Тошкент вилояти маънавият ва маърифат маркази мажлислар залида Тошкент вилояти имом-хатибларининг 2016 йил якунлари таҳлили ва 2017 йил режаларига бағишланган умумий йиғилиши бўлиб ўтди. Тошкент вилоят бош имом-хатиби раислигида ўтган йиғилишда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита бўлим бошлиғи Муҳаммадбобур Йўлдошев, Ўзбекистон мусулмонлари идораси бўлим мудири Муҳаммадназар Қаюмовлар иштирок этдилар.

Кун татибидаги масалалар юзасидан Ўзбекистон мусулмонлари идорасиининг вилоят вакили Х.Турматов ўз ахборотида ютуқлар ва камчиликлар ҳақида батафсил тўхталиб ўтди.

Шундан сўнг Янгийўл, Оҳангарон, Қибрай, Зангиота, Паркент, Бўстонлиқ, Чиноз, Бекобод туманлари бош имом-хатибларининг ҳисоботлари тингланди. Иш фаолияти давомида йўл қўйилган камчиликларни бартараф этиш юзасидан фикр-мулоҳаза ва таклифлар билдирилди.

Сўзга чиққанлар янги 2017 йилда ҳар бир имом-хатиб иш фаолияти самарадорлигини ошириш, меҳнат-интизомига қатъий риоя этиш,  турли тадбирлардаги маърузалар таъсирчанлигини янада кучайтириш, ёшлар тарбиясига алоҳида урғу бериш, фаолиятга оид чиқарилган буйруқлар ижросини ўз вақтида таъминлаш, ёнғин хавфсизлиги қоидаларига тўлиқ амал қилиш бўйича келгусида қилинадиган ишлар юзасидан зарурий тавсия ва кўрсатмалар бериб ўтишди.

Йиғилиш сўнгида 2017 йилда амалга ошириладиган чора-тадбирлар режаси белгилаб олинди.

Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг

Тошкент вилояти вакиллиги

Ислом дини инсоният ҳаётининг фаровонлиги, унинг моддий ва маънавий камолотига сабаб бўлувчи амалларга чорлайди. Шу сабабли, инсон манфаати учун амалга ошириладиган барча хайрли ишлар динимиз томонидан ҳар доим қўллаб-қувватланади, чорланади. Аллоҳ таоло Одам алайҳиссаломни яратиб, унинг зурриётларини ер юзига тарқатди. Одам ато ва Момо Ҳавводан тарқалган зурриётлар ерда турли миллат ва элатларни ташкил қилиб, ҳудуд ва маконларни ўзлари учун маскан тутдилар. Бу ҳақда Қуръони каримнинг Ҳужурот сурасида: “Эй, инсонлар! Дарҳақиқат, биз сизларни бир эркак (Одам) ва бир аёл (Ҳавво)дан яратдик ҳамда бир-бирларингиз билан танишишингиз учун сизларни (турли-туман) халқлар ва қабила (элат)лар қилиб қўйдик...”, - дейилган (Ҳужурот, 13).

Табиийки, инсон қаерда дунёга келса ана шу ер унинг учун муқаддас маскан – Ватан ҳисобланади. Киндик қони тўкилган жой инсон учун ҳеч нарсага алмашиб бўлмайдиган, ҳамма нарсадан ҳам қимматлироқ даргоҳ ҳисобланади. Демак, ватанни севиш, уни ардоқлаб, соғиниб яшаш инсоният фитратида, яъниким табиатида мавжуд бўлган ҳис-туйғудир.

Таълимотимизда она Ватан ҳимояси, миллат фаровонлиги ва дин равнақи йўлида жон фидо қилган кишиларга улуғ мақом берилиши қайд этилган.  Бу бежиз эмас, чунки, у инсон учун жондан ҳам азиз бўлган нарсани ҳимоя қилишга қасд қилган. Шунинг учун ҳам ватан лафзи олдига жонажон деган сўз қўшиб айтилиши одатга айланган. Бу борада Иброҳим ибн Адҳам (р.а.): “Мен одамларни текшириб ўрганиб чиқиб, ватанга интилувчидан кўра кучлироғини топмадим”, деган экан.

Саҳоба Умар ибн Хаттоб (р.а.): “Аллоҳ таоло юртларни ватан муҳаббати билан обод қилди, агар ватан муҳаббати бўлмаганида юртлар хароб бўларди” деган. Ҳа, мўмин киши ватанини севади, юрт учун барча яхшиликларни бажаради, хизматида садоқатли ғайрат кўрсатади, ҳимоясида фидокорона меҳнат қилади. Чунки ҳар бир истиқомат қилувчининг зиммасида яшаб турган ватанининг қарзи ва ҳақлари бор. Улар бу қарз ва  ҳақларни юрт тараққиётига ўз ҳиссасини қўшиб узади.

