркак ёки турмушга чиқмаган аёлнинг ҳаёти тўлақонли бўлмаслиги ҳам ҳақиқат. Шунинг учун динимизда никоҳга кенг тарғиб этилган. Каломи шарифда:

(هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ  (سورة البقرة/187

яъни: “...Улар сизлар учун либос, сизлар улар учун либосдирсиз...”, дейилган (Бақара сураси, 187-оят). Уламолар ушбу ояти кариманинг тафсирларида “либос” сўзига турлича маънолар берганлар. Баъзилар эр-хотин бир-бирининг айбу нуқсонини либос каби яширади, десалар, бошқа бирлари эр-хотин бир-бирларини фаҳш ва зинодан сақлайдилар, деган маъноларни берганлар.

Муҳтарам азизлар! Юқоридаги ояти карималарнинг маъносига диққат билан эътибор берадиган бўлсак, қуйидаги нарсани англашимиш мумкин бўлади. Инсон улғайиб маълум ёшга етганда оила қуриб яшашни истаб қолади. У ўзи учун ҳаётнинг мазмуни оила қуриб яшашда эканлигини англай бошлайди. Ана шу вақтга етганда қодир бўлганлар оила қуриши лозим бўлади. Демак, тўлақонли оила қуриш учун эркак ҳам, аёл ҳам ҳар томонлама етук бўлиши даркордир.

Минг афсуски, кейинги вақтларда қизларни эрта турмушга узатиш энг долзарб ва ҳаммани ўйлантирадиган муаммоли масалалардан бўлиб қолмоқда. Ота-оналар орзу-ҳавасга тезроқ етишиш мақсадида, ҳатто, ёшларнинг фикри билан қизиқмасдан тўй қилиш тараддудига тушиб кетмоқдалар. Йигит-қизлар турмушга тайёрми, йўқми, буни ҳисобга олмаяпдилар. Айрим инсонлар балоғат ёшини камолот ёши, деб тушунишади. Аслида эса балоғат ёши никоҳ ёши эмас, балки никоҳ қуриш учун вояга етган бўлиш шарт. Шунинг учун ҳам шариатимизда қиз болани турмушга беришда унинг розилиги сўралади. Қуръони каримда марҳамат қилинган:

وَابْتَلُوا الْيَتَامَى حَتَّى إِذَا بَلَغُوا النِّكَاحَ فَإِنْ آَنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْدً فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ

(سورة النساء/6).

яъни: “Етимларни, то балоғат ёшига етгунларига қадар назорат қилиб (вояга етиш вақтини кузатиб) турингиз: вояга етганларини сезсангиз, (қўлингиздаги омонат) мол-мулкларини ўзларига топширингиз!” (Нисо сураси, 6-оят). Ояти кариманинг маъносига қарасак, балоғат ёши вояга етиш вақтидан бошқа эканлиги маълум бўлади.

Янги қурилаётган ҳар бир оиланинг мустаҳкамлиги, ундан соғлом авлод дунёга келиши, хотин-қизларнинг жамиятдаги ўрнини мустаҳкамлаш ва бошқа шу каби ҳаётий масалалар. Ана шу илк қадам – қизларимизнинг вояга етиб, турмушга чиқиши билан бевосита боғлиқдир.

Эрта турмушнинг олдини олиш, деганда масала нафақат турмуш қуриш ёши ҳақида, балки эрта турмушнинг ёшлар ҳаётига, саломатлигига салбий таъсири, инсонлар орасидаги инсонийликнинг қадрсизланишининг олдини олишдадир. Ўйламай қўйилган қадам бир эмас, бир неча оилаларнинг ташвишига сабаб бўлади. Эрта турмушга чиққан қизларимизда камқувватлик, болаларни ногирон ёки нобуд бўлиши, туғруқдан кейинги касаллик асоратларини кўп бўлиши, биринчи туғруқ оғир бўлганлиги сабабли, бошқа ҳомиладор бўла олмаслик, яъни наслнинг  кесилиши ҳолатлари кўрсаткичи ҳам руҳан, ҳам жисмонан турмушга тайёр аёлларга нисбатан бир неча баравар юқоридир. Пайғамбаримиз ﷺ ҳадисларининг бирида:

