muslim.uz

muslim.uz

Бизнинг ҳанафийлик мазҳабимиз мўътадиллиги, миллий урф-одатларга бағри кенглиги, турли минтақалардаги шарт-шароитларга мос келиши ва бошқа омиллар туфайли кўплаб мусулмон мамлакатлари халқлари томомнидан қабул қилинган. Ҳозирда мусулмонларнинг тақрибан 47 % ҳанафий мазҳабига эргашадилар. Бугунги кунда мусулмонларнинг бирлигини кўролмаётган бир қанча оқимлар намоён бўлиб қолди. Баъзи бирлари ҳанафий мазҳабига қарши тарғибот олиб борса, яна баъзилари бутунлай мазҳабларга қарши фаолият олиб боришади. Буларнинг ҳар иккиси ҳам ислом динини парчаланишга олиб борувчи тоифалардир. Айримлар сўрашади: “Шиалик яхшироқми ё сохта салафийликми?”. Буларнинг бирортаси ҳам яхши эмас. Балки иккиси ҳам адашган, бир-биридан ёмон оқимлардир. Уларни адашган ака-укалар дейиш ҳам мумкин. Бунга бир нечта далиллар келтириш мумкин:

1. Шиалик йўналишида 3 талоқни умуман эътиборга олишмайди. Сохта салафийликда эса, 3 талоқни бир талоққа ҳисобланади. Бизнинг ҳанафий мазҳабимизда ҳам, қолган 3 мазҳабда ҳам, сароҳатан айтилган 3 талоқ 3 талоққа ўтади. Бунга ижмоъ қилинган.

2. Шиалик йўналишида умуман таровиҳ намози ўқилмайди. Сохта салафийликда Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам таҳажжудларига қиёсан 8 ракат ўқилади. Бизда эса, Умар розияллоҳу анҳу замонида саҳобалар ижмоси билан жорий қилинган 20 ракат таровиҳ намози ўқилади.

3. Шиалик йўналишида таҳоратда оёққа масҳ тортилса, сохта салафийликда юпқа пайпоққа масҳ тортилади. Тўрттала мазҳабда оёққа ҳам, юпқа пайпоққа ҳам масҳ тортилмайди. Пайпоққа масҳ тортиш ҳақидаги биттагина заиф ҳадисни эътиборга олган ҳолда барча фуқаҳолар айтишадики, агар пайпоқда маҳсига қўйилган шартлар топилса, масалан, ўзи тикка тура олса, урфий сафар – 1 фарсах (5554м)лик йўлда юришга яраса, ичига сув кирадиган юпқа ва тешик бўлмаса, унга масҳ тортиш жоиздир.

4. Шиалик йўналишининг зоҳирий белгиси шуки, улар Пайғамбаримиз саҳобаларини сўкишади, уларга нисбатан нолойиқ гаплар гапиришади. Сохта салафийлар саҳобаларни сўкмасаларда, уларнинг гапларини, ишларини қабул қилишмайди. Мисол учун, боя айтганимиз 3 талоқни 3 талоққа ҳисоблашмайди, ҳолбуки, бу Умар розияллоҳу анҳу даврида амалда жорий қилинган. Таровиҳни ҳам 20 ракатлигини қабул қилишмайди, бу ҳам Умар розияллоҳу анҳу даврида саҳобалар ижмоси эди. Усмон розияллоҳу анҳу даврида жорий қилинган жумъа намозидаги иккинчи азонни бидъат деб қабул қилишмайди. Амр ибн Осс розияллоҳу анҳу кичик фарзанди бўйнига оят ва дуолардан тумор таққанини қабул этишмайди. Бу икки оқимни бир-биридан ёмон демасдан яна нима дейиш мумкин. Булар худди икки фарзанддан бири отасини сўкса, иккинчиси унга итоатсизлик қилиб, айтганини қилмаётганга ўхшайди. Саҳобаларни бадном қилди нимаю, уларни халқ олдида эътиборсиз қилди нима?! Булар саҳобаларнинг номини айтса ё эшитса розияллоҳу анҳу ҳам дейишмайди. Худди бир ўртоғини тилга олингандек муомалада бўлишади. Абу Ҳурайра деб қўяди. Саҳобага нисбатан эҳтироми йўқми, Имом Абу Ҳанифага ва бошқа мужтаҳид уламоларга эҳтиром кўрсатишармиди. Мусулмонларга нисбатан жуда одобсиз муомалада бўлишади. Намоз ўқиётган кишини кофир дейишади. Нимага? Намозда Фотиҳа сурасини ўқиш фарз. 3-4 ракатда ўқимаса, ё билмагани учун ўқимаган бўлса, у фарзни тарк этди, кофир бўлди дейишади, айрим чаласаводлари. 

