Аввал, 18 ноябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идорасида ҳуқуқбузарлик профилактикаси ва жиноятчиликка қарши кураш борасидаги вазифалар ижроси ҳамда мавжуд муаммоларни ҳал этиш масалалари юзасидан диний соҳа ходимлари иштирокида мажлис бўлиб ўтгани ҳақида хабар берган эдик.

Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари сўзга чиқиб, тарбия масаласига алоҳида урғу бериб, қуйидаги маълумотларни келтирдилар:

Барчамиз яхши биламизки, ҳуқуқбузарликлар ўз-ўзидан содир этилмайди. Шундай экан, асосий эътиборни ҳуқуқбузарликнинг оқибатлари билан курашишга эмас, балки, барвақт унинг олдини олиш ва ўз вақтида бартараф этишга қаратишимиз зарур. Масалан, фарзанд пиёлани синдиргандан кейин унга ҳар қанча танбеҳ бериш фойдасиздир. Ундан аввал болага пиёлани асраб-авайлаш тўғрисида насиҳат қилиш катта самара беради.

Ушбу видеоселектор йиғилишда Давлатимиз раҳбари ҳам фақат жазо қўллаш таҳдиди билан эмас, аввало, аҳоли онгига жиноятга қўл урмаслик, бировнинг ҳақига хиёнат қилмаслик, Ватанга садоқатли бўлиш, атрофдаги инсонларга юксак ҳурматда бўлиш каби фазилатларини сингдириш лозимлигини таъкидладилар.

Инсоният пайдо бўлибдики, энг долзарб, энг қийин ва машаққатли вазифа – ёшлар масаласи бўлиб келган. Мутафаккир ва алломалар, зиёлилар жамиятнинг ривожи, тинчлиги ва хотиржамлигини ёшларнинг тарбиясига боғлиқ деб бежиз айтишмаган.

Муҳтарам Президентимиз тарбия борасида шундай деганлар: “Маълумки, ёш авлод тарбияси ҳамма замонларда ҳам муҳим ва долзарб аҳамиятга эга бўлиб келган. Аммо биз яшаётган XXI асрда бу масала ҳақиқатан ҳам ҳаёт-мамот масаласига айланиб бормоқда”.

Бугун сизу биз буюк маърифатпарвар бобомиз Абдулла Авлонийнинг: “Тарбия биз учун ё ҳаёт, ё мамот, ё нажот, ё ҳалокат, ё саодат, ё фалокат масаласидир”, деган пурҳикмат сўзлари ҳеч қачон ўз кучини йўқотмаслигига яна бир бор амин бўлмоқдамиз.

Аслида, инсонни ёмон йўлга, бузуқликка, жиноятга бошлайдиган нарса, унинг бузуқ нафсидир. Унинг орқасидан ўғирлик қилади, одам ўлдиради ва ҳоказо ёмонликларни қилади. Шу ўринда сўзимизнинг исботи ўлароқ Одам алайҳиссаломнинг катта ўғиллари Қобил ўз укаси Ҳобилни қандай сабаб билан ўлдирганини эслашнинг ўзи кифоя қилади.

Шунинг учун ҳам дини мубинимизда, муборак манбаларда нафсдан келаётган ёмонликларга қарши курашишга чақирилади. Унинг ёмонликларидан огоҳлантирилади. Бу борада Юсуф сурасида:

وَمَا أُبَرِّئُ نَفْسِي إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ رَبِّي إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَحِيمٌ 

яъни, “Нафсимни оқламайман. Зеро, нафс ёмонликка ундовчидир. Фақат Раббим раҳм қилганлар бундан мустаснодир. Албатта, Раббим кечиримли ва раҳмли зотдир”, дейилади.

Юсуф Хос Хожиб ўзининг “Қутадғу Билиг” асарида: “Бу дунёда энг йирик ёв, билгинки, эй кўнгил, ўз нафсингдир”, дейди. Ояти карима ва ҳикматлардан ҳам маълум бўлмоқдаки, инсонни кўплаб ёмон йўлларга унинг нафси аммораси бошлар экан.