(عن أنس رضي الله عنه قال: قَالَ رَسُولُ الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: "تَزَوَّجُوا الْوَدُودَ الْوَلُودَ فَإِنِّي مُكَاثِرٌ بِكُمْ يَوْمَ القِيَامَةِ" (أَخرَجَهُ الإِمَامُ ابنُ حِبَّان

яъни: Анас р.а. дан ривоят қилинади, Расулуллоҳ ﷺ дедилар: “Эрларига меҳрибон, фарзанд кўра оладиган аёлларга уйланинглар. Чунки, мен қиёмат куни сизларнинг кўплигингиз билан бошқа умматлар олдида мақтанаман” (Имом Ибн Ҳиббон ривояти).

Муҳтарам жамоат! Насл-насабимизнинг бевосита давомчилари бўлмиш фарзанд-набираларимизни вужудга келишида қиз ва  йигитларимиз ҳар томонлама баркамол, соғ-саломат бўлишларининг аҳамияти катта эканлигини унутмайлик. Шундан келиб чиққан ҳолда, бўлажак келин ва куёвларимизни  “ҳаёт” деб аталмиш  ва  айни вақтда катта  масъулият ва бурчга асосланган мустаҳкам оила қуриш ишига пухта тайёрлашимиз зарур. Бахтли ва саодатли келажак гарови бўлган мустаҳкам оила, соғлом она ва бола масъулиятига ҳеч қачон бепарво ва лоқайд бўлмайлик. Айниқса, бўлажак она, мураббия, оила бекаси бўладиган қизларимизни турмушга беришдан олдин тарбияси, соғлиғи, касб-ҳунар ўрганиши, яхши маълумотли бўлиши, оила, қайнона ва эри билан бўладиган муносабат ва муомалалар, бурч ва вазифаларини яхши билиши йўлида кўпроқ бош қотирайлик ва ҳаракат қилайлик. Пайғамбаримиз Муҳаммад ﷺ қизлар тарбияси, уларнинг саодатли бўлишлари борасида ота-оналарнинг вазифалари қандай бўлиши ҳақида шундай марҳамат қилганлар:

عَنْ جَابِرٍ بنِ عَبدِ اللهِ رَضِيَ اللهُ عَنهُ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللهُ عَليهِ وَسَلَّمَ قَالَ: "مَنْ كَانَ لَهُ ثَلَاثُ بَنَاتٍ يُؤدِّبُهنَّ وَ يَرحَمُهنَّ وَ يكفُلُهُنَّ وجَبَتْ لَهُ الجنَّةُ أَلْبَتَّةَ" قِيلَ يَا رَسُولَ اللهِ: "فإن كَانَتَا اِثنَتَينِ؟" قال: "وَ إِنْ كَانَتَا اِثنَتَينِ" قَالَ: "فَرَأَى بَعْضُ القَومِ أَن لَو قَالَ: "وَاحِدَةً" لَقَالَ: "وَاحِدَةً"

 (رَوَاهُ الإِمَامُ أَحْمَدُ).

яъни: Жобир ибн Абдуллоҳ р.а. дан ривоят қилинади, Пайғамбар ﷺ марҳамат қилдилар: “Кимнинг уч қизи бўлиб, уларга яхши одоб-ахлоқ ўргатса, раҳм-шафқат кўрсатиб барча таъминотларини кафолатласа, албатта, унга жаннат вожиб бўлади”. Ё, Расулаллоҳ! Агар иккита бўлсачи? – деб сўрашди. “Агар иккита бўлса ҳам”, – дедилар. Қавм орасидан бирлари агар битта бўлсачи, деб сўраганида, “битта бўлса ҳам”, деб жавоб берган бўлар эдилар”, деди (Имом Аҳмад ривояти).

Аллоҳ таоло жисмонан етук, ақлан баркамоллик асосида янги оила қураётган қиз ва йигитларимизга икки дунёда бахтли ва саодатли бўлишларини насибу рўзи айласин! Омин.

