muslim.uz
Малайзия Ислом санъати музейининг ўзбек коллекцияси ҳақида китоб альбоми тайёрланмоқда
Ўзбекистон элчихонаси Ўзбекистон маданий меросини ўрганиш, асраш ва оммалаштириш бўйича Бутунжаҳон жамияти бошқаруви раиси Фирдавс Абдухолиқов ва Малайзия Ислом санъати музейи бош куратори Ҳеба Наэль Баракат ўртасида онлайн музокаралар ташкил этилди, деб хабар бермоқда «Дунё» ахборот агентлиги.
Мулоқот чоғида Ислом цивилизациясининг бой маданияти, санъати ва ҳужжатли меросини халқаро миқёсда оммалаштириш бўйича қўшма лойиҳаларни амалга ошириш масалалари муҳокама қилинди.
Томонлар ўртасида коллекцион нашрлар алмашинуви йўлга қўйилди. Шу нуқтаи назардан, музейда сақланаётган Амир Темур ҳаёти ва ижоди ҳақида кўчирилган нашрларнинг махсус кўргазмаси, Шарифиддин Али Яздийнинг "Зафарнома" китоби миниатюраларининг факсимиллари ва Ўзбекистон маданий меросига бағишланган халқаро медиа-форум ташкил этиш режалари муҳокама қилинди.
Малайзия томони Марказий Осиё билан боғлиқ ва Малайзияда сақланаётган қўлёзма Қуръон битиклари "Дунёнинг 114 та буюк Қуръони" лойиҳасида иштирок этишга ҳамда Имом Ал-Бухорий ҳаёти ва мероси ҳақида бадиий ва ҳужжатли фильмлар яратиш бўйича қўшма лойиҳани ишлаб чиқишга тайёрлигини билдирди.
Малайзия музейи фондида сақланаётган Ўзбекистон моддий ва бадиий маданияти буюмлари ва ашёларини инвентаризация қилиш бўйича қўшма лойиҳани амалга оширишнинг бориши алоҳида муҳокама қилинди.
Натижада "Малайзия Ислом санъати музейи коллекцияларида Ўзбекистоннинг маданий мероси" махсус китоб-альбомини нашр этиш ва уни 22-24 июль кунлари бўлиб ўтадиган Ўзбекистон маданий меросини ўрганиш, асраш ва оммалаштириш бўйича Бутунжаҳон жамиятининг VI Конгресси доирасида тақдим этиш тўғрисида келишувга эришилди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Динда ғулувга кетиш ман этилади
Муқаддас динимизда ҳар бир ўринда мўдатилликга тарғиб қилингандир. Бу ҳоҳ ибодат масаласида бўлсин ҳоҳ ижтимоий ҳаётда бўлсин ўрта ҳол бўлишга буюрилингандир. Динимизда шундай ёмон жиҳат борки бу ҳам бўлса динда ғулувга кетишдир.
Ғулув сўзи (арабча сўз бўлиб — рухсат берилган чегарадан чиқиш деган маънони билдиради).
Аллоҳ таоло ўз каломида олдинги қавмлардан ғулувга кетганларнинг ҳолатини баён қилиб қуйидагича марҳамат қмлади:
«Айтинг: Эй аҳли китоблар! Динингизда ҳаддан ошмангиз ва олдиндан адашган ва кўпларни, адаштирган ҳамда тўғри йўлдан чалғиганларнинг хавойи нафсларига эргашмангиз!» (Моида, 77).
Имом Нававий эса ғулувни “шариатда талаб этилган нарсага қўшимча киритиш” деб атаган.
Абдул Карим Юнус Ал-Хатибнинг таърифи қуйидагича: “Ғулув — бирор нарсада муболаға қилиб, унда ҳаддан ошиш ва мўътадиллик чегарасидан чиқишдир” деб таъриф берганлар.
Ғулув – бир нарсада чуқур кетиш ва ортиқча уринишдир. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам ғулувдан қайтариб, шундай деганлар: «Динда ғулув кетишдан сақланинглар! Сизлардан илгаригилар динда ғулув кетиш сабаблигина ҳалок бўлишган» (Аҳмад, Насоий, Ибн Можа ва бошқалар ривояти, Ас-силсилатус-саҳиҳа: 1283).
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Уч кишилик гуруҳ Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг завжаларининг уйларига Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ибодатлари ҳақида сўраб келди. Бас, уларга (бу ҳақда) хабар берилганида худди у (ибодат)ни оз санагандай бўлдилар. Шунда улар:
“Биз қаёқдаю, Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам қаёқдалар, у зотнинг ўтгану қолган гуноҳлари мағфират қилинган”, дедилар.
