Аъзолари сони жиҳатидан дунёнинг иккинчи йирик ташкилоти ҳисобланувчи Ислом ҳамкорлик ташкилоти (ИҲТ)га 1969 йилнинг 25 сентябрида Марокашнинг Работ шаҳрида асос солинган эди.

Ўша пайтда ташкилотнинг мақсадлари сифатида мусулмон давлатлар ўртасида ижтимоий, иқтисодий ва сиёсий соҳалар бўйича бирдамликни таъминлаш, мустамлакачилик, неомустамлакачилик ва ирқчиликка қарши курашиш ҳамда Фаластин озодлик ташкилотини қўллаб-қувватлаш тилга олинган эди.

Ўтган вақт давомида ИҲТ ислом дунёсининг ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилувчи давлатлараро ҳамкорлик платформасига айланди. У умумий аҳолиси 1,7 миллиард бўлган 57 давлатни ўз атрофида бирлаштирган.

Бош қароргоҳи Саудия Арабистонининг Жидда шаҳрида жойлашган мазкур ташкилот 2011 йилгача Ислом конференцияси ташкилоти деб аталган. ИҲТ таркибида тўртта доимий қўмита ишлаб туради, булар Қуддус, Ахборот ва маданият масалалари, Савдо-иқтисодий ҳамкорлик бўйича, Илмий-техник ҳамкорлик бўйича қўмиталардир.

azon.uz

Покистонлик Aҳмад Хон Кандал умрининг 40 йилини Макка шаҳридаги муборак “Масжидул Ҳаром” масжидида санитария ишчиси сифатида ўтказмоқда. У 1983 йили 23 ёшида буни тасаввур ҳам қилмаган эди. Аҳмад Хон Кандал дастлаб ота-онасига уйга тезроқ қайтишини айтди, аммо Маккадаги хизмат уни шу қадар илҳомлантирдики, у юртига кета олмади.

Шу кунгача 61 ёшли Аҳмад Хон Кандал Буюк Масжидда санитария ишларини олиб боради. “Мен қарийб 40 йил олдин Саудия Aрабистонига келганимдан бери ўзимни оиламдагидек ҳис қилардим ва ҳеч қачон ўзимни бу жойда бегона ҳис қилмаганман", – деди покистонлик мусулмон.

– Мен Буюк Масжидда хизмат қилиш билан бирга, у ерда намоз ўқийман. Ҳар доим Муқаддас Каъбанинг ёнида бўлганман ва бу фақат Аллоҳ билан алоҳида муносабатда бўлган кишининг шарафидир. Мен қирқ йил давомида бу ишни уддалай олганимдан ниҳоятда бахтиёрман”, – дейди Кандал.

Аҳмад Хон Кандал Саудия Aрабистонига марҳум қирол Фаҳд бин Aбдулазиз ҳазрати олийлари даврида келганини таъкидлади. У хизмат қилгани даврида Каъбаи муаззаманинг қайта тикланишига гувоҳ бўлган ва бу унинг ҳаётидаги энг муҳим ва гўзал паллаларидан бири эканини айтган.

Кандалнинг икки ўғли ва бир қизи бор. Ўғилларидан бири “Масжидул Ҳаром”да чилангар бўлиб ишлайди, иккинчиси Покистонда синглиси билан ишлайди.

Аҳмад Хон Кандалнинг таъкидлашича, орзуси умрининг энг яхши йилларини ўтказган Маккада дафн қилинишидир.

“Бахт, севги, уйғунлик, бағрикенглик, раҳм-шафқат ва тинчликни Буюк масжиднинг ҳамма бурчакларидан топиш мумкин”, – дейди у.

ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими

Динни ўрганмоқчи бўлган одам олимларни танлашда экстремизм ёки бошқа оқимлар тўрига тушиб қолмаслиги учун алоҳида жиддийлик билан ёндашиши керак. Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Албатта, ушбу илм диндир. Бас, ҳар бирингиз динини кимдан олаётганига қарасин» (Ҳоким ва Ибн Адий ривоят қилганлар).

