World Happiness Report — дунёнинг бахтли мамлакатлари рейтинги эълон қилинди. Ўзбекистон 149 мамлакатни ўз ичига олган мазкур рейтингда 42-ўринга жойлашди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.

Финляндия рейтингда тўртинчи бор етакчилик қилмоқда. Бахтли мамлакатлар юқори ўнталигидан, шунингдек, Дания, Швейцария, Исландия, Нидерландия, Норвегия, Швеция, Люксембург, Янги Зеландия ва Австрия жой олди.

МДҲ мамлакатлари ва Марказий Осиё давлатлари орасида Ўзбекистон 1-ўринни сақлаб қолди. Кейинги ўринлардан Қозоғистон (45-ўрин), Қирғизистон (67-ўрин), Тожикистон (78-ўрин) ва Туркманистон (97-ўрин) жой олди.

Рейтингнинг энг охирги ўринларини Руанда, Зимбабве ва Афғонистон эгаллади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Тинчлик қарор топган юртда хотиржамлик ҳукм суради, жамиятда ҳар томонлама юксалиш ва ривожланиш рўй беради. Одамларнинг ўзаро бир-бирларига бўлган ишонч ва садоқатлари, меҳр-мурувватларининг самимий бўлиши ҳам асосан юрт тинчлигининг самарасидир. Агар истиқлолнинг ўтган қарийб ўттиз йилига назар ташласак, пойтахтимиз, вилоятлар марказлари, шаҳар, қишлоқларимиз, ҳатто энг чекка ҳудудларда ҳам катта ўзгаришлар рўй берганига гувоҳ бўламиз. Юртимиздаги хотиржамлик ва барқарорлик туфайли хонадонларда тўю томошалар, байраму шодиёналар бир-бирига уланиб кетмоқда. Бу неъматларга чин маънода шукрона қилиш ва уларнинг қадрига етиш керак.

Муқаддас динимиз дастури бўлмиш Қуръон оятларида тинчлик-осойишталикка катта эътибор қаратилиб, Аллоҳ таоло: “Қачон (Биз) инсонга (тинчлик, саломатлик, фаровонликни) инъом этсак, у (шукр қилишдан) юз ўгириб, ўз ҳолича кетур. Қачон унга (хасталик, камбағаллик каби) бирор ёмонлик етса, ноумид бўлур” (Исро, 83) деб, тинчлик-осойишталик тўғрисида марҳамат қилади.

Аллоҳ таоло бандаларини ўзаро иттифоқликда, аҳилликда, тинчлик-омонликда яшашга даъват этиб: “Агар мўминлардан икки тоифа ўзаро урушиб қолсалар, дарҳол улар ўртасини ислоҳ этингиз!”. (Ҳужурот, 9) деган инсонпарварлик тамойилини яратишга чақиради.

Жаннатмакон юртимизда тинчлик-осойишталик барқарорлигини таъминлаш йўлида давлатимиз томонидан катта иш олиб борилаётгани бизнинг бахтимиздир. Шунга кўра биз ҳам тинч, осойишта ва фаровон ҳаётнинг қадрига етиш, бу фаровонлик, осуда турмушимизнинг барқарорлигини таъминлашликда ўз ҳиссамизни қўшмоғимиз лозим. Бу орқали турмушимиз фаровонлигига эришамиз.

Шерзод Рахимов,
Уйчи тумании«Хизробод» жоме
масжиди имом-хатиби
манбаалар асосида тайёрлади

Мамлакатимизнинг Париждаги элчихонаси ташаббуси билан Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот маркази (ИМХТМ) ва Франция Миллий кутубхонаси (BNF) Шарқ қўлёзмалари департаменти ўртасида видеоанжуманалоқа шаклида мулоқот ташкил этилди, деб хабар қилмоқда “Дунё” АА мухбири.

Унда Ўзбекистон томонидан Марказ раҳбарияти, француз томонидан эса Шарқ қўлёзмалари департаменти раҳбари Лорен Эрише бошчилигида француз шарқшунос олимлари қатнашди.

Онлайн-анжуманда Имом Мотуридий халқаро илмий-тадқиқот марказининг мақсад ва вазифалари таништирилди. Исломий илмлар, хусусан, калом илми тарихи ва унинг бугунги кундаги аҳамиятини тадқиқ этиш соҳасидаги халқаро ҳамкорликни кучайтириш, амалга оширилган тадқиқотлар натижалари бўйича қомуслар, каталоглар ва китоблар нашр этиш устида ишлар олиб борилаёгани айтиб ўтилди.

Француз илмий жамоатчилиги вакиллари Ўзбекистонда диний-маърифий соҳадаги тизимли ислоҳотларни юқори баҳолаб, бугунги кунда чет давлатларнинг Ўзбекистон илмий муассасалари билан ҳамкорлик қилишга бўлган қизиқиши кун сайин ортиб бораётганини таъкидлади.

Хусусан, Л.Эрише ИМХТМ билан илмий алоқалар ўрнатишга тайёрлигини баён этди. Ўзбекистон маданий меъроси жаҳон тўпламларида китоб-альбомлари тўпламининг кутубхонага тақдим этилгани, BNFда сақланаётган қўлёзмалар асосида тайёрланган “Мовароуннаҳр қўлёзмалари Франция тўпламларида” китобининг нашр этилганини таъкидлади ўтди.

Бундан ташқари, Элчихонада ташкил этилган Ўзбекистонда диний бағрикенглик ва миллатлараро тотувлик, мамлакатимиз маданий меъросига бағишланган анжуманларда тақдимотлар ўтказганини билдириб, ИМХТМ билан ҳамкорлик икки томон учун янги йўналиш экани, француз тадқиқотчиларида мазкур муносабатларга қизиқиш юқори даражада эканини эътироф этди.

