Ҳозирги кунда кишилар орасида ахлоқсизлик, разолат ва турли жиноятлар шу даражада кенг тарқалдики, бутун олам аянчли аҳволда қолди. Аллоҳни эсдан чиқариш, Унинг улуғлигини унутиш бунинг энг асосий сабабидир. Аллоҳдан қўрқмас экан, инсон ҳеч қандай ёмонликдан қайтмайди, ҳавойи нафси нимани хоҳласа, шуни қилади, бу йўлда ўзидан бошқаларга қандай жабру ситамлар етиши ҳақида қайғурмайди.

Мўмин банда бу дунё ва охиратдаги барча орзуларига Аллоҳ таолодан қўрқиш билангина етади. Роббимиз биз бандаларини Ўзидан қўрқишга амр қилиб, бундай марҳамат қилган: “Бас, агар мўмин бўлсангиз, улардан қўрқманглар, мендан қўрқинглар” (Оли Имрон сураси, 175-оят).

“Одамлардан қўрқманглар, Мендан қўрқинглар” (Моида сураси, 44-оят).

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак ҳадисларида бундай деганлар: Аллоҳ азза ва жалла айтади: “Иззатим ва буюклигимга қасамки, иккита қўрқув ва иккита хотиржамликни бандамда жам қилмайман. Ким дунёда Мендан қўрқса, охиратда уни хотиржам қиламан. Ким дунёда хотиржам бўлса, қиёматда уни қўрқитаман”.

Баъзи ҳикмат аҳллари дейдики: “Вужуднинг соғлиги ва омонлиги оз ейишда, руҳнинг соғлиги ва омонлиги гуноҳсиз бўлишда. Диннинг омонлиги эса, Аллоҳ яратган зотларнинг энг зиёлиси Ҳазрат Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламнинг гўзал ахлоқига эга бўлишдадир”.

Аллоҳ таоло буюради: “Эй мўминлар, Аллоҳдан қўрқинглар! Ҳар ким эртаси учун олдиндан нима ҳозирлаб қўйганига қарасин! Аллоҳдан қўрқинглар, чунки Аллоҳ чиндан ҳам қилаётган амалларингиздан хабардордир” (Ҳашр сураси, 18-оят).

Оятнинг мазмуни: “Аллоҳдан қўрқинг, унга итоат этинг. Моддий ва маънавий азоб чекаётганларга ёрдам беринг. Доимо Аллоҳнинг йўлида бўлинг, қиёмат куни бунинг мукофотини оласиз. Чунки Аллоҳ савоб ишингизни ҳам, гуноҳ ишингизни ҳам – нима қилган бўлсангиз ҳаммасини билади. Фаришталар, осмон, ер, кечаю кундуз, ҳамма-ҳаммаси, инсон нима қилган бўлса шу ҳақда қиёмат куни гувоҳлик беради. Ҳатто инсоннинг ўз аъзолари ўзи тўғрисида гувоҳлик қилади. Ер иймонли ва ихлосли кишиларга гувоҳ бўлади ва: “Менинг устимда намоз ўқиди, рўза тутди, ҳажга борди”, дейди. Раҳмлилар ичида энг раҳмли бўлган Аллоҳ қиёмат куни иймонсизлар билан осийларни ипидан игнасигача синчиклаб сўроқ қилганда уларнинг ҳолига вой бўлади!”.

Уламолар айтганларидек: “Сўзни айтиш – осон, унга ҳисоб бериш қийин бўлади”. Бу ҳақиқатда шундай, ахир Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилганку: “Сиздан ким гапни сир тутса, ким уни ошкор қилса ёки ким кечаси беркинувчи бўлсаю ким кундузи ошкор юрувчи бўлса, барибир” (Раъд сураси, 10-оят).

Шунинг учун, ҳар биримиз нима деяётганимиз ҳақида ўйлашимиз лозим, чунки Аллоҳ таоло барчамизни бунинг учун ҳисоб қилади.

Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Ўзинг билмаган нарсага эргашма! Албатта, қулоқ, кўз ва дил — ана ўшалар, масъулдирлар” (Исро сураси, 36-оят).

Келинг, ишларимиз ҳақида тафаккур қиламиз, сўз ва суҳбатларимизни баҳолаймиз, фақат ҳақ сўзларни гапирамиз ва Аллоҳ таолодан қўрқадиган тақводор бўламиз!

Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Қайси бир мўмин бандани икки кўзидан Аллоҳдан қўрқиб, пашшанинг бошичалик бўлса ҳам ёш чиқиб, юзига оқса, Аллоҳ унга дўзахни ҳаром қилади”.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Банданинг жилди Аллоҳдан қўрқиб титраса, қуруқ дарахтдан барглари тўкилгандек гуноҳлари тўкилади”.

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ўспирин болани ўлим тўшагида ётганида олдиларига кириб: “Ўлимни қандай топдинг?” дедилар. Бола: “Аллоҳдан умид қиламан ва гуноҳларимдан қўрқаман”, деди. Шунда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бу каби ўринда банда қалбида жам бўлган икки нарсага, Аллоҳ сўраганини бериб, қўрққан нарсасидан уни омонда қилади”, дедилар.

Аллоҳдан қўрқиш банда учун ўта муҳим бўлганидан ориф зотлар уни тарғиб қилишга катта эътибор қаратганлар:

Абул Қосим Ҳаким раҳматуллоҳи алайҳ: “Ким бирор нарсадан қўрқса, ундан қочади, Аллоҳдан қўрққан Унга қочади”.

Бишр Ҳофий раҳматуллоҳи алайҳ: “Аллоҳдан қўрқиш фақат тақводорнинг қалбигагина ўрнашадиган мулкдир”.

Абу Ҳафс раҳматуллоҳи алайҳ: “Хавф қалбнинг чироғидир. Қалбдаги яхши ва ёмон нарсалар ушбу чироқ билан кўрилади”.

Яҳё ибн Муъоз раҳматуллоҳи алайҳ: “Бечора одам боласи, агар дўзахдан камбағалликдан қўрққанчалик қўрққанида, албатта жаннатга кирган бўлар эди”.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳни кўриб турганингдек ибодат қил. Гарчи сен Уни кўролмасанг ҳам, У Зот сени кўриб турибди”, дедилар (Имом Муслим ривояти)

Ибодат баркамол неъмат берувчига баркамол қуллик қилишдир. Шунинг учун ҳам, Аллоҳ таолодан бошқага ибодат қилиб бўлмайди. Ибодат қилинувчининг маърифати ҳосил бўлмагунича, ибодат ҳам ҳосил бўлмайди.

Ибодат, бу – Аллоҳ билан мулоқот йўли, яккама-якка қолиш, унинг ҳузурида қалбимизни поклаш, қилмишларимиздан пушаймон чекиб, истиғфор айтиш, гуноҳларимиз учун афв сўрашдир. Инсон бу дунёга нега келганлигини, ўзининг кимлигини билиши даркор. Билганидан сўнг шунга кўра ҳаракат қилиши керак.

“Ким Аллоҳга ва Унинг Пайғамбарига итоат этса ҳамда Аллоҳдан қўрқиб, Унга тақво қилса, бас, ана ўшаларгина ютуққа эришгувчилардир” (Нур сураси, 52-оят).

Аллоҳ таолодан барчамизни Ўзига ва Расулига итоат этадиган, ҳар бир ишимизда Ўзидан қўрқадиган, элга, ватанга ва инсониятга фойдали ҳизматлар қиладиган бандаларидан қилишини сўраб қоламиз.

Муҳаммад Қуддус АБДУЛМАННОН,

Хўжаобод туман “Етти чинор” жоме масжиди имом ноиби.

