Тараққиётнинг янги даврида Ўзбекистонда рўй бераётган янгиланишлар нафақат юртимиз аҳолиси, балки дунё ҳамжамиятини ҳам ҳайратга солмоқда. Муҳтарам Президентимизнинг бевосита ташаббуслари билан жамиятнинг барча соҳалари қатори дин йўналишида ҳам улкан савобли ишлар қилинмоқда-ки, бундан барча мамнун бўлмоқда. Ўтган бир ярим йил давомида халқимизга берилган эркинликлар ва яратилаётган қулай шарт-шароитлар ҳаммамизни беҳад қувонтирмоқда. Хусусан, диний соҳасида олиб борилаётган ислоҳотларни алоҳида таъкидлаш керак. Ўтиб бораётган қисқа муддатни асрга татигулик йил бўлди, десак сира муболаға бўлмайди. Шу вақт ичида бир қанча ҳайратга сазовор ўзгаришлар содир бўлди. Келинг шулардан айримларини келтириб ўтамиз:

– мамлакатимиз пойтахтидан тортиб, энг олис ҳудудларида ҳам янги жоме масжидлар очилмоқда, азон товушлари баралла янграб, халқимизни жомелар бағрига чорламоқда;

– исломий таълим муассасалари сони 11 тага етди. Бухорода Олий мадраса иш бошлади. Халқаро илмий-тадқиқот марказлари ва илмий мактаблар очилгани илмий изланишларни яна бир поғона кўтарган бўлса, ўтган йил охирида Ислом академияси ташкил этилиши бундай ишларни энг юқори даражага олиб чиқиш учун катта асос бўлади, иншоаллоҳ;

– телевиденияда ҳар куни диний кўрсатувлар эфирга кетмоқда, айниқса, “Сўраган эдингиз”, “Қуръони каримни ўрганамиз”, “Олтин силсила”, “Битиклар мутолааси” каби кўрсатувлар дастлабки сониданоқ мўмин-мусулмонлар қалбидан жой олди;

– яна бир хурсандчилик, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ва “Ҳилол нашр” нашриёти билан ҳамкорликда Қуръони карим чоп этилиши мўмин-мусулмонлар кўпдан бери кутган қувончли воқеа бўлди.

Мана шундай ишлардан одамларнинг шоду хуррамлиги ниҳоятда чексиз. Уларнинг руҳониятида рўй бераётган ўзгаришлар ва ҳаяжонларини ифодалаш жуда қийин. Бутун республикамиз бўйлаб давом этаётган қорилар мусобақаси ҳаммасидан ҳам файзли бўлмоқда. Чунки бу бир мусобақа дегани билан унинг таровати, файзу баракаси ҳеч кимни четлаб ўтмаяпти. Қуръони карим ўқилган, тиловат қилинган жойга раҳмат фаришталари тушади, балою қазолар даф бўлади, одамлар орасида меҳр-муҳаббат зиёда бўлади. Буларни кўриб қувониш ҳам, Аллоҳга ҳамду сано айтиш ҳам чин мўминлик сифатидир.

Ҳақиқатан, Аллоҳ таъолонинг фазлу карами билан мана шундай савобли ишларнинг ташаббускори  давлатимиз Раҳбари экани ва ҳукуматимизнинг барча ташкилотлари ўзининг муносиб ҳиссасини қўшаётганини сира унутмаслигимиз керак. Дин соҳасида янгидан-янги хайрли ислоҳотлар давом этмоқда. Соҳани тартибга солувчи меъёрий ҳужжатларни замон талабига мослаштириш борасида ҳам саъй-ҳаракатлар олиб борилмоқда.