Таассуфки, бугун айрим ёшлар шайтоннинг восвосига учиб, унинг йўлида юриб, турли жиноятларни содир этмоқдалар. Албатта, бу жиноятлар катта ё кичик бўлишидан қатъий назар бизни ташвишга солмоқда. Арзимаган учқундан пайдо бўлган ёнғин қандай фалокат келтириши сизу бизга маълум, кичкинагина тешикча туфайли катта кема ҳам ғарқ бўлишини жуда яхши биласиз. Шундай экан арзимас кўринган иллатлар ҳам тўпланиб-тўпланиб, жиноятга айланиб жамиятни ҳалокатга учратиши мумкинлигини зинҳор унутмаслигимиз лозим.

Муҳтарам Президентимиз таълим-тарбияни бир зум ҳам эътибордан четда қолдириб бўлмаслигини тъкидлаб шундай деганлар, "Тарбия қанча мукаммал бўлса, халқ шунча бахтли яшайди", дейди донишмандлар. Тарбия мукаммал бўлиши учун эса бу масалада бўшлиқ пайдо бўлишига мутлақо йўл қўйиб бўлмайди".

Шундай экан, диний соҳа ходимлари, имом-хатиблар ҳар доим одамларга, айниқса, ёшларга ҳар қандай жиноят оғир гуноҳ эканини тушунтириши даркор. Баднафс, бузуқлик ва жиноятга мойил бўлган на оиласига на жамиятга фойдаси тегмайдиган инсонлар Аллоҳнинг наздида ҳам эътиборсиз эканини уқтириши лозим.

Шу ўринда жиноят содир этаётган ёшларнинг ота-оналари тўхталиб ўтиш лозим. Ўрганишлар натижаси шуни кўрсатмоқдаки, дунё бўйлаб ёшлар ўртасида содир этилаётган жиноятларнинг иштирокчиларининг аксарияти оилада яхши тарбия кўрмаган, ота-онаси меҳридан узоқ бўлган ёшлар экан. Минг афсуски, бизда ҳам жиноят содир этган аксарият ёшларнинг ота-оналари уларнинг тарбиясига эътиборсиз қарашгани маълум бўлди.

Ислом дини манбаларида фарзандни бундай гўзал тарбия қилишни юксак улуғланади. Жумладан, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам:

 "ما نَحَلَ وَالِدٌ وَلَداً أفضل من أدبٍ حَسَنٍ"

яъни: “Ота фарзандига берадиган нарсаларнинг ичида энг афзали гўзал одобдир” (Имом Термизий ривояти).

Яна бир ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:

"لَأَنْ يُؤَدِّبَ الرَّجُلُ وَلَدَهُ خَيْرٌ مِنْ أَنْ يَتَصَدَّقَ بِصَاعٍ"

яъни: “Кишининг ўз фарзандини чиройли одоб-ахлоқ билан тарбиялаши кўп миқдордаги нафл садақасидан яхшироқдир” (Имом Термизий ривояти).

"أَدِّبُوا أَوْلاَدَكُمْ وَأَحْسِنُوا أَدَابَهُمْ "

яъни: “Болаларингизга одоб беринглар ва одобларини чиройли қилинглар”, деб марҳамат қилинган.

Демак, ота-она фарзандига берадиган энг яхши нарсаси қимматбаҳо кийим, яхши таом ёки қимматбаҳо совғалар эмас, балки гўзал хулқ ва яхши тарбия экан. Чунки гўзал хулқ бандани бу дунёда ҳам охиратда ҳам мартабасини оширади.

Шундай экан бугун имом-хатибларимиз жойлардаги чиқишларида, ота-онанинг фарзанд олдидаги вазифалари ва фарзандларнинг ота-она олдидаги бурчлари ҳақида етарлича маълумот беришлари, ёшлар билан учрашувларида эса жиноят содир этиш жуда ҳам оғир гуноҳ экани, Қуръони карим оятлари ва ҳадиси шарифларда бундай хатти-ҳаракатлардан қаттиқ қайтарилаганини жонли мисоллар орқали таъсирчан қилиб, тушунтиришлари зарур. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати

Жанубий Корея Республикаси ўзининг технологиялар соҳасидаги тараққиёти билан дунёга машҳур. 