Сохта салафийлар орқасида намоз ўқиса намоз қайтариб ўқиладими?

Бу саволнинг жавоби тафсилотни талаб қилади. Агар сохта салафий юпқа пайпоққа маҳс тортувчи ва шунга ўхшаш таҳоратни тўлиқ бажо этмайдиганларидан бўлса, муқтадий намозини қайтадан ўқиб олади.

Сохта салафийлар авлиёларни ва кароматни тан олишмайди. Ҳолбуки, уларнинг даъволарига қарши Қуръони каримда ва аҳодиси набавийда кўплаб далиллар ва мисоллар мавжуд. Закариё алайҳиссалом кафилликка олган Биби Марямнинг меҳробда, ибодатхоналарида пайдо бўлган нозу неъматлар Аллоҳ таоло томонидан Биби Марямга берилган каромат ва авлиёлик экани Каломуллоҳда собит бўлган. Осим розияллоҳу анҳуни ўлдирилгач, мукофот сифатида белгиланган катта миқдордаги пулни олиш мақсадида унинг бошини кесишга борган мушрикларни бир гуруҳ арилар талагани ва Осим розияллоҳу анҳунинг жасадларини ҳимоя қилгани, кейинчалик жасад юқолиб қолгани каби жонли мисоллар ҳадисларда сероб.

Жумъа кунларининг бирида бир имом домлага телефонга бир мусулмон томонидан смс хабар юборилган. Унда қуйидаги маънодаги гаплар ёзилган эди: “Эй фалончи! Аллоҳнинг сенга ва оилангга лаънати бўлсин. Чунки сизлар Мотуридий ақидасидасизлар. Сен минбардан туриб шеър айтасан...” Буни қаранг, жумъа кунида жумъа билан табриклаш ўрнига бир мусулмонни, имомини авлоду аждоди билан қўшиб лаънатламоқда. Сабабни қаранг, имом Мотуридийнинг ақидавий мазҳабида бўлганлиги учун. Агар бундай сохта салафийларга, ҳатто уларнинг катта-катта раҳнамоларига ҳам имом Мотуридийнинг китобини берсангиз, уни тўлиқ ўқиб, тушуна олишмайди. Унинг сўзини тушинишга илму ақллари ҳам етмайди. Масжидда минбардан туриб шеър айтмаслик даъвосига келадиган бўлсак, масжидда ҳеч бир имом манъ қилинган лағв, бемаъни ва масжидга, минбарга нолойиқ шеърлар айтмайди. Айтиладиган шеърлар оят, ҳадисларнинг шарҳи, эзгуликка чорлайдиган, ёвузлик, ножўя ишлардан қайтарадиган ҳикматли сўзлар бўлади. Қолаверса, Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг шоирлари бўлган. Масжиди набавийда Ҳассон ибн Собит розияллоҳу анҳу учун минбар қўйилгани ҳақида “Жоми-ут Термизий”да Оиша розияллоҳу анҳодан ривоят собит бўлган. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам Ҳассон розияллоҳу анҳуга мушрикларга шеърлари билан жавоб қайтаришини буюрганлар ва унга Жаброил (алайҳиссалом)ни илҳом бериб туриши учун Аллоҳдан мадад сўраганлар. “Сунани Абу Довуд” ва “Сунани Насоий” китобларида келганки, Маккага қазо умрасини қилишга борилганида Росулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам Каъбани тавоф қилаётганларида у зотнинг олдларида бир ривоятда Абдуллоҳ ибн Равоҳа розияллоҳу анҳу, бошқа ривоятда Каъб ибн Молик шеър айтиб туриб боришарди. Умар розияллоҳу анҳу уларни маломат қилмоқчи бўлганларида, Росулуллоҳ уларнинг шеърлари мушрикларга найза санчишдан кўра оғриқлироқ эканини айтиб, уларни тинч қўйишини айтганлар.

