ЎМИ матбуот хизмати

Уламоларимизнинг Навоий вилоятига ташрифлари бошланди. Ушбу учрашувлар намозхонларнинг маърифатини, маънавиятини янада юксалтириб, уларга кўтаринки руҳ бағишламоқда.

Хусусан, бугун Тошкент шаҳар бош имом-хатиби ўринбосари устоз Абдуқаҳҳор домла Юнусов Навбаҳор тумани “Шайх Абул Ҳасан Харақоний” масжиди намозхонлари билан учрашдилар. Пешин намози адо этилгач, мўмин-мусулмонларга "Халққа хизмат олий фазилат" мавзусида амри-маъруф қилдилар.

Дарҳақиқат, мўмин банда доим халқ хизматида бўлишга ва уларга манфаат етказиш ҳаракатида бўлади. Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривояти қилинади. Набий салаллоҳу алайҳи васаллам: "Дарахтлар орасида бир дарахт бор, баргини ташламайди, у мусулмонга ўхшайди, айтинглар-чи, бу қайси дарахт?" дедилар. Одамлар бундоқ дарахт, ундоқ дарахт деб айтдилар. Мен: «хурмо дарахти» демоқчи бўлдим, лекин ёш йигит бўлганим учун айтишга уялдим. Расуллох салаллоҳу алайҳи васаллам: "У хурмо дарахти" дедилар.

Демак Набий солаллоҳу алайҳи васаллам халққа фойдаси кўп тегадиган ва яхшилиги бардавомли мўминни хурмо дарахтига ўхшатдилар.

Шундан сўнг, устоз Абдуқаҳҳор домла Юнусов азиз намозхонларнинг қизиртирган саволларига батафсил жавоблар бердилар.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Бугун пойтахтимиздаги “Шайх Зайниддин” жоме масжидида Ўзбекистон мусулмонлари идораси Тошкент шаҳар вакиллигининг навбатдаги йиғилиши бўлиб ўтди. Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими мудири Муҳаммадназар Қаюмов, Тошкент шаҳар бош имом-хатиби Нуриддин домла Холиқназаров, Тошкент шаҳар ҳокимлиги масъул ходими А.Каримов, пойтахт масжидларида фаолият юритаётган имом-хатиб ва ноиблар иштирок этди.

Мажлисда соҳа раҳбарлари имомларнинг ижтимоий тармоқ ва интернет сайтларида фаол бўлиши, ҳар хил оқимларга асосли раддиялар бериш лозимлигини таъкидлашди.

Йиғилиш кун тартибидаги масалалар бирма-бир муҳокама қилиниб, имом домлаларнинг ижро интизомига қатъий риоя этиши, берилган топшириқ ва ҳисоботларни ўз вақтида ва сифатли бажариши, масъулиятни янада ошириши зарурлиги қайд этилди.

Тадбир сўнгида тегишли қарорлар қабул қилинди.

Тошкент шаҳар вакиллиги матбуот хизмати

Аввал хабар қилганимиздек, Хива шаҳрида "Марказий Осиё жаҳон цивилизациялари чорраҳасида" халқаро маданий форуми бўлиб ўтди.

Маданий мерос ҳафталиги доирасида ўтказилаётган ушбу форумда дунёнинг 60 мамлакатидан 300 дан ортиқ иштирокчи қатнашди. ЎзА мухбирининг Истанбул университети доктори Эмек Ушенмез билан суҳбати "Марказий Осиё жаҳон цивилизациялари чорраҳасида" халқаро маданий форуми аҳамияти ва Ўзбекистон олимлари билан ҳамкорликларга бағишланди.

– Аввало, халқаро маданий форумда иштирок этаётганимдан жуда хурсандман. Чунки бу халқаро тадбир кўплаб давлатлар маданий-тарихий ёдгорликларидан хабардор этиш ва бу борада ўзаро мулоқот майдони вазифасини ўтайди.
Ҳафталик доирасида мен Тошкентда бўлиб ўтган йирик анжуманда Буюк Британия кутубхоналарида сақланган Чиғатой қўлёзмалари ҳақидаги маърузам билан қатнашдим.