Шу ўринда афсус билан айтиш керакки, айрим шахслар ёки кучларнинг таъсири остида баъзи диний ходимлар томонидан оқибатини ўйламай эълон қилинаётган мақолалар, ҳақиқий воқеликка зид бўлган хабарлар кўпчиликни ранжитмоқда. Тарқатилган материаллар масжид очиш бўлсин, Қуръон курслари ташкил этиш бўлсин ёки ҳамкор ташкилотлар тўғрисида бўлсин, уларнинг бирортаси ҳақиқий ҳолатни ифода этмайди. Тўғри камчиликларимиз ҳам бор, лекин камчилик ёки тушунмовчилик қайси соҳада йўқ? Бугун жамиятимиздаги ҳамма соҳада иқтисоддан тортиб, ижтимоий, маърифий, маданий соҳаларнинг барчасида тубдан ислоҳотлар олиб борилмоқда. Нима учун? Чунки бугунги замон, тезкор ахборот асри шуни талаб этмоқда. Бундай ҳолатда агар муносабат билдириладиган бўлса, ё масалага объектив ёндашиш керак ёки умуман муносабат билдирмаган мақул бўлади. Зеро, бўлиб турган жараёнлардан тўғри хулоса чиқармай асоссиз важлар билан Ҳукумат идораларига, юқори ташкилотларга тош отишлар бу ўта маданиятсизликдан бошқа нарса эмасдир. 

Мўмин-мусулмонларга берилаётган имкониятлар, барпо этилаётган масжидлар, йўл ёқаларидаги очиладиган намозхоналар, илмий мактаблар, халқаро марказлар, дунёнинг эътиборини тортаётган қорилар мусобақаси, баралла айтилаётган азонлар, намозхонларнинг тўп-тўп бўлиб ибодат қилаётганини эътироф этиш ўрнига айрим ҳал этилаётган муаммолар ҳақида шошқалоклик қилиб ноўрин гап-сўзларни айтишлик ҳақиқий мўминлик сифатига тўғри келмайди.

Бошқа қатор ишларда бўлгани каби дин соҳасидаги ишларнинг бош ташаббускори ҳам муҳтарам Президентимиз эканини сира ҳам ёддан чиқармаслигимиз лозим.

Юртимизда бўлаётган бундай улкан ижобий ўзгариш ва янгиланишларни тушуниб етмаган кишилар оқибатини ўйламай қилган ишлари натижасида турли фитналарга сабабчи бўлиб қолишдан сақланишларини тавсия этамиз.

Ғарбдаги айрим бузғунчи кучлар тараққиётимизга, миллий маънавиятимиз, муборак динимизга болта уриш пайида бўлаётган бир пайтда, ўзаро ихтилоф қилиш билан оввора бўлсак бу жуда ҳам оғир мусибат бўлади. Атрофга теран кўз билан боқиш керак, ҳар бир нарсанинг ҳақиқати, ҳикмати, моҳияти ва оқибатини ўйлаш керак. Ҳар бир ишимизда Аллоҳнинг розилиги бўлиши керак, акс ҳолда ҳаммаси бефойда.

Давлатимиз раҳбарининг дину диёнатимиз йўлида олиб бораётган тинимсиз саъй-ҳаракатлари Аллоҳ таолонинг буюк марҳамати эканини ҳар доим ёдимизда тутишимиз лозим. Шу билан бирга бу неъматларнинг шукрини ҳар лаҳзада адо этишга, олдимизга қуйилаётган вазифаларни чин юракдан, ихлос билан бажариб, Президентимизга камарбаста бўлишда энг аввало бирдамлик ва ғайрат кўрсатишимиз даркор.

Мамлакатимизда диний соҳада олиб борилаётган ислоҳотлар, янгиланишлардан қўлга киритилаётган муваффақиятларнинг барчаси диёримиз мўмин-мусулмонларининг ҳуқуқ-манфаатларини ўзида ифода этади ва уларни тўла таъминлашга қаратилгандир. Шу боис, соҳадаги тараққиёт тадрижийлигига назар ташлайдиган бўлсак, ҳар бир ўзгариш аввалгисидан мазмунан ва моҳиятан тубдан фарқланиб, юқорига қараб  ҳаракатланаётганига гувоҳ бўлади киши.