Хўш, шундай экан, сиз ҳақиқий олимни қандай таниб оласиз?

Белгилари

Ҳақиқий олим ҳар доим маънавий қадриятларни моддий нарсалардан, абадий ҳаётни эса оддий нарсалардан афзал кўради. У динни ўзига мослаб олмайди, динни фақат ўзини манфаати йўлида ишлатмайди ва гуноҳларини оқлаб, дин ортига яширинмайди.

Нафақат олимнинг билимига, балки унинг ахлоқи ва одобига ҳам эътибор қаратиш керак, яъни амали диний ваъзларига мос келиши керак. Хулқ-атвори яхшими, демак олимнинг илмига амал қилаётгани ҳам муҳим ҳисобланади.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилган:

«Одамларни яхшиликка чорлаб, ўзларингизни унутасизларми? Ҳолбуки, ўзларингиз китоб тиловат қиласизлар. Ақлингизни юргизмайсизларми?»  (Бакара, 44).

Шундай қилиб, ҳақиқий олим – амали сўзларига мос келадиган, бошқаларга қандай ҳукм, фатво чиқарса, ўзига ҳам худди шундай адолатли ҳукмни раво кўра олиши керак.

Каъб ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким илмни уламолар билан можаро қилиш учун, эсипастларга ғолиб келиш учун ёки у билан одамларни ўзига қаратиш учун ўрганса, Аллоҳ уни дўзахга киритади», дедилар» (Термизий ва Ибн Можа ривоят қилганлар).

Эҳтиёткорлик

Ҳақиқий олим овқат ейишда ва кийим кийишда камтар бўлади. Иложи борича, у ҳатто Аллоҳ рухсат берган нарсалардан ҳам ўзини тияди ва шу билан тақиқланганлардан ҳам узоқроқ юради. Унинг учун дунёвий неъматлар кун кечириш, одатий ҳаётини юргизиш воситасидир, ҳаётининг мазмуни эмас.

Амал ва обрўга интилиш

Олим инсон бой ва нуфузли одамлар билан яқин муносабатда бўлишга интилмайди. Олим моддий фойда олиш учун бой ва обрўли одамларга интилиши орқали уларнинг салбий ҳаракатлари ва хатоларини оқлаб берадиган ҳукмларни чиқариши эҳтимоли бор.

Бу дегани, олимлар амалдорларни ёмон кўриши ёки улардан узоқ бўлиши керак дегани эмас, лекин энг яхши олим ўзини амал ва шуҳрат васвасасидан ҳимоя қилишга ҳаракат қилган одамдир.

Эътибор беринг, олимлар фатво беришда шошма-шошар қарор қабул қилмайди ва даъвогарларнинг гапларига эҳтиёткорлик билан ёндашади, чунки улар одамлар сўраган масалани тўла билиш имконияти чекланганлиги сабабли адолатсизлик қилишдан қўрқишади.

Абу Ҳафс Нишопурий айтган: “Ҳақиқий олим – диний масалаларда ҳукм чиқариб, қиёмат куни ўз фатволари учун жавоб беришдан қўрққан ва хавотир олган киши”.

Нафс тарбияси

Ҳақиқий олим юқоридаги гаплар билан чекланиб қолмайди, ҳар доим ўзини ўнглаш, нафсини тергаш билан банд бўлади. У ўзини нурли қилмаса, бошқаларга ёруғлик бера олмайди.

Иймонни зиёда қилиш

Олим иймонни зиёда қилиш учун учта нарсага амал қилиши керак:

 – таваккул, яъни Аллоҳга таваккул;

– ризо, ўз тақдирига ва Аллоҳ берган барча ишларга;

– таслим, Аллоҳнинг иродасига бўйсуниш.