Муҳтарам азизлар! Ҳанафий мазҳабимизда шаръий никоҳнинг бир неча шарт ва одоблари бўлиб, улар қуйидагилардир:

  1. Никоҳдан ўтувчилар оқил бўлишлари, яъни ақл-идроклари жойида, руҳий касалликдан холи бўлишлари шарт. Шунингдек, келин-куёв насаб, қудачилик, эмикдошлик каби бир-бирларига никоҳланишлари мумкин бўлмаган тоифалардан бўлмасликлари лозим;
  2. Ийжоб ва қабул. Яъни келин ва куёв никоҳга розиликларини ўтган замон феъли билан изҳор қилишлари (масалан, “бағишладим” ва “қабул қилдим” каби). Ҳозирги ёки келаси замон феълида айтилса никоҳ боғланмайди;
  3. Гувоҳлар. Яъни келин-куёвдан ташқари энг камида икки эркак ёки бир эркак билан икки аёл киши ҳозиру нозир бўлиб розилик сўзларини эшитишлари;
  4. Маҳр. Яъни куёвнинг келинга берадиган ҳаққи. Маҳрнинг энг оз миқдори 10 дирҳам (4,25 гр.) тиллодир. Агар 10 дирҳамдан кам маҳр белгиласа, 10 дирҳам беради. Агар никоҳ вақтида маҳрни тайин қилмаса, у ҳолда маҳри мисл вожиб бўлади. Маҳрнинг ярми нақд, қолганини турмуш давомида насия сифатида берилиши ҳам мумкин.
  5. Куёвнинг оила тебратишга моддий жиҳатдан қодир бўлиши,
  6. Розиликлари маълум бўлгандан кейин араб тилида никоҳ хутбасини ўқишлик суннат амаллардан ҳисобланади;
  7. Никоҳ ўқиш асносида никоҳ ўқувчи домла келин-куёвга оила, турмуш, никоҳ, талоқ, маҳр, ўзаро иззат ҳурмат каби зарур нарсалар тўғрисида насиҳат қилиши ҳам никоҳнинг одобларидандир.

 

 Жума тезисининг 20 октябрь 44-сонига илова

 

Муҳтарам азизлар! Шу кунларда юртимизда катта тадбир бўлиб ўтмоқда. У ҳам бўлса “Ислом ҳамжиҳатлиги: Ўзбекистон ва Озарбайжон мисолида” мавзуси остида халқаро илмий конференция ўтказилди. Конференцияда иштирок этиш учун қатор давлатлардан олиму уламолар, хусусан, Озарбайжон Республикаси Шайхулисломи Оллошукур Пошшозода ташриф буюрдилар. Ушбу конференция Ўзбекистон ва Озарбайжон Республикалари раҳбарлари ташаббуси билан ташкил этилган.

Дарҳақиқат, Ислом дини инсонларни бирликка ва ҳамжиҳатликка чорлайди. Қуйидаги ояти карималарнинг маъноси шунга далолат қилади:

(يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ  (سُورَةُ الحُجُرَاتِ/13

яъни: “Эй инсонлар! Дарҳақиқат, Биз сизларни бир эркак (Одам) ва бир аёл (Ҳавво)дан яратдик ҳамда бир-бирларингиз билан танишишингиз учун сизларни (турли-туман) халқлар ва қабила (элат)лар қилиб қўйдик. Албатта, Аллоҳ наздида (энг азизу) мукаррамроғингиз тақводорроғингиздир. Албатта, Аллоҳ билувчи ва хабардор зотдир” (Ҳужурот сураси, 13-оят).

 

(وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ  (سُورَةُ المائِدَةِ/2

яъни: “Эзгулик ва тақво (йўли)да ҳамкорлик қилингиз, гуноҳ ва адоват (йўли)да ҳамкорлик қилмангиз! Аллоҳдан қўрқингиз! Албатта, Аллоҳ азоби қаттиқ зотдир” (Моида сураси, 2-оят).

            Пайғамбаримиз kдан ҳам бу борада бир қанча ҳадислар ворид бўлган. Жумладан,

عَنْ أَنَسٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "انْصُرْ أَخَاكَ ظَالِمًا أَوْ مَظْلُومًا" قِيلَ،  يَا رَسُولَ اللَّهِ هذا نَصَرْتُهُ مَظْلُومًا فَكَيْفَ أَنْصُرُهُ ظَالِمًا؟ قَالَ: "تَمْنَعُهُ مِنَ الظُّلْمِ فَذَاكَ نَصْرُكَ إِيَّاهُ"

(رواه الامام البخاري).