Ривоят қилишларича, Умар розияллоҳу анҳу Шом диёрида яшайдиган бир бақувват йигитнинг ҳол-аҳволи ҳақида суриштирдилар. У йигит шаробга муккасидан кетиб, сархуш бўлиб юрганидан хабар топгач, котибга дедилар: “Умардан фалончига. Сенга салом бўлсин. Аллоҳ таоло барча мақтовларга ҳақдор ягона Зотдир. У гуноҳни мағфират қилувчи, тавбани қабул этувчи, иқоби шиддатли ва фазлу карам соҳиби бўлган Зотдир. Ундан ўзга ибодатга сазовор Зот йўқ. Қайтиш Унинг Ўзигадир”, деб ёз.

Хатни тамомлагач муҳр қўйдилар ва элтувчига: “Уни фақат эс-ҳуши жойидалигида топшир”, дедилар. Сўнгра йигитнинг ҳаққига дуо қилиб, Аллоҳ таоло унинг гуноҳларини кечиришини ва тавбасини қабул қилишини сўрадилар. Атрофдагилар ҳам дуога қўшилиб “Омийн”, деб туришди.

Мактуб етиб боргач, йигит уни ўқир экан бундай деди: “У гуноҳни мағфират қилувчи”. Демак, Роббим менинг гуноҳларимни кечиришни ваъда қилган.

“Тавбани қабул этувчи, иқоби шиддатли” – бу билан мени жазодан огоҳлантирмоқда.

“Фазлу карам соҳиби бўлган Зотдир” – У Зотнинг марҳамати чексиз.

“Қайтиш Унинг Ўзигадир”. Йигит мактубни такрор-такрор ўқир экан, ўзини йиғидан тўхтата олмади. Қилган барча гуноҳлари учун тавба қилди. Ҳоли ўнглана бошлади. Бу хабар мўминлар амири Умар розияллоҳу анҳуга етиб борди.

У зот розияллоҳу анҳу: “Биродарингиз ёмон йўлга кириб тойилганини кўрсангиз мана шундай йўл тутинг. Уни қилаётган ишидан қайтариб, тўғри йўлга солинг. Ҳаққига дуо қилинг. Аллоҳ таоло унинг тавбасини қабул қилишини сўранг. Асло уни баттар гуноҳга ботишига сабаб бўлувчи иш қилиб, шайтонга ёрдамчи бўлиб қолманг”, дедилар.

Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътийнинг “Меҳр ойи” китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Ҳикматуллоҳ Рўзалиев таржимаси.

Шукр – соҳибига муваффақият ва шифо бахшида этадиган ажойиб нарсадир. Эрталаб уйғонганингизда кунингизни “Алҳамдулиллаҳ” деб бошланг ва уни кун давомида такрор-такрор айтинг. Зеро, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам тонгда уйғонгач кунларини Аллоҳ таолога ҳамд айтиш билан бошлардилар. Уйқудан уйғонганларида: “Бизни ўлдиргандан кейин тирилтирган Аллоҳга ҳамд бўлсин, қайтиш Унинг Ўзигадир”, дер эдилар. Ҳадисдаги ўлдиришдан мурод ухлатишдир, чунки уйқу ҳам кичик ўлим саналади.

Арабларда “Уйқу – ўлимнинг укаси”, деган нақл бор. Тирилтиришдан мурод эса уйқудан уйғотишдир. Шунда ҳадиснинг маъноси – бизни ухлатганидан кейин, уйқуда жонимизни олмай, яна имкон берган, янги кун берган ва уйғотган Аллоҳга ҳамд бўлсин, деганидир.

Одамларга раҳмат дейиш – муваффақиятнинг энг осон йўлларидандир. Кимдир сизга кичкина яхшилик қилганда унга раҳмат айтсангиз, янада кўп яхши ишлар қилишга ўзингизда ғайрат туясиз. Ташаккур айтиш шунақа ажойиб нарса!