Пайғамбар (алайҳиссалом) ҳадисларининг бирида: "Аллоҳ таоло бандага каттами, кичикми бир неъмат берса ва банда унинг шукронаси учун "Аллоҳга ҳамд бўлсин" деса, шунда у ўша неъматидан ҳам афзалроқ нарсага эришган бўлади", дея марҳамат қилганлар. Дарҳақиқат, кечаю кундуз бу неъматларнинг шукронасини адо этмоғимиз неъматлар баракасига замин яратади. Тарихдан маълумки, Иброҳим (а.с.) Макка ҳақига қилган дуоларида аввал у жойга тинчлик, сўнгра аҳлига ризқ сўраб дуо қилганлар. Қуръони каримда бу ҳақида: “Эй, Роббим, буни (Маккани) тинчлик  шаҳри  қилгин ва унинг аҳолисидан Аллоҳга ва охират кунига ишонувчиларига (турли) мевалардан ризқ қилиб бергин!”, дейилган. Ўша пайтда ҳам Макка шаҳри тинч эди. Тинч бўлиб турган жойга яна тинчлик сўраб дуо қилиш шу жойда тинчлик бардавом бўлсин дейишни ифодалайди. Демак, осойишта юрт учун яна тинчлик сўраб дуо қилиш мақсадга мувофиқ амаллардан экан.

Абдулла Авлоний эса она Ватан ҳақидан шундай деган эди: “Ватан сенинг номинг муқаддасдир. Кимки буни билмас унинг ақли пастдир”.

Доноларимиз ушбу ўгитлари, тарих сабоқлари бизга доимо шуни таъкидлаб турадики, ўз озодлигини, ҳурлигини, давлат сарҳадларининг дахлсизлигини, яхлитлигини таъминлай олган халқ, мамлакатгина гуллаб-яшнайди, ривож топади.

Аслида Ватаннинг таърифини якунига етказиб бўлмайди. Бироқ, Аллоҳ таолога ҳадсиз ҳисобсиз шукроналар бўлсинки, тинчлик дея аталмиш неъматга эгамиз. Бунинг эвазига шу заминнинг ҳар сатҳини кўз қорачиғидек асрамоғимиз муҳимдир. Бинобарин, Иброҳим сураси, 7-оятда шундай марҳамат қилинади:

"Агар (берган неъматларимга) шукр қилсангиз, албатта, (уларни янада) зиёда қилурман".

Зиёуддин Мирсодиқов

“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти мудири,

Юнусобод туман “Юнусобод Оқ-тепа” жоме масжиди имом хатиби

Дунёда касблар жуда кўп. Кимдир инсонлар дардига дармон излаб, шифокорлик номини эъзозлаб яшайди. Кимдир кўчат экиб боғ яратади, кимдир эса ҳунармандчилик билан ижод қилади. Бироқ, бир касб эгалари борки, уларнинг табиатига шижоат ва матонат хосдир. Улар Ватан учун хизмат қилишни, тинчлигу осойишталикни асрашни шарафли бурч деб билган ҳарбийлар – Втанимиз ҳимоячиларидир. Эътибрли жиҳат шундаки – қайси соҳа ё касб бўлмасин, барча юртимиз, ундаги бу тинчлик-осойишталикнинг қадрига етади. Ватанини севиб ардоқлайди, Ватанга муҳаббат ҳар бир мўминнинг беқиёс фазилати экнини юракдан ҳис қилади.

Ўғлим, бул ҳикматни қилгин бошга тож:

Ҳеч кимса бўлмасин номардга муҳтож.

Эр йигит қалқондир юртига доим,

Мангудир Ватанда мардга эҳтиёж.

Абдулла Ориповнинг ушбу мисралари киши юрагида юрт ҳимояси ва хизмати учун иштиёқ уйғотади.

