Баро ибн Oзиб (розияллоҳу анҳу) айтади: “Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бизни етти хислатга буюриб, бошқа етти хислатдан қайтардилар. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) жанозада қатнашиш, беморларни зиёрат қилиш, aкса урган одамга яхшилик сўраб дуо қилиш, таклиф қилинган жойга бориш, мазлумга ёрдам бериш, қасамни устидан чиқиш ва саломга алик олишга буюрдилар. Шу билан бир қаторда (эркакларни) тилло узук ва ҳалқа тақиш, (эркагу аёлларни) кумуш идишдан фойдаланиш, ипак, дийбож (ибрисамдан тўқилган), истаброқ (дийбождан қалин ва дағалроқ) ва қосий (ипак билан зиғир ипидан тўқилган) каби матолардан тайёрланган кийим кийишдан (эркакларни) қайтардилар” (Имом Термизий).        

Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг буйруқларига эътибор берилса, улар биродарлик алоқаларини мустаҳкамлаб, жамият аъзоларини ўзаро меҳр-муҳаббатга ундайди. Шунингдек, мусулмон бошқа биродарига ўлим мусибати келса ёнида бўлиши, касал бўлса зиёрат қилиши, бирор зарар етса ёрдам бериши лозим экани тушунилади. Шунуингдек, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) эркакларни тилло ва ипак билан зийнатланиб, кумуш идишлардан фойдаланиб ўзларини шараф соҳиби деб ўйлайдиган бахилларнинг йўлидан юрмасликка буюрмоқдалар. 

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) жанозада қатнашишга қизиқтирмоқдалар. Ҳадиснинг “жанозада қатнишиш” қисмидан маййитга жаноза намозини ўқиб, дафн қилингингача бўлиш тушунилади. Жанозада қатнашишнинг ажр-савоби улкандир. Бу ҳақда Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким жанозада қатнашса, унга қийрот савоб берилади”, деганлар (Имом Муслим). Бошқа ҳадисда тушунишга осон бўлиши учун Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) “қийрот”ни “Уҳуд” тоғига ўхшатганлар. Яъни “қийрот”нинг миқдори Уҳуд тоғича дейилган. 

Беморларни зиёрат қилиш суннатдир. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) мазкур ҳадисда беморларни зиёрат қилишга буюрмоқдалар. Шунинг учун ҳар бир мўмин-мусулмонлар ушбу суннатга ҳарис бўлмоғлари лозим. Беморларни зиёрат қилишнинг фазилати ҳақда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Касални зиёрат қилувчи қайтгунича жаннатнинг йўлида бўлади”, деганлар (Имом Муслим).   

Ҳадиси шарифда беморни зиёрат қилиш умумий келтирилди. Касалликнинг  нави, миқдори, оғир ёки енгил экани зикр қилинмади. Чунки касалликнинг енгили ҳам оғири ҳам инсон саломатлигига таъсир ўтказади. Бемор касаллик сабаб юролмай, ўтириб қолса, саломатлик кундан-кунга ёмонлашиб борса зиёрат қилиш лозим бўлади. Гоҳида беморни дўстлари зиёрат қилгани келса, меҳмонларни кўради, ўз ҳолига – ўтириб қолганига назар солиб, яхши бўлишни умид қилмай қўяди. Шунинг учун зиёратчи беморнинг барча ҳолатларини эътиборга олиши лозим бўлади.

Никоҳ тўйига таклиф қилинганда, муқаддас динимизда қайтарилган нарсалар бўлмаса бориш лозимдир. Ундан бошқа муносабтларга чақирилганда бориш мустаҳабдир. Бу ҳақда Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Бирор киши никоҳ тўйига таклиф қилинса, албатта борсин”, деганлар (Имом ибн Можжа).

Мазлумга ёрдам бериш лозим. Мазлум мусулмон ёки бошқа дин вакили бўлса ҳам ҳадиси шарифдаги буйруққа итоат этилади. Ислом нақадар гўзал ва бағрикенг дин. Муқаддас динимиз мўмин-мусулмонлар каби бошқа дин вакилларига ҳам ўз ҳақини адо этишга буюради. Бу ҳақда Пайғамбаримиз Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким бир мўминдан ғам-ташвишини кетказса, қиёмат куни Аллоҳ таоло уни ғам-ташвишини кетказади”, дедилар (Имом Муслим).

