Тафсирун насафийда оятул курсийнинг фазилати баёни

اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَا نَوْمٌ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ مَنْ ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلَّا بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِنْ عِلْمِهِ إِلَّا بِمَا شَاءَ وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ

Аллоҳ, Ундан ўзга илоҳ йўқ. У тирикдир ва қаййумдир. Уни мудроқ ҳам, уйқу ҳам олмас. Осмонлару ердаги нарсалар Уникидир. Унинг ҳузурида Ўзининг изнисиз ҳеч ким шафоат қила олмас. У уларнинг олдиларидаги нарсани ҳам, ортларидаги нарсани ҳам билур. Унинг илмидан ҳеч нарсани иҳота қила олмаслар, магар Ўзи хоҳлаганини, холос. Унинг курсиси осмонлару ерни қамраган. У уларни муҳофаза қилишдан чарчамас. Ва У Алий ва Азим Зотдир.

عن علي رضي الله عنه عن النبي صلى الله عليه وسلم من قرأ آية الكرسي في دبر كل صلاة مكتوبة لم يمنعه من دخول الجنة إلا الموت ، ولا يواظب عليها إلا صديق أو عابد ، ومن قرأها إذا أخذ مضجعه أمنه الله على نفسه وجاره وجار جاره والأبيات حوله

Алий розияллоҳу анҳуан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким ҳар фарз намоздан кейин «Оятул Курсий»ни ўқиса, унинг жаннатга киришини фақат ўлим тўсиб туради, холос. У ишга эса фақатгина сиддиқ ёки обид бардавом бўлади, холос. Ва яна ким уни Кўрпасига кириб ётганида, ўқиса, Аллоҳ таоло унинг ўзига, қўшнисига, қўшнисининг қўшнисига ва унинг уйининг атрофидаги уйларга тинчлик ва омонлик беради» дедилар.

قال عليه السلام " سيد البشر آدم ، وسيد العرب محمد ولا فخر ، وسيد الفرس سلمان ، وسيد الروم صهيب ، وسيد الحبشة بلال ، وسيد الجبال الطور ، وسيد الأيام يوم الجمعة ، وسيد الكلام القرآن ، وسيد القرآن البقرة ، وسيد البقرة آية الكرسي " وقال " ما قرئت هذه الآية في دار إلا هجرتها الشياطين ثلاثين يوماً ، ولا يدخلها ساحر ولا ساحرة أربعين ليلة "

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Инсонларнинг саййиди Одам, Арабларнинг саййиди Муҳаммад. Лекин (менда) фахрланиш йўқ, Форсларнинг саййиди Салмон, Румликларнинг саййиди Суҳайб, Қоратанлиларнинг саййиди Билол, Тоғларнинг саййиди Тур тоғи, кунларнинг саййиди Жума куни, каломларнинг саййиди Қуръон, Қуръоннинг саййиди Бақара (сурасидир), Бақаранинг саййиди Оятул Курсийдир дедилар. Ва яна «Бу оят унда ўқилган хонадонга ўттиз кун шайтон кирмайди ва сеҳргар еркак ва аёл қирқ кеча кирмайди» дедилар. 

عن أبي هريرة أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال : " لكل شيء سنام وإن سنام القرآن البقرة ، وفيها آية هي سيدة القرآن وهي آية الكرسي " .

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ҳар бир нарсанинг ўркачи (улуғи, саййиди, афзали) бўлади. Албатта Қуръооннинг ўркачи Бақара (сураси)дир. Ва унда бир оят бор бўлиб, у  Қуръоннинг саййидасидир. Ва у Оятул Курсийдир», дедилар.

Тожиддинов Абдуссомад Абдулбосит ўғли

Хабарингиз бор, Ўзбекистон мусулмонлари идораси тизимидаги футбол жамоалари ўртасида “Наврўз” умумхалқ байрами муносабати билан футбол турнири бўлиб ўтмоқда. Жорий йилнинг 14 март куни ушбу турнирнинг навбатдаги 5 тур учрашуви бўлиб ўтди. Ушрашув жуда ҳам қизғин руҳда кечди. Айниқса, бир-биридан чиройли голлар учрашув безаги бўлди. Жумладан, “Минор” жамоаси ҳужумчиси Обиджон Ёрматов томонидан рақиб дарвозасига киритилган тўп, учрашувнинг энг чиройли голи деб топилди. 