Бугунги глобаллашув ва нохолис ахборотлар кенг тарқалиб бораётган замонда биз мусулмонлар зирак бўлишимиз, оқни қорадан, яхшини ёмондан ажрата оладиган бўлишимиз лозим. 14 асрдан бери эътиқод қилиб келаётган ҳанафий мазҳабимизни маҳкам тутишимиз, уни яхшилаб ўрганиб, амал қилишимиз, ҳар хил гуруҳ ва тоифаларнинг тузоғига тушмаслигимиз учун диний билимларимизни ошириб боришимиз зарур.

   

Ҳошимжон Низомиддинов - Имом Термизий ўрта махсус ислом таълим муассасаси ўқитувчиси.

“Жумадан жумагача” рукни орқали muslim.uz сайтида эълон қилинган энг муҳим хабарларнинг қисқача шарҳи билан танишиш мумкин.

Бугун, 20 июль куни Тошкент шаҳридаги “Минор” жоме масжидига қардош қирғизистонлик бир гуруҳ уламолар ташриф буюришди.

Мартабали меҳмонларни Тошкент шаҳар бош имом-хатиби Раҳматуллоҳ домла Сайфуддинов қабул қилди.

Суҳбат аввалида Раҳматуллоҳ домла уламолардан Бишкек қозиёти Даъват бўлими бошлиғи Мухторбек домла, Бишкек шаҳар “Абдуллоҳ ибн Масжид” мадрасаси мудири Қобилбек домла Ақматов ҳамда ҳамроҳлари Миқтибек домла Базарбаев, Жанарбек домла Қонишбоевларни ташриф билан қутлади. Ўз навбатида меҳмонлар ҳам Қирғизистон муфтийси ва уламоларининг салом ва дуоларини етказди.

Самимий суҳбат чоғида қўшни ва қардош диёр ўртасидаги қалин муносабатлар янада яхшиланиб бораётгани, хусусан, икки юрт уламолари ва халқлари ана шу дўстона руҳда эмин-эркин, бир-бири билан гўзал муносабатда ҳаёт кечиришаётгани таъкидланди.

Якунда хайрли дуолар қилинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

الأربعاء, 20 تموز/يوليو 2022 00:00

Ёшларни мутаассиб ғоялардан асрайлик

Халқимизнинг аксарияти, барча алоқа воситалари, хоссатан интернет йўналиши бўйича тарқатилаётган бузғунчи ёт ғоялар ва мафкураларга нисбатан нозик ва пок хилқатдирлар. Чунки халқимизнинг ёшларида мазкур иллатларга қарши курашиш қуввати умуман йўқ ёки ўта оз бўлиши мумкин. Бунинг учун эса юқорида айтиб ўтилганидек ёшларнинг онгида мазкур иллатларга қарши курашиш иммунитетини ҳосил қилиш учун уларни омматан эмлаш керак. Воқеликда эса мана шу эмлашдан юз ўгирилиб, «ёшларнинг онги ҳали шаклланмаган, ўзлари оқ билан қорани ажратадиган бўлиб, ҳаёт йўлини танлаш ёшига етганида ўзи ажратиб олаверади, ҳозир эса уларни ҳар хил ғоялар ва мафкуралар билан чалғитмаслик керак» деб керакли фурсат қўлдан бой берилмоқда. Албатта, ҳозирги кунда бонг уриб халқимизни огоҳлантирилаётган ёт ғоялардан бири экстремистик ғояларни тарқатаётган турли-туман фирқаларнинг ғояларидир.