Камтарлик

Агар одамнинг билими ғазаб, такаббурлик, баландпарвозлик ва беҳудалик билан қоришган бўлса, демак илм Аллоҳнинг розилигига эмас, балки дунё манфаатларига эришишга қаратилган бўлади. Аллоҳга хизмат қилган ва Унинг розилигига эришиш учун илм олган киши хотиржамлик, камтарлик ва дўстлик сифатлари билан ажралиб туради. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Илмни ўрганинглар. Илм учун сокинлик ва виқорни ўрганинглар. Ўзингиз таълим олаётган зотга тавозули бўлинглар» (Табароний ривоят қилган). Қўпол ва тийиқсиз олимлардан бирига айланманг, чунки илм билан жоҳиллик битта жойда жам бўлмайди.

Ишончли илм

Ҳақиқий олим ўз динини чуқур тушунган ҳолда ўрганади, илмнинг турли соҳаларини қамраб олишга интилади ва фақат ишончли манбаларга асосланади, суянади. Агар олим фақат диний билимлар билан чегараланиб қолмаса, янада яхши бўлади, чунки баъзи масалалар бўйича фатво, қарор қабул қилишда нафақат диний билим, балки ҳаётнинг бошқа соҳаларидан ҳам маълумот керак бўлади.

ТИИ Ҳадис ва ислом тарихи фанлари

кафедраси катта ўқитувчиси Пўлатхон Каттаев

Бугун, 27 сентябрь куни юртимиздаги бир гуруҳ таниқли уламоларнинг Сирдарё вилоятига уч кунлик сафари бошланади.

Ташриф давомида маънавий-маърифий учрашувлар, олис ва чекка ҳудудлардаги аҳоли вакиллари билан юзма-юз мулоқотлар, таниқли уламолар ишитирокида жоме масжидларда суҳбатлар ўтказилиши ва эҳтиёжманд оилалар ҳолидан хабар олиш каби хайрли ишларни амалга ошириш мақсад қилинган.

Шунингдек, ҳудуд аҳлини юртимизда бўлаётган ўзгаришлар мазмун-моҳияти ҳақида хабардор қилиш билан бир қаторда, уларнинг дарду ташвишларига кўмаклашиш, фикр-мулоҳазаларини тинглаш ва диний соҳага тегишли муаммоларини жойида ўрганиб, бартараф этиш ҳам кўзда тутилган.

Ушбу сафарга Тошкент шаҳридан Сирдарё вилоятига ташриф буюрган уламолар сафарнинг илк кунида қуйидаги масжидларга бориши кўзда тутилган:

Гулистон шаҳар “Тавҳид” масжидига (асрга) Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг биринчи ўринбосари Ҳомиджон домла Ишматбеков;

Боёвут туманидаги “Ҳазрати Ҳизр” масжидига (пешинга) ва “Қул Ҳожа Аҳмад Яссавий” масжидига (асрга) Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг ўринбосари Иброҳимжон домла Иномов;

Сайхунобод туманидаги “Иттифоқ” масжидига (пешинга) Ўзбекистон мусулмонлари идораси раисининг маслаҳатчиси Салоҳиддин домла Шарипов;

Оқолтин туманидаги “Ҳазрати Али” масжидига (пешинга), “Ҳожи Шайхуддинхўжа” масжидига (асрга) Ўзбекистон мусулмонлари идораси масъул ходими Аброр домла Мухтор Алий;

Оқолтин туманидаги “Аҳмад Яссавий” масжидига (пешинга) ва “Абу Мансур Мотуридий” масжидига (асрга) Тошкент шаҳар бош имом-хатиби ўринбосари Абдуқаҳҳор домла Юнусов;

Ховос туманидаги “Ховос” масжидига (пешинга) ва “Саъду Саид” масжидига (асрга) Тошкент шаҳар Юнусобод тумани бош имом-хатиби Раҳматуллоҳ домла Сайфуддинов;

Сайхунобод туманидаги “Пахтакор” масжидига (пешинга) ва “Исломобод” масжидига (асрга) Тошкент шаҳар Олмазор тумани бош имом-хатиби Абдуллоҳ домла Юлдашев;

Гулистон шаҳар “Ат-Термизий” масжидига (пешинга) ва Боёвут туманидаги “Абу Бакр Сиддиқ” масжидига (асрга) Тошкент шаҳар “Убай ибн Каъб” масжиди имом-хатиби Абдуҳаким қори Матқулов;

