“Бу қиссаларни (уларга) айтиб беринг, зора улар тафаккур қилсалар.”(Аъроф сураси 176 оят.)

 Аллоҳ таоло Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга ўзларининг аҳли оилалари ва қавмларини ислом динига даъват қилмоқликни буюрди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам биринчи бўлиб ўзларининг қабилалари бўлмиш Бану Ҳошим қабиласини даъват қилмоқликни ҳоҳладилар. Уларни бир жойга йиғдилар, улар тахминан қирқ, қирқ бир киши ёки ўттиз тўққиз киши эди. Уларнинг орасида амакиларидан Абу Толиб, Ҳамза, Аббос ва Абу Лаҳаблар ҳам бор эди. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уларга ширин таомларни тайёрлаб бердилар, улар ана шу нарсалардан едилар ва ичдилар. Таом  еб бўлингач, пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам чиройли гапларни айтишликни ҳоҳладилар. Сўнгра: “Аллоҳ таолога ҳамдлар бўлсин, У зотга ҳамд айтаман, Ундан ёрдам сўрайман, Унга иймон келтираман ва Унинг Ўзигагина таваккал қиламан” дедилар. Аллоҳ таоло яккаю ёлғиздир, унинг шериги йўқдир, сўнгра албатта бирор бир қариндош ўз аҳлига зинҳор ёлғон гапирмайди. Аллоҳ таолога  қасамки, агар мен инсонларни алдасам ҳам сизларни ҳеч қачон алдамайман ва инсонларни адаштирсам ҳам сизларни асло адаштирмайман. Ўзидан бошқа илоҳ бўлмаган Аллоҳ таолога қасам ичиб айтаманки, албатта мен сизларга хоссатан ва инсонларга эса омматан қилиб юборилган Аллоҳ таолонинг росулудирман дедилар. Аллоҳга қасамки, сизлар ҳудди ухлаганларингдек вафот этасизлар, уйғонганларингиздек қайта тирилтириласизлар, амал қилган нарсаларингиз баробарида ҳисоб китоб қилинасизлар. Албатта ана шу нарсалар абадий жаннат ёки абадий азобга олиб боради. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уларни ҳайрон бўлиб турганларнини кўрганларида уларга қарата айтдиларки, сизларга бир гап айтмоқликни ҳоҳлаб турибман, ана шу сўзнинг сабабидан сизлар араблар устидан ҳукм чиқарасизлар, ажамларга эса бошчилик қиласизлар. Абу Лаҳаб у зотга қарата биттамас ўнта айт деди. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам “Аллоҳдан Ўзга илоҳ йўқдир, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам Унинг росулидир” дедилар. Ана шу пайт Абу Лаҳаб бир ёқимсиз овоз билан: “Ахир бу диндан қайтишликку” уни тўхтатинглар сизларни бирор бир азобга дучор қилмасидан олдин деди. Абу Лаҳаб атрофидагиларни унинг гапига кирмасликка ундади ҳаттоинки улар ростгуй Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг даъватларидан юз ўгириб кетдилар. Қавм Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳоҳлаган умумий яхшиликлардан иборат бўлган нарсалардан эътибор бермасдан, Абу Лаҳабнинг бақир-чақири сабабли, қаттиқ афсусланган холатда ортларига қайтдилар.

 Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам амакиларининг қилган ишидан саросимасга тушиб қолдилар. Ана шу нарсалардан аввал Абу Лаҳаб Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга нисбатан яхши муносабатда эди. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам албатта Абу Лаҳаб жим бўлмаслигини, у зотга нисбатан қарши туришликка бор имкониятидан фойдаланган ҳолатда барча ёмонликларини ишга солишини билдилар, чунки у қавмнинг энг олди ва икки юзи қизили эди. Шунинг учун ҳам инсонлар унинг асл исми Абдулуззо ибн Абдулмутталиб бўлишлигига қарамий уни Абу Лаҳаб деб номлашарди.

 Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзлари ва даъватлари тўғрисида қайғурардилар, чунки амакилари Абу Лаҳаб қариндошларининг ичида у зотга энг яқини эди. Энди энг яқин кишилари шундай деб турганидан кейин, бошқалардан нимани ҳам кутса бўларди. Лекин Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳ таоло ҳоҳлаганини қилсин деб, ишнинг ниҳоясини Аллоҳ таолога топширдилар.

 Абу Лаҳаб Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг мажлисларини тарк этиб, Бани Ҳошим қавмини бирма бир айланиб чиқди. Уларни Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга нисбатан иғво, фитна қилмоқликка ундади. Бани Ҳошим қавмини Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтаётган гаплардан тийиб қўйишликни ҳоҳларди, лекин улар таҳқирлаш ва душманчиликдан юз ўгирдилар.

 Кунларнинг бирида Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Абу Лаҳабнинг қилган ана шу иши туфайли инсонларни бир жойга йиғиш мақсадида Сафо тоғига бир огоҳлантирадиган овоз билан нидо қилдилар. Ҳамма инсонлар тўпландилар. Кела олмаган кишилар у зотни кўришлик учун ўз номиларидан бир одамни юборишди, Сафо тоғида У зотни кўришди. Шунда Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уларга қарата шундай дедилар: “Хозир мен сизларга мана бу водийда бир неча отлиқлар сизларни ҳамла қилишлик мақсадида йиғилиб турибди десам мани гапимга ишонасизларми” дедилар. Улар: Албатта ишонамиз, чунки биз сенда хеч бир ёлғон нарса кўрмаганмиз дедилар. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: Мен сизларга олдингиздаги азобдан огоҳлантирувчиман дедилар. Шунда Абу Лаҳаб: қўлинг қурисин шунинг учун чақирганмидинг бизларни деди. Шунда Аллоҳ таоло унинг ҳақида: “Абу Лаҳабнинг қўллари қурисин (ҳалок бўлсин!) Ҳалок бўлди ҳам. Мол мулклари ва касб қилиб топган нарсалари унга асқотмади. Яқинда (у) оловда тобланажак”-оятини нозил қилди. (Масад сураси, 1-3 оятлар.)

 Инсонлар Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан юз ўгириб кетдилар, Росулуллоҳ уларга қарата: “Эй Қурайш аҳли! Аллоҳ таолодан бўладиган азобдан ўзларингизни сақланглар, чунки мен Аллоҳдан сизларга бирор нарса етса, мени қўлимдан ҳеч нима келмайди. Эй Бани Абдулмутталиб! Мен Аллоҳдан сизларга бирор нарса етса, мени қўлимдан ҳеч нима келмайди. Эй Аббос ибн Абдулмутталиб! мен Аллоҳдан сизга бирор нарса етса, мени қўлимдан ҳеч нима келмайди. Эй Росулуллоҳнинг аммаси Софиййа! мен Аллоҳдан сизга бирор нарса етса, мени қўлимдан ҳеч нима келмайди. Эй Росулуллоҳнинг қизи Фотима! Мендан ҳоҳлаган нарсангизни сўранг, мен Аллоҳдан сизга бирор нарса етса, мени қўлимдан ҳеч нима келмайди” дедилар.

 Қавмдан бирор киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни эшитишлик учун, у киши хақларида бирор нарсани билмоқлик учун келса, Абу Лаҳаб Муҳаммад эсини еган, аҳмоқ деб уларни орқасига қайтарарди.

 Абу Лаҳаб хотинини олдига қайтиб борди. Унинг хотини Арво бинти Ҳарб (Умму Жамил) бўлиб, қавмнинг обрўли аёлларидан эди, ҳасабда ва насабда ҳам пешқадам аёллардан эди. Шу билан бир қаторда Қурайш зодагонларидан бўлган Абу Суфён ибн Ҳарбнинг синглиси эди. Лекин унинг тили ёмонлигидан барча аёллар ундан эҳтиёт бўлишарди.

 Умму Жамил эрига қараб: “Инсонлар нимага тўпландилар” деди. Шунда Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам билан содир бўлган ходисани айтиб берди. Умму Жамил: илоҳларингизни хақоратласа ҳам қараб туравердингларми? -деди. Абу Лаҳаб: Нима қилайлик? Умму Жамил деди:  Уни тўхтатинглар. Унга шунақанги азият берингларки, токи бу ишни жиддийлигини, ҳазил иш эмаслигини билсин.