Айтиш жоизки, бугунги кунда Лондон шаҳридаги кутубхонада 200 дан зиёд Чиғатой қўлёзмалари сақланади. Унда Алишер Навоий, Заҳириддин Муҳаммад Бобур, Мансур Чиғатой, Атоий, Саккокий каби ижодкорларнинг қўлёзмалари бор. Биз уларни ўргандик, таҳлил қилдик. Муҳими, уларнинг ҳар бирини қўлимиз билан ушлаб кўрганимизнинг ўзи биз учун шарафдир.

– Таъкидлаганингиздек, Чиғатой қўлёзмаларини чоп эттиришда Ўзбекистон олимлари билан ҳамкорлик қилинади. Бу борада қандай ишлар амалга оширилади?

– Ҳозир Чиғатой қўлёзмалари асосида 200 саҳифани жамлаган китоб инглиз тилида тайёр турибди. Ўзбекистон олимлари билан мана шу китобни аввал инглиз, сўнгра ўзбек тилида чоп эттиришда ҳамкорлик қиламиз. Ўзбек олими шу китобни таржима қилади.

– Сиз ўзбек адабиётини анча йиллардан буён ўрганасиз. Бу сизнинг илмий ишларингиз билан боғлиқми ёки қизиқишингиз туфайлими?

– 2007 йилдан буён ўзбек тили ва адабиётини ўрганаман. 2008 йил тадқиқотчи сифатида Абу Райҳон Беруний номидаги Шарқшунослик институтида сақланаётган қўлёзмаларни ўрганганман. Сўнгра Лондонда тадқиқотларимни давом эттирдим. Сўнгра АҚШнинг Харвард университетида ўзбек тили, Усмонийлар тарихи ва Ўрта Осиё қўлёзмалари ҳақида бир ярим йилга яқин дарс берганман.

– "Марказий Осиё жаҳон цивилизациялари чорраҳасида" халқаро маданий форуми иштирокчилар фаолиятида қандай аҳамият касб этади?

– Халқаро маданий форум доирасида тарихий Хива шаҳрида ушбу катта тадбир ташкил этилди. Бу форум нафақат Марказий Осиё маданий-илмий бойликларини тарғиб қилишда, балки кўпгина давлатдан келган шу соҳа вакилларини бир мақсадда бирлаштириб, катта мулоқот майдонига айланади. Яна бир янгиликни айтишни истар эдимки, буюк мутафаккир Алишер Навоийнинг 580 йиллиги муносабати билан 800 саҳифалик "Замонавий ўзбек адабиёти" китобини нашрга тайёрладик. Тез кунларда бу китоб чоп этилади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Бугун тез-тез қулоғимизга чалинаётган, тасаввуримизда кезаётган бир сўз у ҳам бўлса, ҳозирги замон “ахборот асри” деб такрор-такрор эшитилмоқда. “Ахборот асри” деб аталаётган ҳозирги замонда маълумот олиш ва ахборот алмашишнинг қулай воситаси интернет деб эътироф этилмоқда. Маълумот тарқатиш, бизнес ва реклама учун катта майдонга айланган глобал тармоқлар шундай ривожландики, унинг ниҳояси йўқ. Лекин, яхши нарсани иккинчи томони салбий бўлгани сабаб, ахборот асрининг тузатиш мумкин бўлмаган таҳликалари борлиги кишини ташвишга солмай иложи йўқ.

Атрофга назар солсангиз, мактаб ўқувчиларининг қўлида ҳам уяли телефон бор, уларнинг аксарияти интернетга уланган. Бу миттигина қутичадек матоҳ ёрдамида дунёни кафтда кўргандек кузатиш мумкин. У чекланмаган, истаган одам эса интернетга кира олади.

Интернетдан мақсадли фойдаланиш хусусан, ёшлар билим салоҳиятини оширишда унинг ақл-заковатни ошириш борасидаги дастурларга мурожаат қилишлари мукин.

Лекин, дейилган истисноли сўз барчамизни ўйга толдириши ҳам табиий.Ўсмирёшлар онгига таъсир қилиб, улар қалбига ўз бузғунчи ғояларини сингдиришни, уларнитўғри йўлданоздиришни, беҳаё фильмлар томоша қилишга тарғиб қилишни мақсад қилган ноқобил ҳаракатлар мавжуд.