5-тур натижалари: 

Қуйидаги жамоалар ярим финал ўйинида ўзаро беллашадилар:

Турнир тўпурарлари 

1. Мубашширов Муҳаммадзоҳид  (Кўкалдош)    -  20
2. Арзиқулов Собир  (Ҳазрати имом)   –  13     
3. Парпиев Баҳриддин (Мовароуннахр)  -  12 
4. Тошпўлатов Ҳасан (Бухорий авлодлари)  -  12

Эслатиб ўтамиз, ярим финал беллашувлари жорий йилнинг 17 март куни бўлиб ўтади. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

ахборот хизмати

Ҳафса бинти Умар ибн Хаттоб ибн Нуфайл ибн Абдул Уъззо ал-Аъдавий ал-Қураший

Ҳижратдан ўн саккиз йил олдин (мелодий олти юз бешинчи) йили Маккаи мукаррамада туғилганлар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам билан Ҳафса бинти Умар розияллоҳу анҳонинг шажараcи Каъб ибн Луайда туташади.

Маккаи мукаррамада исломни қабул қилганлар. Мадинаи мунавварага биринчи эрлари Хунайс ибн Ҳузофа ас-Саҳмий билан ҳижрат қилганлар.

Ҳафса бинти Умар розияллоҳу анҳо қандай хонадондан эканликларини таърифлаб ўтиришга ҳожат бўлмаса керак. У кишининг оталари иккинчи халифа Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудир. Оналари эса Зайнаб бинти Мазъун ҳам машҳур хонадондан бўлиб, саҳобий Усмон ибн Мазъун розияллоҳу анҳунинг синглисидир.

Ибн Саъд раҳматуллоҳи алайҳи қилган ривоятда ҳазрати Умар розияллоҳу анҳу: “Ҳафса Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг пайғамбар этиб юборилишларидан беш йил олдин, Қурайш Байтни қураётган пайтда туғилган”, деган.

Бундан Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламга ваҳий кела бошлаганда Ҳафса бинти Умар розияллоҳу анҳо беш ёшли қизча экани маълум бўлади.

Ҳафса эсхушини таниганидан бошлаб, исломий муҳитда ўсди. Умар розияллоҳу анҳу Исломга келганларидан кейин у кишининг уйлари Маккадаги дин таянчларидан бирига айланган эди.

Ҳафса розияллоҳу анҳонинг эри Уҳуд ғазотида ярадор бўлади. Ана шу жароҳат сабабли вафот этади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Ҳафса розияллоҳу анҳога ҳижратнинг учинчи йили эллик олти ёшларида эри вафотидан сўнг уйландилар.

Ҳафса розияллоҳу анҳо ҳадисларни ривоят қилишда Оиша, Умму Салама ва Маймуна  розияллоҳу анҳумлардан кейинги тўртинчи ўринда турадилар. У киши олтмишта ҳадис ривоят қилганлар.

Ҳафса розияллоҳу анҳонинг Ислом оламида тутган ўринлари у кишининг оталари Умар розияллоҳу анҳунинг халифалик вақтларида катта аҳамият касб этди. Умар розияллоҳу анҳу Ҳафса онамизга маслаҳат солар ва у кишининг айтган гапларини қайтармас эдилар.

Ҳафса розияллоҳу анҳо туфайли Аллоҳ таоло бир неча оятлар нозил қилган. Бунинг сабаби қуйдагича бўлган эди.

Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам бир куни Зайнаб бинт Жаҳш розияллоҳу анҳо исмли хотинлари ҳузурида асал истеъмол қилиб, бироз қолиб кетадилар. Буни пайқаган бошқа хотинлари – Ойша розияллоҳу анҳо билан Ҳафса розияллоҳу анҳо оналаримизнинг рашклари келиб, ул зотни “жазолаб қўйишга” ўзаро келишиб оладилар ва Он ҳазрат чиқишлари билан: "Оғзингиздан бадбўй ҳид келмоқда, нима едингиз?" – дейдилар. Бадбўй ҳидни ёқтирмайдиган Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам бироз қизишиб: "Асал егандим", – дейдилар ва бундан кейин асал емасликка қасамёд қиладилар. Шунда Аллоҳ таоло қуйдаги оятларни нозил қилган:

يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَا أَحَلَّ اللَّهُ لَكَ تَبْتَغِي مَرْضَاةَ أَزْوَاجِكَ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ

