muslim.uz

muslim.uz

…Йигит ва қиз – бир-бирини ёқтирган жуфтлик нимадандир қаттиқ асабийлашган ҳолда тортишмоқда. Иккисининг ҳақоратомуз сўзлари, навбат бермай гапираётгани, бири иккинчисини эшитмаётгани учун муаммо нима, ким ҳақ, ким ноҳақлиги ҳақида билолмайсиз. Уларнинг тортишуви йигитнинг қизга қўл кўтариши ва кетиб қолиши билан якунланган.
 
Бу видеотасвирни 14-16 ёшли қўшни ўғил-қизлар томоша қилаётганининг устидан чиқиб қолдим. Кимлар учундир қизиқарли туюлган бу тасвирларни ким олган? Ёки кимлар бировнинг муаммосини оммага тарқатишга уринмоқда? Бундан ҳам ачинарлиси йигит-қизларимиздаги ор-номус, ибо-ҳаё, андиша қаерда қолди? Бу тасвирдагилар ҳам кимнингдир фарзанди, акаси ёки синглиси-ку.
 
Инсон табиатан янгиликка интилади. Ҳар бир кишини янги ахборот ёки маълумот нафақат қизиқтиради, балки уни бировга етказиш, атрофдагиларнинг фикрини билиш табиатимизга хос. Айниқса, қизиқарли, шов-шувли, кўпчиликнинг эътиборини тортадиган воқеа-ҳодисани биринчилардан бўлиб оммага етказишга ҳаракат қиламиз.
 
Аммо бу инсон тақдири, келажаги билан боғлиқ бўлса-чи?
 
Бугунги тезкор ахборот асрида бировга таҳдид қилиш, шаънини булғаш, рост ёки ёлғон маълумотларни тарқатиш одатий ҳолга айланиб қолди. Айни вақтда турли ижтимоий тармоқ, видео ва фото маълумотларни тарқатиш мумкин бўлган портал, сайтлар жуда кўпайган. Улар қисқа вақт ичида ҳаётимизнинг ажралмас бўлагига айланди. Билиб-билмай унинг оммалашиши, ёлғон маълумотларнинг тарқалишига ўзимиз ҳам сабабчи бўлмоқдамиз. Бу каби кенг миқёсли ахборотлар ичидан қай бири рост, қайси ёлғон, керакли ёки кераксиз, деб ажратишнинг имкони бўлмаяпти.
 
Шу ўринда "Facebook"нинг собиқ вице-президенти Чамат Палихапития ижтимоий тармоқлар ҳақидаги фикрида “маҳлуқ”ни ўстиришга ёрдам бергани учун виждон азобини ҳис қилаётганини айтганини эслашнинг ўзи кифоя.
 
Интернетда видео, расм, хабарлар тарқатиш “замон билан ҳамнафаслик” дея таърифланиб, “урф” бўлди. Уларнинг орасида фойдали, намуна бўладиган, тўғри ва оқилона хулоса чиқаришга кўмаклашадиганлари ҳам бор. Аммо қора ранг ҳамиша оқни беркитиб, кўринмайдиган ҳолга келтиришини унутмаслик лозим.
 
– Инсондаги ҳар қандай хатти-ҳаракат унинг руҳияти билан боғлиқ, – дейди психолог Зиёда Обидова. – Ёшлар ўзини англаш орқали яхши-ёмонни танийди, ўзи учун қандай бўлиш ва бўлмаслик борасида бир хулосага келади. Ўз йўлидан оғмай, атрофдагиларга зарар етказмасдан ҳаракатланади. Аксинча бўлса, жамиятда яшаб қолиш, озгина бўлсада ўз ўрнини бордек ҳис қилиш учун ўша инсон атрофдагиларни азоблаб, уларга ҳар хил йўллар орқали таъсир кўрсатади. Бу хато қадам ён-атрофдагиларга зиён келтириши билан бирга, ўша инсоннинг жамиятдан узилиб қолишига ҳам сабаб бўлиши мумкин.
 
Сўнги вақтларда “ўргимчак тўри”, айниқса, ижтимоий тармоқлар руҳан ўзгаришларни келтириб чиқарадиган "қаровсиз" майдонга айланган. Соғлом муҳитда таълим-тарбия топган ўғил-қизлар ҳам агар маънавиятида озгина бўшлиқ бўлса, бу оқимга беихтиёр қўшилиб кетмоқда.
 
