muslim.uz.umi
Одамлар намоз ўқишдими?
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Убайдуллоҳ ибн Абдуллоҳ ибн Утбадан ривоят қилинади:
«Оишанинг олдига кириб: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг беморликлари ҳақида гапириб бермайсизми?» дедим. У киши айтди: «Майли. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам оғирлашиб қолдилар ва: «Одамлар намоз ўқишдими?» дедилар. «Йўқ. Улар сизга интизор бўлиб туришибди, эй Аллоҳнинг Расули», дедик. «Менга тоғорага сув қуйиб беринглар», дедилар. Биз айтганларини қилдик. У зот ғусл қилдилар. Кейин турмоқчи бўлиб, уриндилар ва ҳушларидан кетдилар. Сўнгра ўзларига келиб: «Одамлар намоз ўқишдими?» дедилар. «Йўқ. Улар сизга интизор бўлиб туришибди, эй Аллоҳнинг Расули», дедик. «Менга тоғорага сув қуйиб беринглар», дедилар. Биз айтганларини қилдик. У зот ғусл қилдилар. Кейин турмоқчи бўлиб, уриндилар ва ҳушларидан кетдилар. Сўнгра ўзларига келиб: «Одамлар намоз ўқишдими?» дедилар. «Йўқ. Улар сизга интизор бўлиб туришибди, эй Аллоҳнинг Расули», дедик. «Менга тоғорага сув қуйиб беринглар», дедилар. Биз айтганларини қилдик. У зот ғусл қилдилар. Кейин турмоқчи бўлиб, уриндилар ва ҳушларидан кетдилар. Сўнгра ўзларига келиб: «Одамлар намоз ўқишдими?» дедилар. «Йўқ. Улар сизга интизор бўлиб туришибди, эй Аллоҳнинг Расули», дедик.
Одамлар масжидда тўпланиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни хуфтон намозига кутиб туришарди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам одамларга намозга ўтиши ҳақида Абу Бакрга хабарчи юбордилар. Хабарчи келиб унга: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам одамларга намоз ўқиб беришингни амр қиляптилар», деди. Абу Бакр (кўнгли) юмшоқ одам эди. Шунда у: «Эй Умар, одамларга намозга ўт», деди. «Бунга сен ҳақлисан», деди Умар. Ўша кунлари Абу Бакр одамларга намозга ўтди.
Сўнгра Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ўзларида енгиллик сезиб, бири Аббос бўлган икки кишига суянган ҳолда пешин намозига чиқдилар. У зот чиққанларида Абу Бакр имомлик қилаётган эди. Абу Бакр у зотни кўриб, ортига тисарила бошлади. У зот унга ортга ўтмаслик ҳақида ишора қилдилар ва (ёнларидаги) икковига: «Мени унинг ёнига ўтқазинглар», дедилар. Иккови у зотни Абу Бакрнинг ёнига ўтқазишди. Абу Бакр тик турган ҳолида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг намозларига, одамлар Абу Бакрнинг намозига эргашиб намоз ўқидилар. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам эса, ўтирган ҳолларида эдилар.
Убайдуллоҳ айтади: «Абдуллоҳ ибн Аббоснинг олдига кириб унга: «Оишанинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг беморликлари ҳақида менга айтиб берганларини сенга билдирайми?» дедим. «Айтавер», деди. Шунда мен билдирдим. У бирор нарсани инкор қилмади. Фақатгина: «У сенга Аббос билан бирга бўлган кишининг номини айтдими?» деди. «Йўқ», дедим. «У Алий эди», деди».
Бухорий ва Муслим ривоят қилишган.
ҲАМДАРДЛИК БИЛДИРАМИЗ
Ўзбекистон мусулмонлари идораси жамоаси Наманган вилояти бош имом-хатиби Мусохон домла Аббаситдиновнинг падари бузрукворлари Анасхон ҳожи отанинг вафоти муносабати билан у кишининг яқинларига чуқур таъзия изҳор этади.
Охират сафарига кузатилган отахон эл корига ярайдиган, дину диёнат йўлида хизмат қиладиган фарзанд ва невараларни ўстирдилар, чиройли тарбия қилдилар.