Бажаришга қасам ичилган ишни амалга ошириш керак. Бу макоримул ахлоқдан иборат ҳалол ишларга хосдир. Ҳалол бўлмаган ишга қасам ичилса, уни бажарилмайди.

Салом бериш суннат амалдир. Унга алик олиш эса лозимдир. Салом берувчи алик олувчидан кўпроқ савобга эга бўлади. Алик олувчи камида “Ва алайкум ассалом”, дейди. “Ва алайкум ассалом ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳу” дейиши афзалдир. Салом-аликнинг кўплаб фойдалари бор. Жумладан Аллоҳ таолонинг “ас-Салам” исми ёйилади, мўминлар ўртасидаги дўстлик ва меҳр-муҳаббат алоқалари мустаҳкамланади.  Шунингдек салом бериш ва алик олиш инсоннинг зийнати бўлиб, тавозелик ва қалбнинг поглигига далилдир. 

Акса урган одамга яхшилик сўраб дуо қилинади. Инсон акса уриб “Алҳамдулиллаҳ (Аллоҳга ҳамд бўлсин)”, деса. Уни эшитганлар “Ярҳамукаллоҳ (Аллоҳ сенга Раҳим қилсин)” дейди. Акса урувчи бунга “Яҳдийкумуллоҳу ва юслиҳ балакум (Аллоҳ сизларни ҳидоят этиб, ишларингизни ислоҳ қилсин)”, дейди. Акса уриш уч мартадан ўтиб кетса “Аллоҳ таоло сенга шифо берсин”, дейилади.

Ҳадисда кумуш идишдан фойдаланишдан қайтарилмоқда. Бошқа ҳадиси шарифда тилло идишдан ҳам фойдаланиш мумкин эмаслиги келтирилган. Кумуш ва тилло идишларда таом ейиш ва ичимлик ичиш ҳалол  эмас. Чунки бу ишда ҳаддан ошиш, кибрга кетиш ва исроф бордир. Бу ҳукмда эркагу аёл баробар. Тилло узук, ҳалқа ва билакузук кабиларни тақиш эркакларга ҳалол эмас. Бу ҳақда Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Бир кишини қўлида тилло узукни кўриб, уни ечиб олдилар-да: “Сизлар қўлга тилло узук тақиб, дўзахнинг чўғини хоҳлайсизларми?” дедилар”

Дийбож, қосий, истаброқ каби матолар ипакнинг навларидандир. Шунинг учун бу матолардан фойдаланиш эркакларга мумкин эмас. Баъзилар бу матоларни номига эътибор қилиб, булар ипак эмас дейдилар. Урфда бу матолар тўқилишлари ҳар хил бўлгани учун турли номлар билан ажратилади. Бу ҳақда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) чап қўлларига ипакни, ўнг қўлларига тиллони олиб, иккисини кўтариб: “Бу иккиси – тилло ва ипак умматимнинг эркакларига ҳалол эмас, Аёллар бундан мустасно”, деганлар (Имом Абу Довуд).        

Хулоса ўрнида жанозага қатнашиш савобининг улуғлиги, беморларни зиёрат қилиш ва қасам ичилган ишни бажаришнинг фазилати, таклиф қилинган жойга бориш, мазлумга ёрдам бериш, саломга алик олиш лозим экани, тилло ва кумуш идишни ишлатиш эркагу аёлга ҳалол эмаслиги, шунингдек ипакнинг барча навларидан тикилган кийимларни кийиш эркакларга мумкин эмаслигини келтириш мумкин.              

Манбалар асосида

Баҳриддин ЖЎРАБЕК ЎҒЛИ тайёрлади

Аллах Всевышний предупреждает в священном Коране, сура “Бакара” аят 195: “... и не обрекайте себя на гибель. И творите добро, ведь Аллах любит творящих добро”.

Пророк мир ему и благословение Аллаха говорит в одном из хадисов так: “Кто убьет себя, будет наказан вечно в аду, тем же образом и тот,  кто сожжет себя огнем будет гореть в аду вечно”(Имам Бухари). В сборнике Имама Бухари приводится хадис в котором Пророк (с.а.в) сказал: “Аллах Всевышний так повелевает в одном из хадиси кудси (слова Аллаха не включенные в аяты Корана): Мой раб опередил меня совершив самоубийство. Я запретил ему рай”.