яъни: Анас 0дан ривоят қилинади, Расулуллоҳ k: “Биродарингга золим бўлса ҳам, мазлум бўлса ҳам ёрдам бергин”, дедилар. Ё Расулуллоҳ k! Мазлумга мана ёрдам бердим, аммо золимга қандай қилиб ёрдам бераман? – деб сўрашди. Шунда: “Зулм қилишдан тўсасан, мана шу унга қилган ёрдаминг бўлади”, деб жавоб бердилар (Имом Бухорий ривояти). Бошқа бир ҳадисда шундай дейилади:

(عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ 0 قَالَ، قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: "إِنَّ اللَّه لا يَنْظُرُ إِلَى صُوَرِكُمْ وَ أَمْوَالِكُمْ و لَكِنْ يَنْظُرُ إِلَى قُلُوبِكُمْ وَ أعْمَالِكُمْ" (رواه الإمام مسلم و الإمام ابن ماجة

 

яъни: Абу Ҳурайра 0дан ривоят қилинади, Расулуллоҳ k дедилар: “Албатта, Аллоҳ таоло сизларнинг суратларингизга ва мол-дунёларингизга  эмас, балки қалбларингизга ва амалларингизга қараб баҳо беради” (Имом Муслим ва Имом Ибн Можа ривояти).Аллоҳ таоло дунё мусулмонларининг ҳамжиҳатлик ва бирдамлигини мустаҳкамласин. Нотинч ўлкаларга тинчлик ва омонлик, барча ислом юртларига фаровонлик ато айласин!

الثلاثاء, 17 تشرين1/أكتوير 2017 00:00

Чеченистон раҳбарининг эътирофи

Рамзан Қодиров Президент Шавкат Мирзиёев билан учрашувидан мамнун. У ижтимоий тармоқда, учрашувдан олган тассуротини қуйидагича баён қилди.

Ассалому алайкум! Душанба куни мен Ўзбекистон пойтахти – Тошкентга келдим.  Ўзбекистонга ва унинг пойтахтига келишни кўп вақтдан бери дилимга тугиб келаётган эдим. Тошкентда каминани муҳтарам Президент  Шавкат Мирзиёев қабул қилди. Мен Шавкат Миромоновичдан кўрсатган эҳтироми ва дўстона муносабатидан миннатдорман! Ўзбекистон Президентининг падари бузрукворим, Чеченистон Республикасининг Биринчи Президенти, Россия қаҳрамони  Аҳмадҳожи Қодировни, унинг террорчилик балосига қарши самарали курашганидан  жуда ҳам яхши хабардорлиги мен учун ҳақиқий кашфиёт бўлди.  Унга бу ҳақда  Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институти ректори бўлган, Аҳмадҳожига таълим берган, оиламизнинг яқин дўсти – марҳум Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари сўзлаб берган экан. Мен ҳам ўз навбатида, Аҳмадҳожининг Ўзбекистон ва унинг халқини қанчалар оташин муҳаббат билан севганини сўзлаб бердим. 

Биз инвестиция сиёсати, спорт, маданият, иқтисодий-ижтимоий соҳаларга доир бир қанча масалалар юзасидан фикр алмашдик. Биз Ўзбекистон ва Чеченистон ўртасидаги ҳамкорлик алоқаларини янги поғонага олиб чиқишга, ушбу ҳамкорликларимизни тизимли тарзда мунтазам давом эттиришга келишиб олдик.

Мен Аллоҳ таоло ўзбек халқини Шавкат Миромонович сиймосида ўз Ватани ва халқини жонидан ортиқ севадиган, ўзининг бутун ҳаётини Она Ватани истиқболи учун бағишлашга тайёр бўлган ҳақиқий йўлбошчи билан сийлаганига амин бўлдим! У Ўзбекистонда сиёсий ва иқтисодий барқарорликни таъминлаш, мамлакатни юксак тараққий этган давлатлар қаторига қандай олиб чиқиш йўлларини жуда яхши билади!