Аллоҳ таоло марҳум отахоннинг барча солиҳ амалларини ўзларига ҳамроҳ айлаб, Ўз мағфиратига олсин. Ҳақ таоло марҳум отахоннинг яқинлари, фарзанду аржумандларига чиройли сабр бериб, бу мусибатларига ажру мукофотлар ато этсин.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси жамоаси, уламолари, имом-домлалари ва ўқитувчи-мударрислари номидан Мусохон домла Аббаситдиновга, у кишининг оила аъзолари, ёр-биродарлари, яқинларига ҳамдардлик билдирамиз.
Жаноза бугун пешин намозидан сўнг "Маҳдум эшон" масжидида ўқилади.
Иннаа лиллааҳи ва иннаа илайҳи рожиъуун.
«Мусибат етганда «Албатта, биз Аллоҳникимиз ва албатта, биз Унга қайтувчимиз», деган сабрлиларга хушхабар беринг».
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Қалб қорайишининг аломатлари
– Гуноҳ кетидан гуноҳ қилаверса, банда назарида катта гуноҳ ҳам кичкина бўлиб қолади;
– гуноҳ содир этган киши тоат-ибодат лаззатидан маҳрум бўлади;
– гуноҳ инсон қалбини қорайтиради, юзини шувит қилади;
– гуноҳлар қалбнинг, тананинг кучини қирқади. Шунинг учун осий банда танаси кучсиз,
иродаси бўш бўлади;
– гуноҳкор юзидан ҳаё пардаси кўтарилади;
– гуноҳ туфайли шаръий илмдан барака кетади, киши ўқигани хотирасида қолмайди. Чунки
илм қалбга нур бағишлайди, маъсият эса дил нурини сўндиради;
– гуноҳ инсон зеҳнини пасайтиради;
– гуноҳ кетидан гуноҳ қилавериш қалбни тошдек қотириб юборади;
– гуноҳкор ўзини ёлғиз, ҳимоясиз сезади;
– гуноҳкор банданинг ҳаёти оғирлашади, ишлари юришмайди, ҳар қадамда қандайдир
муаммога дуч келаверади;
– гуноҳкор банда тириклигида, қабрда, охиратда танг аҳволда қолади;
– гуноҳлар сабаб банда қўлидаги неъматдан айрилади;
– гуноҳлар умрни қисқартиради;
– гуноҳ туфайли кишининг топган-тутганидан барака кетади;
– гуноҳкор одамнинг боши балодан чиқмайди, қачон қарасангиз қандайдир фалокатга
йўлиқаверади;
– Қуръон, жаннат дўзаҳ ҳақидаги оятларни эшитса ҳам таъсир қилмай қолади.
Олдинлари менда чинакам қалб тақвоси бор эди. Ҳар доим Аллоҳдан қўрқиб юрар эдим. Аллоҳни зикридан бошқа сўзни умуман сўзлашни хохламас эдим. Аллоҳни зикр қилганимда қалбим янада очилиб борарди. Қуръон оятларини, дўзаҳ ҳақидаги оятларни эшитганимда сесканиб кетар эдим. Ҳозир эса қалбим жуда қорайиб кетган. Хатто баъзида мен ҳам мусулмонманми? Деб юрадиган бўлиб қолганман. Аллоҳим қалбларимизни тўғри йўлингга бургин. Бизларни бу тўрт кунлик дунё матоҳлари билан фитналантириб қўймагин.
Сенга нима бўлди, Умму Соиб?
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Умму Соиб розияллоҳу анҳо бемор бўлганида кўргани кириб дедилар:
Сенга нима бўлди, ҳаракатланишинг қийин бўлиб қолди?
- Безгак. Аллоҳ унга барака бермасин!
Безгакни қарғама! Безгак темирчининг босқони темирнинг зангларини кетказгани каби одам боласининг хатоларини кетказади.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бир катта ёшли аъробийни кўргани кирдилар. Унга:
- Зарари йўқ. Тозаловчидир, иншааллоҳ! - дедилар.
У:
Тозаловчи?! Йўқ, у қари чолни қабрга олиб кетувчи қаттиқ иситмадир! – деди.
Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
– Унда, шундай бўла қолсин! – дедилар.
Аллоҳ таоло мўмин бандасини учта сабаб учун беморлик билан имтиҳон қилади:
1. Аллоҳ банданинг қилган хатоларини беморлик билан кетказиб, унинг покиза ҳолда жаннатга киришини хоҳлайди.
