muslim.uz
Бобур замонида қурилган қадимий масжид минораси бузилиши мумкин
Ҳиндистоннинг Аҳмадобод шаҳрида Мирзо Бобур даврида қурилган минорани бузиш вақтида бир қатор қийинчиликларга дуч келинди. 2017 йилда қурилганига 460 йил бўлган Эк Тода минорасини яшин урган ҳамда 20 метрлик иморатга жиддий шикаст етган.
Экспертлар эса ушбу минорани қайта тиклаб бўлмаслигини таъкидлаган ҳолда уни бузиб ташлаш муҳим эканини айтишмоқда. Бироқ бир қанча стандарт уринишлардан сўнг кўп асрлик иморатни бузишнинг имкони бўлмаган.
islamisemya.com нашрининг хабар беришича, шаҳар маъмурияти минорани бузиш учун бошқа режа тузишга киришган. Ушбу режаша мувофиқ эндиликда масжидни ғиштма ғишт бузишга киришилади.
Шаҳар маъмурияти вакилининг айтишича, минора қурилишида жудаям мустаҳкам қурилиш материалларидан фойдаланилгани сабабли уни бузишда муаммолар юз берган.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Онага хизмат қилиш савобининг буюклиги
حدثنا سعيد بن أبى مريم قال: أخبرنا محمد بن جعفر بن أبى كثير قال: أخبرني زيد بن اسلم عن عطاء بن يسار عن بن عباس: أنه أتاه رجل فقال: “أنى خطبت امرأة فأبت أن تنكحني وخطبها غيرى فأحبت أن تنكحه فغرت[1] عليها فقتلتها فهل لي من توبة” قال: “أمك حية” قال: “لا” قال: “تب إلى الله عز و جل وتقرب إليه ما استطعت” فذهبت فسألت بن عباس “لم سألته عن حياة أمه” فقال: “أنى لا أعلم عملا أقرب إلى الله عز و جل من بر الوالدة”.
Бизга Саъид ибн Абу Марям ҳадис айтди: Муҳаммад ибн Жаъфар ибн Абу Касир хабар берди, – деди. У бизга: Зайд ибн Аслама Ато ибн Яссордан у Ибн Аббосдан (р.а)дан шундай хабар берди. “Абдуллоҳ ибн Аббос (р.а.)нинг олдиларига бир киши келиб: “Мен бир хотинга совчи қўювдим. У менга тегмоқликдан бош тортди. Ўша хотинга мендан бошқа совчи қўювди, яхши кўриб тегмоқчи бўлди. Унга рашк қилиб у хотинни ўлдириб қўйдим. Энди тавба қилсам бўладими?” – деб сўради. Абдуллоҳ ибн Аббос ундан: “Онанг тирикми?” – деб сўради. У: “Йўқ”, – деди. Абдуллоҳ ибн Аббос унга: “Ундай бўлса Аллоҳ азза ва жаллага тавба қил ва унга (Аллоҳга) тоқатинг етгунча яқин бўл (қурбат ҳосил қил)”, – деди. Ато ибн Ясор айтади: “Ибн Аббоснинг олдига бориб, ундан: Нима учун ундан “Онанг тирикми?” деб сўрадингиз?”, – дедим. Абдуллоҳ ибн Аббос: “Мен Аллоҳ азза ва жаллага онага яхшилик қилишдан кўра яқинроқ бўлган амални билмайман”, – деди”.[2]
Абдулоҳ ибн Аббос ибн Абдулмутталиб – 619 м.й.да Макка шаҳрида таваллуд топган, 686 м.й.да Тоифда вафот этган. Машҳур саҳобий, умматнинг етук муфассири, фақиҳ олими, ундан 1160 дона ҳадис ривоят қилинган.
Ҳадиснинг умумий маъноси:
Аъто ибн Яссор буюк саҳобий – Абдуллоҳ ибн Аббос р.а. ҳузурида у зот билан бўлган воқеани сўзламоқдалар. Қотилликдек улкан бир гуноҳга қўл урган киши қилиб қўйган ишидан пушаймонлигини айтиб, тавба қилишга имкон бор-йўқлигини сўраб бу умматнинг олими Абдуллоҳ ибн Аббос ҳузурига келдилар. Абдуллоҳ ибн Аббос ундан: “Онанг тирикми?” – деб сўради. У эса: “Йўқ”, – деб жавоб берди.
Яъни, инсон онасининг тириклиги у учун улкан имкониятлардан бири экан. Ана шу имкониятлардан бири, агар инсон адашиб гуноҳ амални қилиб қўйган бўлса, унинг ҳаққига Аллоҳ таолога астойдил дуо қилиб мағфират сўрайдигани ягона инсон бўлар экан. У ҳам бўлса ОНА! Шунинг учун Абдуллоҳ ибн Аббос ундан “Онанг тирикми?” – деб сўрадилар. У кишининг онаси вафот этиб кетганлигини билганидан кейин унга: “Ундай бўлса Аллоҳ азза ва жаллага тавба қил ва унга (Аллоҳга) тоқатинг етгунча яқин бўл (қурбат ҳосил қил)”, – дедилар. Яъни, онанг дунёдан ўтган бўлсалар, энди ўзинг учун ўзинг чин ихлос ила ибодат ва зикрлар қилиб қилиб қўйган ишинг учун Аллоҳ таолодан мағфират сўрагин. Агар тавба-ю истиғфорлар ҳақиқий, ибодату муножатлар холис бўлса, сенга ҳам қилган гуноҳинг учун мағфират бордир, дедилар.