Биргина мисол, Шайх Муҳаммадсодиқ Муҳаммадюсуф ҳазратлари хотирасига эҳтиром кўрсатиб, масжид, мажмуа ва музей ташкил этилиши Ўзбекистон мўмин-мусулмонларининг хоҳиш-истакларининг ёрқин ифодаси эмасми?

Умуман олганда Ўзбекистонда бугун диний соҳада олиб борилаётган ислоҳотлар Алҳамдулиллоҳ барча мўмин-мусулмонларимизнинг узоқ йиллик асрий орзуларининг амалий ифодасидир. Энг муҳими бу ўзгаришлар, ислоҳотлар ҳали давом этмоқда. Парвардигоримиздан олдимизда турган барча масалаларни ҳал этилишида Ўзи мададкор бўлишини сўраб қоламиз. Шунингдек, сўзимиз охирида, мўмин-мусулмонларимизнинг қизиқтирган ҳар қандай масъала-масоиллар, савол-жавоблар ва таклиф-мулоҳазалар бўйича Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг эшиклари доимо очиқ эканини маълум қилиб қоламиз.

  Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати 

Бирлашган Араб Амирликлари ташқи ишлар бўйича давлат вазири Анвар Муҳаммад Гаргаш ҳамда Қатар Ташқи ишлар вазирлигининг низоларни ҳал қилишда терроризм ва воситачиликка қарши махсус вакили Мутлака бин Мажид ал-Қаҳтони «Тинчлик жараёни, хавфсизлик соҳасида ҳамкорлик ва минтақавий шериклик» мавзуида Афғонистон бўйича юқори даражадаги Тошкент халқаро конференциясида иштирок этиш учун мамлакатимизга ташриф буюрдилар.

Ислом Каримов номидаги Тошкент халқаро аэропортида олий мартабали меҳмонларни Ўзбекистон Республикасининг расмий шахслари кутиб олгани маълум қилинган.

Маълумот учун, Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан ўтказилаётган Афғонистон бўйича юқори даражадаги Тошкент халқаро конференциясининг асосий тадбирлари 27 мартга мўлжалланган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Саудия Арабистони Подшоҳлиги ҳукумати Ҳаж зиёрати жараёнини янада енгиллаштириш мақсадида турли лойиҳаларни амалга оширмоқда. 

Шундай лойиҳаларда бири халқаро аэропорт терминалларидан автобус ва поездларга чиқиш вақтини икки соатдан 10 дақиқага тушириш экани маълум қилинди. Бу ҳақда “New Straits Times Press” нашри хабар қилди. 

Саудия Арабистони Ҳаж ва умра ишлари вазирининг ўринбосари доктор Абдулфаттоҳ Сулаймон Машатнинг айтишича “Аэропортлардаги кутиш вақти талабларга жавоб бермайди. Бугун биз зиёратчиларнинг паспортларини қўлда кўриб чиқишга мажбур бўлмоқдамиз. Яқин йилларда RFID электрон дарвоза тизимини жорий этишни режалаштирмоқдамиз”. 

Smart Haj лойиҳасининг асосида эса кутиш вақтини қисқартириш тургани қайд этилган. 

Вазир ўринбосарининг сўзларига кўра, 2018 йилдан бошлаб янги жараёнларга киришилади, юкларни ташиш, паспорт ва аэропорт билан боғлиқ жараёнлар қайта кўриб чиқилади. 

E-Haj visa тизими Малайзия, Ҳиндистон ва Индонезия билан муваффақиятли йўлга қўйилган ва бу барча мамлакатларга нисбатан жорий қилинади. Бунинг натижасида 2030 йилга қадар ҳозирги 7 миллионлик умрачилар сони 30 миллионга етказилиши мақсад қилинган. Ўз навбатида 3 миллионда 4,5 миллионга етказилиши режалаштирилган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг таклифига биноан Афғонистон Ислом Республикаси Президенти Муҳаммад Ашраф Ғани 26 март куни амалий ташриф билан мамлакатимизга келди.