Бунга қарши курашишни эса бир қанча йўллари бор, улардан:

Биринчи ва энг муҳими, ҳозирги кунда эътибор берилмаётгани ёшларнинг онгида ўзларининг дини, эътиқодига бўлган маълумотларни тўғри, соф ва режали асосда жойлаштириш керак. Бунинг учун эса ёшларни шифокорлар томонидан омматан эмлаш йўлга қўйилганидек, диний мутахассислар томонидан ёшларни соф Ислом ақийда ва тушунчалари билан эмлаш керак. Бу маънавий эмлашни эса барча мажбурий таълим муассасаларида қўллаш энг самарали услубдир. Акс ҳолда кеч бўлади. Касаллик ривожланиб, катта жароҳатларни, балки қурбонларни келтириб чиқарадиган даражага борганидан кейин унга ҳар хил чора ва муолажаларни қўллашнинг фойдаси бўлмай қолади. Мазкур ҳақиқатни бир эмас, бир неча мамлакатларнинг аҳолисини ичида бўлаётган ҳодисалардан ҳам билиб олсак бўлади.

Иккинчи: ҳозирги кунда ҳаётни интернетсиз тасаввур қилиб бўлмайди. Демак, ўз-ўзидан уни мутлақо ман этиб, унинг фаолиятини тўхтатиб қўйишга имконият йўқ. Шунинг учун ҳам ёшларни онгида уларга ижобий таъсир қила оладиган услуб билан интернетдан фойдаланиш қонун-қоидалари ва биринчи ўринда динимиз белгилаб берган одоблар билан таништириш керак ва бу борада таништирувчиларни ўзлари ибрат бўла олар даражада бўлишлари мақсадга мувофиқдир.

Учинчи: Ёшларнинг онгида ҳар хил кўнгилочар ўйинлар ёки бўш вақтларни зерикмаслик учун ҳар хил бекорчи машғулотлар билан зое қилишни ўргатадиган ҳар қандай ташвиқот ва тарғибот услубларига қарши курашиш керак.

Тўртинчи: ёшларни мазкур иллатлардан огоҳлантириб, қайтариш билан биргаликда уларни кўнгилларини эгаллай оладиган, ҳар тарафлама фойдали ва самаралироқ бўлган ғоялар билан таъминлаш керак.

Бешинчи: Интернет сайтларида ёшларни зериктирмайдиган, балки улар учун янгилик ва кашфиёт сифатида қабул қилинадиган даражадаги ижобий, ахлоқий, диний маълумотларни кўплаб тарқатиш керак (бунда савоб нимаю гуноҳ нима ва бу иккаласига нисбатан қандай муносабатда бўлиш керак ва уларни амалга ошираётганларга Аллоҳ таоло тарафидан қандай муомала қилинади). Ёшларнинг қалбида эса ҳар қандай нарсани билиб, ҳар қандай махфий нарсани кўриб ва кузатиб турувчи Аллоҳ таолонинг борлиги ва Ягоналиги тўғрисидаги эътиқодни шакллантириш керак.

Олтинчи: Ёшлар нима учун ёт ғояларни тарқатаётган интернет сайтларидан кўплаб фойдаланадию, керакли ғояларни тарқатаётган интернет сайтларидан деярли умуман фойдаланмайди. Буни ҳам таҳлил қилиб, ўз ўрнида муолажа қилиш керак. Бунинг асосий сабабларидан бири эса, ёт ғояларни тарқатаётган сайтлар бир неча ўн минглаб бўлса, миллий қадриятлар, диний ва ахлоқий маълумотларни тўғри ҳолда тарқатаётган сайтлар бармоқ билан санарли даражада озлигидир. Қолаверса, ёт ғояларни тарқатаётганлар учун ҳеч қандай чеклов ва ҳар хил тўсиқлар умуман йўқ. Лекин уларга қарши иммунитетни ҳосил қиладиган маълумотларни тарқатадиганлар учун эса албатта ҳар хил чеклов ва тўсиқлар бор. Баъзида мана шу чеклов ва тўсиқлар тақдим қилинаётган маълумотларни сохталаштириб, унинг ижобий таъсирчанлигини йўқотади. Натижада у маълумотни ўрганаётганлар бир икки марта кириб ўқиганларидан кейин ўзларида зерикишни ҳис қилади, натижада “қармоқ” сифатида тақдим қилинган ёт ғояларнинг ўлжасига айланади. Сўзимиз исботи учун баъзи бир маълумотларни тақдим этамиз. Масалан: жамиятимиз равнақи ва ёшларимизнинг тарбияси учун ҳеч қандай манфаати бўлмайдиган сайтлар борки бир кунда бир неча минглаб ёшлар айнан шу сайтларга киради ва ўзларига қандайдир бефойда маълумотларни олади. Биз бу ўринда хориждан туриб ёт ғояларни ва ҳар хил кўнгилочар ўйинлар, бузғунчилик ва фаҳшни тарғиб қиладиган сайтларни келтирмадик. Чунки уларнинг сон-саноғи йўқдир. Ва шундай расмий сайтлар ҳам борки (баъзиларнинг шахсиятига тегиб кетмаслиги учун уларнинг номларини зикр қилмаймиз) уларга бармоқ билан санарли даражада одамлар киради, ҳаттоки ўша соҳанинг мутахассислари мажбур бўлганлигидан фойдаланадиган сайтлар ҳам бор. Ёки миллийлик, маънавият ва баъзи бир диний маълумотларни тарқатадиган сайтлар ҳам борки, улардан фойдаланаётганлар ҳам ўта озчиликни ташкил этади. Бунинг сабаби эса ҳаммага маълум.