 Сўнгра Макка қабилаларининг олдига бориб, Набий соллаллоҳу алайҳи васалламни бошқа ном билан атади. У исм “Муҳаммад” исмининг акси бўлиб, “тўхтовсиз қораланган” деган маънони билдирарди. Уларга қарата: “Қораланган (Муҳаммад)дан юз ўгирдик, динини ёмон кўрдик ва унинг ишига қарши чиқдик” деди. Инсонлар орасида Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга қарши чақимчилик қила бошлади. Бу ишида шу даражада ҳаддидан ошдики, ҳатто У зотни йўлларини пойлаб, ёмон сўзлар билан хақоратлаб юрарди. Бу ишларидан ташқари У зот соллаллоҳу алайҳи васалламнинг йўлларига ахлат ва тиконларни ташларди. Шундан кейин Аллоҳ таоло у тўғрисида Қуръони каримда оят нозил қилди. “Шунингдек, ўтин ташувчи хотини ҳам. Бўйнида пухта эшилган арқони ҳам бўлур.” (Масад сураси 4-5 оят)

 Умму Жамил Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга азият беришдан хеч чарчамасди, ҳатто агар У зотнинг рўпараларидан чиқиб қолгудек бўлса, “Бадбахт, хорланган” деб У кишини хақоратларди.

 Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта Аллоҳ таоло “Муҳаммад” исмини сақлашлик мақсадида, унга Росулуллоҳни “музаммам, яъни қораланган” деб атамоқликка илхом берди”. Аллоҳ таоло Ўзининг Набийига ёрдам бериб, у жирканч аёлнинг кўплаб ёмонликларидан ҳимоя қилди.

 Биз сизга бу ажойиб ҳодисани қуйида келтирамиз:

 Умму Жамил Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тарафларига бақир чақир қилиб, қўлида катта тош билан келарди, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу билан бирга эдилар. Шунда Абу Бакр Сиддиқ: у сиз тарафга келяпти, мен сизни кўриб қолишидан қўрқаман, агар беркиниб турсангиз, у сизга азият бера олмасди дедилар. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: албатта Аллоҳ таоло у билан менинг орамизни тўсиб қўяди дедилар. У келиб Абу Бакрнинг  олдиларига тўхтаб, эй Абу Бакр биродаринг бизларни хақорат ва масхара қилди деди. Шунда Абу Бакр Сиддиқ  Аллоҳ таолога  қасамки, У зот сен ҳақингда шеър ҳам айтмайдилар, гапирмайдилар ҳам дедилар. Умму Жамил: тўғри айтдинг. Мен Қурайш саййидининг қизи бўлсаму менга шунақа дермиди дедида орқасига қайтиб кетди. Абу Бакр Сиддиқ  Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга: сизни кўрмадия дедилар. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: бир фаришта мени у кетгунча тўсиб турди дедилар. Мана буни қаранг! Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам биродарлари Абу Бакр Сиддиқ  билан бирга бўла туриб, Умму Жамил келиб Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни кўрмасдан фақатгина Абу Бакр Сиддиқни кўришлиги ва Абу Бакрни бу ишдан таажжубга тушишлари қандай ҳам ажойиб холат.

 Бошқа юртлардан араб қабилалари Маккага ҳаж ва умра амалларини адо этмоқлик учун ташриф буюришарди. Абу Лаҳаб бу қилган ишлари билан кифояланмасдан, ана шу қабилаларнинг бошлиқларини олдига бориб: “Албатта Муҳаммад укамнинг ўғли, у ота боболаримизнинг динини инкор қилган, у сеҳргар, коҳин, шоирдир унинг гапига қулоқ солманглар, мен унинг амакисиман, мен бошқа инсонлардан кўра уни кўпроқ биламан” дерди. Абу Лаҳаб Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Аллоҳ таолонинг даъватига чақирмасин деб, турли хил бепул зиёфатларни уюштирарди. У ҳаж ва умра мавсумларида инсонларни У зотдан қайтаришлик учун бор имкониятини сарф этарди.