Улардан бири:
“Мен абадул абад тунларни намоз ўқиш билан ўтказаман”, деди. Бошқаси эса:
“Мен умрбод рўза тутаман, оғзим очиқ юрмайман”, деди. Яна бошқа бири:
“Мен аёллардан четда бўламан, абадул абад уйланмайман”, деди.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам уларнинг олдиларига келиб:
“Шундай, шундай, деганлар сизларми?! Аммо Аллоҳга қасамки, мен Аллоҳдан энг қўрқувчироғингизман ва Унга энг тақводорингизман. Лекин рўза ҳам тутаман, оғзим очиқ ҳам бўлади. Намоз ҳам ўқийман, ухлайман ҳам, аёлларга уйланаман ҳам. Бас, ким менинг суннатимдан юз ўгирса, мендан эмас”, дедилар”.
Икки шайх ва Насаий ривоят қилганлар. (“Ҳадис ва Ҳаёт” китобидан).
Минг афсуслар бўлсинким сўнги вақтларда айниқса ёшларимиз орасида динда ғулувга, кетиш мутаассиблик ҳолатлари кўплаб учраб турмоқда. Бу иллатларни олдини олишда авваламбор ота-оналар фарзандлари билан яхши муносабатда бўлишликлари, диний эҳтиёжларини қондиришда интернет тармоқларидаги турли хил мутаассиб ва эътиқодда адашган шахслардан эмас юртимиздаги расмий диний уламолардан ўзларини қизиқтирган масалаларини сўраб олишликлари лозимдир. Шундагина биз фарзандларимизни динда ғулувга кетишдан асраган бўламиз, Иншааллоҳ!!!
Нурулло Маҳкамов,
Чуст туман “Саид Насимхон тўра” жоме масжиди имом-хатиби
Британиялик ҳаж ниятида 6500 километрни пиёда босиб ўтди
Асли ироқлик бўлган 52 ёшли Aдам Муҳаммад ҳажни ният қилиб, 2021 йилнинг 1 августида Британиядан Саудия Aрабистонига йўлга чиқди. У 10 ойдан кўпроқ вақт мобайнида Германия, Болгария, Туркия, Сурия ва Иордания каби бир қанча давлатларни кезиб, 6500 километрга яқин масофани пиёда босиб ўтиб, Маккага етиб келди. Муҳаммад ниятига етганидан беҳад мамнун.
“Бир куни эрта уйғониб, ҳажга, Маккага бораман, дея ният қилдим. Таваккул қилиб йўлга отландим. Aллоҳга шукрки, мақсадимга етиб, айни ҳаж мавсумида муборак Маккага шаҳрига етиб келдим. Саёҳатим давомида кўплаб жойларда бўлиб, турли исонлар учрашдим. Бу менга бир олам таассурот берди”, дейди зиёратчи.
Бу ҳақда islam.ru нашри маълум қилган.
Такбири ташриқ лафзи
Ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
"Аллоҳ таоло наздида бирор кун ва у(кун)лардаги амал ушбу ўн кун (ва уларда қилинган амал)дан афзал (ва) Аллоҳ азза ва жаллага суюкли эмас. Бас, у(кун)ларда таҳлил ва такбирни кўпайтиринглар. Чунки, у(кун)лар таҳлил, такбир ва Аллоҳ таолога зикр (айтиладиган) кунлардир ва у(кунлар)дан бир кунининг рўзаси бир йилги рўзага баробардир. У(кун)ларда қилинган амал етти юз баробарга баробар бўлади” (Дурри мансур, Хитоботул аҳком).
Фойда: Ушбу ҳадиси шарифдан зул ҳижжанинг дастлабки ўн кунида такбир ва таҳлилни кўпайтириш маҳбуб амал эканлиги билинади. Лекин, тўққизинчи зул ҳижжанинг бомдод намозидан то ўн учинчи куннинг аср намозигача баланд овоз билан бир маротаба такбир айтиш зарурийдир.
عَنْ أَبِي عَبْدِ الرَّحْمَنِ عَنْ عَلِيٍّ رضي الله عنه أَنَّهُ كَانَ يُكَبِّرُ بَعْدَ صَلاَةِ الْفَجْرِ يَوْمَ عَرَفَةَ إِلَى صَلاَةِ الْعَصْرِ مِنْ آخِرِ أَيَّامِ التَّشْرِيقِ ، وَيُكَبِّرُ بَعْدَ الْعَصْرِ.
Абу Абдураҳмон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Али Розияллоҳу анҳу арафа куни бомдод намозидан кейин то охирги ташриқ кунининг аср намозигача ва аср намозидан кейин ҳам такбир айтар эдилар” (Мусаннафи Абу Шайба).