В вышеприведенных аятах и хадисах упоминается насколько тяжким грехом считается самоубийство. По исламу совершить суицид- означает противостоять Аллаху. Исходя из этого такие люди будут наказаны в Судный день, а также заставляют горевать родителей, близких и друзей.

Ниже приводим историю:

Некий мужчина по имени Акмаль возвращается с мечети домой после намаза аср. И на пороге дома он задумался и уставился в одну точку. Увидев его в таком виде, его жена Салима спросила почему он в таком состоянии. Тогда он рассказал, что сегодня принесли труп 25-летнего молодого парня, чтоб прочитать жаназу (похороны). Как выяснилось потом, тот парень встречался с одной девушкой, но его родители помолвили его с другой. Его возлюбленная узнав об этом уколола своего парня ножом, а потом пыталась убить себя тоже, она выжила, а парень умер там же. После этого, Салима тоже отчаянно задумалась.

Что же причина таких действий?! Почему воспитание молодежи портится? Может молодые люди недостаточно ответственными становятся? Может недостаточно внимания уделяется воспитанию молодых девушек? Может родители становятся безразличными воспитанию детей?

Всем известно, что с приобретением независимости стало большое внимание и уделятся на создание необходимых условий для молодежи и для них открыты все двери. Обеспечено религиозное толерантство. Молодежь добивается высоких успехов в сфере спорта, культуры и др. Но говорится “Пять пальцев не одинаковы” среди нашей молодежи тоже встречаются заблудшиеся.

В последнее время в интернете распространилась информация о таких играх как “Синий кит” и “Winx”. Подобного рода игры пропагандируют самоубийство, вводя нашу молодежь в заблуждение. Все мы обязаны за воспитание молодежи  и защищать их от воздействия вредных идеологий. Эта задача на сегодняшний день является одним из самых важных.  

Мы должны быть благодарны за эту мирную жизнь и делать выводы из ситуации некоторых зарубежных стран как террористические акты в Ближнем Востоке и Афганистане, объяснить молодому поколению настоящую суть происходящих действий. Экономические и социальные проблемы могут быть решены если проявить немного терпения и внимания. Мы должны ценить дар Аллаха под названием “жизнь” и прожить её красиво и достойно. Умение с терпением разрешить проблемы и продолжать благодарить Бога - одно из качеств верующего человека. 

Марям Абдуллаева,

специалист управления мусульман Узбекистана

Қуръони каримни тиловат қилиш натижасида ўқувчи кишига дунё ва охиратда жуда ҳам кўплаб фойдалар бор. Бироқ, мана шу фойдаларни яна ҳам кўпроқ ва унумлироқ қиладиган бир амал мавжуд. Бу тадаббур ила қироат қилмоқдир. Қуръони каримни тадаббур ила ўқишда кишига кўплаб фойдалар бўлиб, уларни баён қилишдан олдин тадаббур ила қироат қилиш нима эканлигини келтириб ўтсак.

 Тадаббур – бирор нарса ҳақида фикр юритмоқ, мулоҳаза қилмоқ деганидир. Қуръони каримни қироат қилишда эса Қуръони каримдаги оятлар борасида фикр юритиб, ақл-идрок қодир бўлган даражада оятлардаги Аллоҳ таолонинг муродини англамоқ ва фаҳмламоқдир.

Энди эса тадаббур туфайли пайдо бўладиган фойдаларнинг энг афзалларини баён қиламиз:

1. Тадаббур ила Қуръон ўқиш - Иймон шоҳтомирларини бақувват қилади. Қуръони карим оятларини тадаббур қилиш мўмин кишини бу китоб ҳақиқатда Аллоҳ таолонинг ҳузуридан нозил қилинганига бўлган ишончини кучайтиради. Негаки, тадаббур ила ўқувчи Қуръон оятлари ичида хоҳ лафзларда, хоҳ тугалланган маъноларда бўлсин бир-бирига мухолифини топа олмагач, оятларнинг мукаммаллигидан бириси ўрнига бошқасини, ёки бирор лафзни ўзини алмаштириш мумкин бўлмаганидан албатта, бу китоб яккаю ягона Аллоҳ таолонинг нозил қилгани эканлигига яна ҳам ишончи ортади. Демак, Қуръони каримдаги:

 أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآَنَ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا 

Қуръон (оятларининг маънолари) ҳақида (чуқурроқ) фикр юритмайдиларми?! Агар (у) Аллоҳдан ўзганинг ҳузуридан (келган) бўлса эди, унда кўпгина қарама-қарши гапларни топган бўлур эдилар. (Нисо сураси, 82 оят), деб таърифланганига яна бир бор инониб, иқрор бўлади. Мана шу ишонч  Аллоҳ таолонинг:

 قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ الْقُدُسِ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذِينَ آَمَنُوا وَهُدًى وَبُشْرَى لِلْمُسْلِمِينَ 

(Эй, Муҳаммад! Уларга) уни (яъни Қуръонни) Руҳул-Қудус (Жаброил) Раббингиз (тарафи)дан иймон келтирганларни (динда) собитқадам қилиш учун мусулмонларга ҳидоят ва башорат бўлган ҳолида барҳақ нозил қилганини (уларга) айтиб қўйинг! (Наҳл сураси, 102 оят), деб нозил қилган оятидаги иймоннинг саботини рўёбга чиқаради. Мана, ўн тўрт аср  ўтаётган бўлсада, илоҳий мўъжиза – Қуръони карим оятларида келтирилган маълумотларда бирорта хато  жумла топилгани йўқ, топилмайди ҳам. Фалакиёт, коинот, ҳайвонот, наботот, илоҳиёт ва табииётга доир оятларнинг нақадар тўғри ифода этилгани кун сайин ўз тасдиғини топиб келаётир.

2. Тадаббур ила Қуръон ўқиш - Аллоҳ таолони танитади. Инсоният яратилибдики ўзи, атрофидаги борлиқ, уларни Яратган Зот ҳақида билишни, танишни хоҳлайди. Қуръони карим эса мана шу нарсаларга жавоб беради. Атроф, борлиқ яратилиши ҳақида хабар беради. Бутун оламлар Парвардигорининг зоти, исмлари ва сифатлари ҳақида баён қилади. Нималар У Зотга хос экани, У Зот нималардан пок ва муназзаҳ эканлигини ўргатади. Бандаларнинг Ўз Роббилари олдидаги вазифаларини, У Зотга боғланиш йўлларини ва У Зотга яқин кишилар сифатларини кўрсатиб беради.
3. Тадаббур ила Қуръон ўқиш - Аллоҳ таолога бандалик қилишни шакллантиради. Қуръони каримни тадаббур ила қироат қилиш Аллоҳ таоло биздан нималарни хоҳлагани ва бизларга нимани нозил қилганини билишимиз учун энг яхши восита ва энг ишончли йўл кўрсатувчидир. Чунки, Қуръони карим бандалар бажариши лозим бўлган шариатнинг асосидир. Шу асосга кўра банда буйруқларга амал қилиш, қайтариқлардан сақланиш амалиётини шакллантириб боради.
4. Тадаббур ила Қуръон ўқиш - Мусулмон кишига барча ишларини Аллоҳ таоло буюрганидек амалга оширишга ундайди, намозида ҳам намоздан ташқарида ҳам Аллоҳ таолонинг ҳузурида тургандагидек бўлишни шакллантиради. Мусулмон бўлмаганларга эса, агар инсофли, адолатли бўлса, иймон ва ислом неъматини ҳадя этади.
5. Тадаббур ила Қуръон ўқиш - Қалбларни ва барча борлиқни ислоҳ қилади. Қалбдаги иймон, ишонч уруғлари тадаббур суви ила суғорилса куртак очишга, ўсиб, бақувват илдиз олишга ҳамда ҳосил қилишга олиб келади. Бу уруғни ўсишдан тўхтатишга уринадиган турли хил шайтоний, шаҳвоний васвасаларни ўчиради, тозалайди. Аллоҳ таоло:

 يَا أَيُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْكُمْ مَوْعِظَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِي الصُّدُورِ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ 

Эй, одамлар! Сизларга Раббингиздан ваъз (насиҳат), диллардаги нарса (ширк ва бошқа иллатлар)га шифо ва мўминларга ҳидоят ва раҳмат келди (Юнус сураси, 57 оят), дея лутф этган. Дарҳақиқат, Қуръон оятларида келтирилган ваъз-насиҳат, эслатма, амр ва наҳйлар унга амал қилувчиларга моддий ва маънавий жиҳатдан фойдалидир. Айниқса, дилларидаги бузуқ ақидалар, салбий иллатлар тузатилар экан, инсоннинг диний ва дунёвий ишлари ўз-ўзидан изга тушиб, икки дунё саодатига эришиш имконияти туғилади. Бунинг учун фақат чин иймон ва тўғри эътиқод бўлиши зарур. Бу эса, оятда айтилганидек барча қалбий разилликларга шифо бўлади.