Аллоҳга шукр қилсангиз, одамларга доим раҳмат айтсангиз, Аллоҳ мукофотингизни жаннат қилади! Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Одамларга раҳмат айтмаган одам Аллоҳга шукр қилмайди”.

Шукр қилишга чорлайдиган, тарғиб этадиган оятлар жуда кўп:

“Эй иймон келтирганлар! Сизларга ризқ қилиб берганимиз пок нарсалардан енглар ва Аллоҳга шукр қилинглар, агар Унга ибодат қиладиган бўлсаларингиз” (Бақара сураси, 172-оят).

“Бас, Мени эслангиз, сизни эслайман. Ва Менга шукр қилингиз, куфр қилмангиз” (Бақара сураси, 152-оят).

“Аллоҳ сизларга енгилликни хоҳлайди ва сизларга қийинчиликни хоҳламайди. Саноғини мукаммал қилишингиз ва сизни ҳидоятга бошлаган Аллоҳни улуғлашингиз учун. Шоядки шукр қилсаларингиз” (Бақара сураси, 185-оят).

“Ҳеч бир жон Аллоҳнинг изнисиз ўлмас. Бу ёзилган ажалдир. Ким бу дунёнинг савобини хоҳласа, унга ўшандан берамиз. Ким охиратнинг савобини хоҳласа, унга ўшандан берамиз. Ва шукр қилувчиларни мукофотлаймиз” (Оли Имрон сураси, 145-оят).

“Агар шукр қилсангиз ва иймон келтирсангиз, Аллоҳ сизни азоблаб нима қилади?” (Нисо сураси, 147-оят).

Аёлнинг эрига, эрнинг аёлига шукр қилиши, бир-бирга раҳмат айтиши ҳам жуда муҳимдир. Зотан ҳозирги замонимизда кўп оилавий муаммолар шу нарсадан келиб чиққан. Аёл киши эри унга инфоқ қилаётган нарсалар учун эрига гўзал ташаккур изҳор этса, эр ҳам аёли уни чиройли кутиб олгани учун, уйни сарамжон-саришта тутгани учун ҳар куни раҳмат айтса, ўйланг қайси оила бузлилади?! Чунки инсон қилган иши учун раҳмат эшитганда, қалби шод бўлади, ишининг қиймати ҳис этишганидан бахтиёр бўлади. Натижада оиладаги кўп муаммолар барҳам топади, бахт-соадат эшиклар-у ромлардан сизиб киради! Мана сизга раҳматнинг, ташаккурнинг кучи!

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг “Метин қоялар” китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Дунё лаззатларини кесувчи – ўлимни – кўп эсланг” (Имом Термизий ривояти).

Жаноза кетидан жаноза, вафот кетидан вафот, ўлим хақидаги хабарларни деярли ҳар куни эшитамиз. Кимнидир машина уриб кетган, кимдир касаллиги туфайли, яна кимдир йўлда кетатуриб бехосдан йиқилиб тушган ва жон берган. Ҳаммалари ҳам бу дунёни ортларида қолдириб кетдилар, биз эса, уларни тупроқ остига қўйиб келдик. Шубҳасиз, бир кун менинг ҳам, сизнинг ҳам навбатимиз келиши аниқ. Шундай экан, қайтмас сафарга ҳозирлигингизни кўраверинг.

Эй, сиз ёшлар, ҳали ёшман деб, тавбани ортга сурманг. Ҳеч бир қабристонга “ФАҚАТ ЁШИ КАТТАЛАР УЧУН” деб ёзиб қўйилмаган.

 tuhur

 

Атрофимизда оила ва жамиятга оид саноқсиз муаммолар борки, уларни эшитиб, қалбинг оғрийди, ҳасрат чекасан, хафа бўласан киши. Муаммоларни ўрганиб қаралса, энг ачинарлиси маст қилувчи ичимликлар ҳамда гиёҳванд моддалар сабабли содир этилаётган муаммолар эканига гувоҳ бўламиз. 