“Ато ибн Ясор айтади: “Ибн Аббоснинг олдига бориб, ундан: Нима учун ундан “Онанг тирикми?” деб сўрадингиз?”, – дедим.”
Воқеага гувоҳ бўлиб турган Ато ибн Яссор; у киши гуноҳ қилиб қўйиб, мағфирати учун шариатда бирор йўл борми, деб келса-ю, сиз ундан “Онанг тирикми?” деб сўрайсиз, деган мазмунда Ибн Аббосни сўроққа тутди. Абдуллоҳ ибн Аббос: “Мен Аллоҳ азза ва жаллага онага яхшилик қилишдан кўра яқинроқ бўлган амални билмайман”, – деб жавоб бердилар.
Яъни, онаси тирик бўлиб, фарзанди ҳаққига дуо қилган бўлса, одам ўлдиришдек катта гуноҳ бўлса ҳам, Аллоҳ таоло ўз фазлу карами билан ундай гуноҳкор кишини авф қилишидан умид қилса бўлади.
Дарҳақиқат, инсон онасига яхшилик қилиш билан ҳам Аллоҳ таолонинг буйруғини бажарганлик савобига етади, ҳам ўз ҳаққига онаи меҳрибонининг Аллоҳ таолонинг ҳузуридаги мақбул бўлган дуоларини олади. Онага яхшилик қилиш билан ҳар бир киши тавфиқ ва ҳидоятга ҳамда икки дунё яхшиликларига етади.
Имом Бухорий Абдуллоҳ ибн Аббосдан нақл қилинган ушбу ривоятни ҳадис тўпламига киритишининг ўзига яраша сабаблари бор албатта. Чунки, саҳобий бирор масала юзасидан ҳукм чиқардими, демак, унинг бу ҳукмга ҳадисдан далили бор, акс ҳолда билмаслигини айтиб ҳукм сўраган кишини ортга қайтарар эди. Мазкур ривоятнинг Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламдан нақл қилинган санади ҳам мавжуд;
Абу Умар ал-Қасибийдан ривоят қилинади: Бир киши Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурларига келиб: Эй Расулуллоҳ! Мени агар бажарсам Аллоҳ таолога яқинлаштирадиган бирор амалга бошқаринг, – деди. Расулуллоҳ: Онанг ва отанг борми? – дедилар. У киши: Ҳа, – деб жавоб берди. Расулуллоҳ: “Сени ота-онангга қиладиган (озгина) яхшилигинг бу ишда кифоя қилади,” – дедилар.[3]
Ҳадисдан олинадиган фойдалар:
- Кишининг ўзи истаган аёлига уйланиш мақсадида совчи қўйишнинг мумкинлиги.
- Аёл тегишни истамаса рад жавобини беришга ҳаққи борлиги.
- Аёлга бўлган қаттиқ муҳаббат ва рашк инсонни гоҳо хатарли ишларга бошлаши ҳам мумкин эканлиги.
- Онанининг розилигини отанинг розилигидан олдинга қўйиш.
- Оналар хизматини қилиб, дуосини олиш билан инсон гуноҳларини мағфират бўлишини мумкинлиги.
- Оғир гуноҳ қилган кишига ҳақиқий тавба (ат-тавбату-н-насуҳа)га ва зикр ҳамда ибодатлар билан Аллоҳ таолога қурбат ҳосил қилишга интилишни насиҳат қилиш.
- Она хизмати инсонни Аллоҳ таолога яқин қиладиган улуғ ибодатлардан бири эканлиги.