6. Тадаббур ила Қуръон ўқиш - Озуқа, шифо ва ҳимоя-қалқондир. Қуръони каримни тадаббур ва ихлос билан ўқишлик ила инсон кўзлаган мақсадига етади. Оч бўлса қорни тўяди, бемор бўлса шифо топади, ҳимояга муҳтож бўлса Аллоҳнинг Ўзи уни Ўз ҳимоясига олади. Энг кучли руҳий озуқа ҳам Қуръонни тадаббур ила қироат қилиш ила бўлади. Аллоҳ таоло Ўз каломи шарифида “” (Исро,82 ) дейди. Бошқа бир ояти каримада эса “” (фуссилат, 44) деб хушхабар беради.
7. Тадаббур ила Қуръон ўқиш - Ақлларни ўстиради. Қуръони каримдаги кўплаб ояти карималарда Аллоҳ таоло нозил қилган нарсалар борасида тадаббур қилиш, ақл ишлатиш, фикр юритиш ҳақида буюрилган. Мазкур иш ақл, инсон онги учун энг фойдали машғулот ҳамдир. Чунки, инсон ақли ва онги мана шу нарсалар билан чархланиши, янада ўткирланишини замонавий илм-фан ҳам исботлаган. Бу услуб хотирани мустаҳкамлашда ҳам улкан аҳамият касб этади.

Булардан ташқари Қуръони каримдаги оятлар борасида тадаббур қилиш инсонлардаги мулоҳаза қилиш, ҳолатларни тўла илғай олиш каби хусусиятларни ўстиради. Фикрларни теран ва равшанлаштиради. Киши дунёқарашини, атрофдаги нарсаларга бошқача нигоҳ ила қарашни ўргатади. Натижада, киши борлиқ, инсоният ва бошқа нарсалар ҳақида тасаввур ва билим ҳосил қилади. Бу ҳақиқатдан энг яхши манфаат бўлади. Зеро, Қуръони каримда бежизга:

 أَمْ مَنْ هُوَ قَانِتٌ آَنَاءَ اللَّيْلِ سَاجِدًا وَقَائِمًا يَحْذَرُ الْآَخِرَةَ وَيَرْجُو رَحْمَةَ رَبِّهِ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُولُو الْأَلْبَابِ 

Ёки кечалари сажда қилган ва тик турган ҳолда ибодат қилувчи,  охиратдан қўрқадиган ва Парвадигорининг раҳматидан умид қиладиганкиши (билан бошқалар баробарми?!) Айтинг: “Биладиганлар билан билмайдиганлар тенг бўлурми?!” Дарҳақиқат, фақат ақл эгаларигина эслатма олурлар (Зумар сураси, 9 оят) дейилмаган. Яъни олимлар билан жоҳил (илмсиз)лар маърифатда ёки мўминлар билан 

кофирлар савоб ва тоатда ёхуд пайғамбарни тасдиқ этувчилар билан  уни  инкор  этувчилар  Аллоҳнинг ҳузурида тенг бўлмайдилар. Яъни жазо ва мукофотда фарқ бўлади.

Аллоҳ таоло барчаларимизни  Ўзининг каломи бўлмиш Қуръони каримга  муҳаббатли, унга риоя этадиган ва тадаббур ила қироат қиладиган бандалардан айласин.   

Жалолиддин Ҳамроқулов

ТИИ “Таҳфизул Қуръон” кафедраси мудири,

“Новза” жоме масжиди имом хатиби

Президентимизнинг Шайхонтоҳур тумани, ўз навбатида Андижон вилояти, хусусан жорий йилнинг   15 июнь куни юртимиздаги барча имом-хатиблар эътиборига ташкил этилган “Ижтимоий барқарорликни таъминлаш, муқаддас динимизнинг софлигини асраш – давр талаби” мавзуидаги анжуманда билдирган тавсия ва кўрсатмалари асосида биз Зангиота тумани имом-хатиблари ҳам диний эскстремистик оқим аъзоси сифатида махсус ҳисобга олинган барча фуқароларимиз билан якка тартибда суҳбатлашиб чиқдик. Суҳбат жараёнида уларни кўпроқ тинглашга ҳаракат қилдик. Давлатимиз Раҳбари ўз сўзларида мазкур фуқароларимиз билан шу кунга қадар ижтимоий масалаларда қандай муносабатда бўлаётганимиз, аслида эса қандай йўл тутмоғимиз кераклиги борасида доно йўналишларни баён этиб бердилар.