Халқимизда яхшисини ошир, ёмонини яшир, деган тарбиявий мақол бор. Азал-азалдан агар маҳалла-кўйда кимдир хатога йўл қўйса, унинг айбини яшириб, маҳалла аҳли, ёши улуғлар уни тўғри йўлга солган. Ажримлар, қайнона-келин тортишуви, қўни-қўшни ўртасидаги тушунмовчиликлар ҳам маҳалла ичида, оила аъзолари даврасида ҳал этилган. Ҳозирчи? Муаммонинг бошида турганларнинг ўзи ўзини кўз-кўз қилиб, овоза қилади. Ўз муаммолари билан атрофдагиларни безовта қилишни, уларнинг фикри асосида ўзини тасвирга олиб, оммага намойиш қилишни маъқул кўради. Шу ўринда яна таълим-тарбияда йўл қўйилган хатолар кўзга яққол ташланади.
 
– Ижтимоий тармоқларда бир йигитнинг турмуш ўртоғининг оила аъзолари билан телефон орқали суҳбати тарқалди, – дейди Гуласал Омонова. – Юртимизда турли шеваларда гаплашилиши ҳаммамизга маълум. Айнан шевада ҳомиладор, шифохонада ётган аёлини ҳақорат қилиб, унинг шаънига тўғри келмайдиган сўзларни айтиб суҳбатлашганининг нимаси яхши? Бундан ташқари, уни видеотасвир қилиб тарқатаётган инсонларга бу нима учун керак бўлди? Кимлар учундир бу кулгули воқеадир, аммо унинг замирида бир оиланинг тақдири, келажаги ётибди. Ўйлаётганини, сўзини назорат қила олмайдиганларга қўшилиб, уни бошқаларга ҳам тарқатиш маънавиятимиз, менталитетимизга тўғри келмайди. Миллатимизга хос андишамиз қаерда қолди? 
 
Энди ҳақли савол туғилади. Нега бундай ахборотларни тарқатишга ошиқамиз? Нега бир-бирини калтаклаётган йигитлар, ўзини томдан, баланд қаватдан ташлаётган ўсмирлар, дугоналарига ёмон сўз айтаётган қизлар, ўз касбий фаолиятини олиб бораётган ходимларга нисбатан қўполлик қилаётган инсонларни бу йўлдан қайтариш ўрнига, томошабин бўлиб қоляпмиз?
 
Айбдорлар қонун олдида жавоб бериши керак эмасми? Бу жараёнда далилларни керакли ташкилотларга етказишнинг ўзи етарли. Воқеани ўрганиш, таҳлил қилиш, баҳо бериш ва чора кўриш ҳуқуқий идораларнинг иши.
 
Айни вақтда атрофдагиларнинг биргина ножўя қилиғи, балки тижорий мақсадда, эҳтимол атай камерага туширилади. Ҳар қалай бу тасвирлар интернетда узоқ “айланади”. Сўнг бунга тақлид қилувчилар, фикр билдирувчилар доираси пайдо бўлади. Қарабсизки бу сайтлар, саҳифалар ҳаёсизлик, “оммавий маданият”нинг турли кўриниши, ҳақоратларга бой фикрлар билан “бойийди”. Унинг минг-минглаб ёшлар онгу шуурида ҳосил қиладиган ўпирилишларини ҳисобга олсак, бу масалани ҳар бир инсон онгли равишда, ўз виждони, оиласи фарзандлари мисолида жиддий ўйлаб кўриши керак.
 
Воқеа-ҳодисаларга дахлдорлик ҳисси билан ёндашишимиз оиламиз тинчлиги, хотиржамлиги, жамиятимизнинг барқарор ривожланишини таъминлашга хизмат қилади. Муҳими, ғийбат ақлли одамлар қулоғига етганида ўлади, деган мақолга ҳамиша амал қилишдир.
 
Барно Мелиқулова, ЎзA

Ўзбекистон Республикаси Президенти ташаббуси билан Тошкентда барпо этилаётган Ўзбекистондаги ислом цивилизацияси маркази лойиҳасини Ислом Ҳамкорлик Ташкилотига аъзо мамлакатларнинг дипломатик миссияларига тақдим қилиш мақсадида Ислом цивилизацияси маркази раҳбарияти мусулмон мамлакатларининг Тошкентдаги элчилари билан туркум учрашувлар ўтказишга киришди.