Аллоҳ бандасини Ўзидан узоқлашиб кетганини кўради. Уни Ўзига қайтариш учун касалликка мубтало қилади. Инсон бемор бўлса, синиқади ва Аллоҳга қайтади. Аллоҳ мисол билан таққослашдан олийдир. Аммо тушунишимиз учун айтамизки, қўйлар чеккага чиқиб кетса, чўпон уни дарҳол асоси билан қайтаради. Қайтиб келса, бошқа тегмайди.
Аллоҳ таоло бандасига жаннатда олий мақом ҳозирлаб қўйган бўлади. Банда амали билан у жойга ета олмайди. Аллоҳ унга беморлик каби нарсаларни бериб, даражасини кўтаради. Ўзига тайёрлаб қўйилган мақомга муносиб бўлади.
Аллоҳга яхши гумонда бўлайлик. Унга бўлган иймонимизга шак ораламасин. Аллоҳ таоло бизга азоб беришга муҳтож эмас. У бизга онамиздан ҳам меҳрибон. Балойимизда одобли бўлайлик. Беморлигимизни ҳамд билан, оҳ-воҳларимизни истиғфор билан зийнатлайлик. Ўзимиздан юқоридаги учта сабабни қидириб кўрайлик.
Агар гуноҳимиз бўлса (ҳаммамизда гуноҳ бор) : «Эй Аллоҳим! Сенга ҳамд бўлсин! Мени гуноҳларимдан покладинг», дейлик. Албатта, кўп дорилар аччиқ бўлади.
Агар бизда биринчиси ҳам, иккинчиси ҳам бўлмаса ва беморлик хатоларимиздан катталашиб кетса, бундай дейлик:
«Аллоҳим, ўйлайманки, Сен мен учун жаннатда олий мақом ҳозирлаб қўйибсан. Менинг амалларим унга етишим учун кифоя қилмайди. Сен менинг ана шу нуқсонимни тўлдириш учун бу беморликни бердинг. Ўзингга ҳамд бўлсин!»
«Набавий тарбия» китоби асосида тайёрланди
Амал дафтарингиз ёпилмасин!
Милодий 611 йил. Макканинг Ҳиро ғорида Аллоҳ таолодан инсониятга илк хитоб нозил бўлди: “Ўқинг (эй Муҳаммад! Бутун борлиқни) яратган зот бўлмиш Раббингиз исми билан! (У) инсонни лахта қондан яратди. Ўқинг! Раббингиз эса карамлидир. У инсонга қалам билан (ёзишни ҳам) ўргатди. У инсонга билмаган нарсаларини билдирди” (Алақ сураси, 1–5-оятлар).
Шу кундан эътиборан Ислом умматига ўқиш, илм олиш фарз бўлди. Бу амалга “Лаббай” дея жавоб берган қанча саҳобалар, тобеинлар ва кейинги мўмин-мусулмонлар ўзларидан кўплаб бебаҳо маънавий асарлар қолдиришди. Уларнинг илм зиёси бугунгача башариятга маёқ бўлмоқда.
Инсон илм билан икки дунёда азиз бўлади. Билмаганини билади, дунёни англайди, янги марралар сари интилади. Энг асосийси, Яратганни янада яхшироқ танийди. Илм эгасини эса Аллоҳ фаришталар қаторида зикр қилади ва уларга юқори даражалар ато этади.
Бу ҳақда Қуръони каримда: "Аллоҳ адолатда (барқарор) туриб, шундай гувоҳлик берди: “Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқдир”, фаришталар ва илм эгалари ҳам..." (Оли Имрон сураси, 18-оят). “...Аллоҳ сизлардан имон келтирган ва илм ато этилган зотларни (баланд) даража (мартаба)ларга кўтарур...” (Мужодала сураси, 11-оят), дейилган.
Илмни ёшликдан фарзандига ўргатиш ҳар бир ота-онанинг вазифасидир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Болаларингизга меҳр кўрсатинг, уларга ҳурмат билан қаранг, одоб ва тарбиясини гўзаллаштиринг!” дея илмга тарғиб қилганлар (Имом Ибн Можа ривояти).