Ислом Каримов номидаги Тошкент халқаро аэропортида олий мартабали меҳмонни Ўзбекистон Республикаси Бош вазири Абдулла Арипов кутиб олди.

ЎзА хабарига кўра, қисқа суҳбатдан сўнг Афғонистон делегацияси ўзи учун ажратилган қароргоҳга йўл олди.

Аввал хабар қилинганидек, икки давлат раҳбарлари 27 март куни "Тинчлик жараёни, хавфсизлик соҳасида ҳамкорлик ва минтақавий шериклик" мавзуида Афғонистон бўйича юқори даражадаги халқаро конференцияда иштирок этади ва сўзга чиқади.

Ташриф дастурида Ўзбекистон Президенти Шавкат Мирзиёев ва Афғонистон Президенти Муҳаммад Ашраф Ғани музокара ўтказиши ҳам кўзда тутилган.

Ўзбекистон мусулмонлар идораси матбуот хизмати

Ўз каломида “Қачон намозга турсалар дангасалик билан, одамлар кўрсин деб турадилар ва Аллоҳни камдан-кам эслайдилар”^[1] деб марҳамат қилган Аллоҳ субҳонаҳу таолога Ўз жалолига мувофиқ  ҳамду  санолар бўлсин!

Ўзларининг ҳадиси шарифларида дангасалик ва риёдан паноҳ сўраган Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга, у зотнинг аҳли оилаларига, саҳобалар розияллоҳу анҳумларга қиёматгача салавоту саломлар бўлсин!

Тарихдан аёнки, қаерда бепарволик ва дангасалик ҳукм сурса, энг долзарб масалалар ўзбилармончиликка ташлаб қўйилса, ўша ерда маънавият энг ожиз ва заиф нуқтага айланади. Айниқса, давлат ва жамият ҳаётида жиддий ўзгаришлар содир бўлаётган, Ватан равнақи йўлида кишидан юксак  фаоллик, масъулият талаб қилинган шароитдаги  бефарқлик жиноятдир. Доимий ҳаракатда, ўзгариш ва янгиланишда бўлиб турувчи ҳаётда бекорчи одам ҳеч қачон ўз истагига эришолмаслиги аниқ. Бекорчилик иллати қайси халқда илдиз отса, албатта, ўша халқни заифлаштиради, тараққиёт карвонидан ортда қолдиради. Бу касаллик қайси шахсга етса, уни хор қилади, обрўсини тўкади.

Бекорчилик – зарарли офатлардан бири. Ақлли инсон  бу дунёда бекор турмайди. Ҳатто бўш вақтини ҳам зое қилмайди, балки дунё ёки охират учун фойдали бўлган нарсаларга сарфлайди.

Намик Камолнинг назарида, дангасалик ўлимнинг укасидир. Бекорчилик аста-секин инсонни ишдан чиқаради, ҳаётини вайрон қилади. Тана аъзолари ҳаракатсиз қолса, ишдан чиқади, заифлашиб қолади. Спорт эса танани чиниқтиради. Худди шу каби қалбнинг ҳам ўз спорти бўлиши керак. Зеро, бекорчилик биринчи галда қалбга, нафсга ҳужум қилади.

