muslim.uz

muslim.uz

 

ЎМИ матбуот хизмати

الإثنين, 20 تموز/يوليو 2020 00:00

Мўминнинг тили юрагида

Тилга эрк бериш мўминларга хос одат эмас. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Мўминнинг тили қалбидадир. Агар бирор нарсани гапиришни хоҳласа, қалби билан ўйлайди, сўнг тилига чиқаради. Мунофиқнинг тили эса, қалбидан ташқарида, шу сабабдан ҳаёлига келган нарсани тилига чиқаради, қалби билан ўйламайди”.

Муқаддас динимиз кўрсатмаларига мувофиқ, банданинг қалби тўғри бўлмагунича, иймони тўғри бўлмайди. То тили тўғри бўлмагунича, қалби тўғри бўлмайди.

Агар ким тилини тийса, Аллоҳ унинг аврати(уят жойлари)ни тўсади. Ким ғазабини босса, Аллоҳ уни дўзах азобидан сақлайди. Чунки энг кучли одам ҳар қандай ҳолатда ҳам ғазабини босиб, сўндира олган кишидир. Шунингдек, тилини ғийбат, ёлғон, чақимчилик ва бошқа номақбул сўзлардан  асрай олган киши энг бахтли инсондир. Ана шундагина киши ўзига ҳам ўзгаларга ҳам манфаат етказади. Беҳуда сўзлар ўрнига Аллоҳ таолони зикр қилиб, ёд этса яхшиликларни қўлга киритади. Ҳикматларда шундай дейилади: “Беҳуда гаплар керак бўлмаган нарсани билишдан ёки бекорчиликдан келиб чиқади, албатта, кимнинг сўзи кўпайса, унинг хатоси кўпаяди”.

Кишиларнинг энг яхшиси жамиятга ва бошқа инсонларга фойдали бўлганидир, худди шунингдек, инсонларга ва жамиятга зарарли бўлгани эса энг тубан кимсадир, тилининг хатоларидан хулоса чиқармаган кишининг боши балодан чиқмайди. Киши хушмуомалали, ширинсўз, камтарона, ҳусни-хулқли бўлса, ҳамма ҳавас қиладиган комил инсон бўлади.

 

ЎМИ матбуот хизмати

الأحد, 19 تموز/يوليو 2020 00:00

Ғафлатда қолмайлик!

Бир балиқчи доимо қуёш нур таратиш палласида оиласининг ризқини излаб уйидан чиқар экан. Кунларнинг бирида балиқчи олиб келган балиқнинг ичидан марварид чиқибди. Аёли: “Войдод дадаси, балиқнинг қорнидан марварид чиқди қаранг!” дея, бақириб юборибди.

Эри: Нима дединг онаси? деб, ишонмай қайта сўрабди.

Хотини: Балиқнинг қорнидан марварид чиқди.

Эри: Ундай бўлса тез олиб кел, уни сотиб, балиқдан бошқа таомлар сотиб оламиз.

Балиқчи марваридни олиб, маржон сотувчисининг олдига борибди. Тожир марваридни кўриб даҳшатга тушибди-да, “бу марваридни сотиб ололмайман, чунки бунинг қиймати жуда баланд, дўконимни ва уйимни сотганимда ҳам барибир пулим етмайди. Сенга маслаҳатим шаҳардаги энг бой марварид сотувчининг олдига бор, балки у сотиб олишга қодирдир”, дебди.

Балиқчи шаҳардаги бой тижоратчининг олдига борибди ва бўлган воқеани айтиб, унга марваридни кўрсатибди. Тожир марваридни кўриб, “ажабо, мен бу марваридни сотиб олишга қодир эмасман, сенга маслаҳатим шаҳар ҳокимига бор, у бундай қимматбаҳо марваридни сотиб олишга қодир”, дебди.

Балиқчи айтилганидек ҳокимга марваридни кўрсатибди. Ҳоким: “Во ажаб! Мен айнан мана шундай марваридни излаб юрган эдим лекин, бунинг нархи қанча эканини билмайман. Бироқ, менинг хазинамга кириб, олти соат қолишинг ва ундаги нарсалардан истаганингча олишинг мумкин. Ана шу марваридингни ҳаққи бўлади”, дебди.