Корейс маданиятини намойиш этувчи сериаллар ва филмларни томоша қилганимизда ушбу мамлакатда буддавийлик таълимоти кенг ёйилганининг гувоҳи бўламиз. 

Бироқ Жанубий Кореяда 100 минг нафарга яқин мусулмонлар истиқомат қилади. Ушбу миқдор ўз ичига хорижликларни ҳам олсада, корейс миллатига мансуб бўлган мусулмонлар ҳам талайгина. 

Имом Раҳмон Ли Жу-Ҳва Ислом дини билан 1984 йилда танишган. У дўстлари орасида нега спиртли ичимлик истеъмол қилмаслигини бугун тушунтириб ўтирмайди. Сабаби унинг дўстлари унинг эътиқоди ҳақида тушунчаларга эга бўлганлар. 

Имом Раҳмон Жанубий Кореяда мусулмонлар катта қаршиликка дуч келганларини эслайди. Бир вақтлар масжидлар полиция томонидан ҳимоя қилинган. 

Жанубий Корея туризм қўмитасининг хабарига кўра, мамлакатга ҳар йили 1,2 миллион нафар мусулсонлар ташриф буюради. Бу эса мамлакатда “Ҳалол” сертификатлаш тизимининг қабул қилингани билан изоҳланади.

Маълумотларга кўра, Корея ярим оролига Ислом дини 9 асрда мусулмон савдогарлари билан кириб келган.

Кейинроқ эса, 1950-1953 йилларда бўлиб ўтган Корея уруши даврида туркларнинг Жанубий Корея томонида уруш олиб боргани мусулмонларнинг салмоғи ортишига сабаб бўлган.

1976 йилда Сеулда Итаевон масжиди қурилади. Ушбу масжид қурилиши Малайзия ҳукумати томонидан қўллаб-қувватланган. 

Корея уруши йилларида турк аскарлари томонидан ўнта масжид бунёд этилган.

