muslim.uz

muslim.uz

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

الخميس, 27 نيسان/أبريل 2023 00:00

«Уларга “Уфф” дема»

Инсон умри – алмашиб бўлмайдиган бебаҳо неъмат. Бироқ  у – ўткинчи. Гоҳида турмуш ташвишлари билан унинг қандай ўтганини сезмай қоламиз. Вақт ўтиб юзга ажин, сочга оқ тушганда охират диёри яқинлашиб қолганини англаймиз.

Ривоятларда келишича, Нуҳ алайҳиссалом  950 йил умр кўрган. Унинг қазоси етиб, Азроил алайҳиссалом жонини олгани келганида, ундан: “Эй Аллоҳнинг Расули!  Бу дунё ҳаёти ҳақида нима дейсиз?” дея сўрабди. Нуҳ алайҳиссалом: “Бу дунё худди икки эшиги бор уйга ўхшайди – биридан кирасан ва иккинчисидан чиқиб кетасан”, деб жавоб берган.

 Қуръони каримда: “Уларни жамлайдиган кунда (қиёматда ўзларини бу дунёда) гўё кундуз куннинг бир соатича тургандек сезишиб, бир-бирларини таний бошлайдилар”, дейилган (Юнус сураси 45-оят).

Негадир киши умри ўтиб, ҳаётий тажрибаси ошгани сайин босилиб, насиҳатгўй, кишиларга яхшилик қилишга интилиб қолади. Бунинг сабаби эса ўзидан эзгу ном қолдириш, жаннат умиди бўлса, не ажаб.

Ёши улуғлар билан суҳбатлашсангиз, дилингиз яйрайди. Ўзингиз учун кўплаб ҳаётий сабоқлар оласиз. Албатта, улар хонадонларимиз файзи, бебаҳо хазинамиз, насиҳатлари эса ҳаётимиз маёғи кабидир.

Лекин айрим ёшлар ота-онасининг ёки бобо-бувиларининг насиҳатларини тўғри тушунмай: “Кўп гапиради-да, ёш бола эмасман-ку” дея иддао қилишади. Гўё ўзлари туғилиб катта бўлиб қолгандек.

 Яқинда ота-онасидан алоҳида яшайдиган бир қўшни йигитнинг отасига қилган муомаласидан ёқа ушладим.

Ота уйига келиб, тайинли ҳол-аҳвол сўрашиш бор:

  • Дада, қарзингизни қачон берасиз? Пенсияни ҳам олгандирсиз?! Ойнинг ўн беш куни ҳам ўтди-ку”, – дея отасига дуқ-пўписа қилди.

Ота ҳам минг хижолатда: “Ҳали беришмади, пенсия келса, бераман”, деди ўғлига ёлвориб.

Наҳотки, киши ўз отасига қарз берса. Ота-она кексайганда ғамхўрлик қилиш, уларга қараш қадим қадриятларимиздан саналади-ку. Бу Бош қомусимизда ҳам белгилаб қўйилган: Вояга етган, меҳнатга лаёқатли фарзандлар ўз ота-оналари ҳақида ғамхўрлик қилишга мажбурдирлар” (66-модда).

Қуръони каримда эса: «Раббинг фақат Унинг Ўзигагина ибодат қилишингни ва ота-онага яхшилик қилишингни амр этди. Агар ҳузурингда уларнинг бирлари ёки икковлари ҳам кексаликка етсалар, уларга “Уфф”, дема, уларга озор берма ва уларга яхши сўз айт! Икковларига меҳрибонлик ила хокисорлик қанотингни пастлат ва: “Раббим, алар мени кичикликда тарбия қилганларидек, уларга раҳм қилгин”, деб айт» дейилган (23–24-оятлар).

Буни қарангки, Аллоҳ таоло Ўзигагина ибодат қилишга амр этганидан сўнг, ота-онага яхшилик қилишни буюрмоқда. Бу Аллоҳнинг назидида ота-оналаримизнинг даражалари нақадар улуғ эканлигидан далолат. Шундай экан, уларнинг борида қадрига етиб, ғамхўрлик қилишга улгуриб қолайлик. Улар бу дунёни тарк этганидан сўнг афсусланган билан фойда йўқ. Улар ҳаёт бўлсалар, дуоларини олиб, жаннатдаги жойимизни ҳозирлайлик.  “Ҳали ота-онам ёш, бу ишим битсин, уни-буни қилиб бераман” деб ўйламанг. Чунки вақт ҳеч кимни аяб ўтирмайди ва қолаверса, ким олдин, ким кейин кетишини Аллоҳ билади.  

Ота-боболаримиз достонларда “Дам бу дамдир, ўзга дамни дам дема” дея ҳикматомуз сўзларни бекорга айтмаганлар. Чунки ҳозир ҳаёт эканмиз, шу онлар бизники, келажакни эса Аллоҳ билгувчи. Шундай экан кимга нимаики қилсангиз, шу кунларда қилинг. Вақтнинг ўткир қиличи сизни кесиб қўймасин.