Жорий йилнинг 21 июнь куни Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори Ш.Миноваров Бангладеш Халқ Республикасининг Ўзбекистон Республикасидаги Фавқулодда ва Мухтор элчиси Мосуд Маннан билан учрашди.
Учрашувда бугунги кунда Ўзбекистон Республикасида илмий-маданий ҳамда диний-маърифий соҳаларда амалга оширилаётган кенг қамровли ислоҳатлар, шу жумладан Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев ташаббуси билан ташкил этилган Ўзбекистонда Ислом цивилизацияси маркази ҳақида маълумот берилди. Марказ фаолияти, мақсад ва вазифаларидан келиб чиқиб, Бангладеш томони билан ҳамкорлик бўйича мавзу ва йўналишлар мухокама этилди.
Элчи Мосуд Маннан жаноблари Ўзбекистон Республикаси Раҳбариятининг барча соҳаларда олиб бораётган изчил ислоҳатлари, саъйи-ҳаракатларига юқори баҳо бериб, улкан ва ислом олами учун ноёб бўлган “Ислом цивилизацияси маркази” лойиҳасига Бангладешнинг алоқадор вазирлик, университет ва илмий марказларини жалб этиш, ҳамкорлик алоқаларини ўрнатишида ўз ҳиссасини қўшишни шараф, деб билишини таъкидлади.
Самимий тарзда ўтказилган учрашув натижаларига кўра, тез кунларда элчихона томонидан ҳамкорлик алоқалари ўрнатилиши мумкин бўлган Бангладеш ташкилотлари борасида аниқ таклифлар, шунингдек Бангладеш фондларида мавжуд бўлган Ўзбекистонга оид қўлёзма ва манбалар ҳақида маълумот тақдим этилишига келишилди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Пятница, 22 Июнь 2018 00:00

Махфий ширкдан огоҳ бўлинг!

Риё – бу қилаётган амални, гапираётган гапни, қилаётган ниятини атрофдагилар билсин дея бажаришидир. Бирор яхшилик қилаётган бўлса, одамлар мени яхши инсон десин, молидан инфоқ қилаётган бўлса, мени сахий десин, ибодат қилаётган бўлса, инсонлар мени тақволи экан, деб ҳаракат қилишдир.

Динимизда бу гуноҳи азим ҳисобланади. Бу хусусда оятлар, ҳадислар бор. Жумладан, Қуръони каримда бу гуноҳнинг оқибати қуйидаги мисол билан келтирилади: “Остидан анҳорлар оқиб турувчи, хурмою узумлари бор, турли хил мевалари мўл боғи бўлган бир одам ўзи кексайиб, нотавон(ёш) болалари билан қолган пайтида ўша боғини оловли тўфон уриб, ёниб кетишини хоҳлайдими? Тафаккур қилурсизлар, деб Аллоҳ ўз оятларини сизларга шундай баён қилади”. Бу мисол савобли ишларни одамлар кўзи учун қиладиган кишиларга танбеҳдир. Риёкор одам ҳам охиратда ажру-савобдан бебаҳра қолади. Оятда ҳам гўё ҳамма нарсага эришган одамнинг бутун бойлиги бир зумда олов туфайли йўқ бўлиб кетиши риёкор одамнинг мисолига ўхшайди. Энг ёмони бу дунёда молу-давлатдан бир зумда ажраган инсон яна ҳаракат қилиб унга эга бўлиши мумкин, лекин бутун ҳаёти давомида яхши амаллар қилган, садақа, эҳсонлар қилган, нафл ибодатлар қилган, Қуръон тиловати билан машғул бўлган одам охиратда булар эвазига ҳеч бир савобга эга бўлмаса бундан катта ҳасрат, надомат бўлмайди.

Ҳадиси шарифларда ҳам Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг бу гуноҳдан қайтарганлари, хавфсираганларини кўрамиз. Ибн Лубайд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сизлардан энг хавфсирайдиган нарсам – махфий ширкдир”, дедилар. Шунда саҳобалар: “Эй Аллоҳнинг Расули, махфий ширк нима?” деб сўрашди. У зот: “Бу – риёдир”, деб жавоб бердилар.

Динимизда бир қанча гуноҳи кабиралар бор, бировнинг ҳаққини ейиш, зино, ўғирлик, туҳмат ва бошқа гуноҳлар. Раббимиз ҳақиқий тавба қилиб, бу гуноҳларга бошқа қайтмасликка аҳд қилган кишини гуноҳини кечиши мумкин, аммо ширкни кечирмаслигини Ўз каломида баён қилган. Ҳадисда риё ширкка далолат қилиши айтилмоқда. Ундан ҳар бир мўмин-мусулмон эҳтиёт бўлиши керак. Чунки риё қалбни қорайтиради. Қалб қорайган сари унда холис ният ва ихлос қолмайди. Қорайган қалбга ҳикмат ёғдуси таъсир қилмайди. Оқибатда бошқа гуноҳларни қўрқмасдан қиладиган бўлади. Инсон қилаётган амалига озгина риё аралашса, бу ибодатидан фойда йўқ. Агар у риё билан намоз ўқиса, закот берса, ҳаж қилса, Қуръон ўқиса, инфоқ қилса булардан фақат машаққат чеккани, ҳамда Аллоҳ таолога осий бўлгани қолади, холос.