Фарзандларимизга бефарқ бўлишимиз уларни бекорчи ишлар билан шуғулланишига сабаб бўлмоқда. Бекорчилик оқибатида улар инсон кўринишидаги шайтонлар билан дўстлашадилар, маишатпарастликка бериладилар. Бу эса ачинарли оқибатларга олиб боради. Шунинг учун биз келажагимиз бўлмиш ёшларимизни турли хил хатарлардан асраб-авайлашимиз, уларни тўғри йўналишда тарбиялашимиз даркор. Биз фарзандларимиз тарбиясига лоқайд бўлганимиз учун ўғилларимиз у ёқда турсин, ҳатто қизларимиз ҳам ичкилик иллатига мубтало бўлишмоқда. Бундан оғир мусибат бўлиши мумкинми?!

Аллоҳ таоло ароқ ва қиморнинг ҳаромлигини баён қилиб, бундай дейди: “Эй иймон келтирганлар! Албатта, хамр, қимор, бутлар ва (фол очадиган) чўплар ифлосдир. Шайтоннинг ишидир. Бас, ундан четда бўлинг. Шоядки, нажот топсангиз. Албатта, шайтон хамр ва қимор туфайли ораларингизга адоват ва ёмон кўришликни солишни ҳамда сизларни Аллоҳнинг зикридан ва намоздан тўсишни хоҳлайди. Энди тўхтарсизлар?!” (Моида сураси, 90-91-оятлар).

Ушбу икки оят улкан насиҳатларни ўз ичига олгандир. Аллоҳ ароқ билан қиморни ифлос нарса, шайтоннинг ишларидан, дейди. Ифлос нарса бу ёмонларнинг ёмони, ниҳоятда ярамас нарса, дегани. Чунки бу икки нарсадан жуда кўплаб ёмонликлар ва фасодлар келиб чиқади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам ўз умматларини маст қилувчи нарсалардан қайтарганлар. У зот алайҳиссалом: “Ҳар бир маст қилувчи нарса ҳаромдир”, деганлар.

Бу ҳадисдан билинадики, ҳар бир танани бўшаштирувчи, маст қилувчи нарсалар ҳаромдир. Бу нарса ҳозирда кўпинча ичкиликда яққол намоён бўлмоқда. Ароқ, коняк, вино, пиво каби воситалар борки, уларнинг барчаси ҳаромдир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кўпи маст қиладиган нарсанинг ози ҳам ҳаромдир”, деганлар.

Маст қилувчи ичимликлар сабабли лаънатланган кимсалар хусусида Термизий Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай марҳамат қилганлар:

1) ароқни тайёрлаган;

2) тайёрлатган;

3) ичган;

4) олиб келган;

5) олиб келтирган;

6) қуйиб берган;

7) сотган;

8) пулини еган;

9) сотиб олган;

10) унга атаб сотиб олинган кишидир.

Азизлар, мусулмон инсон, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг лаънатларига дучор бўлиб, Аллоҳнинг раҳматидан бадарға бўлишга рози бўлиши мумкинми?! Йўқ, албатта! Мусулмон киши ўзининг мусулмон эканини, иймони бор эканини унутган вақтидагина бу қабиҳ ишга қўл уриши мумкин. Шунинг учун ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ароқ ичувчи киши мўмин ҳолатида ичмайди”, деганлар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

Ҳар бир давр ва жамият бу жирканч иллатга қарши азал-азалдан курашиб келган. Чунки бу иллат халқлар учун моддий ва маънавий зарар манбаи бўлган. Тиббиёт ҳам ичкиликни қоралаган ҳолда унинг инсон вужудига, унинг насли ва зурриётига бўлган салбий таъсирини исботлаб берган.

Шу боис ичкиликбозликни бартараф этиш шахс ва жамият баркамоллигини таъминлайди.