Ҳасанбой КЕНЖАЕВ,

Урганч шаҳар бош имом-хатиби

Ҳизбут-таҳрирнинг “Ислом ақидаси, сиёсат устига қурилган!”, деган гаплари исломга нисбатан бўҳтон ҳисобланади. Ислом ақидаларининг барчаси ягона Аллоҳ таолога ибодат қилиш ғоясини ўзида ифода қилади ва унинг асло сиёсатга алоқаси йўқ.

Юқоридаги зикр қилинган ислом ақидалари – Аллоҳнинг якка-ю ягона эканлиги, Унинг ҳеч бир яралмишларга ўхшамаслиги, пайғамбарлар барҳақлиги, фаришталарнинг борлиги ва уларнинг махсус вазифалари, ўлгандан кейин қайта тирилиш, қабр ҳаёти, қабрдаги фаришталар савол-жавоби, жаннат ва дўзах каби масалаларнинг сиёсатга қандай алоқаси бор?!

Ҳизбчилар жар солаётган халифалик эса асло ақидавий масала эмас. Бир минг тўрт юз йиллардан бери мусулмон уммати ва мусулмонларнинг уламолари халифаликни ақидавий масала қилиб олган эмас. Уни аҳли суннат ва жамоатдан айрилган хаворижлар каби фирқалар ақидага айлантирганлар, холос. Ҳизбуттаҳрир эса хаворижларнинг бугунги кундаги ворислари ва айнан такрор қилувчиларидир.

Демак, шариат Қуръон ва ҳадислардаги маъно-мазмунни ва ундаги ҳукмларни саҳобалар, тобеъинлар, табъа тобеъинлар ва улардан кейинги аҳли суннат ва жамоат мусулмонларининг уламолари қандай тушунган ва айтган бўлса, шу хилдадир. Ундан ўзгаси гумроҳлик ва залолат ҳисобланади.

 

Наманган шаҳри «Мулла Исмоил» масжиди имом хатиби Муҳаммадхон Абдураҳманов

Шаввол ойида олти кун рўза тутиш суннат (мустаҳаб) бўлиб, фарз эмас. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:

من صام رمضان ثمّ أتبعه ستا من شوّال كان كصيام الدهر

«Кимки Рамазон рўзасини тутса, сўнг унга Шавволдан олти кун (нафл) қўшса, худди бир йиллик рўза каби бўлади», дедилар (Имом Муслим ривояти).

Ушбу ҳадиснинг мазмуни мутлақ келгани учун бу олти кунлик рўзани Рамазон ҳайити эртасига бошласа ҳам бўлади ёки бир неча кун ўтказиб кейин рўза тутса ҳам бўлади. Шаввол ойида олти кун рўза тутса, бўлди.

Баъзи уламолар хайрли ишларни қилишга шошилиш лозимлиги, мусобақа қилиш афзаллигини инобатга олиб, ҳайит эртасига Шавволнинг рўзасини тутишни бошлаш керак, деб ҳисоблайдилар. Одамлар ҳам шунга ўрганиб қолишган.

Баъзи уламолар эса, (Бу уламолар орасида Имом Абу Юсуф ва Имом Молик ҳам бор) одамлар бу ҳам Рамазон рўзаси таркибига киради ёки тутмаса бўлмас экан, деган фосид хаёлларга бормасликлари ва асосийси, насронийлар каби фарз рўзаларга ўз ихтиёрлари билан рўзалар қўшиб олганларига ўхшамаслик учун ҳайитдан бир неча кун ўтказиб тутишни маъқул кўрадилар ва ҳайит эртасига бошлаб, улаб тутишни кариҳ кўрадилар. Бу «Шарҳи Виқоя»да ҳам ўз ифодасини топган. Шамс ул-аимма ал-Ҳалвоий шунга фатво берган. Демак, эҳтиётан ҳайитдан сўнг бир-икки кун ўтказиб Шаввол рўзасини тутишга киришмоқ маъқул.

Шаввол ойида рўза тутишга одатланиш вожиб эмас, балки афзал ва маъқул ишдир.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:

أحبّ العمل الى الله ما دام عليه صاحبه وان قلّ

«Аллоҳга амалларнинг энг севимлиси амал эгаси, гарчи у оз бўлса-да, доим бажариб юрганидур», дедилар.

Шаввол ойида рўза тутиш, шунингдек, Рамазондан бошқа ойларда рўза тутиш нафл ибодат бўлгани учун уни бажармаса, қазо тутиб ўтирмайди. Чунки у ихтиёрий ибодатдир.

Шавволда рўза тутмаса бўлмайди, албатта тутиш керак, дейиш, шунингдек, тутмаганларни маломат қилиш, Шаввол рўзасини тутганлик билан фахрланиш ёмон иллат бўлгани учун ҳатто Имоми Аъзам Шавволда рўза тутишни кариҳ кўрган эканлар. («Мавсуъат ул-фиқҳийя»).

 

islom.uz

Мақолалар

Top