Бешинчи рошид халифа деган олий мақомга муносиб кўрилган Умар ибн Абдулазиз раҳматуллоҳи алайҳ: «Мазахдан сақланинг, у кек пайдо қилувчи аҳмоқликдир», деганлар.
Имом Абу Довуд, Термизий ва Насаий ривоят қилган ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ёлғон гапириб, одамларни кулдирадиган кишига вайл бўлсин, вайл бўлсин, вайл бўлсин», деганлар.
Вайл нималигини биламиз. Вайл – дўзахдаги бир жарнинг, чуқурнинг номи ёки жуда ҳам ёмон ҳолат. Пайғамбаримиз алайҳиссалом ёлғон гапириб, одамларни кулдирмоқчи бўлган кишига вайл бўлсин деб уч марта айтдилар. Жанжаллашиб қолган, аразлашиб юрган одамларни яраштириш учун зарурат юзасидан бир оз ёлғонга рухсат берилган, аммо кулдириш учун ёлғон гапиришга рухсат йўқ.
Афсуски, ҳазил-мутойиба одамнинг кўнглини кўтаради, кулдиради, кайфиятини кўтаради деб, ҳаддан ошиб, ўйин-кулгига қаттиқ берилиб кетяпмиз. Натижада шариат чегарасидан чиқиб, ҳазил кетмайдиган, ҳазил сиғмайдиган ишларга ҳам енгил қараб қолиняпти, сўзнинг қадри, инсоннинг қадри, ҳаётнинг қадри тушиб кетяпти. Одамларни кулдираман деб, роль ўйнаяпман деб, саҳнада ёлғондан эр-хотин бўлаётган, ёлғондан никоҳ ўқитаётган, ёлғондан бир-бирига талоқ айтаётганлар бор. Ҳолбуки, уларнинг оиласи, эри ёки хотини бўлиши мумкин. Аммо бу никоҳлар, бу талоқлар ҳазил бўлмаслигини юқорида айтиб ўтдик. Аммо одамларни кулдириш учун ёлғон гапираётганлар, фаҳш қилаётганлар-чи?
Имом Аҳмад ривоят қилган ҳадисда ҳазиллашиб ҳам ёлғон гапирмайдиган бўлмагунча банданинг иймони комил бўлмайди дейилган.
Имом Аҳмад ва Табароний ривоят қилган ҳадисда Пайғамбаримиз алайҳиссалом: «Биродаринг сенга ишониб турганда унга ёлғон гапириш, алдаш нақадар катта хиёнат!» деганлар.
Одамлар биринчи апрелни ўзларича қандай номлаб олганидан қатъи назар, ҳазил дейишадими, аҳмоқ қилиш дейишадими, бу бизга ёт нарса. Аксинча, уламоларимиз бу кунни ноўрин ҳазил, алдов, мазах куни эмас, балки ёлғонга, мазахга қарши кураш куни қилиб белгилаб олайлик деб таклиф қилишяпти. Биз мўмин-мусулмонлар бу иллатга ана шундай ёндашмоғимиз керак. Дарҳақиқат, келинг, биринчи апрелда одамларни алдаб, кейин устидан кулиб, мазах қилиш ўрнига бу кунда алдов, ёлғон ва мазахга қарши курашайлик. Шунда Роббимиз субҳанаҳу ва таоло гуноҳларимизни кечиради, иншааллоҳ.
Бу ҳикматларни билмаган бўлсак, шу куни кимгадир ноўрин ҳазил қилиб, алдаб қўйган бўлсак, тавба қилайлик, афсус-надомат чекайлик, бориб, ўша биродаримизга узр айтиб, розилигини олайлик.
Тўғри, бу гапларимиз баъзиларга ёқмаслиги, «Бу беғубор ҳазил-ку, дўстим мени тўғри тушунади, қўшилиб кулади, бунчалик ваҳима қилишнинг нима кераги бор?» дейиши мумкин. Аммо мана шу арзимасдек туюлган, беғубор бўлиб кўринган ҳазилни деб оилалар бузилиб кетяпти, эр-хотиннинг ораси бузиляпти, дўстларнинг орасига совуқчилик тушяпти. Энг ачинарлиси, бундай бўлмағур, номаъқул қилиқлар бизга ғайридин халқлардан кириб келяпти, ёшларимиз, фарзандларимиз эса бунга кўр-кўрона эргашиб, онги, дунёқараши, хулқи заҳарланяпти.
Раҳматуллоҳ САЙФУДДИНОВ,
Юнусобод тумани бош имом-хатиби