Мен Шавкат Миромоновични ўзи учун қулай бўлган вақтда дўстона ташриф билан Россия-Чеченистонга меҳмон бўлишга таклиф қилдим. Президент, албатта, Грознийга боришга ваъда берди!

                                                                       ***

Ҳа дарвоқе, шаҳар кўчасидан юриб борар эканман кутилмаган учрашув юз бериб қолди. Нотаниш бир аёлнинг исмимни айтиб чақиргани қулоғимга чалинди.  Дарҳол тўхтаб унга яқинлашдим. У аёл – чечен  экан. Тошкентда туғилибди, шу ерда яшаётган экан. У чечен тилида жуда ҳам тиниқ гапирарди. Унга онаси аждодларимизнинг тилини пухта ўргатгани мени тўлқинлантириб юборди.


الثلاثاء, 17 تشرين1/أكتوير 2017 00:00

Космосдан ернинг кўринмас қалқони топилди

Космосдан ернинг атрофини ўраб олган кўринмас қалқон топилди. Тадқиқотчилар унинг қандай пайдо бўлганини тушуна олмасдан ҳайратга тушдилар.

Front Line Desk журналида эълон қилинган мақолада Ван Аллен радиация камарида катта миқдордаги протон ва электронга тўйинган учинчи белбоғ топилгани ҳақида хабар берилди. (Ван Аллен радиация камари – Зарядланган зарраларнинг Ернинг магнит майдонида тутилган камарлари. Юқори нурланишнинг биринчи барқарор тасмаси 1500 километр баландликдан бошланади ва 5000 километр баландликкача узайиб боради. Иккинчи камар ҳам худди шундай. Юқори рентген нурлари 13000дан 19000 километргача баландликка жойлашган – Д.Ж.)  Ернинг магнит майдонида пайдо бўлган Ван Аллен радиация камари Қуёшнинг ҳаракатига жавобан кенгаяди ва сиқилади. Гарчанд, бу  радиация камари 1958 йил кашф этилган бўлса-да, олимлар фақат Ер юзидан 42.500 километр баландликдаги иккита камарни белгилаб олишган эди.

Ўтган йили Колоридо университети профессори Даниел Байкер ва унинг жамоаси 2012 йили метерологик кузатувлар чоғида ўзи ёзиб олувчи ҳаво шарларини икки баробар кўп учириши натижасида учинчи – йиғилувчи, ўтувчи камарни топишди.  Кузатишлар натижасида учинчи камарнинг олдиндан маълум бўлган Ван Аллен камарининг ички ва ташқи камарлари орасидан ўрин олгани аниқланди. Бу камар шуниси билан фарқ қиладики, у космосдаги ҳавонинг ўзгаришига қараб бир пайдо бўлиб, бир ғойиб бўлиб туради.

Бу камарнинг вазифаси аниқ – у электрон-қотилларни Ер атмосферасига ўтишдан тўсиб қолади. Ўша электронлар нурлантириш хусусиятига кўра  ниҳоятда ҳалокатли бўлиб, парвоздаги космонавтларга, сунъий йўлдошларга, ҳатто бутун коинот тизимга зарур етказиши мумкин.

Ернинг магнит майдони камарларни ўз ўрнида тутиб туради, аммо деярли ёруғлик тезлигида ҳаракатланадиган электронларни бу камарлар тўсиб қолишга қодир эмас. Уни сайёрамиз атмосферасига кириб келишидан қандайдир кўринмас кучгина тўхтатиб қолмоқда.

Кўринмас қалқон кашф этилишидан олдин олимлар электронлар сайёра атмосферасининг юқори қаватларида ҳавога тарқалиб кетади, деб ўйлаб юришар эди. Аммо улар Ернинг кўринмас қалқони хизмати туфайли бизнинг атмосферагача етиб ҳам келмас экан.  

Энди олимлар кўринмас қалқоннинг мавжудлигига амин бўлдилар ва унинг қандай шакллангани ҳамда қандай ишлашини ўрганиш устида тадқиқот ишлари олиб боришмоқда. Аммо ҳозирча тайинли натижага эриша олганлари йўқ.