Балиқчи ҳокимга қараб: “Ҳоким жаноблари менга ўхшаган мискин бир балиқчига олти соат кўплик қилади. Имкон бўлса икки соатга рухсат беринг”, дебди.

Ҳоким: “Йўқ тўлиқ олти соатга рухсат бераман. Сен бу вақтда истаган нарсани олишинг мумкин”, дебди.

Балиқчи ҳокимнинг хазинасига кирибди. У ерда ажойиб бир манзарага кўзи тушибди. Учга бўлинган катта бир хона. Биринчиси, марварид, тилла ва маржонлар билан тўлиб тошган. Иккинчисида, юмшоққина тўшак, агар унга бир марта қараса роҳатдан ухлаб қоласан киши. Учинчисида эса, кишининг иштаҳасини очадиган таому шароблар билан тўлиб тошган экан.

Балиқчи ўзига-ўзи: “Мендек бир балиқчига бу ерда олти соат қолиш кўплик қилади. Бу ерда олти соат нима қиламан. Майлин, аввало қорним оч, таомланишдан бошлайман, чунки бу ердан тиллаларни олиб кетишим учун куч йиғиб олишим керак”, деб таомланишни бошлабди. Ейверибди, ейверибди ҳатто икки соат ўтиб кетибди. Сўнг биринчи қисмига тиллалардан олиш учун ўтаётиб, иккинчи қисмидаги юмшоқ тўшакка кўзи тушиб, “қорним тўйди, эни бироз дам олиб олсам, шу билан куч йиғаманда сўнг кўпроқ тиллалардан олиб кетаман. Ахир бу такрорланмас фурсатку, бундай имкониятни қайси аҳмоқ қўлдан бой беради”, дебди.

Шундай қилиб, юмшоқ тўшакка ётиб, чуқур уйқуга кетибди.

Бир муддат ўтгач: Эй аҳмоқ балиқчи тур ўрнингдан вақтинг тугади, деган овозни эшитилибди.

Балиқчи: Кўзини очиб нима дединг?! деб сўрабди.

Вақтинг тугади. Ташқарига чиқ дейишибди.

Балиқчи баланд овозда йиғлаб: Илтимос, мен бу фурсат ичида ҳеч нарса олмадим, дебди.

Ҳоким: Хазинамда олти соат қолдинг-ку, сенда бу вақтда жуда кўп жавоҳирларни олиб чиқиб, уни сотиб, озиқ-овқат, юмшоқ тўшакларни сотиб олиш имконияти бор эди. Лекин сен ахмоқ ва ғофил экансан. Фикр қилмадинг, фақатгина қорнингни ўйладинг”, дебдида, уни ташқарига олиб чиқиб ташлашни буюрибди.

Балиқчи эса: “Йўқ, йўқ. Илтимос қиламан имконият беринг” деса-да, унга қайта имконият берилмабди.

Дарҳақиқат, ҳикоядаги марварид бу: руҳингиз. Унинг қиймати йўқ. Бироқ, биз бу бойликнинг қадрини билмаймиз!

Хазина эса: дунёдир. Унинг буюклиги ва бизни машғул қилиб қўйишига қаранг!

Марваридлар эса: солиҳ амаллардир.

Юмшоқ тўшак эса: ғофилликдир.

Таом ва ичимликлар эса: кўнгил истайдиган барча нарсалардир.

Эй биродарим! Уйғон, юмшоқ кўрпани тарк қил ва сен учун имконият ўлароқ берилган ҳаётлик чоғингда, дунёдан чиқиб кетмасингдан олдин, олдингдаги бор жавҳарларни (солиҳ амалларни) тўплаб ол!

“Шайх Зайниддин” жоме масжиди имом-хатиби

Яҳё УБАЙДУЛЛОҲ ўғли

таржимаси

الأحد, 19 تموز/يوليو 2020 00:00

Вақтга эътибор

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Қуръони каримда ва суннатда вақтга ҳар томонлама ва турли шаклларда эътибор берилган. Шундай эътиборларнинг энг аввалида вақт ҳам Аллоҳнинг буюк бир неъмати экани ва унинг аҳамиятини баён қилиш (ғояси) туради. Қуръони карим вақт қадрининг буюклиги ҳамда Аллоҳнинг инсонга атаган фазлу карами кенглиги ҳақида баён қилиб: «У доимо айланиб турувчи қуёш ва ойни ҳам сизлар учун бўйинсундирди (яъни, сизлар яхши яшашингиз учун тартиб-интизомга солиб қўйди). Яна у Зот кеча ва кундузни сизлар учун бўйинсундирди. Шунингдек, сизларга барча сўраган нарсаларингиздан ато этди. Агар сизлар Аллоҳнинг неъматларини санасангизлар, саноғига етолмайсизлар» (Иброҳим, 33–34, мазмуни), дейди.

