Ислом дини инсонни ўз ҳаётида жамиятдаги барча кишилар билан яхши муносабатда, муомалада ва гўзал одоб-ахлоқда бўлиб яшашга чорлайди. Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом бизларни доимо чиройли гумонда бўлишимиз зарурлиги ҳақида қайғуриб шундай деб огоҳлантирганлар: “Бадгумонликдан сақланинглар, зеро ёмон гумон сўзларнинг энг ёлғонидир”.
Ҳазрат Умар розияллоҳу анҳунинг ўғли Абдуллоҳ айтади: «Мен Расули акрам соллаллоҳу алайҳи ва салламни Байтуллоҳни тавоф қилаётганларини ва қуйидаги ҳадисни айтганларини кўрдим». Ул зот шундай дедилар: «Эй Байтуллоҳ! Сен қандай ҳам яхшисан! Ҳидинг бунчалар ҳам хушбўй! Сен қандай ҳам улуғсан! Сенинг ҳурматинг қанча ҳам буюк! Муҳаммаднинг жони Унинг измида бўлган Зотга қасамки, Аллоҳ ҳузурида мўминнинг қони ва молу-дунёси Сенинг ҳурматингдан ҳам улуғроқдир. Мўмин ҳақида фақат яхши гумонда бўлинади» (Имом Молик ривояти).
Дарҳақиқат мўмин-мусулмон киши ҳар доим ўзгаларга озор бермаслик ва зулм қилиб қўймаслик учун тилини, қўлини ва қалбини ёмон гумонда бўлишдан тияди. Ёмон гумон, ғийбат, бўҳтон, чақимчилик, динда ғулувга кетишлик жамият аъзолари ўртасидаги инсонлар ороми ва фароғатига зарар берадиган ижтимоий иллат ва гуноҳ саналади.
Улуғ зоҳид Фузайл ибн Иёз айтади: «Ким ғийбатдан омонда бўлишни истаса, гумон эшикларини маҳкам беркитсин. Ким гумондан узоқда бўлса, дўсти айбини ахтаришдан омонда бўлади. Ким бировнинг хатосини топишдан холи бўлса, у ғийбатдан четда бўлади».
Имом Суфён Саврий деди: «Биродаринг ҳақида ёмон гумонда бўлишинг уни заҳарлаб ўлдиришинг билан тенгдир».
Муслим АТАЕВ,
Фатво бўлими ходими
ЎМИ Матбуот хизмати