Одатда ёшларни компютер ва телефонга қизиқиши шу даражада ошиб бордики, ажратилган вақт чегарасига риоя қилмасдан, ундан тўхташни талаб қилинса фақат жанжал, йиғи-сиғи билан якун топа бошлайдиган бўлиб қолди.

Энг ачинарлиси, бунга ота-оналар ўзимиз сабабчи бўлиб қолдик. Ота-она ишдан келгандан сўнг дастурхон атрофида фарзанд тарбияси билан шуғулланишнинг ўрнига ота бир томонда, она бир томонда телефонини титкилаб ўтирадиган ҳолатга келиб қолдик. Буни кўрган фарзанд ҳам интернетдаги ўткинчи      ишларга қизиқиши ортиб бормоқда.

Интернет ва компютер ўйинлари асирига айланиш касаллигига чалинган ўсмирлар ҳаётдан, маънавий қадриятлардан тамом узулиб, бутунлай ўйинларга берилиши ёки балл йиғишга, қиморга ва ютуқ-совға олиш каби қадрсиз ишларга муккасидан кетишларини айтиб ўтмасдан иложимиз йўқ.

Миясида ўйинлардан тинимсиз завқланиш ҳиссини туяётган бола учун бундай “севимли” машғулотидан бошқа ҳамма нарса аста-секин аҳамиятсиз бўлиб қолиши табиий. Сир эмаски, катталарга қараганда болаларда бирор нарсага боғланиб қолиш кучли, уларнинг соғлигига етадиган зарар ҳам бир неча баробар зиёда эканлигига далил талаб  этмайдиган ҳақиқатдир.

Улар оддийгина уй вазифаси ва унинг юмушларида ҳам ҳатто хонасини тозалаш, кийимини шкафга илиш каби ўзигагина тегишли бўлган ишларни бажаришдан ҳам бўйин товламоқда.

Овқатланаётган пайтда ҳам интрнетдан узила олмасдан, унинг билан бирга бўлиб овқатланиш ачинарли ҳолдир.

Дарс жараёни ҳам тубдан ўзгариб кетиши, устозларнинг тартибга чақириши, насиҳат ва маслаҳатлари ҳам мутлақо таъсир қилмаслиги ҳаётий муаммоларга олиб кетаётгани сир эмас.

Ота-оналар, яқинлари, синфдош ўртоқлари билан бўладиган мулоқотлар эса гўёки зерикарли туюлаётганини айтмасдан иложимиз йўқ.

Бундан бошқа оқибатларни келтириб чиқараётган ёлғон ахборотларнинг оқибатларини гапирсангиз танангиз зирхлайди.

Дарҳақиқат, доно халқимиз келтирган нақллардан таналарга шифо, даво бўлган асални ҳам нотўғри истеъмол қилинса тана учун зарар келтириши айни ҳақиқат.

Бу ҳолат оддий компютер ўйинларидан тортиб, интернет сайтлари, ижтимоий тармоқлар, мобил алоқа дастурларида ҳам очиқ кўзга ташланмоқда. Юзаки қараганда, арзимасдек туюладиган бу ҳаракатлар вақт ўтган сари жиддийлашиб, қатъий тусга айланиши ўта аянчли натижаларни келтириб чиқармоқда.

Шу ўринда фойдали хулосалар қиладиган бўлсак, юртимизда ёшларимизнинг баркамоллиги учун барча имкониятларэшиги кенг очилган. Жумладан, ахборот технологиялари, хусусан, интернет соҳасида ҳам. Шундай экан, ёшларимизнинг интернетдан оқилона ва тўғри фойдалана олишига тарғиб қилсак. Ёшлар вақтини бемаъни нарсаларга зое қилмасдан, фақатилм билан шуғулланади ва касбий кўникмаларга эга бўлишига ҳаракат қилсак.Зеро, ёшларимизда ёвуз хуружларга қарши куч-иммунитет шаклланса, уларга ҳеч қандай таҳдид ўзининг зарарли таъсирини ўтказа олмайди. Ёшлар келажагимиз, уларни ғоявийофатлардан асраш бурчимиздир!

Агар биз ушбу имкониятлардан унумли фойдаланиб, Ватанимиз тараққиёти, халқимиз фаровонлиги, динимиз софлиги йўлида захмат чексак, келажак авлод ҳам биздан ўрнак оларди.

Абдулҳай ТУРСУНОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг
Наманган вилоят вакили