Бу сўзлар Конституциямизнинг 77-моддасида ҳам акс этган: “Ота-оналар ва уларнинг ўрнини босувчи шахслар ўз фарзандларини вояга етгунига қадар боқиши, уларнинг тарбияси, таълим олиши, соғлом, тўлақонли ва ҳар томонлама камол топиши хусусида ғамхўрлик қилишга мажбурдирлар”.
Демак, фарзандларимизни илмли, касб-ҳунарли қилиш динимиз буйруғи ва қонуний мажбурият. Лекин бу мажбуриятни барча ота-оналар ҳам тушуниб етмаяпти. Фарзандини ўқишга рағбатлантириш, етук инсон қилиб тарбиялаш ўрнига беъэтибор бўлаётганлар, афсуски, орамизда йўқ эмас.
– Ҳозир “Эти сизники, суяги бизники”, дейдиган ота-оналар деярли йўқ, – дейди Бағдод тумани 2-умумий ўрта таълим мактаби ўқитувчиси Дилафрузхон Сулаймонова. – “Болам қайсар, яхши гапирсам, айтганимни қилади”, дея боласини эркалаётганлар кўп. Бундай фарзандларнинг аксари ўқишга қизиқмайди. Ота-оналар боласининг кўнглига қараши тўғри. Аммо уни илмга қизиқтириши, юриш-туришини назорат қилиши керак. Кези келганда эркалатиши, кези келганда қаттиқ туриши ҳам лозим. Моддиятини таъминлаб қўйган билан маънавий ҳеч вақо бера олмаса, эртага ким бўлади улар? Боланинг ёмони ёки иқтидорсизи бўлмайди. Ҳар бир ўқувчида ўзига хос иқтидор бор. Уни шакллантириб, тўғри йўналтирмоқ ота-онанинг вазифаси. Яқинда бир аълочи қизимизнинг аҳволини эшитиб дилим оғриди. У ўқишга кириш ўрнига ўзини пул топишга урибди. Унинг тенгқурларидан қанчаси олий ўқув юртлари талабаси бўлди. Буни кўриб ўша қиз анча афсус-надомат қилди.
Конституциямизнинг 50-моддасида: “Ҳар ким таълим олиш ҳуқуқига эга... Давлат бепул умумий ўрта таълим ва бошланғич профессионал таълим олишни кафолатлайди. Умумий ўрта таълим мажбурийдир”, дея қайд этилган.
Демак, фарзандимизнинг билим олиши – унинг конституциявий ҳуқуқи. Бундан юртимизда туғилган ҳар бир бола фойдалана олиши мумкин. Унга қаршилик қилиш эса конституцияга зид ҳисобланади.
Айни дамда республикамизда бошланғич ва ўрта таълимни олиш мутлақо бепул. Бунинг учун эса давлат ғазнасидан миллиардлаб маблағ сарфланади. Болаларимиз мактабларда илмли бўлиб чиқаётган бўлса, бу пуллар ўзини оқлади дейиш мумкин. Агар акси бўлса-чи? Бу ўқитувчининг ҳам, ўқувчининг ҳам вақти беҳуда кетаётганидан, бюджет маблағлари исроф бўлаётганидан дарак эмасми? Бунга асосий жавобгар ота-онага юкланмайдими? .
Қуръони каримда: “…Исрофгарчиликка мутлақо йўл қўйманг! Чунки исрофгарлар шайтонларнинг биродарларидир” (Исро сураси, 26–27-оятлар), дейилган. .
Ўзимиз тақво қилиб, тоат-ибодатдадирмиз, ҳалол-ҳаромни фарқига борармиз. Бироқ фарзандимиз ҳам ўзимиз каби бўла оляптими? Вақтини беҳудага совуриб, исрофгарлардан бўлмаяптими? Уни назорат қилмасдан, беэътибор қўйиш унга шерик бўлиш каби эмасми?
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ахлоқли ва жамиятга фойда келтирадиган фарзанд ўстирган ота-онанинг амал дафтари вафотидан кейин ҳам ёпилмайди”, деганлар (Имом Насоий ривояти).
Демак, фарзандимизнинг солиҳ инсон бўлиши бизни икки дунё саодатига элтиши мумкин. Бунга эришмоқ учун уларга илму ҳунар ўргатмоқ, ҳақиқий маърифат чашмасини англатмоқ даркор.
Муҳаммаднаби ОРИПОВ
Мақолалар