Дангасаликнинг сабаблари:

1. Қалбнинг қаттиқлашиши,  руҳий тарбияга муҳтожлик 

Дангасаликка руҳий ҳолатнинг носоғломлиги энг асосий сабаблардандир. Аввало, эътиқоднинг йўқлиги ёки заифлиги, тақвонинг камлиги, қолаверса, бекорчи нарсалар билан овора бўлиш, ўйин-кулгуга меъёридан ортиқ ружу қўйиш одамни дангаса қилиб қўяди. Кўп гапириш ҳам киши қувватини кетказиб, ўзини беҳол қилади. Ялқовлик касалида эзмаликнинг ҳам “ҳиссаси” кам эмас. Ибн Умар розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилади:
“Аллоҳнинг зикридан холи бўлган сўзларни кўпайтирманглар! Зеро, Аллоҳнинг зикридан холи бўлган сўз қалбни қотиради. Шубҳасиз, инсонлар ичида Аллоҳ таолодан энг узоқ бўлгани қаттиқ қалб (соҳиби)дир”^[3]. 

2. Кўп овқат ейиш
   Ҳозирда кўп одамлар айнан таомга ружу қўяётганлари сабаб ҳам қалблари қорайиб, вазнлари ортиб, маънавий оламлари тубанлашмоқда. Маънавиятнинг пасайиши дангасалик ва қалб билан боғлиқ бошқа иллатларга сабаб  бўлади.

Овқатни меъёрида еган тақдирда ҳам таомдан сўнг тезда уйқуга кетишдан эҳтиёт бўлиш керак. Зеро, бу қалбни қорайтиради, соғлиққа катта зарар келтиради.
Оиша розияллоҳу анҳодан қилинган ривоятда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: “Таомларингизни Аллоҳни зикр қилиш ва намоз ўқиш билан эритинглар (яъни, ҳазм қилинлар). Зинҳор (таомдан сўнг) ухламанглар! Акс ҳолда қалбларингиз қотиб қолади” .^[4]
Тўйиб овқат еган одамнинг асосий қуввати овқат ҳазм қилишга сарфланиб, унинг кучи камаяди, танасидан мадор кетади ва уйқуга мойиллик сезади.

2. Кўп ухлаш

Кўп таом ейиш ҳам дангасаликка сабаб бўлади. Овқатни меъёридан ортиқ истеъмол қилиш уйқучиликка олиб боради. Одам кўп ухлагани сари унинг руҳий ва ақлий фаолияти, ишчанлик салоҳияти пасайиб боради.
Оиша розияллоҳу анҳо Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилади: “Уч нарса қалбнинг қотишига сабаб бўлади: таомга ҳирс қўйиш, уйқу ва роҳат-фароғатни яхши кўриш” (Ибн Мардавайҳ ва Дайламий ривояти).

Ибн Қаюм шундай деган: “Кўп ухлаш қалбни ўлдиради, танани ишдан чиқаради, вақтни беҳуда кетказади ва ғафлат билан дангасаликка олиб боради”. 
Ўтказилган тадқиқотлар натижасидан маълум бўлишича, дангасалар умрининг ярмини уйқуда ўтказади.^[5] Оқибатда мия пўстлоғидаги карахтлик фикрлаш имкониятларини чегаралаб қўяди. Демак, уйқучилик дангасалик билан бир қаторда инсоннинг фикрлаш қобилиятига ҳам салбий таъсир кўрсатади. Кейин эрталаб барвақт туриш ўрнига қуёш чиққунча ухлаш ҳам дангасаликнинг  омилларидандир.