 Мана шу ходисанинг гувоҳи бўлган бир киши бизга айтиб беради: “Мен исломда бўлмаган вақтимда Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни “Зул мажоз” бозорида “Эй инсонлар! Аллоҳ таолодан ўзга илоҳ йўқ деб айтинглар, нажот топасизлар” дердилар, инсонлар у кишининг аторофларига тўпланишарди, у зотни орқаларида эса қизил юзли, ғилай ва икки кокиллик бир киши: “Албатта Муҳаммад диндан қайтган, ёлғончи” деб у зот қаерга борсалар орқаларидан эргашиб юрарди”. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам гапиришдан тўхтаганларидан кейин Абу Лаҳаб: мен мана бу тўқимачи, сеҳргарнинг амакисиман унга ишонманглар, мен Абдулуззо Абу Лаҳабман, агар унга ишонсангиз, у сизларни ҳам сеҳрлаб қўяди дер эди.

 Қалбларига иймон нури киришига оз қолган инсонлар бу сўзлардан сўнг айтишардики: агар бу йигит яхши бўлганида эди, амакиси бунинг тўғрисида яхши гапларни айтган бўларди, чунки бирор кишининг яқини уни кўпроқ билади дейишарди. Абу Лаҳаб уларга қарата: агар жиянимнинг айтаётган гапи рост бўладиган бўлса, мен молу мулкларим билан қиёмат кунидаги азобдан халос бўламан деди. Аллоҳ таоло бунинг бу гапига Қуръони каримда қаттиқ раддия бериб қуйдаги ояти каримани нозил қилди: “Мол мулки ва касб билан топган нарсалари унга асқотмади.” (Масад сураси 3 оят)

 Аллоҳ Ўзининг тўғри ҳидоят йўлидан адаштирмасин. Омин.

 Жалолиддин Ҳамроқулов

Жорий йилнинг 2 сентябрь куни Макка ва Мадина шаҳарларида "Ҳаж -2016" ишчи гуруҳ штабида ишчи гуруҳ аъзолари ва гуруҳ раҳбарлари иштирокида йиғилиш бўлиб ўтди. Унда муҳтарам Президентимиз раҳнамолигида диний соҳада амалга оширилган буюк ишлар ва улкан ютуқлар ҳақида тўхталиб ўтилди ҳамда Юртбошимизнинг оила аъзоларига, яқинларига ва бутун халқимизга таъзия изҳор қилинди ва самимий ҳамдардлик билдириб ўтилди. Ҳозирда Макка ва Мадина шаҳарларида бўлиб турган ҳожиларимиз ушбу жудоликни чуқур қайғу билан қабул қилдилар.

Муҳтарам Юртбошимизнинг вафотлари муносабати билан  3 сентябрь куни пешин намозидан сўнг Мадина ва Макка шаҳарларида ғоибона жаноза намози ўқилди. Унда юртдошларимиз Президентимиз охиратлари обод бўлиши, жойлари жаннатдан бўлишини Яратгандан сўраб, дуо-ю илтижолар қилдилар. Ўзаро бир-бирларига сабр-тоқат билдирдилар.

Шунингдек, ҳожилармиз муҳтарам Юртбошимиз ҳақларига хатми Қуръонлар ўқидилар ва Умра амалларини Масжидул Ҳарамда адо этиб, савобини муҳтарам Президентимиз руҳониятларига бағишладилар ва ҳақларига дуо-ю фотиҳалар қилдилар.