قَدْ فَرَضَ اللَّهُ لَكُمْ تَحِلَّةَ أَيْمَانِكُمْ وَاللَّهُ مَوْلَاكُمْ وَهُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ

وَإِذْ أَسَرَّ النَّبِيُّ إِلَى بَعْضِ أَزْوَاجِهِ حَدِيثًا فَلَمَّا نَبَّأَتْ بِهِ وَأَظْهَرَهُ اللَّهُ عَلَيْهِ عَرَّفَ بَعْضَهُ وَأَعْرَضَ عَنْ بَعْضٍ فَلَمَّا نَبَّأَهَا بِهِ قَالَتْ مَنْ أَنْبَأَكَ هَذَا قَالَ نَبَّأَنِيَ الْعَلِيمُ الْخَبِيرُ

إِنْ تَتُوبَا إِلَى اللَّهِ فَقَدْ صَغَتْ قُلُوبُكُمَا وَإِنْ تَظَاهَرَا عَلَيْهِ فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلَاهُ وَجِبْرِيلُ وَصَالِحُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمَلَائِكَةُ بَعْدَ ذَلِكَ ظَهِيرٌ

Эй, Пайғамбар! Нега хотинларингизнинг розилигини истаб, Аллоҳ Сиз учун ҳалол қилган нарсани (асални) ҳаром қилиб олурсиз! Аллоҳ мағфиратли ва раҳмлидир. Дарвоқе, Аллоҳ сизлар учун (маълум миқдорда каффорат – жарима тўлаб) қасамларингизни ҳалоллаб олишни фарз қилган. Аллоҳ хожаларингиздир. У (барча нарсани) Билувчи ва (етук) Ҳикматли (зот)дир. Пайғамбар хотинларидан бирига (Ҳафсага) бир гапни (чўриси Мория талоғи ва халифаликни) хуфёна айтганини эсланг! Бас, қачонки, (Ҳафса розияллоҳу анҳо) у (сир) ҳақида (Ойшага) хабар бергач, Аллоҳ уни бундан воқиф қилди ва у (Ҳафсага ўзи билган нарсанинг) баъзисини билдирди ва баъзисидан юз ўгирди (билдирмади). Бас, қачонки, (Пайғамбар Ҳафсага) хабарни айтгач, у: «Ким Сизга бу хабарни берди?», – деди, (Пайғамбар): «Менга Билувчи ва Хабардор (Аллоҳ) хабар берди», – деди. (Эй, Ҳафса ва Ойша!) Агар сизлар Аллоҳга тавба қилсангиз (ўзларингизга яхши). Чунки дилларингиз (ҳақ йўлдан) тойиб кетди! (Аммо) агар сизлар унинг (Пайғамбар) зарарига ҳамкорлик қилсангиз, у ҳолда, шубҳасиз, Аллоҳнинг ўзи ҳам, Жаброил ҳам, аҳли солиҳ мўминлар ҳам унинг ҳимоячисидирлар. Яна, булардан кейин фаришталар ҳам (Пайғамбарга ҳамма ишларида) ёрдамчидир.

Ҳафса розияллоҳу анҳо ҳижрий қирқ беринчи сананинг шаъбон ойида Мадинаи мунавварада вафот этадилар. Жанозаларини Марвон ибн Ҳакам розияллоҳу анҳу ўқиган. Бақиъ қабиристонига дафн этилганлар.

Манбалар асосида

Тожиддинов Абдуссомад

Абдулбосит ўғли тайёрлади

Аллоҳ таоло Ўзининг фазлу карами ила инсон зотини ақл ва идрок соҳиби қилиб яратди ва унга беҳисоб неъматларни ато қилди. Шу билан бирга берган неъматларига шукр айтишга ҳам буюриб, муборак каломида шукр қилувчиларга неъматларини янада зиёда қилиш ваъда қилди:

“Яна Роббингиз эълон қилган (бу сўзлар) ни эслангиз: «Қасамки, агар (берган неъматларимга) шукр қилсангиз, албатта, (уларни янада) зиёда қилурман. Борди-ю, ношукрчилик қилсангиз, албатта, азобим (ҳам) жуда қаттиқдир”.

Демак, Парвардигоримиз биз бандаларга берган тансиҳатлик, фаровонлик, бахту саодат, тинчлик ва осойишталик каби улуғ неъматларга шукр айтсак, қадрига етсак – Аллоҳ биздан рози бўлар экан.