Минг афсуслар бўлсинки, бугунга келиб муқаддас китобимиз бўлмиш Қуръони Каримда харом қилинган, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам умматларини истеъмол қилишдан огоҳлантирган, кўпгина маъсиятларга сабаб бўлаётган, инсон жисмини ва руҳини емирадиган заҳри қотил дўкон расталарида савлат тўкиб турибди. Таассуфки, мусулмонлик даъвосини қилаётган бечоралар умумий овқатланиш жойларида, кафе ва барларда бу шайтон сувини ҳеч тап тортмай сипқормоқдалар. Маросимлар, никоҳ тўйлари бу шайтон сувисиз ўтмай қолди. Шаффоф қадаҳларга қуйиб ичилаётган бу ичкиликни аслида жаҳаннам оловига улоқтирувчи иблиснинг заҳри эканлигини ҳеч ким билмайди.

Имом Аҳмад ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ароққа муккасидан кетиб ўлган киши қиёматда Аллоҳ таолога бутга ибодат қилган кишидек йўлиқади”, деганлар. Сабаби, ароққа муккасидан кетиш шундай бир босқички, унда инсон ароқнинг бандасига айланади. Ароқ учун керак бўлса обрўсини ҳам, ҳаётини ҳам беради.

Ибн Можа ривоят қилган бошқа бир ҳадисда эса Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ароққа муккасидан кетган инсон жаннатга кирмайди”, деганлар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ароқ ичган кишига тийнатул хабол ичиришни Аллоҳ Ўз зиммасига олган”, деганлар. Саҳобалар тийнатул хабол нима эканини сўрашганида Расули Акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Дўзах аҳлидан чиққан тер”, деб жавоб берганлар. Шунингдек, ароқ ичган кишининг қирқ кунлик намози қабул қилинмаслиги ҳам саҳиҳ ҳадисларда айтиб ўтилган.

Ароқнинг зарарларини санаб охирига етказиб бўлмайди. Ароқ ичган кишини виждонсиз, уятсиз қилиб қўяди. Жамиятга виждонсиз ва уятсизликдан кўпроқ зарар келтирадиган нарса бўлмаса керак. Чунки, ароқхўр киши ахлоқ-одобга эътибор бермай қўяди ва барча ёмонликларни тап тортмай қилаверади. Ҳозирги кунда кўплаб зино ва оилавий хиёнатлар ароқ туфайли бўлмоқда. Бунинг оқибатида қанчадан-қанча оилалар бузилиб кетмоқда.

Кўпинча тўполонлар, тартибсизликлар, одам ўлдириш ва шунга ўхшаш турли жиноятлар ароқ туфайлидир. Ароқнинг ижтимоий зарарларининг ҳам сон-саноғи йўқ. Ароқ туфайли дўстлар душманга айланмоқда, жамият турли соҳаларда ароқдан чексиз зарар кўрмоқда. Ҳозирги кунда бу оддий ҳақиқат бўлиб, ҳар бир инсонга равшан. Юқоридан айтилганидек, ароқ яъни кишини Аллоҳнинг зикридан ва намоздан ҳам тўсади. Чунки маст одамнинг ақли бўлмайди, ақлсиз одам қандай ибодат қилади? Ибодат ақлга боғлиқдир. Шунинг учун ҳам Ислом бундан XV аср муқаддам ароқни батамом ҳаром қилди ва уни ичувчиларга уқубатлар белгилади.

Маст қилувчи ичимликларга муккасидан кетган кимса ҳурматга лойиқ эмас. У ўзининг жирканч қилмиши билан жамият орасидаги ўз ҳурматини йўқотади. Ундай иллатга ружу қўйганлар ўз оиласида ҳам, жамиятда ҳам муносиб ўринларини эгаллай олмайдилар. Уйига ароқ ичиб, маст бўлиб келадиган ота қандай қилиб фарзандларига яхши ўрнак бўла олсин. У маст-аласт юриши билан кўпчиликка озор етказишининг ўзи ҳам атрофдагиларни унга нисбатан бўлган илиқ муносабатлардан тўсади.