25 йил... Тарих солномалари учун қисқа бўлган бу фурсат Ватанимиз Ўзбекистон учун, унинг заҳматкаш халқи учун асрларга татигулик давр бўлди десак асло янглишмаймиз. Зеро, Истиқлол бизга тақдим этган инъомларни санаб адоғига етиш қийин. Қайси соҳада бўлмасин, шу қисқа давр ичида тарих солномаларига олтин ҳарфлар билан битилажак ўзгаришлар содир бўлганига ҳар биримиз гувоҳмиз. Диёримиз узра ҳурлик шабадаси эса бошлаган илк кунлардан бошлабоқ шу элнинг ҳар бир вакили ўзиниинг ҳақ-ҳуқуқларига тўлиқ эга бўла бошлаганини, инсон қадру қиммати юксакларга кўтарила бошлаганини ҳам юртдошларимиз юрак-юракдан ҳис этиб турибди. Бугун тили, миллати, дини, ижтимоий келиб чиқишидан қатъий назар шу юртда истиқомат қилувчи ҳар бир шахс тенг ҳуқуққа эга эканлиги, қайси дин вакили бўлишидан қатъий назар ўз ибодатларини эмин-эркин бажариши учун кенг имкониятлар мавжудлиги ҳам мустақиллигимиз шарофатидандир.

Маълумки, Ислом неча асрлардан буён юртимиз аҳолисининг асосий қисми эътиқод қилиб келаётган диндир. Мамлакатимизда мўмин-мусулмонларнинг эмин-эркинликда ибодат қилишлари учун яратиб берилган шарт-шароитлар, жумладан, Исломнинг муқаддас китоби бўлмиш Қуръони карим маъноларининг таржимаси ўзбек тилида бир неча баробар нашр этилгани, Ҳадис тўпламларининг таржималари юртдошларимизга қайта-қайта туҳфа этилаётгани, бу соҳада оламшумул ишларни амалга оширган аждодларимизнинг номлари қайта тикланиб, асарлари кенг тадқиқ қилинаётгани,  кўплаб масжидларнинг кўркам ва улуғвор кўринишда қад ростлаётгани, ҳар йили минглаб юртдошларимиз Ҳаж зиёратини амалга ошираётганлари, ҳожиларимизнинг сафарлари ҳар томонлама бехавотир,  кўнгилдагидек кечиши мақсадида юртимиздаги мутасадди ташкилотлар томонидан амалга оширилаётган саъй-ҳаракатлар диққатга сазовордир.

Собиқ иттифоқ даври билан таққосланса, бу борада амалга оширилган ишларнинг нақадар улуғвор эканлиги яққол намоён бўлади. Мустақилликдан аввал юртимиздан бир неча нафар кишигагина Ҳаж зиёратини бажариш насиб қилган бўлса, ҳозирги кунда ҳар йили зиёратчиларимизнинг сони 5 мингдан ошаётганини алоҳида таъкидлаш лозим. Юқорида айтиб ўтганимиздек, юртдошларимиз Ислом динининг беш рукнидан бири бўлган Ҳаж ибодатини қулай ва бехавотир бажаришлари учун тегишли идоралар бетиним ҳаракат қиладилар. Ҳажни ният қилган ватандошларимизнинг юртимиздан Саудия Арабистони Қироллигига учиб кетишларидан тортиб, у ерда улар учун кўркам ва шинам меҳмонхоналар, ҳар томонлама қулай жиҳозланган, жаҳон стандартларига жавоб берадиган шароитларга эга хоналарнинг ажратилиши, саломатликларининг мунтазам назоратда эканлиги, зиёратларни ўз вақтида бажаришлари учун энг замонавий транспорт воситаларининг шайлиги, ва ниҳоят Ватанимизга соғ-омон қайтиб келишлари ушбу идораларнинг тинимсиз меҳнатлари самараси бўлиш билан бир қаторда истиқлолнинг бизга туҳфа этган инъоми натижасидир.