Аллоҳ таоло Қуръони каримнинг “Бақара” сурасида: «Эй имон келтирганлар! Молини одамлар кўрсин деб берадиган, Аллоҳга ва охират кунига ишонмайдиган кимсага ўхшаб, (берган) садақаларингизни миннат ва озор билан йўққа чиқарманг! У (риёкор) устини тупроқ қоплаган силлиқ қояга ўхшайди; устига жала ёққанда, (тупроқ ювилиб,) сип-силлиқ тошнинг ўзини қолдиради. Улар топган (ва сарфлаган) бойликларидан ҳеч нарсага эга бўла олмайдилар. Зотан, Аллоҳ кофирлар қавмини ҳидоят сари йўлламагай» (264-оят), деб огоҳлантирган.

Шунингдек, “Нисо” сурасида: «Мол-мулкларини одамлар кўрсинга (риёкорлик билан) эҳсон қиладиган, (аслида эса) Аллоҳга ҳам, охират кунига ҳам имон келтирмайдиганларни (Аллоҳ севмайди). Кимгаки шайтон дўст бўлса, нақадар ёмон дўст у!» (38-оят), дейилади.

Кўриниб турибдики, юқоридаги оятларда риё қаттиқ қораланади. Одамларнинг мақтовини истаб ёки бировлар кўрсин учун қилинган амаллар эвазига Аллоҳ таоло бу дунёда банданинг мақсадини ҳосил қилади. Аммо, охиратда савоб ато этмайди. Бу ҳақда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қиладилар: “Ким бу дунёда бирор амални одамлар эшитсин деб қилса, Аллоҳ уни одамларга эшиттириб қўяди. Ва ким одамлар кўрсин деб қилса, Аллоҳ уни одамларга кўрсатиб қўяди”. Демак, бу дунёнинг обрўсини истаб қилинган амалга фақат бу дунёнинг ўзидагина мукофот берилади, охиратда эса насиба бўлмайди. Мўмин одам ҳар бир амалини холис Аллоҳ таоло учун бажармоғи лозим. Одамларнинг мақтовини истаган киши эса икки дунё саодатидан ажраб қолиши мумкин. Аллоҳ барчамизни ўзига ихлос билан адо этадиганлардан қилсин. 

Кенжабек СОЛИЕВ

Чуст тумани “Ғойиб Эронлар” масжиди имом хатиби

 

Саудия Арабистони 7 йилдан бери Сурия фуқароларини ҳаж зиёратини амалга оширишга қўймаяпти, Ар-Риёд сурияликларга бажариб бўлмас шартлар қўймоқда, деб маълум қилди Суриянинг вақф ишлари вазирлиги. Бу ҳақда "Kun.uz" нашри хабар берди.

Бироқ вазирлик Саудия Арабистони қандай шартларни қўйганига аниқлик киритмаган.

Саудия Арабистони ҳар бир давлатга унинг аҳолиси сонидан келиб чиқиб ҳаж зиёратини амалга ошириш учун квоталар ажратади. Ҳаж зиёратини амалга оширувчилар учун махсус турдаги виза кўзда тутилган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори Ш.Миноваровнинг Ўмон Султонлигининг Ўзбекистон Республикасидаги Фавқулодда ва Мухтор Элчиси Муҳаммад бин Саъид бин Муҳаммад Ал Лаватий билан учрашуви бўлиб ўтди.
Ўмон Султонлигининг Тошкентдаги элчихонасида самимий тарзда ўтказилган учрашувда сўнгги йиллардаги Ўзбекистон ва Ўмон мамлакатлари ўртасидаги ривожланиб бораётган алоқалар, илмий-маърифий соҳадаги ҳамкорлик, шу жумладан “Ал-Беруний кутубхонаси” лойиҳасига юқори баҳо берилди.
Суҳбат давомида Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М.Мирзиёев ташаббуси билан ташкил этилган Ўзбекистонда Ислом цивилизацияси маркази ҳақида батафсил маълумот берилиб, Марказнинг тарихий-илмий манбаларини шакллантиришда Ўмон томони билан ҳамкорлик масалалари бўйича фикр алмашилди.
Элчи Муҳаммад бин Саъид бин Муҳаммад Ал Лаватий бутун ислом олами мероси ҳисобланган Ўзбекистоннинг бой илмий, диний, маърифий манбаларини ўрганиш, тадқиқ ва тарғиб қилиш, келажак авлодга етказишдек савобли ва масъулиятли ишда Ўмон Султонлиги ҳар томонлама ҳамкорлик қилишга тайёрлигини билдирди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Top