Парвардигоримиз: “Осмонни сақланиб турувчи том қилиб қўйдик. Улар (мушриклар) эса, уларнинг аломатларидан юз ўгирувчилардир” (Анбиё сурасининг 32-ояти), деб марҳамат қилганида айнан ана шу камарга ишорат этмадимикан, ажабо!

Осмонни сақланиб турувчи том қилиб қўйдик...” калимасига эътибор қилинг. Бизнинг идрокимиз етадиган даражадаги Осмонни, яъни Қуйи осмонни Аллоҳ таоло ўша ёруғлик тезлигида ҳаракатланадиган электрон-қотиллардан учинчи камар воситасида ҳимоя қилиб қўймадимикан.

Қуйи осмон ва атмосфера электрон-қотиллардан омон бўлгани туфайли Она сайёрамизда ҳаёт давом этаётган бўлса, не тонг!

Албатта, бунинг шукронасини қилмоғимиз, бир-биримизга янада меҳрибон бўлмоғимиз, дилозор эмас, дилтортар бўлиб ҳаёт кечирмоғимиз даркор экан. Зотан, инсонлар бир-бирларига зарар етказишни ўйламасинлар, ўзи шундоқ ҳам минг битта хатарнинг ичида яшаётирлар. Инсоният ана шу оддий ҳақиқатни қачондир англаб етармикан? дея ўйланиб қолади одам баъзида. 

Дамин ЖУМАҚУЛ тайёрлади

 

Таиланд аҳолисининг 4,6 фоизи Ислом динига эътиқод қилади. Ислом дини Таиландга араб ва форс савдогарлари сабабли кириб келган. Наратхиват, Яла, Паттани ва Сатун шаҳарларида аксарият мусулмонлар яшайди. Улар жами мусулмон аҳолининг 82 фоизини ташкил этади. Таиландда жами 3494 та масжид расмий рўйхатдан ўтказилган. Шундан 170 га яқини мамлакат пойтахти Бангкок шаҳрида, Шарқий вилоятларида 117 та, юқори жанубий қисмида эса 699 та, жанубий қисмида энг кўп 2257 та масжид жойлашган. Ушбу масжидларнинг аксарияти маҳаллий аҳоли томонидан ҳашар йўли билан қурилган. Яна янги масжид ҳамда мадрасалар қурилмоқда.

Таиландаги мусулмонларнинг аксариятини Эрон, Хитой, Покистон, Бангладеш ва Бирма каби давлатлардан келганлар ташкил этади. Ислом динининг ижтимоий тенглик тамойили ушбу динга эргашувчиларнинг сони орттишига сабаб бўлмоқда.

Таиланд мусулмонлари суннийликнинг ҳанафий мазҳабида. Мамлакатнинг марказий ва шарқий қисмларида Ислом илмларидан сабоқ берувчи мактаблар бор. Ўқувчилар масжидлар қошидаги мадрасаларда амалиёт ўташ учун юбориладилар. Мадрасага 14 ёшдан қабул қилинади. Дарс машғулотларида Қуръон илмлари, араб ва малай тиллари ҳамда Исломдаги ибодатларни чуқур ўрганишади. Мадрасада ўрта ва олий маълумотли талабалар тайёрланади. Жами 395 та диний таълим муассасалари мавжуд. Таиланд “Naradiwas” университети қошида Ислом тадқиқотлари академияси фаолият юритади.

Таиландда 150 га яқин мусулмонлар жамияти ва хайрия ташкилотлари фаолият юритади. Давлат қонунларига кўра, мамлакатдаги ҳар бир фуқаро эътиқод эркинлигига эга. 26 та Исломий банкларнинг турли бўлимлари аҳолига хизмат кўрсатиб келмоқда.

Мусулмонлар идораси аҳоли диний эҳтиёжлари ва у билан боғлиқ масалаларни ҳал этувчи марказий ташкилот ҳисобланади. Идорага Шайхул Ислом раҳбарлик қилади. Шунингдек, давлат хизматчиси сифатида шариат кўрсатмалари асосида фуқаролик масалалари билан шуғулланувчи қози лавозими ҳам жорий этилган.