Қобилов Нодир Сиддиқович
Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази илмий ходими
Мўминаларга ибрат мўминалар: Умму Ҳабиба (розияллоҳу анҳо)
Асл исми Рамла бўлган Умму Ҳабиба ҳижратдан йигирма беш йил аввал, яъни, Расулуллоҳга (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) рисолат масъулияти тушишидан ўн уч йил олдин Абу Суфён оиласида туғилди. У насл-насаби юксак, жуда бой ва гўзал қиз эди. Ҳамманинг кўзи унда, маккалик йигитлар унга уйланиш учун мусобақалашишар эди. Унинг гўзаллиги отасининг қурайшийлар орасидаги мавқеини янада юксалтирган эди. Бундан ташқари, диний илмларга рағбати бор эди. Насроний Варақа ибн Навфалдан айрилмасди. Варақа жоҳилият давридаёқ бутлардан нафратланиб, улардан юз ўгирган эди. Умму Ҳабиба розияллоҳу анҳонинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга турмушга чиққанларидан сўнг вафодор, иймонида собит эканини ва динга садоқатини кўрсатувчи бир воқеа содир бўлди. У бир иймонли аёл, бунинг устига Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг завжаси... Иккинчи ёқдан, отаси ҳайбат ва ҳурмат-эътибор соҳиби, Қурайшнинг улуғларидан, аммо кофир ва мушрик... Тақдирида отаси Абу Суфён билан юзма-юз келиш ҳам бор экан... Ҳудайбия сулҳи имзоланганидан сўнг Қурайшнинг иттифоқчиларидан Бани Бакр бу сулҳни бузди. Шундан сўнг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга иттифоқчи бўлган Хузоъа ўғилларидан бир киши у зотдан ёрдам сўраб келди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам унга ёрдам беришга ваъда қилдилар ва ишонч билдирдилар. Қурайшнинг раиси Абу Суфён вазиятнинг нима билан тугашини тушуниб етди. Дарҳол Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан сулҳни собит тутиш мақсадида Мадинага қараб йўлга тушди. Мадинага келгач, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан ўрталарида воситачилик қилишини сўраб, қизи Умму Ҳабиба розияллоҳу анҳонинг олдига кирди. Энди ўтирмоқчи бўлганида қизи кўрпачани тахлаб, олиб қўйди. Абу Суфён сўради:
— Эй қизим, мени бу кўрпачага лойиқ кўрмаяпсанми ёки уни менга лойиқ кўрмаяпсанми?
— Сизни кўрпачага лойиқ кўрмаяпман. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг кўрпачаларида мушрик одам ўтиришини хоҳламадим.
— Валлоҳи, сенга бир ёмонлик етган кўринади, қизим.
— Йўқ, аксинча, Аллоҳ таоло мени ҳидоятга бошлади. Эй ота, сиз Қурайшнинг саййиди ва буюгисиз. Қандай қилиб кўрмайдиган ва эшитмайдиган бутларга ибодат қиласиз? Нима учун Исломни қабул этмайсиз? Умму Ҳабиба розияллоҳу анҳо фақат Аллоҳ ва Расулини севишини, улардан бошқасини севмаслигини айтиш билан, отасининг салтанат ва азаматидан қўрқмай, унинг имон ва куфр орасидаги ўрнини буюк бир жасорат билан танитган эди. Абу Суфён бу сўзларни эшитиб, ғазабидан тутақиб кетди. Жаҳл билан кўчага чиқди ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳузурларига борди. Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам уни рад этдилар ва тарафкашлигини қабул қилмадилар. Охир-оқибат Абу Суфён ҳеч қандай натижага эриша олмай, Маккага қайтди. Хотини Ҳинд бинти Утба уни айблаб:
— Қавминг элчилигини яхши бажаролмадинг, хайрли хабар келтирмадинг, - деди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Умму Ҳабиба розияллоҳу анҳо билан отаси ўртасидаги суҳбат ҳақида эшитгач, унга ҳурматлари янада ортди. Динга ва Пайғамбар аҳлига ҳурмат ва эъзоз қўрсатганининг мукофоти ўлароқ, уни янада кўпроқ икром этдилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг вафотларидан сўнг Умму Ҳабиба розияллоҳу анҳо онамиз хонаи саодатда қолдилар. Бутун мусулмонлар уни эъзозлашар эди. Бу ҳурматнинг сабаби Пайғамбаримизга бўлган улуғ садоқатдан эди. Халифалар уни зиёрат қилгани келишар, рўзғорига ёрдамлашар, керакли ёрдамни аяшмас эди. Қанчалик фитналар зуҳур этса ҳам, Умму Ҳабиба розияллоҳу анҳо на сўз, на феъл билан ҳеч бирига қўшилмади. Аксинча, мусулмонларни бир сафда ва ягона дин йўлида бирлашишга, Аллоҳга боғланиб, Унинг мустаҳкам арқонидан қаттиқ ушлашга даъват этди. Умму Ҳабиба розияллоҳу анҳо доно, вазмин ва жиддий аёл эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан эшитган кўплаб ҳадисларни ривоят қилиб, исломий илмнинг юксалишига ҳиссасини қўшди.
Саидаброр Умаров
Жидда шаҳрида халқаро китоб кўргазмаси
Бугун 26 декабрь куни Жидда шаҳрида 4-халқаро китоб кўргазмаси ўз ишини бошлайди. Мазкур кўргазмада 40 та давлатдан 400 га яқин нашриёт томонидан тайёрланган 180000 мавзудаги илмий-маърифий нашрлар намойиш қилинади. 2019 йилнинг 15 январига қадар давом этадиган 4-халқаро Жидда китоб кўргазмасида ҳар куни 50000 га яқин зиёратчининг ташрифи режалаштирилмоқда.
Мазкур халқаро 4-Жидда китоб кўргазмаси фаолияти мобайнида 50 дан ортиқ маданий суҳбатлар, 60 га яқин амалий санъат, фотолавҳалар ва араб хатлари намуналари намойиш қилинади, оила, болалар ва одоб-ахлоққа доир 55 та ҳужжатли филм тақдим этилади.
Халқаро кўргазма фаолиятида маърифий мавзуларга доир бир қатор семинарлар ҳам ташкил қилинади.
Халқаро алоқалар бўлими
Ўтмиш ва бугун (Фотолавҳа)
