Зироъ деб ҳайвонларнинг қўлига айтилади. Фақат инсондагина қўлнинг тирсагидан ўрта бармоқнинг учигача бўлган миқдорга айтилади. Шаръий ҳукмларнинг масофа ва узунликка оид мавзуларида зироъ асосий ўлчов бирилиги сифатида кўрсатилади. Кўплаб манбалар, хусусан, фиқҳий манбалар унинг инсон қўлидан тирсакдан бошланиб бармоқ учигача бўлган миқдор эканлиги, у олти мушт, мушт эса тўрт бармоқ, бармоқ эса бирининг олди иккинчисининг орқасига қилиб ёпиштириб қўйилган ўртача олтита арпа, арпа эса хачирнинг думидан олинган олтита соч миқдоридадир.

Маҳмудбек Фалакий (вф.1302 ҳ.) зироъ узунлигини
белгилаш учун бир неча тажрибаларга қўл урган. Жумладан, у ўртача қоматдаги 30 та инсоннинг қўлини ўлчаб чиққан ва ўртача зироънинг узунлиги 48 см деган хулосага келган.

Шунингдек, Иброҳим ибн Мустафо (вф.1328 ҳ.) ҳам бу борада қиёсий тажриба ўтказган. У 144 та арпанинг ён тарафини ўлчаган ва бу ишни 55 марта такрорлаган. Яна у бундай тажрибани хачир думидан олинган сочда ҳам 81 марта такрорлаган ва ҳисоб-китоблар натижасига кўра бир шаръий зироъ 48.5 см деган хулосага келган.

Шаръий зироънинг миқдори борасида энг дақиқ ўлчов Мисрнинг Азҳар жомиъасида жойлашган Табарсий мадрасасининг ҳовузидан маълум бўлган. Чунки уни ҳанафийлар қурган. Маълумки, ҳанафий мазҳабига кўра оқин бўлмаган сув 100 зироъ квадрат бўлгандагина таҳоратга яроқли бўлади. Маҳмудбек Фалакийнинг нақл қилишича, “Азҳар”га қарашли Табарсий мадрасасидаги ҳовузнинг масофаси роппа-роса 100 зироъ квадрат бўлиш шартига кўра қурилган. Маҳмудбек Фалакий ушбу ҳовузни ўлчаб унинг кенглиги 3.95 м, узунлиги эса 6.16 м.га баробар эканлигини аниқлаган. Бу унинг 24.332 м. квадрат 67 эканлигини билдиради. Бу миқдорни 100 га тақсим қилинса, 0.24332 м квадрат чиқади. Бу шаръий бир зироъ квадратнинг миқдоридир. Бу сонни илдиз остига бўлиш амалиётига кўра тақсимласак, 0.4932747712989 м, яъни 49. 32747712989 см чиқади.

Баъзи манбаларда эса бир зироъ 46 см дея кўрсатилган. Шулардан келиб чиқиб, биз “кирбос зироъси” деган иборага “Тадқиқотларга кўра мазҳабимизда бир зироъ 46-49.32 см ни ташкил қилади” дея изоҳ бердик. Шулардан келиб чиқиб биз зироънинг ўртача миқдорини 48 см деб олдик. Чунки юқоридаги иборалардан бир зироънинг олти мушт эканини, бир мушт эса тўрт бармоқдан иборат эканлиги маълум бўлган эди. Тажрибаларга кўра бир бармоқнинг эни тақрибан 2 см ни ташкил қилади. Олти муштда эса 24 бармоқ бор. 24 ни иккига кўпайтирилса 48 см келиб чиқади.

Ўзбекистон Халқаро Ислом академияси магистранти,

“Ақоид ва фиқҳий фанлар” кафедраси ўқитувчиси

Жўрабоев Ҳабибуллоҳ

Қатар музейлар уюшмасининг хабар беришича, Лондон академияси университети билан ҳамкорликда мамлакат ғарбидаги Югби вилояти ҳудудларида олиб борилган қазишмалар жараёнида дастлабки Ислом даврига оид энг қадимий ҳудуд кашф этилди.