 ЎМИ матбуот хизмати

Бугун озод ва обод юртимиз янада чирой очмоқда. Айниқса, пойтахтимизда қурилаётган, иқтисодий, маданий-маърифий тараққиётимизга хизмат қиладиган иншоотлар кўзимизни қувонтирмоқда. Буюк бунёдкор, меъмор Соҳибқирон авлодлари яна муҳташам ва кўркам бинолар қуришмоқда. Тарихчи Шарафиддин Али Яздийнинг гувоҳлик беришича, Амир Темур “Ободончиликка ярайдиган бирон қарич ернинг ҳам зое бўлишини раво кўрмасди”. Унинг “Қай бир жойдан бир ғишт олсам, ўрнига ўн ғишт қўйдирдим, бир дарахт кестирсам, ўрнига ўнта кўчат эктирдим”, деган сўзлари фикримизнинг далилидир.
Хабарингиз бор, давлатимиз раҳбари Шавкат Мирзиёев жорий йилнинг 17 ноябрь куни Тошкент шаҳри Сергели туманига ташриф буюриб, туманда амалга оширилаётган бунёдкорлик ишлари билан яқиндан танишдилар. Ташриф даомида муҳтарам президентимиз: “Бу уйларни бировларга кўз-кўз қилиш учун эмас, аҳоли манфаатларини ўйлаб бунёд этмоқдамиз”, дедилар. Шундан ҳам билса бўладики, бу юртда инсон азиз, унинг манфаатлари биринчи ўринга қўйилади. Зеро, инсон манфаатларини кўзлаган ислоҳотлар, соғлом ва баркамол авлодни тарбиялашга қаратилган эътибор, шаҳару қишлоқларни обод этиш замирида оилавий бахт, мустаҳкам оиланинг барқарор бўлишидек улкан бир мақсад ётади.
Ташриф мобайнида Президентимиз 18-мактабгача таълим муассасасида яратилган шароитлар билан ҳам танишдилар. 300 ўринга мўлжалланган икки қаватли муассасада 3,7 миллиард сўмлик қурилиш-монтаж ишлари бажарилди. Мусиқа, чет тиллари тўгараклари, спорт машғулотлари ўтказиладиган хоналар зарур қўлланмалар, кўргазмали қуроллар, замонавий спорт буюмлари билан жиҳозланган. Хоналарни ёритишда энергия тежамкор ускуналардан фойдаланилмоқда. Президентимиз мактабгача таълим муассасалари фаолиятини тубдан яхшилаш, асосий эътиборни болаларнинг таълим-тарбиясига, тарбиячиларнинг малакасини оширишга қаратиш кераклигини таъкидладилар.
Диний таълимотларда ота-она ўз фарзандларига таълим-тарбия бериши ҳам долзарб вазифалардан деб қаралади. Бу ҳақда Муҳаммад алайҳиссалом: “Фарзандларингизга таълим беринг, чунки улар сизники бўлмаган вақт учун туғилганлар”, деб ҳар бир ота-онани боланинг ўз замонаси илм-фани, таълимига бефарқ қарамасликка чақирганлар. Тарбияда энг муҳим восита бу меҳр ва ширинсўзлик билан тарбиялашдир. Бу икки восита бир бўлиб, болани шакллантиради. Бундан кўринадики, таълимнинг аввали ҳам яхши тарбиядан бошланади. Ислом таълимотида ёш авлоднинг жисмонан соғлом ва бақувват бўлиб улғайишига жиддий аҳамият берилган. Бу ҳақда Пайғамбаримиз (с.а.в.): “Фарзандларингизга сузиш ва камон отишни, қизларга ип йигиришни ўргатинглар”, деганлар.
Хулоса қилиб айтганда, бугун юртимизда бўлаётган бунёдкорлик, ободончиликни ва кундан-кунга гўзаллашиб бораётган шаҳару қишлоқларни кўриб, кишининг кўзи қувонади, дили яйрайди. Шуларни ҳис этарканмиз, фарзандларимиз, набираларимиз бахти учун суюниб яшайлик, уларнинг ёшлик йиллари саодатли, шукуҳли замонга тўғри келганини уларга англатайлик, буларнинг барчасига шукр қилайлик. Токи улар Худо берган бутун куч-ғайратим, ақл-заковатим ва истеъдодим, олган билим ва тарбиямни мана шу юрт учун, ота-онам обрўси учун, дину диёнатим, эл кори учун сарф қиламан, деб ғурур ва ифтихор билан яшашга ўргансин, гўзал диёримиз ривожига ҳар куни муносиб ҳиссасини кўшадиган бўлиб ўсиб-улғайсин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Аввал, 18 ноябрь куни Ўзбекистон мусулмонлари идорасида ҳуқуқбузарлик профилактикаси ва жиноятчиликка қарши кураш борасидаги вазифалар ижроси ҳамда мавжуд муаммоларни ҳал этиш масалалари юзасидан диний соҳа ходимлари иштирокида мажлис бўлиб ўтгани ҳақида хабар берган эдик.

Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари сўзга чиқиб, манманлик, кибр ва ҳаддан ошиш инсон зотига ярашмайдиган хунук иллат экани, зўравонлик, зулм эса оғир гуноҳ эканини алоҳида таъкидлаб, қуйидаги ояти карима ва ҳадиси шарифларни изоҳладилар:

Аллоҳ таоло шундай огоҳлантиради:

إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَيَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ أُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ

яъни «Инсонларга зулм қиладиган ва ерда ноҳақ зўравонлик – кибру ҳаво қиладиган кимсаларнинг – ана ўшаларнинг жазоси аламли азобдир» (Шўро сураси, 42).

Демак, жиноят содир этиб инсонларга зулм қиладиган, одамларнинг жонлари-ю, молларига зуғум ўтказадиган зўравонларнинг жазоси аламли азоб экани ояи каримада баён қилинмоқда.

Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдиларки:

إِنَّ اللَّهَ أَوْحَى إِلَيَّ أَنْ تَوَاضَعُوا ، حَتَّى لَا يَبْغِي بَعْضُكُمْ عَلَى بَعْضٍ ، وَلَا يَفْخُر أَحَدٌ عَلَى أَحَدٍ

«Аллоҳ таоло менга тавозеъли бўлишингизни ваҳий қилди. Токи бир одам бошқасига зўравонлик қилмасин, бир одам бошқасидан ўзини устун қўймасин» (Имом Муслим ривояти).

Яна Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтдилар:

مَا مِنْ ذَنْبٍ أَجْدَرُ أَنْ يُعَجِّلَ اللَّهُ لِصَاحِبِهِ الْعُقُوبَةَ فِي الدُّنْيَا مَعَ مَا يَدَّخِرُ لَهُ فِي الْآخِرَةِ

«Аллоҳ гуноҳ қилган кимсага ҳам бу дунёда жазо бериб, ҳам охиратга насиба – азоб ҳозирлаб қўйиши учун зўравонлик ва қариндош-уруғчилик алоқаларини узишдан кўра лойиқроқ гуноҳ йўқ»  (Имом Термизий ривояти).

Имон инсоннинг қалбида бўлади. Қалби имон билан тўлган инсон ҳеч қачон Аллоҳ таолонинг омонатига хиёнат қилмайди ва бошқа бир кишига зарар бермайди. Бундан инсонлар ўзларига етарли хулоса чиқариб, Аллоҳнинг амру фармонига итоат этган ҳолда ўзаро аҳил ва иноқликда яшашлари даркор бўлади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати

*    *    *

Шу ўринда манманлик ва кибр тўғрисида мухтасар келтирамиз. Бизда “манманлик” дейиладиган салбий сифат араб тилида “ужб” деб аталади. Бунда киши ўзида бор нарсалардан ўзи ажабланади ва бировларга мақтанади. Уламолар манманликни қуйидагича таърифлашган: “Ужб – манманлик неъматни ўзининг фазлидан деб ишониш ва неъмат берувчи Зотни унутишдир”.

Муҳаққиқ уламолар манманлик билан кибрнинг орасида нозик фарқ борлигини таъкидлаганлар.

Кибр ички хулқ бўлиб, ундан амаллар содир бўлади. Мазкур хулқ ўзини устидан кибр қилинаётган шахсдан юқори қўйишдир. Манманлик эса тасаввурдан иборат бўлиб, унда манмандан бошқа одам бўлиши шарт эмас.

 Ибн Умар розияллоҳу анҳу Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Бир киши изорини кибр билан судраб бораётганида, бирдан уни ер ютиб юборди. Энди у қиёмат кунигача ерга пастлаб бораверади” (Бухорий, Муслим, Термизий, Насоий ва Аҳмад ривоят қилган).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўтган умматлардан бир киши ўзининг чиройи, кийимига зеб бериб, кеккайгани қандай оқибат билан тугаганини ажойиб васф қилиб бериш ила биз мусулмонларни ўша шахсга ўхшаб қолишдан қайтармоқдалар.

Мазкур иллатлар чалинган одам сочини ҳавас билан ўстирар экан. Унинг сочи елкасига тушиб турар, кийимини ҳам бошқаларга кўз-кўз қилиш учун танлаб кияр экан. У кунларнинг бирида ўзининг сочи шокиласига ва кийимига маҳлиё бўлиб юриб бораётганида, бирдан уни ер ютиб юборди.

Бунга ўхшаш нобакорликларни, ўзини ўзгалардан арзимаган нарса билан устун қўядиганларни, кийими билан манманлик қиладиганларни ер ҳам ўз устида кўтариб юрмай ютиб юборишга тайёр экан. Аммо шу билан иш битиб қолмайди, балки – Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганларидек – энди у қиёмат қоим бўлгунча пастга тушиб бораверади. Яъни, охиратгача ер ютиш азобини чекиб, қийналиб туради. Қиёмат куни эса унинг аҳволи қандай бўлишини Аллоҳ таолонинг Ўзи билади!.. Ким ана шундай ёмон аҳволга тушмай деса, зинҳор кибр қилмасин, ўзини одамлардан устун қўймасин. 