Айни пайтда дуёнинг қайсидир бурчагида нотинчлик, урушлар давом этаётган бир пайтда минг бора шукрки, юртимизда тинчлик ҳукмрон, осмонимиз мусаффо, эркимиз ўз қўлимизда, юмушларимизни хотиржам адо этамиз. Ватанимиз сарҳадларини мард ва жасур юртдошларимиз ҳимоя қилмоқда. Ҳарбийларимиз туну кун юрт ҳимоясига бел боғлаганлар. Уларнинг мислсиз шижоатлари эвазига Республикамизнинг биринчи Президентининг 1993 йил 29 декабрдаги қарорига биноан ўша йилнинг 14 январидан бошлаб – ушбу кун Ватан ҳимоячилари куни сифатида нишонланиб келинмоқда. Бугун халқимиз бу кунни катта байрам, буюк ва муқаддас Ватанимиз тақдирини ўз тақдири деб билган мардлар байрами сифатида хурсандчилик билан тантана қилади. Бу юрт учун фидоий инсонлар, қалбида Ватан муҳаббати борларнинг байрамидир. Шу боис, унинг шукуҳи халқнинг кўнглидан, маънавиятидан чуқур жой олган.

Ислом дини таълимотида инсон ўзи яшаб турган ватанини, динини, оила аҳлини ҳимоя қилиши энг улуғ ва мақталган амаллардан ҳисобланади. Ватан ҳимояси учун ҳарбийлар сафида туриш эса динимиз манбаларида улкан савобли амал саналади. Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Аллоҳ таоло розилиги йўлида бир кун чегара ҳудудида посбонлик қилиш бир ой кечалари ибодат қилиб, кундузлари нафл рўза тутишдан афзалдир”, - деб марҳамат қилганлар. Дарҳақиқат, ўз ҳаётини юрт фаровонлиги учун бахшида этган инсонларнинг холис хизмати сабаб эл фаровон бўлади, не-не эзгуликлар амалга оширилади. Инсоннинг қалбидаги имони уни ватанини ҳимоя қилишига ҳамда халқининг тинч ва фаровон ҳаёт кечиришига имконият даражасида ҳисса қўшишга ундайди.

Бундан ташқари, Ислом дини ривожига ҳисса қўшган имом Муҳаммад Ғаззолий бундай дейди: “Инсон ўз ерини ундаги нарсалари билан, гарчи у жой одам яшамайдиган саҳро бўлса ҳам севади. Ватанни севмоқ қалбдаги асл, туғма табиатдир. Туғма табиат инсонни ватанида яшаб турганда хотиржам, ундан йироқда бўлганда соғинадиган, унга ҳужум қилинганда уни ҳимоя қиладиган, унга ҳурматсизлик қилинганда ғазабланадиган қилиб қўяди”. Дарҳақиқат, Ватан ҳар бир инсон учун энг қадрли ва энг суюкли даргоҳдир. Қалбида имони бор инсон ўзи учун қадрли ва суюкли бўлган, унинг бағрида киндик қони тўкилган жойга меҳр қўяди, уни кўз қорачиғидек авайлайди, керак бўлса моли, вақти, кучи, ҳатто жони-ю, руҳини мардларча фидо қилади. Бежиз айтилмайди ҳикматларда: “Ватанни севмоқ имондандир”.

Юртимиздаги бугунги тинч ва осуда ҳаёт, фаровонлик халқимизга туҳфа этилган энг азиз ва баҳоси йўқ неъматлардандир. Ватан хавфсизлиги ҳимоячилари эса мудом ҳурмат-эътиборда. Юртни ҳимоя қилиш нафақат ҳарбийларимизнинг, балки ҳар бир шу юртнинг ўғил-қизларининг ҳам олий вазифасидир.

Дилида имони ғурури бор инсон ўз она-Ватани учун қилган ҳар бир хизматини беминнат, чин юракдан адо этади. Бугунги кунда илм-фан ва маданият, техника ва саноат тезкор ривожланиб бораётган бир пайтда давлатимиз ҳам ўзининг юксак тараққиёт йўлидан кетмоқда. Аммо давлатимизнинг бу ютуқлари, тинч ҳаётини кўра олмаётган, фақат эзгу ғоялар асосида йўналтирилган мақсадларимизга тўсқинлик қилмоқчи бўлаётган бузғунчи ғоялар баъзи тенгдошларимизни йўлдан урмоқчи бўлади. Аммо ана шу ғояларга алданмаслик учун ўз билимимизни, юксак тарбия ва маънавиятимизни тўғри, эзгу мақсадлар сари йўналтиришимиз керак. Бу саъй-ҳаракатлар асосида ватанпарварлик туйғуси ётади.

Сўзимиз якунида, Ўзбекистон Республикаси биринчи Президенти Ислом Каримовнинг қуйидаги сўзларини келтирмоқчимиз:

“Урганчни босқинчилардан ҳимоя қилишда байроқ тутиб жон берган Нажмиддин Кубронинг қаҳрамонлигида, дунёни тўфондек босган Чингизхон қўшинига қарши ўн бир йил муттасил мардона кураш олиб борган Жалолиддин Мангубердининг жанговар руҳида, юртимизни истилочилардан озод қилиб, буюк давлат барпо этган Амир Темур бобомизнинг бунёдкорлик салоҳиятида ҳам маънавий жасорат туйғуси буюк ва устувор аҳамият касб этгани шубҳасиз” (“Юксак маънавият – енгилмас куч”).