Сосонийлар даврининг охирларига (милодий 538–670) мувофиқ келиши тахмин қилинаётган ҳудудда барпо этилган ва ҳанузгача сақланиб қолинган меъморий қолдиқлар Умавийлар даври (милодий 661–750)га асосланиши айтилмоқда. Милодий VII–VIII асрларга алоқадор топилган меъморий қолдиқлар орасида керамик анжомлар, дастлабки Ислом даврига оид идишлар, металлар, тош идишлар ва ов анжомлари ҳам бўлган.

Ушбу археологик кашфиёт Қатар музейлар уюшмаси ва Қатардаги Лондон академияси университети ўртасида уч йил олдин имзоланган “Захирага тўла чўл” қўшма лойиҳаси доирасида қўлга киритилган, дея ёзади Ислом.уз нашри.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Мисрнинг Порт Саид шаҳрида ўтказилган иккинчи Халқаро Қуръони карим мусобақаси ўз якунига етди. Ушбу мусобақа ғолибларини тақдирлаш маросими жорий йилнинг 5 март куни бўлиб ўтган. Бу ҳақда Sadi al-balad нашри хабар берди.

Ушбу Қуръони карим мусобақаси мисрлик машҳур қори Абдул Басит Абдул Самад шарафига жорий йилда иккинчи бор ташкил этилган.

Бу йилги мусобақада 29 мамлакатдан 55 нафар иштирокчи ўзаро куч синашган. Мусобақа уч йўналишда ўтказилган.

Мусобақа ҳакамлар ҳайъати таркибида Ал Азҳар университети уламолари, Миср, Судан, Марокаш ва БААлик қорилар ўрин олгани айтилмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Маълумки, Ўзбекистон Республикаси Президенти ташаббуслари барча соҳаларда олиб борилаётган ислоҳотлар қаторида диний соҳада ҳам кўплаб хайрли ишлар амалга оширилмоқда.

Жумладан, диёримиздан етишиб чиққан буюк муҳаддисларнинг улкан илмий асарларини ўрганиш, тадқиқ қилиш ҳамда нашр этиш ва буюк аждодларга муносиб ворисларни тайёрлаш борасида Имом Бухорий ва Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази ҳамда Ҳадис илми мактаби ташкил этилди.

Самарқанд шаҳрида ташкил этилган Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази, Ҳадис илми мактаби фаолияти ҳамда яратилган шарт-шароитлар билан Тошкент ислом институти ҳамда “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти талабаларини яқиндан таништириш мақсадида, "Вақф" хайрия жамоат фонди ҳомийлиги ва Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳузуридаги “Muslim Tour” томонидан жорий йилнинг 3 март куни зиёрат ташкил этилди.

Сафар давомида Тошкент ислом институти "Ҳадис" фани ўқитувчилари ва ҳадис фани бўйича талабалар орасида ташкил этилган мусобақада фаол иштирок этган талабалар, “Кўкалдош” ўрта махсус ислом билим юрти ўқитувчи ва талабалари Самарқанд шаҳридаги табаррук қадамжоларни зиёрат қилиб, ўтганлар руҳига дуойи хайрлар қилинди.
Шунингдек, Ўзбекистон мусулмонлари идораси Самарқанд вилояти вакили, бош имом-хатиби Зайниддин Эшонқулов бошчилигида Имом Бухорий ҳазратлари мақбаралари зиёрат қилиниб, янги ташкил этилган Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази ва Ҳадис илми мактаби фаолияти билан яқиндан танишилди. Ушбу марказ ва мактабида яратилган шарт-шароитлар ўқитувчи ва талабаларда катта таассурот қолдирди.

Шерзод Чўлпонов, Диний идора Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими мутахассиси