Ислом таълимотида неъматларга шукр қилиш улуғ фазилат ва юқори даража экани алоҳида қайд қилинган. Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳу: “Шукр қилиш имоннинг ярмидир”, деган эканлар. Бошқа бир ривоятда эса “Имон - сабр ва шукрдан иборат” дейилган.

Шунинг учун ҳам Аллоҳ таоло бандаларини шукр қилишга амр қилиб, унинг зиддидан қайтарган, шукр айтувчиларга чиройли мукофотларни ваъда қилиб, Ўзининг фазилати, карами ва неъматларининг янада зиёда бўлишига шукрни сабаб этган ва Ўзининг гўзал исмларидан бирини шукр орқали ифода қилган.

Буюк бобокалонимиз Қаффоли Шоший ўзининг машҳур “Жавоми ул-карим” китобида келтиришича, “Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Неъматлар ҳақида гапиришлик шукр қилишликдир” деганлар.

Яратган бизларга ато этган беҳисоб неъматларни ёдда тутиш, уни қадрлай олиш ўша неъматларнинг давомийлигига сабаб бўлади. Шайх Саъдий айтганлар: “Бир нафасга икки марта шукр айтиш вожиб”. Зеро, нафас кирса-ю қайтиб чиқмаса ёки чиқса-ю қайтиб кирмаса, инсон ҳалок бўлади. Шуни билган инсон тансиҳатлиги ва хотиржамлиги учун Яратганга нега шукр айтмасин!

Тинч-хотиржам ҳаётимиз, фаровон ўтаётган кунларимизга шукр қилиб, энг аввало, ҳушёр бўлмоғимиз, ана шу неъматлардан айирмоқчи бўлаётган ғаразли кучлар, нопок  тоифаларнинг найрангларидан огоҳ бўлиб, уларга муносиб жавоб қайтаришимиз керак. Манфур кимсаларнинг ҳийлаларига алданиб, пировардида оиласидан, яқинларидан, тинчлигидан ажралиб қолган кишилар қисматига назар солсак, бу кунларимизга қанчалар шукр  келтиришимиз лозимлигини янада теранроқ ҳис қиламиз.

Аллоҳ таолонинг меҳрибонлигини қарангки, У берган неъматларига шукр айтувчи бандаларига беадад мукофотлар ваъда қилиш билан кифояланмасдан уларга улуғ ажру савоблар беришини ҳам кафолатлаган. У зот айтди: “...Шукр қилувчиларни эса, албатта, мукофотлаймиз”.

“Ниҳоя” китобида бундай нақл қилинади: “Бирор бандага биров яхшилик қилса-ю, унга ташаккур айтмаса, Аллоҳ таоло ўша банданинг Ўз неъматларига қилган шукронасини  қабул қилмайди”.

Ҳадиси шариф мазмунига мувофиқ бизлар давлатимизнинг халқимиз бахту саодати, фаровонлиги, осойишталиги ва тинчлиги йўлида қилаётган хайрли ва эзгу амалларидан миннатдор бўлмоғимиз лозим. Аллоҳга шукрлар бўлсинки, муҳтарам юртбошимизнинг бевосита ташаббуслари ила маънавий қадриятларимизни тиклаш ишларига катта эътибор қаратилмоқда. Жумладан, Қорақалпоғистон республикасидаги “Имом Эшон”, Хоразм вилоятидаги “Охун бобо” масжидлари, шунингдек, Сурхондарё вилоятидаги “Имом Исо Термизий”, Қашқадарё вилоятидаги “Абу Мўъийн Насафий” мажмуалари тубдан реконструкция қилинаётгани, Бухоро вилоятидаги “Баҳоуддин Нақшбанд”, “Масжидул Калон” ва “Мир Араб” тарихий ёдгорликларини таъмирлаш ишлари амалга оширилмоқда.  

Дунёнинг турли мамлкатларида юз бераётган нотинчликлар, иқтисодий-сиёсий низолар, хунрезликлар ва миллатлараро келишмовчиликлар оқибатида инсонларнинг бир бурда нонга зор бўлаётганини кўрганда Ўзбекистондаги тинч-осуда ҳаёт ва тўкин дастурхонимиз учун Аллоҳ таолога чексиз шукрлар айтишимиз лозимлиги янада яққолроқ намоён бўлади.