Қўлёзмалар бўйича мутахасис Х.Ш-Алами ислом динининг софлиги ва бағрикенглик тамойилларини баён этишда Имом Мотуридий илмий-маърифий мероси муҳим аҳамиятга эгадир, деб таъкидлади.

Тадбир якунида томонлар биргаликда чора-тадбирлар режасини ишлаб чиқиш, Имом Мотуридий ҳаёти ва ижодига доир қўлёзмаларни тадқиқ қилиш, Франциянинг “Gallica” электрон кутубхона тизими ва каталоглаштириш бўйича тажрибасини ўрганиш ва бошқа масалалар юзасидан келишувларга эришилди.

Маълумот учун, BNF ҳозирги номда 1995 йилда ташкил этилган, бироқ турли манбаларга қараганда, кутубхонанинг ташкил этилиш тарихи 1368 йилга бориб тақалади. Унда сақланаётган коллекциялар сони тахминан 40 миллион донани ташкил қилади ва дунёдаги энг йирик мажмуалардан бири ҳисобланади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Алихонтўра Соғуний ҳазратлари: “Ҳар бир инсоннинг муқаддас тўрт нарсаси бўлади. Булар: озодлиги, меҳнати билан топган молига эгалик қилиши, туғилиб ўсган она юрти, асрлар давомида асраб[1]авайлаб келаётган муқаддас дини. Шу ўринда тўрт нарсага эга бўлмаган инсон инсонийлик шарафидан маҳрумдир”, деганлар.

Сўнгги вақтларда жамият ҳаётида олиб борилаётган ислоҳотлар киши руҳиятини кўтаради. Лекин айримларнинг ўзини тутиши, хурмача қилиқлари киши асабини бузади. Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратларининг: “Дилинг Аллоҳда, қўлинг меҳнатда бўлсин”, деган ҳикматининг замирида меъёр масаласи мужассам. Исломда “ўрта уммат” атамаси биз юритаётган фикрга ҳамоҳангдир. «Ана шундай қилиб, одамлар устидан гувоҳ бўлишингиз ва Расул устингиздан гувоҳ бўлиши учун сизларни ўрта уммат қилдик. Сен аввал юзланган қиблани орқасига қайтадиганлар ким-у, Расулга эргашувчилар ким эканини билишимиз учунгина қилганмиз. Бу, албатта, Аллоҳ ҳидоятга солганлардан бошқаларга оғирдир. Аллоҳ имонингизни зое қилмас. Албатта, Аллоҳ одамларга ўта шафқатлидир, ўта раҳмлидир» (Бақара сураси, 143-оят).

“Аллоҳ таоло ушбу ояти каримада мусулмонларни ўрта уммат эканини эълон қилмоқда. Биз “ўрта” деб тар[1]жима қилган сўз араб тилида “васат” дейилади. Бу сўз “яхши”, “ўрта”, “марказ” ва “адолатли” деган маъноларни англатади.

Кўпроқ “ўрта” маъносида ишлатилгани учун таржимада шу сўз олинган. Ўртанинг яхши дейилаётгани боиси шуки, четлар чет бўлгани учун ҳам ҳар хил таъсирларга кўп учрайди ва бузилиш эҳтимоли кўпроқ. Аммо ўрта бузилмай, яхши ҳолича қолади. “Ўрта”га адолат маъноси берилишининг сабаби эса, ўрта атрофларга нисбатан бир хил туради, бирор томонга оғиб, адолатни бузмайди” (“Тафсири ҳилол”).

Ўз навбатида, меъёрнинг тагзаминини, миллий-ахлоқий қадриятларимиз, Қуръони карим ва ҳадиси шарифдаги илоҳий илм неъматларини жаҳон ва миллий адабиётимиз асосида ҳар бир ёшнинг онгига сингдириб бориш, яъни замонавий билимларни диний-ахлоқий меъёрлар билан боғлаб ўрганиш фойдадан холи бўлмайди.

Ҳар бир неъматдан фойдаланишда меъёр муҳимдир. Исломда ибодатда ҳам меъёр бўлиши, меъёрни бузиш, аввало, мўминга оғир келиши таъкидланади. Ойша онамиз розийаллоҳу анҳодан ривоят қилинган ҳадис бунинг далилидир: «Бани асадлик бир аёл ҳузуримда ўтирган эди. Шу пайт Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уйга кириб келиб: “Бу аёл ким?” деб сўрадилар. “Бу – ўша, кечаси ухламай намоз ўқиб чиқадиган аёл”, дедим. Сўнг мазкур аёлнинг қанақа намоз ўқиши ҳақида сўзлашдик. Шунда Расулуллоҳ: “Бундай қилманглар, солиҳ амалларни қурбингиз етганича адо этинглар, қанча ибодат қилсангиз ҳам, то сизлар малолланмагунингизча Аллоҳга малол келмайди”, – дедилар» (Имом Бухорий ривояти).

Албатта, халқимиз менталитетида Исломнинг ўрни беқиёс. Лекин муқаддас динимизни яхши билмаслик ёки нотўғри талқин этиш ҳолатлари ҳам учраб туради. Ваҳо[1]ланки, динимиз ҳар бир ишда мўътадил бўлишни, меъёрни билишни ва унга амал қилиш[1]ни адолат мезонларидан деб ҳисоблайди.

Ихтиёр ЭРГАШЕВ,

фалсафа фанлари номзоди

“Ҳидоят” журналининг 2020 йил 12-сонидан олинди