Еттинчи: Ёт ғояларга қарши иммунитетни шакллантириш учун сафарбар қилинган мутахассислар холис, ҳақиқий ватанпарвар, миллатпарвар ва шу билан бирга ўзи тарғиб қилаётган миллийлик ва маънавият талабларига ҳақиқатан амал қилиб, жонли ўрнак бўла оладиган бўлиши керак.

Саккизинчи: Бу борада ҳар тарафлама халқнинг ҳурмат ва эътиборига сазовор бўлган, уларнинг ишончини қозонган, доимо ўзининг шахсий манфаатларидан кўра юрт ва халқининг манфаатларини юқори кўра оладиган даражадаги намунали мутахассислар иш олиб боришлари керак. Буни белгилаш учун эса ҳар хил илмий унвонларининг кўплиги эмас, балки унинг етказаётган маълумотларига кўпчиликнинг қулоқ солиб, унга амал қилаётганига назар солиш керак.

 

Ҳошимжон Низомиддинов,

Имом Термизий ўрта махсус ислом таълим

муассасаси ўқитувчиси 

الأربعاء, 20 تموز/يوليو 2022 00:00

Илмсизлик – тараққиёт эгови

Одамзод ўзига ато этилган ақл ва илмни ишга солиб, жаҳонда рўй бераётган илмий кашфиёт ва изланишлардан бохабар бўлиб турмаса ва ўз ҳаётига тадбиқ этишни кечиктирса, тараққиётда қолоқликка мубтало бўлади. Ҳозирги замонимизда техника тараққиёти марказида қайси мамлакатлар турибди, нима учун улар шу даражада илгарилаб кетди, деган саволга жавоб қидириб кўрайлик. Оддийгина қилиб айтадиган бўлсак, улар илмсизлик, кўр-кўрона ҳаёт кечиришдан кўра, машаққатли ва оғир бўлса-да, илмий кашфиёт ва изланишлар йўлини танлади. Бу йўлда қандай йўқотишлар, умидсизликларга дуч келмасин, барибир муайян мақсад сари олға интилаверди. Ниҳоят, уларга илм ёруғ йўл кўрсатди.

Бугунги кунда жоҳиллик ва илмсизликка чўмган халқлар энг охирги русумда яратилган жиҳоз ва мато ишлаб чиқарадиган давлатларга қарам бўлиб қолаëтгани сир эмас. Чунки бундай халқлар устига бостириб бориш шарт бўлмай қолди. Бир парча темирни олгин-да, компьютер ёки шунга ўхшаш нарса шаклига айлантиру тилло баҳосида сот, ўзи келиб жон-жон дея олиб кетади, деган шиор бугунги куннинг “тараққиёт шиори” десак нотўғри бўлмаса керак. Бир аср олдин илмий техника ютуқларидан етарли даражада фойдаланилмаган юртимизда ҳаммаси ўз ўрнига қайта бошлади.

Эндиги авлод ҳам илм йўлида шунга яраша ҳаракат қилиб, фидойилик кўрсатса, жаҳолат ва илмсизликдан тезроқ қутуламиз ва илғор халқлар сафига қўшиламиз, иншааллоҳ.

 

"Ҳижрий-қамарий тақвим"дан.

Мақолалар

Top