Маст қилувчи ичимлик ичадиган кимсага қандай муносабатда бўлиш хусусида ўтган салафи солиҳларнинг тутган йўллари барчага ўрнак бўларлидир. Абдуллоҳ ибн Амр розияллоҳу анҳу айтадилар: “Ароқ ичувчилар бетоб бўлишса, уларни зиёрат қилгани борманглар”.

Албатта бу уларга қаттиқ таъсир қилиши мумкин. Баъзилар одамлардан уялиб бўлса ҳам бир ёмон амалдан ўзини тийиб туради.

Баъзи уламоларимиз айтган эканлар: “Ароқ ичувчиларни зиёрат қилиш ва уларга салом бериш ман қилинганининг боиси, ароқ ичувчи лаънатланган, фосиқдир. Агар у сотиб олиб ичса, икки марта лаънатланган, бошқа бировга ҳам қуйиб берса, уч марта лаънатланган. Агар улар тавба қилсалар, уларни яна зиёрат қилиш ва салом бериш жоиз бўлади. Кимки тавба қилса, Аллох унинг тавбасини қабул қилади”.

“Сиздан ким бир гуноҳ ишни кўрса, уни қўли билан қайтарсин, агар бунга қодир бўлмаса тили билан қайтарсин, агар унга ҳам қодир бўлмаса қалби билан қайтарсин, ана ўша иймоннинг заифлигидир”.

Аллоҳ таоло инсонни мукаррам қилиб яратди. Дунёдаги барча покиза нарсаларни унга ризқ қилиб берди. Бу ҳақда Роббул Оламийн Ўз каломида бундай марҳамат қилади: “Дарҳақиқат, Биз Одам болаларини азиз-мукаррам қилдик ва уларни қуруқлик ва денгизда (от-улов ва кемаларга) чиқариб қўйдик ҳамда уларга ҳалол-пок нарсалардан ризқу рўз бердик ва уларни Ўзимиз яратган жуда кўп жонзотлардан афзал-устун қилиб қўйдик” (Исро сураси, 70-оят).

Инсоннинг бошқа махлуқлардан фарқи унинг мукаррам қилинганлигидир. Унга энг покиза нарсалар ризқ қилиб берилди. Бу ёруғ дунёдаги барча мавжудотлар Одам болаларига беминнат хизматкор ўлароқ буйсундириб қўйилди. Албатта бундаги ҳикмат инсон ўз яратган Парвардигорини таниши ва унга ибодат қилиши, Унинг берган неъматларига шукр қилиши учундир.

Инсон бу дунёга ўйин-кулги учун, еб-ичиш учун ёҳуд ерда бузғунчилик, фитна-фасод қилиш учун яратилгани йўқ. Меҳрибон ва Раҳмли Парвардигоримиз Ўзи Қуръони Каримда бу ҳақиқатни ўз бандаларига баён қилди.

“Мен жин ва инсни фақат Ўзимга ибодат қилишлари учунгина яратдим. Мен улардан бирон ризқ истамасман ва улар Мени таомлантиришини истамасман. Зеро Аллоҳнинг Ўзигина (барча халойиққа) ризқу рўз бергувчи, куч-қувват соҳиби ва қудратлидир” (Зориёт сураси, 56-58-оятлар).

Умр инсонга бир марта берилади. Умр шундай неъматки, қадрига етиш лозим бўлган неъматларнинг шукри айнан умр неъматига шукроналикдан бошланади.

Аллоҳ таоло бутун дунёни, хоссатан, жонажон ватанимизни бу каби разолатлардан, иллатлардан, икки дунёда хор қиладиган амаллардан ўз паноҳида асрасин. Адашиб қолганларнинг тўғри йўлга қайтишларига Ўзи нусрат берсин!

Муҳаммад Қуддус Абдулманнон,

Хўжаобод туман “Етти чинор” жоме масжиди имом ноиби.