Гулистон шаҳридаги “Гулистон” масжидига (пешинга) ва Сайхунобод туманидаги “Узунбулоқ” масжидига (асрга) Тошкент шаҳар “Хожа Аламбардор” масжиди имом-хатиби Раҳимберди домла Раҳмонов;

Боёвут туманидаги “Али ибн Абу Толиб” масжидига (пешинга) ва тумандаги “Насруллохон” масжидига (асрга) Тошкент шаҳар “Ҳазрати имом” масжиди имом-хатиби Ҳабибуллоҳ домла Абдураззақов;

Боёвут туманидаги “Имом ал-Бухорий” масжидига (пешинга) ва тумандаги “Абдуаҳадхон” масжидига (асрга) Тошкент шаҳар “Ал-Худайбия” масжиди имом-хатиби Муродулла домла Хуназаров;

Сайхунобод туманидаги “Мулла Негмурод” масжидига (пешинга) ва “Нуширавон” масжидига (асрга) Тошкент шаҳар “Омина” масжиди имом-хатиби Юсуфхон домла Муҳиддинов;

Боёвут туманидаги “Тавба” масжидига (пешинга) ва “Ҳазрати Билол” масжидига (асрга) Тошкент шаҳар “Тўра бува” масжиди имом-хатиби Шавкат домла Ҳамдамов;

Боёвут туманидаги “Исмоил Бухорий” масжидига (пешинга) ва “Зайд бинни Ҳориса” масжидига (асрга) Тошкент шаҳар “Оқилон” масжиди имом-хатиби Собиржон домла Рустамов;

Боёвут туманидаги “Усмон Зиннурайн” масжидига (пешинга) ва “1-Боёвут” масжидига (асрга) Тошкент шаҳар “Яккасарой” масжиди имом-хатиби Салоҳиддин домла Ташанов;

Қолаверса, ушбу мулоқот ва тадбирларда диний соҳа раҳбарлари ва мутасадди вакиллар ҳам иштирок этиши режа қилинган.

Аллоҳ таоло уламоларимиз сафарини хайрли ва манфаатли қилсин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Фикрни бузадиган нарсаларнинг иккинчиси “жамолдир”. Инсоннинг кўзи чиройли нарсаларни кўришга ўч бўлади. Масалан, уй, либос, улов, аёллар ва ҳоказо.

Ҳозирги замонда инсон нигоҳини назорат қилиши қийин. Агар инсон нигоҳини номаҳрамга қарашдан тийса, бу ишидан унинг қалбида нур пайдо бўлади. Бу борада Расуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ҳадис бор. Агар қайси банда ўз нигоҳини номаҳрамдан олиб қочса, Аллоҳ таоло унинг ибодатига лаззат киритиб қўяди. Ибодатнинг лаззатини туймоқ эса комил имондан дарак. Аксарият инсонлар кўп нарсаларда парҳезкорлик қиладилар. Лекин номаҳрамдан кўзларини тўсмаганлари учун Аллоҳ таолодан узоқдадирлар. Бу гуноҳдан сақланиш лозим. Чунки Аллоҳ таоло баъзи нарсаларни кўришга буюриб, бошқаларига назар солишдан қайтаради.

Аллоҳ таоло марҳамат қилади:
«Ўзингни эртаю кеч Раббиларига дуо қилиб, Унинг юзини ирода қилувчилар ила сабр этиб тут. Ҳаёти дунё зийнатини хоҳлаб, улардан икки кўзингни бурма» (Каҳф сураси, 28-оят).

Баъзи нарсаларга нигоҳ қаратишдан қайтаради. Улардан бири номаҳрамга қарашдир.

Аллоҳ таоло марҳамат қилади: «Сен мўминларга айт кўзларини тийсинлар» (Нур сураси, 30-оят). Раббимиз шу каби фитналаридан сақланишга буюради.

"Шарм ва ҳаё” китобидан