Шунга биноан улар билан дилдан суҳбатлашар эканмиз, даставвал уларнинг турмуш шароити, ечимини тополмаётган мавжуд муаммоларини ўргандик. Бу борада туман ҳокимлиги қошида ташкил этилган “Махсус Комиссия” номига тегишли таклифларни киритдик. Ўз навбатида уларга соф исломий эътиқод, шунинг баробарида турли ёт оқимларнинг асл қиёфалари ҳамда ғаразли мақсадлари ҳақида жонли мисоллар ёрдамида қатор тушунчалар бердик.

Ҳанафий мазҳабининг етук намоёндаси, нақшбандия тариқатининг лирик вакили, профессор, доктор, муршиди комил, аждодлари асли бухоролик бўлган Маҳмуд Асъад Жўшон ҳазратларининг (1938-2001) шундай сўзларини ўқидим:

“Гуноҳкорларга ғазаб ва нафрат назари билан қараманг. Аксинча, уларга шафқат ва марҳамат назари билан боқинг!”.

Дарҳақиқат, инсон одатда иккинчи томонга ғазаб ва нафрат билан бирор бир яхшиликни ато этолмайди. Қачонки шафқатли ва марҳаматли бўлсагина унга яхшиликни раво кўра олади.

Бугун бетакрор хизматлари ва  юксак шаънларига алоҳида эҳтимом ила эътибор қаратилган бобокалонимиз Абу Исо Муҳаммад ат-Термизий роҳимаҳуллоҳ ривоят қилган ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз алайҳис салом:

"كل بنى آدم خطاء ، وخير الخطائين التوابون"

яъни – “Ҳар бир Одам боласи хато қилувчидир. Уларнинг (ичида энг) яхшиси (хатосини англаб етиб, чин) тавба қилганларидир”, дея марҳамат қилганлар.

Ўйлайманки, чин тавба қилган инсоннинг хатосини авф этиб, кечира олиш – энг юксак жасорат ва фазилат соҳибининг ишидир.

Шунингдек, жамиятнинг эртаси учун хатокорларни жазолаш адолат бўлса, ўрни келганида яна шу мақсадда уларни кечиришни улуғ жасорат ва фазилат, деб ҳисоблайман.

Шу нуқтаи назардан мақтов эмас, аксинча – эътироф маъносида айтмоқчиманки, Президентимиз бу борада барчамиз учун юксак жасорат ва фазилат бобида зиёси сўнмас намуна бўлдилар.

Мазкур фуқароларимиз билан суҳбатлашиш жараёнида уларнинг юз-у кўзларида балқиб турган қалб қувончларининг бениҳоялигига шоҳид бўлдик. Президентимизнинг кўрсатмалари асосида хонадонларига бораётганимизни эшитиб, қанчалари уйларига президент ташриф буюргандек кўз ёш ила дастурхон ёзиб, келин-куёвларни қарши олгандек кутиб олдилар. Яна қанчалари елкамизга чопонлар ёпишга ошиқдилар. Биз суҳбат жараёнида уларнинг бундай илтифотларига жавобан “Бу тотли дастурхон ва бағри илиқ чопонларнинг ҳақиқий эгаси айнан мана шу ташаббусни олға сурган шу Юрт Раҳбари ҳисобланади. Сизлар шу киши ҳамда у киши бошқараётган халқ ва ватаннинг бугун-у эртаси учун дуо қилинглар!”, дея дўстона суҳбатларимизни давом эттирдик.

Суҳбат жараёнида яна шунга ҳам амин бўлдикки, мазкур фуқароларимиздан аксарият қисмининг фарзандлари умумтаълим мактаб, КҲК ва академик лицейларда энг аъло баҳоларга ўқувчи ва интизомлилар қаторида экан. Бу ҳақиқатни устозларининг ўзлари ҳам эътироф этишди. Агар биз ушбу ука-сингилларимиз ва албатта уларнинг ота-оналарига Президентимиз белгилаб бергандек эътиборли муносабатда бўлсак, яқин йилларда улардан она ватанимизнинг кўклардан ҳам жой олса арзигулик гўзал байроғини юксакларга кўтарувчи чемпионлар, ватанпарвар етук кадрлар чиқишига аминман. Буларнинг барчаси эса бизнинг эътибор ва фаолиятимиз билан бевосита боғлиқ, деб ҳисоблайман.