Зиёуддин МИРСОДИҚОВ,

“Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти мудири,

Юнусобод туман “Юнусобод Оқ-тепа” жоме масжиди имом-хатиби

2017 йил 10 январь куни Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Навоий вилояти вакиллигида имом-хатибларнинг ўтган 2016 йилда амалга оширилган ишлар бўйича сарҳисоб ва истиқболда амалга оширилиши лозим бўлган  вазифаларга бағишланган йиғилиш бўлиб ўтди. Унда вилоят бош имом-хатиби Т.Рўзиев, Ўзбекистон мусулмонлари идораси “Мовароуннаҳр” нашриёти ходими А.Ўразов, вилоят ҳокими ўринбосари Ғ.Мусурманов, вакиллик ходимлари ва имом-хатиблар иштирок этди.

Йиғилишни вилоят бош имом-хатиби Т.Рўзиев очиб, Навоий вилоят вакиллиги ва масжид имом-хатиблари томонидан 2016 йилда амалга оширилган ишлар юзасидан ҳисобот берди.

Сўзга чиққан маърузачилар вилоят имом-хатибларининг 2016 йилда амалга оширган ишларини таҳлил этиб, жорий йилда амалга оширилиши лозим бўлган ишлар юзасидан таклиф ва мулоҳазалар билдирди.

Шунингдек, истиқлол йилларида дину-диёнатимиз, бой тарихимиз, кўҳна урф-одат ва анъаналаримизнинг қайта тиклангани, истиқлол даври ватанимиз учун чинакам маънавий тикланиш ва юксалиш даври бўлгани, бугунги кунда имом-хатибларнинг асосий вазифаларидан бири дунё тинчлигига раҳна солаётган бузғунчи экстремистик оқимларнинг ғаразли мақсадларидан кенг оммани огоҳ этиш, соф Ислом маърифатини ёйишда самарали хизмат қилиш лозимлигини таъкидлашди.

Тадбир давомида “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили”да бажариладиган чора-тадбирлар белгилаб олинди.

Йиғилиш якунида 2016 йилда самарали меҳнат қилган, диний соҳада фаоллик кўрсатган ва “Ҳидоят” журнали ва “Ислом нури” газетасига обуна бўлишда жонбозлик кўрсатган фидоий имом-хатиблар “Мақтов ёрлиғи” ва эсдалик совғалари билан тақдирландилар. 

Ўзбекистон муслмонлари идораси

Масжидлар бўлими

Поклик зеҳн ва идрокни кенг ва ўткир қилиб, ҳар хил касалликлардан сақлайди. Пок бўлиш соғлигимиз ва саодатимиз учун энг керакли нарсадир. Инсоннинг либослари ҳам, у ишлатадиган асбоб-ускуналар ҳам, у яшаётган манзил, маҳалла ва кўчалар ҳам озода, саранжом-саришта бўлмоғи лозим. Поклик мусулмончиликнинг асоси бўлганлиги учун тани, кийими, жойномози пок бўлмаган кишининг ибодати ҳам дуруст бўлмайди.

Ислом дини поклик ва покланиш ишларига ўта жиддий қарайди. Аллоҳ таоло Тавба сурасининг 108-оятида: «Унда покланишни яхши кўрадиган эрлар бор. Аллоҳ покланувчиларни яхши кўради», деган. Ояти каримадан маълум бўладики, Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло пок кишиларни яхши кўради. Расулуллоҳ (с.а.в.): “Имкониятингиз борича пок ва покиза бўлингиз. Зеро, Аллоҳ таоло Ислом динини покизалик узра бино қилгандир. Жаннатга ҳам фақат пок кишилар киргайлар!”,- дедилар.

Демак, Ислом дини озодаликка ва покликка олиб борадиган йўлдир. У бутун дунё халқларига жоҳилликдан маърифатга, зулматдан  нурга, нопокликдан покликка  чиқиш йўлларини ўргатган диндир.

Халқимиз азал-азалдан тозаликка, озодаликка жуда катта эътибор бериб келган. Орасталик бор ерда барака бўлишини таъкидлашган. Уйнинг кўча қисми ёки ҳовли супруқсиз, ифлос бўлиб ётган бўлса, истиҳола қилиб ўтирмай, уй соҳибига танбеҳ берганлар, уни танқид қилганлар. Қуда-андачилик тутиниш учун қулчиликка борилган жой эгаларининг тозаликка қанчалик эътибор берилиши хонадоннинг аёли, қизларга берилган тарбия ҳақида асосий таассуротни берган. 