Шу кунларда Саудия Арабистони Қироллигининг муқаддас шаҳарларида диллари фахр ва ифтихорга лиммо лим бўлган юртдошларимиз ҳам мустақилликнинг бу инъомидан беҳад хурсанддирлар. Ватанимизнинг   25 йиллик байрами арафасида зиёратчиларимиз юртимиз осмони ҳамиша мусаффо бўлишини, тўкин дастурхон атрофида кексаларимизнинг эзгу дуолари янграб туришини, оналарнинг аллалари, фарзандларимизнинг шодон кулгуси ҳамиша хонадонларимизни яшнатиб туришини чин дилдан тилаган ҳолда ўз ибодатларини амалга оширмоқдалар. Шу билан бирга уларнинг дилларида яна бир олий ният борки, мустақиллигимиз абадий бўлиб, унинг шарофатидан ота-боболарига армон бўлган, аммо бугун ўзларига насиб этган бу ёруғ кунлар фарзандларига ҳам насиб этсин. Бинобарин, Моҳира Норинбоева (Тошкент вилояти, 4-гуруҳ) бу ҳақида шундай дейди, - Менга бундай улуғ ҳаж ибодати насиб қилиб турганидан аввало Парвардигор шукрона ва алалхусус муҳтарам Президентимизга ўз миннатдорлигимни билдираман. Бу ерда турар эканман оилам, қавму қариндошларим, маҳалла кўйим ва асосийси халқимнинг фаровонлигини сўраб илтижолар қилмоқдаман. Шунингдек, Муаззам Эрматова (Тошкент шаҳар, 4-гуруҳ) ҳам ўз дил сўзларини билдириб ўтди, - Мен турмуш ўртоғим Машраб Эрматов билан мана шундай муқаддас ерларга келганимдан беҳад мамнунман. Аллоҳга шукрлар бўлсинки, юртимиз тинч. Тинч юртдагина мана шундай улуғ сафарлар бўлади. Шу сабабдан, менинг қалбимнинг туб-тубидаги ниятим илоҳим Она Ватанимнинг мустақиллиги, ҳурлиги абадий бўлсин, халқимиз соғ ва омон, ҳаётимиз бунданда фаровон бўлсин, улғайиб келаётган ёшларимиз ота-боболаримиз сингари буюк алломалар бўлиб вояга етишларини Аллоҳдан сўраб илтижолар қилмоқдаман. 

Зиёратчиларимизнинг бу соф ниятлари амалга ошишига биз ҳам тилакдошмиз.

Истиқлол нақадар тотли сўз. Унинг шукуҳи дилларга сурур, қалбларга таскинлик беради. Унда тинчлик ва хотиржамлик мужассам. Аллоҳга шукрлар бўлсинки, бизнинг юртимиз тинч ва осуда. Ана шундай доруломон кунларда юртдошларимиз муборак ҳаж ибодатини адо этиш шарафига муяссар бўлмоқдалар. Ҳозирда Макка меҳмонхонасига жойлашган ҳожиларимиз ўз ибодатларини эмин-эркин адо этмоқдалар. Ҳар куни 24 соат давомида шифокорлар кўриги йўлга қўйилган. Шунигдек, куни кеча Тошкент шаҳар ҳожилари учун “Гўзал ва бетакроримсан, муқаддас Ватаним, жоним сенга фидо, Ўзбекистоним!” мавзусида тадбир бўлиб ўтди. Унда сўзга чиққанлар “Ким эдигу, ким бўлдик?”, яқин тарихимизда ҳозирги имконият ва шароитлар умуман йўқлиги, бу кунлар ота-боболаримиз учун армон бўлгани, мустақиллик туфайли виждон эркинлигининг таъминланганлиги ҳамда бу тинч ва осуда Она Ватанимиз осойишталигининг қадрига етишимиз, уни кўз қорачиғидек асраб-авайлаш ҳар биримизнинг муқаддас бурчимиз эканлиги таъкидланди. Шунингдек, шифокорлар гуруҳи раҳбари шахсий гигиена қоидаларига риоя қилиш кераклиги, хона озодалиги ва таомланиш одоби ҳақида тўхталиб ўтди

Тадбир очиқ ва самимий руҳда бўлиб ўтди. Унда Дин ишлари бўйича қўмита раиси О.Юсупов, Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот котиби Ж.Нуриддинов, Тошкент шаҳар “Шайх Зайниддин” жоме масжиди имом-хатиби О.Исмоилов ва бош шифокор А.Раҳматовлар иштирок этдилар ва сўзга чиқдилар.

Жонажон Ўзбекистонимиздан ташриф буюрган ҳар бир ҳожининг қалбида халқимиз тинчлиги, юртимиз фаровонлиги, дастурхонларимиз тўкинлиги ҳамда фарзандлари бахту саодатини Яратгандан сўраб дуо-ю илтижолар қилмоқдалар.

      Саудия Арабистони, Макка шаҳри