Кўплаб сайёҳларни ўзига жалб этувчи, мамлакатдаги энг муҳташам “Дорул ибодат” жоме масжиди 1943 йилда барпо этилган. Дастлаб ёғочдан қурилган музкур масжид 2006 йил тўрт қаватли қилиб қайта қурилди. Ҳар бир масжид ҳузурида Ислом бошқаруви қўмитаси фаолият юритади. Унга масжид имоми, муаззин ҳамда аҳоли орасидан 12 та киши аъзо бўлиб, улар масжид фаолияти учун жавобгардирлар.

Мамлакатда Қуръон ҳофизларига юксак эътибор қаратилади. Қуръон ойи – Рамазон ойида мусулмонлар миннатдорчилик ва хурсандчилик маъносида қориларни елкаларида олиб юрадилар. Шаъбон ойида қорилар Қуръондан имтиҳон топширишади ва натижалари Рамазон ойида эълон қилинади. Имтиҳондан ижобий ўтганлар Рамазон ойида масжидда Қуръони карим хатмига ўтиш имконига эга бўладилар. Таиландлик мусулмонлар Рамазон ойининг биринчи куни муборак ой ташрифи муносабати билан бирор жонлиқ, унга қодир бўлмаганлар қуш сўядилар.

Даврон НУРМУҲАММАД

тайёрлади

الجمعة, 13 تشرين1/أكتوير 2017 00:00

Before the GREAT ACTION ...

An international scientific-practical conference on "Islamic solidarity: on the example of the peoples of Uzbekistan-Azerbaijan" will be held in Tashkent on October 17-22, 2017.

The representatives from Azerbaijan, Russia, Great Britain, Germany, Turkey, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan and Turkmenistan will participate in this conference.

In order to perform this conference at the highest level, the Committee of Religious Affairs of Uzbekistan worked out the project of visits and submitted it to the Cabinet of Ministers of the Republic of Uzbekistan.

The program of the international scientific-practical conference on "Islamic solidarity: on the example of the peoples of Uzbekistan-Azerbaijan", which will be held on October 18th , has been submitted to the Azerbaijan side and reviewed after their opinions and suggestions.

Presently, the preparations for the conference are being continued in the following areas:

In order to carry out organizational work of the conference, the Working Group’s staff was established in the International Relations Department of the Muslim Board of Uzbekistan. The Staff members are scheduled to work 24 hours a day from October 15 - 23;

The" Palace of Symposiums" in the capital will be decorated with the spirit of the conference;

The conference organizers are collecting and publishing the texts of speeches delivered by speakers;

Samarkand and Bukhara regions are thoroughly prepared for the conference;

The conference will be attended by about 900 people. They include representatives of state and public organizations of our country, members of the religious community, representatives of religious confessions functioning in the republic, ambassadors of foreign states and foreign guests;

The Religious Committee, the Muslim Board of Uzbekistan and the Tashkent State Islamic University will put into service their transport means to serve the remarkable guests;

 Issuing visas for foreign visitors, planning to place conference participants at the "Symposium Palace" have been worked out jointly with relevant organizations.

The organizers of the conference  prepared brief cases with emblems of the conference,  published the international conference materials, such as books, magazines, brochures, pens, pencils and workbooks that promote reforms  and achievements in the religious sphere of Uzbekistan.

The "Palace of Symposiums" is decorated with flowers. Different kind of drinks, lunch and coffee breaks are organized;

The Imam-Khatibs of the capital will assist the Imam-Khatibs from the provinces to meet and see them off at the airport of the capital, accommodate  in hotels, participate in the conference;

The conference will be broadcast in Uzbek, Russian, English and Arabic languages and news, articles and videos will be published in mass media and Internet.

The conference preparatory process and its implementation are transmitted online in social networks;

An exhibition of books will be organized at the "Symposiums" palace, and the press releases will be prepared and disseminated;

The emblems, banners and leaflets are prepared for the conference and foreign visitors will be provided with translators;

The conference lecture texts are collected and published.

Preparatory work for the international conference is in the moment of culmination. The guests from many countries, representatives of many religious confessions are expected to attend in the conference and it is our great task to explane to them the essence of the reforms being implemented in our country.

Мақолалар

Top