Инсон ўзи яшаётган манзилларни озода бўлишига эришиши лозим. Зеро, ҳовли ва уйларнинг нотозалиги биринчи галда шу хонадонда яшовчилар учун зарарлидир. Ахлат-чиқиндиларга бепарво хонадонлар жинлар севиб тўпланадиган жойлардандир. Уй ва ҳовлиларда чиқинди-ахлатларнинг йиғилиб қолиши, уйнинг шифтларида ўргимчак тўри бўлиши, кечқурун овқати ейилган идиш-тавоқларни эртага ювишга қолдириб нопок сақлаш ва шунга ўхшаш нопок ишлар макруҳ амал ҳисобланади. Агар шундай бўладиган бўлса, бу уй-жойлар бебарака маскан ҳисобланади.

Расулуллоҳ (с.а.в.): “Албатта, Аллоҳ таоло покдир, поклик ва озодаликни ёқтиради. Сахийдир, саховатни хуш кўради. Покланинглар, ён-атрофларингни озода тутинглар, ҳовли, уй-жойларингизни тоза тутинглар”, дедилар. Бошқа бир ҳадисда: “Уйларингизда ахлат-чиқиндиларни қолдирманг, чунки ахлат-чиқиндилар жину шайтонларнинг хуш кўриб ўтирадиган жойларидир”. дея марҳамат қилганлар. Буюк саҳобий Абу Мусо Ашъарий Басрага келиб бундай деган эканлар: "Мен сизларга Ҳазрат Умар (р.а.) томонидан Пайғамбар (с.а.в.) суннатларини ўргатиш ва шаҳарларингиз, кўча-уйларингизни доимо тоза ва озода қилишга ўргатиш учун юборилдим" (Имом Сирин ривояти).

Шунингдек, Ислом дини вужудни озода бўлишига чақириб, инсон танасидаги оёқ ва қўл тирноқларини олиш, тишларни тозалаш, бўғинларнинг бужмайган жойларини ювиш, қўлтиқ ва киндик ости мўйларни тозалаб озода бўлишга буюради.

  Тирноқ олиш суннат амаллардандир. Тирноқни ҳар ҳафтада ўнг қўли кўрсаткич бармоғидан то жимжилоғигача, сўнгра чап қўлнинг жимжилоғидан бошлаб бош бармоғи тирноғини олинади. Охирида  ўнг қўлнинг бош бармоқ тирноғи олинади. Оёқ тирноғини  ҳар икки ҳафтада ўнг оёқнинг кичик бармоғида бошлаб, чап оёқнинг кичик бармоғида тугатилади. Қўл ва оёқ тирноқлари озодалик нуқтаи назаридан тўплаб, ерга кўмилади. 

Инсон қўлтиқ ва киндик ости тукларини олиш билан вужудий покланади. Киндик ости тукларни киндикдан бошлаб олинади. Бу жойларда тук олинмаса,  у ерда кир тўпланиб қўланса ҳид тарқатади. Ёки тери касаллигини келтириб чиқаради. Қўлтиқ ва киндик ости тукларини ҳар 15 кунда олинади. Уларни 40 кундан ўтказиб олмай юриш макруҳдир.

Оғизларни тозалаб юриш ҳам вужудий покликка киради. Бу ҳақда пайғамбаримиз (с.а.в): “Оғизларингизни тозалаб юринглар. Чунки у Қуръон учун йўлдир”, деганлар.

Таҳоратда оғизга олинган сув оғиз ичини тишларни халқумни тозалайди. Бурунга сув олиш эса ундаги тукларга илашган микробларни тозалайди. Димоғ ва кўз йўлларига манфаат етказади.

Расулуллоҳ (с.а.в.) айтадилар: “Ювинганингизда қўл ва оёқ бармоқларингизнинг ораларига яхшилаб сув юритинг. Чунки у озодалик белгисидир. Озодалик имонга чақиради, имон эса ўз эгасини жаннатга чорлайди”.

Демак, шу қоидаларга амал қилиб, ўзимизни ва атроф-муҳитимизни моддий ва маънавий поклай олсак, ҳаётимиз баракали, икки дунёимиз саодатли бўлади. 

Азамат УСМОНОВ,

 “Хожа Бухорий” ўрта махсус ислом  билим юрти АРМ мудири