Аллоҳ таоло азиз юртимизни тинч, ҳаётимизни янада фаровон айлаб, барчамизнинг Ўзига шукр қилувчи солиҳ бандаларидан бўлишимизни насиб айласин.

   И.ЗУХРИДДИНОВ, 

Мирзо Улуғбек туманидаги “Олтинтепа” жоме масжиди имом-хатиби

2017 йил 13 март куни “Жўйбори Калон” хотин-қизлар ўрта махсус ислом билим юртида “Заковат” интеллектуал беллашувининг ҳал қилувчи 6-босқичи бўлиб ўтди. Сўнгги босқичда аввалги ўйинларда ғолиб бўлган икки жамоанинг дуранг ўйини кузатилди. Беллашув тарзида ўтган мусобақада Лутфия Ўринова ҳамда Зарнигор Ҳакимовалар жамоаси ўзаро билим синашишди.

Унда жамоалар: Бухоро давлат университети  катта ўқитувчиси Ортиқжон Хуррамов, Эски ўзбек ёзуви фанидан тўгарак раҳбари Нозигулхон Халимоваларнинг саволларига, “Эътиқод дурдоналари”, “Кифоя”, “Интернетдаги таҳдидлардан ҳимоя”, “Ислом ва ақидапараст оқимлар”, “Ўткан кунлар”, “Пайғамбар атрофидаги кишилар”, “Зикр аҳлидан сўранг” китобларидан берилган саволларга; ZERO, “Заковат” сандиқчаси саволларига жавоб беришди. Ақлни чархлайдиган муаммоли вазиятлар томошабинларни ҳам мушоҳада этишга жалб этди. Ўта қизиқарли саволлар ечимини топиш иккала жамоани ҳам анчагина сермулоҳаза бўлишга ундади.

Қизиқарли тус олган жараёнлар сарҳисобида 5:4 натижа билан Лутфия Ўринова жамоаси “Билимдон” ўйини финалига йўлланмани қўлга киритди.

Интеллектуал беллашувга ташриф буюрган кузатувчи меҳмонлар: билим юртининг собиқ талабаси Азиза Халилова ҳамда “Маънавият сарчашмаси” газетаси мухбири Дилором Ҳалимовалар иккала гуруҳдан “Энг фаол иштирокчи”ни танлаб беришди. “Энг фаол иштирокчи”лар деб эътироф этилган Лутфия Ўринова ҳамда Зарнигор Ҳакимовалар билим юрти маъмуриятининг эсдалик совғалари билан тақдирланди.

“Кифоя” китоби асосида тузилган савол: “Бу намозни ўқиш учун Абу Ханифа раҳматуллоҳи алайҳ наздида камида 4 киши, Абу Юсуф раҳматуллоҳу алайҳ наздида 3 киши, Ҳасан Басрий раҳматуллоҳи алайҳ наздида 2 киши, Имом Шофеъий раҳматуллоҳу алайҳ наздида 40 киши бўлиши шарт. Гап қайси намоз ҳақида боряпти?

Жавоб: Узри бўлмаган ҳолда унда қатнашмаслик қаттиқ қораланади. Бу – жума намозидир”.

Ана шу савол беллашувнинг “Энг яхши саволи” деб топилди. 

Мусобақа ғояси ижодкори Ҳ.Ҳалимова “Касир Ибн Қайс розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган мана бу ҳадис билан беллашувга хотима ясади. “Абу Дардо розияллоҳу анҳу: “Мен Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: “Ким илм талаб қилиш йўлига юрса, Аллоҳ унга жаннат йўлини осон қилиб қўяди. Фаришталар толиби илмни рози қилиш учун қанотларини тўшайди. Олимга осмондаги зотлар, ҳатто сувдаги балиқлар ҳам истиғфор айтади. Олимнинг обиддан фазли худди ойнинг бошқа юлдузлардан фазлига ўхшайди. Олимлар пайғамбарларнинг меросхўрларидир. Пайғамбарлар динорни ҳам, дирҳамни ҳам мерос қилиб қолдирмаганлар. Улар илмни мерос қолдирганлар. Ким ўшани олса, улуғ насибани олибди”, деганларини эшитдим”.   

 Мунира ХЎЖАЕВА,

“Жўйбори Калон” аёл-қизлар ўрта махсус  ислом билим юрти тарбиячиси