4. Ишлаш вақти ва уйқу соатининг бузилиши
   Инсон ишлаш ва дам олиш вақтини белгилаб, қатъий тартиб билан ҳаётини изга солмаса, ҳамма ишлари бир-бирига аралашиб кетади. Иш вақтида кўп дам олиш, дам олиш вақтида ҳаддан ташқари кўп телевизор кўриш, овқат еяётганида китоб ўқиш билан одам бирон натижага эриша олмайди. Ҳозир кўпчилик вақтнинг тез ўтишидан нолиб, овқат еяётганда, ҳатто транспортда кетаётганда ҳам китоб ўқишга, шу билан вақтни тежашга ҳаракат қилишади. Бу нотўғри. Сабаби, бу билан кўз ишдан чиқса, ўқилаётган маълумот диққат тарқоқлиги сабаб яхши ўзлаштирилмайди.
   Зеро, илм олиш фақат ўқишдангина иборат эмас. Уни фикрлаш, мушоҳада қилиш ва ўқиган маълумотларни мияда қайта ишлаш керак. Кечаси ярим тунгача телевизор кўриб, қуёш чиққач уйқудан турадиган одам ғайратли, шижоатли бўлишини тасаввур қилиш қийин. Динимизда бежизга хуфтон намозидан сўнг уйқуга кетишга тарғиб қилинмаган. Шундай қилинса, эрталаб барвақт турилади, ибодат ҳам, бошқа ишлар ҳам ўз вақтида бажарилади. Биз юқорида дангасаликка сабаб бўлувчи баъзи омилларни санаб ўтдик.

Қуйида дангасалик иллатига шифо бўлувчи малҳамларни баён қиламиз.  Дангасаликдан қутулиш йўллари ҳам руҳият, ҳам моддият билан боғлиқдир. Демак, банда ўзидаги дангасалик, ишёқмаслик иллатини даволаши учун қуйидагиларга эътибор бериши керак:

1. Аллоҳга тақво қилиш, қалбни поклаш.

Дангасаликдан фориғ бўлиш учун биринчи галда эътиқодни мустаҳкамлаш, имонда собитқадам бўлиш, қалбни турли иллатлар ва нопок нарсалардан сақлаш керак. Зеро, маънавияти носоғлом одамнинг ғайратли, шижоатли бўлиши қийин. Гуноҳга ботиш, ҳаром-хариш ишларни қилиш қалбни қорайтириб, бандани ғафлат сари бошлайди. Ғафлатга ботган одам шижоат ва зийраклик каби хислатлардан маҳрум бўлади, ғофил ва дангаса кимсага айланади. Шунинг учун қалбни турли шубҳалардан ва гуноҳ ишларни ният қилишдан поклаш, уни Аллоҳ ва Расулига бўлган муҳаббат ила зийнатлаш керак. Қалбдаги имон кучли бўлса, тана ҳам ғайратли бўлади. Қалбда имон мавж урса, танбалликдан асар ҳам қолмайди.

2. Ғайрат ва шижоат фазилати ҳақида ҳадис ва ривоятларни ўқиш.

Мўмин одам ҳалим ва камтарин бўлиши керак. Аммо бу унинг бўшашган, қўрқоқ ва оғзидаги ошни олдириб қўядиган бўлиши кераклигини англатмайди. Биз сабр билан қўрқоқлик, шижоат билан мулойимлик орасидаги фарқни ажрата билишимиз лозим. Ҳадиси шарифларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кучли мўмин афзал эканини баён қилганлар.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилади: “Кучли мўмин Аллоҳ учун кучсиз мўминдан яхшироқ ва севимлироқдир. Уларнинг иккисида ҳам яхшилик бор. Сен ўзингга фойдали нарсага интил. Аллоҳдан ёрдам сўра, ожиз қолма. Агар бошингга бирон мусибат тушса, “агар бундай қилганимда мана бундай бўларди”, дема. Балки “Аллоҳнинг тақдири экан, У Зот нимани хоҳласа, ўшани қилади”, дегин. Зеро “агар” (сўзи) шайтон амалини очиб беради” (Муслим, Ибн Можа, Аҳмад ва Ибн Ҳиббон ривояти).

Бу ҳадисда ҳар тарафлама кучли ва бақувват мўмин кучсиз мўминдан афзал ва Аллоҳ учун севимлироқ экани айтилмоқда. Сабаби кучли мўмин ибодатларга ғайратли, нафс билан курашишда ғолиб бўлади. Душманга қарши туришда ҳам кучли мўмин кўпроқ шижоат кўрсатади. Кучли мўмин дангасалик ва ожизлик каби иллатлардан холи бўлиб, ўзи ва мусулмонларга кўплаб манфаатлар етказади.