Ва яна айтади: «У эслатма-ибрат олмоқчи бўлган ёки шукр қилмоқчи бўлган кишилар учун кеча ва кундузни (бир-бирининг) ўрнини босувчи қилиб қўйган зотдир» (Фурқон, 62, мазмуни).
Яъни, Аллоҳ кечанинг ортидан кундуз ва кундузнинг ортидан кечани келадиган қилиб қўйди, демак, кимда-ким улардан бирини беҳуда амаллар билан ўтказса, иккинчисида ўша қилган хатоларини тўғрилашига имкон бор. Вақтнинг аҳамиятини баён қилиб, Аллоҳ таоло Маккада нозил қилинган сураларни қасам билан бошлайди. Бунга мисол тариқасида «Вал-Лайл», «Вал-Фажр», «Ваз-Зуҳо», «Вал-Аср» кабиларни олиш мумкин. Мазкур сураларни кўздан кечирсак, Аллоҳнинг қуйидаги сўзларини ўқиймиз:
«(Борлиқни ўз зулмати билан) ўраб келаётган кечага қасам; Ёришиб-кўринган кундузга қасам» (Вал-Лайл, 1–2, мазмуни);
«Тонгга қасам (Зулҳижжа ойидаги илк) ўн кечага қасам» (Вал-Фажр, 1–2, мазмуни);
«Чошгоҳ вақтига қасам (ўз зулмати билан чор атрофни) қоплаб-ўраб олган кечага қасам» (Ваз-Зуҳо, 1–2, мазмуни);
«Аср (вақти)га қасамки, (барча) инсон зиён-бахтсизликдадир» (Вал-Аср, 1–2, мазмуни).
Аллоҳ ўз махлуқларидан бирининг номи билан қасам ичиши у нарса ё ҳодисага инсонларнинг диққатини қаратиш ҳамда ўша қасам ичилган нарсанинг қадри ва манфаати буюклигини инсонларга билдириш ҳисобланишини муфассир олимлар тушунтиришган.
Пайғамбар суннатларида ҳам вақт қиймати алоҳида таъкидланади ва унинг Аллоҳ олдида қиёмат кунида инсон бўйнидаги бир масъулият экани тасдиқлаб ўтилган. Ҳатто ҳисоб-китоб кунида ҳам бандага бериладиган асосий тўртта саволдан иккитаси ана шу вақт ҳақидадир.
Муоз ибн Жабалдан ривоят қилинишича, Пайғамбаримиз, соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Банда қиёмат куни тўрт хислатидан сўралмагунича бир қадам ҳам олдинга силжий олмайди. Бу саволлардан биринчиси — умрини нима билан ўтказгани; иккинчиси — ёшлик даврида нима билан машғул бўлгани; учинчиси — мол-дунёни қай йўсинда (қайси касб орқали) топгани ва нималарга сарфлагани; тўртинчиси — ўрганган илмига қандай амал қилгани сўралади».
Шунингдек, инсон умрининг ҳар бир давридан умумий равишда, ёшлик давридан эса, ўзига хос шаклда сўралади. Ёшлик умрнинг бир бўлаги, лекин унинг бошқа даврлардан ажратиб турувчи ўзига хос қийматдор тарафи бор. У ғайрату шижоатга, ўткинчи мақсадларга тўла фаслдир ҳамда гўдаклик ва кексалик заифликлари орасидаги жисмоний қувватга тўлишган бир даврдир. Рум сураси 54-ояти мазмуни бундай: «Аллоҳ шундай зотдирки, сизларни ночор нарсадан (яъни, бир томчи сувдан) яратди, сўнгра (сизлар учун) ночорликдан кейин куч-қувват (пайдо) қилди, сўнгра куч-қувватдан кейин яна ночорлик ва қариликни (пайдо) қилди...»

Шайх Юсуф ҚАРЗОВИЙ

Мақолалар

Top