عَنْ جَابِرٍ رضي الله عنه قَالَ كَانَ النَّبِىُّ صلى الله عليه وسلم يُكَبِّرُ يَوْمَ عَرَفَةَ صَلاَةَ الْغَدَاةِ إِلَى صَلاَةِ الْعَصْرِ آخِرِ أَيَّامِ التَّشْرِيقِ.
Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
“Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам арафа куни бомдод намозидан кейин то охирги ташриқ кунининг аср намозигача такбир айтар эдилар” (Байҳақий ривояти).
Масала: Муқим киши зулҳижжанинг тўққизинчи куни бомдод намозидан, ўн учинчи кунининг аср намозигача жамоат билан, такбири ташриқни бир маротаба айтиши вожибдир. Аммо мусофир, ёлғиз намоз ўқувчи ва аёлларга вожиб эмас. Лекин буларнинги барчаси такбири ташриқни айтишлари вожиб деган уламолар ҳам мавжуд. Шунинг учун юқоридагилар ҳам такбири ташриқни айтишлари яхшидир.
Такбири ташриқ лафзлари қуйидагилар:
وَهُوَ اللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ لَا إلَهَ إلَّا اللَّهُ وَاَللَّهُ أَكْبَرُ اللَّهُ أَكْبَرُ وَلِلَّهِ الْحَمْدُ.
Такбири ташриқ лафзи: “Аллоҳу акбар, Аллоҳу акбар, Ла илаҳа иллоллоҳу валлоҳу акбар, Аллоҳу акбар ва лиллаҳил ҳамд” (Баҳрур роиқ).
Маъноси: Аллоҳ буюкдир, Аллоҳ буюкдир. Аллоҳ таолодан ўзга илоҳ йўқдир. Аллоҳ буюкдир, Аллоҳ буюкдир ва ҳам Аллоҳ таоло учундир.
❗️Ташриқ кунларида қолдирган намозини қазосини адо қилаётган пайтда, саломдан кейин такбир айтишлиги лозим.
Қурбон ҳайитини нишонлаш тўғрисида
Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори
Халқимизнинг қадимий ва бетакрор байрамларидан бири бўлган муборак Қурбон ҳайитининг мазмун-моҳиятида мужассам бўлган инсонпарварлик, эзгулик, шукроналик ва меҳр-оқибат сингари анъана ва қадриятларни асраб-авайлаш ҳамда кенг тарғиб этиш, ушбу улуғ байрамни мамлакатимизда муносиб нишонлаш мақсадида:
1. Жорий йилда Қурбон ҳайитининг биринчи куни 9 июль – шанба кунига тўғри келиши тўғрисида Ўзбекистон мусулмонлари идораси Уламолар кенгаши томонидан қабул қилинган қарорни инобатга олиб, мамлакатимизда 2022 йил 9 июль куни Қурбон ҳайити байрами сифатида кенг нишонлансин.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2021 йил 20 декабрдаги “2022 йилда расмий саналарни нишонлаш даврида қўшимча ишланмайдиган кунларни белгилаш ва дам олиш кунларини кўчириш тўғрисида”ги ПФ–35-сон Фармони билан 2022 йил 11-12 июль кунлари дам олиш кунлари сифатида белгиланганлиги маълумот учун қабул қилинсин.
2. Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари Дин ишлари бўйича қўмита, Маҳалла ва нуронийларни қўллаб-қувватлаш вазирлиги ҳамда жамоат ташкилотлари билан ҳамкорликда Қурбон ҳайити халқимизнинг миллий ва диний анъаналарига мос равишда ўтказилиши учун тегишли чора-тадбирларни амалга оширсин.
3. Туризм ва маданий мерос вазирлиги Транспорт вазирлиги билан биргаликда юртдошларимиз учун Қурбон ҳайити кунларида мўътабар ёдгорлик ва қадамжоларга зиёратларни ташкил этиш мақсадида қулай шароит ва имкониятлар яратсин.
4. Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси, Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги ва бошқа оммавий ахборот воситаларига Қурбон ҳайитини нишонлаш билан боғлиқ тадбирларни кенг ёритиш тавсия этилсин.
5. Ўзбекистон Республикаси Президентининг айрим қарорлари иловага мувофиқ ўз кучини йўқотган деб ҳисоблансин.
6. Мазкур қарорнинг ижросини назорат қилиш Ўзбекистон Республикасининг Бош вазири А.Н. Арипов ва Ўзбекистон Республикаси Президентининг маслаҳатчиси М.М. Камилов зиммасига юклансин.
Ўзбекистон Республикаси
Президенти Ш.МИРЗИЁЕВ
Тошкент шаҳри,
2022 йил 1 июль
Мақолалар