Одилхон қори Юнусхон ўғлининг

“Камтарлик ва кибр” китоби асосида тайёрланди

Бугун, 18 ноябрь куни ҳуқуқбузарлик профилактикаси ва жиноятчиликка қарши кураш борасида Давлатимиз Раҳбари раислигида ўтказилган йиғилишида топширилган вазифалар ижроси ҳамда мавжуд муаммоларни ҳал этиш масалалари юзасидан Ўзбекистон мусулмонлари идорасида диний соҳа ходимлари иштирокида мажлис бўлиб ўтди.

Унда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита, Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раҳбар ходимлари, уламолар, тажрибали имом-хатиблар ва диний таълим муассасаларининг ўқитувчи ҳамда талабалари иштирок этишди. Йиғилиш Қуръони карим тиловати билан бошланди.

Дастлаб Дин ишлари бўйича қўмита раиси Ортиқбек Юсупов сўзга чиқиб, ҳуқуқбузарлик профилактикаси ва жиноятчиликка қарши кураш борасида соҳа ходимларига ҳукумат томонидан етарлича шарт-шароит тайёрлаб берилаётгани, шундай экан, ҳар бир мутасадди шахс ўз ишига бўлган муносабатни тубдан яхши томонга ўзгартириши, ҳар бир маҳалланинг жиноятчиликдан холи ҳудудга айлантириш, бу борада бефарқлик, лоқайдлик холатларига бутунлай барҳам бериш, жамиятда тинч ва осойишта ҳаётни таъминлаш борасида диний соҳа ходимлари олдида турган долзарб вазифаларни бирма-бир қайд этиб ўтди. О.Юсупов сўзида давом этиб, аёл-қизлар ва ўсмир-ёшлар ўртасида кузатилаётган жиноятлар барчани ташвишга солаётгани, айниқса, қайнона-келин ва эр-хотинлар ўртасидаги мудҳиш ҳолатлар миллатимизга умуман тўғри келмаслигини алоҳида баён этди.

Йиғилишда Ўзбекистондаги Ислом цивилизацияси маркази директори Шоазим Минаваров сўзга чиқиб, диний соҳа ходимлари аввало оиладаги ёшлар тарбиясини яхшилашга катта эътибор қаратишлари, жума мавъизаларида долзарб мавзуларни халқимизга етказишга чин юракдан ёндошишлари, маҳалла ҳудудида бирор жиноятчи чиқса, имом-хатиб ҳам ўзини айбдор ҳис этиши, мўмин-мусулмон киши бировга заррача зиён етказишдан сақланишини уқтириш жуда ҳам зарурлигини таъкидлаб ўтди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари мажлисда нутқ сўзлаб, уламолар, имом-хатиблар ва мударрислар олдида турган долзарб вазифаларни бирма-бир белгилаб бердилар. Жумладан, имом-хатиблар ҳар доим одамларга, айниқса, ёшларга ҳар қандай жиноят оғир гуноҳ эканини Қуръони карим оятлари ва ҳадиси шарифлар асосида жонли мисоллар орқали таъсирчан қилиб, тушунтириши зарур эканини алоҳида баён қилдилар. Шунингдек, муфтий ҳазратлари жамиятда илдиз отиб бораётган жуда ҳам хунук иллатларни бартараф этиш борасида фатволар эълон қилиш вазифасини топширдилар.

Тошкент шаҳар бош имом-хатиби Анвар қори Турсунов ва Тошкент вилояти бош имом-хатиби Хайрулло Турматов нотиқлар томонидан ўқилган маърузалар юзасидан фикр-мулоҳазалар билдиришди.

Йиғилишда тегишли қарорлар қабул қилинди.

Муҳокама қилинган масалаларни алоҳида мавзулар билан ёритиб борамиз. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Матбуот хизмати