Бугуннинг аксар инсонлари одатда соат кўрсатгичларининг юриб бораётганини кўриб режали ишлари ижросини тезлаштиради. Соат бармоқларининг “Вақтинг ўтмоқда!”, деган ишоралари уларни оёққа турғазади. Аксинча, у “Шу ишимни эрта ё индин қиларман”, дея дангасалик йўлига ўтиб қолади. Шу маънода ўйлаб кўрсам, инсон ҳаёти давомида асосан ўртача 30 йил фаолият юритар экан. Бу бир авлодни йўлга солиш учун тўлиқ имконият деганидир. Қолган ҳаёти – ёшлик ва кексалик чоғида бошқаларнинг хизматидан фойдаланади. Агар биз умримизни 70-80 йил, деб эмас, халқ ходими сифатида асосий хизмат давримизни ҳисобга олсак, бу бизни хайрли ишларга соат ишоралари мисол янада илдам қадам ташлашга ундайди. Зотан ҳаёт жуда ҳам тез, тўхтамас ва ортга қайтмасдир. Шу дамда Ўзбекистсон қаҳрамони ва халқ шоири ЭРКИН Воҳидовнинг “Ҳаёт йўли” номли шеърлари ёдимга тушди:

Замон тез, фурсат оз, ҳар лаҳза зиқдир!

Ҳар лаҳза зиқлиги билан қизиқдир.

Ҳаёт йўли надир? Қабр тошида,

Икки сана аро қисқа чизиқдир!

Зангиота тумани бош имом-хатиби в.б.,

“Умир” жоме масжиди имом-хатиби

Н.Мавланов

08.07.2017 й.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда яхшилик ва ёмонлик, бахтлилик ва бахтсизликни баробар тилга олган, дейди уламоларимиз. Шунинг учун, одатда, пессимист (тушкун кайфият) инсонлар  ўзларини бахтсиз ҳис қилишлари учун қанча кўп сабаб топса, бахтли сезиш учун ҳам шунча кўп сабаб топилади. Диққат қилинг:

1.Отангиздан онангиз раҳмига ўтган  ўн миллион тирик ҳужайрадан фақат сиз тирик қолгансиз. Қолган 9999 ҳужайра ўлган;

2.Кўримсиз бир махлуқ эмас, чиройли инсон бўлиб яралгансиз;

3. Ногирон бўлиб эмас, тўрт мучангиз соғ туғилдингиз;

4.Одамлар бошпанасиз яшаган, ибтидоий даврда эмас, ҳамма шароит муҳайё бўлган даврда дунёга келдингиз;

5.Ҳар қадамда даҳшатли, заҳарли ҳайвонлар хавф соладиган чакалакзорда эмас, мўътадил юртда туғилдингиз;

6.Муттасил жазирама иссиқ ёки доимо қаҳратон совуқ ҳукмрон жойларда эмас, тўрт фасл мукаммал юртда туғилдингиз;

7.Махлуққа эмас, Холиққа сиғинадиган юртда дунёга келдингиз;

8.Қарзларингиз кўп эмас (ибодатларингиз жойида);

9.Кўнглингиз хотиржам. Чунки унга Аллоҳнинг ишқини жойлаб олгансиз;

10.Етимликда туғилмадингиз, ота-онангиз бошингиз соябони бўлиб турибди;

11.Фарзандларингиз соппа-соғ;

12.Жисмингиз соғлом, ўз қўлингиз билан овқатингизни ейсиз, ўз оёқларингиз билан танангизни кўтариб юрибсиз;

13.Пиёда эмассиз, тагингизда уловингиз бор;

14.Юртимиз тинч, тунлари хотиржам ухлайсиз;

15.Бекор қолганингиз йўқ, тайинли иш жойингиз бор;

16.Адашиб, улоқиб юрганингиз йўқ, бошингиз саждада, тилингиз дуода;

17.Маст қилувчи, ақлдан оздирувчи нарсалардан йироқсиз, Аллоҳнинг ишқидан сархушсиз...

Кўрдингизми, ўзингизни бахтиёр ҳис қилишингиз учун қанча сабаблар бор. Яна нима керак сизга...  

Дамин ЖУМАҚУЛ