2. Вақтнинг қадрига етиш, ишларни тартиб билан бажариш.

Вақтнинг қадрига етиш, умр ғанимат эканини билиш ҳам дангасаликдан тўсувчи нарсадир. Зеро, умр ўтиб бораётгани, ҳаёт кун ва соатлардан иборатлигини тушуниб етган банда бирон иш билан машғул бўлади, дангасалик ва боқимандаликка асло йўл қўймайди.

Ибн Масъуд розияллоҳу анҳу Набий соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилади:
“Қиёмат куни беш нарса ҳақида сўралмагунича Одам боласининг қадами Парвардигори ҳузуридан силжимайди: умрини қандай ўтказгани, ёшлигида қандай ишлар қилгани, бойликни қаердан топиб, қаерга сарфлагани ва билган нарсаларига қай даражада амал қилгани ҳақида (сўралади)” ^[6]

Демак, умр инсонга бежизга берилмаган, у ҳаёти дунёда қилган ҳар бир иши учун жавоб беради. Вақтини қандай ўтказгани ҳақида сўралади. Шундай экан, мўмин банда бирон вақтини беҳуда ўтказмасдан ҳар бир дақиқа қадрига етиши керак. Умрни ғанимат билган одам қалбида дангасаликдан асар ҳам қолмай, ўз-ўзидан шижоатли ва ғайратли, зийрак ва мард инсонга айланади.

4. Ишлаш ва таълим вақтида оз-оздан жисмоний машқлар билан шуғулланиш.
   Илм олишда вақтида дам олиш ва ҳар 30-40 дақиқа орасида 5-10 дақиқа жисмоний
   машғулотларни бажариш фойдалидир. Сабаби бу билан мия дам олади, ақлий зўриқиш олди олинади, илмга бўлган рағбат ошади. Умуман,жисмоний тарбия билан шуғулланиш одамни ғайратли, шижоатли ва довюрак ҳамда соғлом-бақувват бўлишини таъминлайди.^[7]

Хулоса шуки, олдимизда икки йўл бор: бири – шу ва шунга ўхшаш дангасалик қуролларига нишон бўлиб, ўзимизни бутун машаққатларнинг онаси ва разолатнинг уяси бўлган танбалликнинг қучоғига ташлаш; бошқаси юксакликнинг, муваффақиятнинг калити, ҳузур-ҳаловатнинг асоси бўлган меҳнатга бутун борлиғимизни топшириб, дунё ва охиратда саодатга эришиш. Шундай экан, биз нимани танлаймиз, шунга назар солайлик, илдам қадамлар ташлайлик.  Зеро, ҳар бир нафас олишимиз ҳам бизни ўлим эшигига етаклайди, қиёмат яқинлигини билдиради. Шуни ҳис қилиб яшаш ҳар қандай дангасалик ботқоғидан чиқариб, ғайрат, шижоат каби фазилатларга олиб боради.

Азизахон МЎМИНОВА,

Хадичаи Кубро ўрта-махсус ислом билим юрти талабаси

ЎМИ Матбуот хизмати

[1] Нисо сураси 142-оят

[2] Термизий, Байҳақий ва Ибн Мардавайҳ ривояти.
[3]Байҳақий, Табароний, Абу Нуайм, Ибн Мардавайҳ, Ибн Сунний, Уқайлий ва Ибн Адий ривояти.

[4] Абул Фаттоҳ Абу Ғудда “Уламолар наздида вақт”   Тошкент ислом университети  Тошкент- 2014.

[5] Термизий, Доримий, Табароний ва Абу Яъло ривояти. Ривоят санади ҳасан.

[6]www.taqvo.uz . 17.07.2014 жойланган. “Дангасалик давоси” номли мақола