Хабарингиз бор, ҳафтанинг ҳар чоршанба куни Тошкент Ислом институти “Таҳфизул Қуръон” кафедраси мудири, тажвид устози ва ижоза соҳиби – Жаҳонгир қори Неъматов онлайн-тажвид дарсларини янги шакл ва инновацион услубда олиб бормоқда.

Ушбу онлайн-машғулотлар биринчи қисмида мухлисларга Қуръони карим оятларини ўқиш қоидалари ўргатилиб, сўнг жонли эфир вақтида телефон орқали ўқувчиларнинг қироати текширилмоқда.

Кейинги пайтда онлайн-тажвид дарсларининг амалий қисмида юртдошларимиздан кўплаб телефон қўнғироқлар бўлаётгани сабаб уларнинг барчасига жавоб бериш имкони бўлмаяпти. Шу боис онлайн-тажвид дарсларига қўшимча тарзда ҳафтанинг ҳар пайшанба куни амалий машғулот ўтказиш йўлга қўйилмоқда. Машғулотларни Тошкент Ислом институтининг қироат устозлари олиб боради.

Бугун, 7 январь, пайшанба куни, соат 14:00 да (Тошкент вақти билан) онлайн-тажвид дарсларининг амалий машғулотларини қуйидаги ижтимоий тармоқларимиз орқали тўғридан-тўғри кузатинг ва бевосита иштирокчисига айланинг!

Ўз қироатларини текширмоқчи бўлганлар жонли эфир вақтида 97- 760-70-49 рақамли телефонга қўнғироқ қилишлари мумкин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

وَٱلَّذِينَ يُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَيَذَرُونَ أَزۡوَٰجٗا وَصِيَّةٗ لِّأَزۡوَٰجِهِم مَّتَٰعًا إِلَى ٱلۡحَوۡلِ غَيۡرَ إِخۡرَاجٖۚ فَإِنۡ خَرَجۡنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِي مَا فَعَلۡنَ فِيٓ أَنفُسِهِنَّ مِن مَّعۡرُوفٖۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ٢٤٠

240. Вафот этиб, хотинлари қолганларингиз уларга бир йилгача кетмай фойдаланадиган нарсани васият қилишсин. Агар улар чиқиб кетишса ҳам хотинлар ўзларича қилган яхши ишларда сизларга гуноҳ йўқ. Аллоҳ албатта қудрат ва ҳикмат эгасидир.

Исломнинг илк даврида жамиятда юқоридаги одат ҳукмрон эди. Мерос ояти туширилиб, хотинларга ҳам мерос бериладиган бўлгач, уларнинг идда муддатлари тўрт ойу ўн кун қилинди ва бу ояти карима ҳукми мансух (бекор) бўлди. Мужоҳид розияллоҳу анҳу бундай деган: "Вафот этиб, жуфтларини қолдирганларингизнинг хотинлари..." оятида айтилишича, хотин иддани марҳум эр уйида ўтказиши вожиб эди, кейин Аллоҳ таоло тўрт ойу ўн кун идда муддатига етти ойу йигирма кунни васият маъносида қўшиб, тўла бир йил қилди ва хотинга ихтиёр бердики, агар у хоҳласа, бир йил марҳум эри уйида туради, хоҳламаса, чиқиб кетаверади. Бу маънони Аллоҳнинг: "Агар улар чиқиб кетишса ҳам хотинлар ўзларича қилган ишларда сизларга гуноҳ йўқ" деган каломи қувватлайди" (Бухорий ривояти).

وَلِلۡمُطَلَّقَٰتِ مَتَٰعُۢ بِٱلۡمَعۡرُوفِۖ حَقًّا عَلَى ٱلۡمُتَّقِينَ٢٤١

241. Талоқ қилинган хотинларини меъёрида манфаатлантириш тақводорлар бурчидир.

Аввалги оятларда яқинлашмай туриб талоқ қилинган ва никоҳ вақтида маҳр белгиланмаган бўлса ҳам ўша хотинга эр мулкидан рўмол, кўйлак каби нарсалар бериш лозимлиги зикр қилинган эди. Энди эса ҳар бир талоқ қилинган хотинга моддий ёрдам кўрсатиб, уларни манфаатлантириш, кўнглини кўтариш тақводор эрларнинг бурчи экани эслатилмоқда. Моддий нафақа талоқ қилинган хотиннинг иддаси тугагунига қадар берилади.

Албатта, талоқ аёл ва унинг аҳли учун оғир бўлади. Умид билан никоҳдан ўтиб, орзу-ҳавас билан янги турмушни кўзлаб турганида талоқ бўлиши катта мусибатдир. Бунинг устига дўсту душман, ёру биродарларнинг олдида нима деган гап бўлади?! Ана шу ҳолатларни ҳисобга олиб, талоқ қилинган аёлга шариатда мутъа (фойда) деб номланган молиявий тақдирлаш бериш жорий қилинган. Бериладиган мутъанинг миқдори эр тарафга боғлиқ, имконига қараб кўпроқ нарса берса, яхши бўлади. Ривоят қилишларича, имом Ҳасан розияллоҳу анҳу мутъа учун ўн минг дирҳам берган эканлар. Шундай қилинса, келин тарафга енгил бўлади, кўнгиллари таскин топади, дўсту душманларнинг гап-сўзидан ҳам қутуладилар. Чунки шунча мол-дунё бериш қизда айб йўқлигига, йигит тараф уни ҳурмат қилишига, аммо ноиложликдан ажрашаётганлигига далолат бўлади.

كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ٢٤٢

242. Ақл ишлатишинглар учун Аллоҳ оятларини шундай баён этади.

Аллоҳ таоло Ўз Пайғамбари Муҳаммад алайҳиссалом орқали нозил қилган оятларидаги ҳукмлар, амр ва қайтариқлар ҳақида тафаккур қилиш, ақл ишлатиб ўйлаб кўриш, оятларнинг асл моҳиятини англаш ва уларни ҳаётга татбиқ этиш ҳар бир мусулмоннинг шарафли бурчидир. Қуръони карим оятлари мусулмон ҳаётининг барча жабҳаларини қамраб олган. Улар мусулмонлар дуч келиши мумкин бўлган барча муаммоларни илоҳий таълим асосида ислоҳ қилиб беради. Қуръон оятлари ибодатлар билан бир қаторда оилавий масалаларни, никоҳ ва талоқ, ҳайз, бола эмизиш каби муаммоларни ҳам батафсил зикр этади ва бу борадаги исломий ечимларни инсонларга тушунтиради.

Мухбиримиз Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими мудири Муҳаммадназар домла ҚАЮМОВ билан шу ҳақда суҳбатлашди.

– Ассалому алайкум, домла. Аввало, юртимизда сўнгги йилларда янгидан барпо этилган, келгусида қурилиши режалаштирилаётган масжидлар ҳақида қисқача сўзлаб берсангиз.

– Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Ва алайкум ассалом. Аллоҳ таолога беҳисоб шукр, сўнгги йилларда бошқа соҳалар қатори диний-маърифий йўналишда ҳам янгилик ва ислоҳотлар кенг тус олмоқда. Айниқса, бу давр масжидларни обод этиш йиллари бўлаётир десак, муболаға эмас. Масжидлар обод этилиб, намозхонларга зарур шароитлар

яратилмоқда, бинолари эскириб қолганлари ўрнида миллий ва замонавий

меъморий услубда кенг ва шинам янги масжидлар қад ростламоқда. Улар хонақоҳдан таҳоратхонагача сўнгги технологиялар билан жиҳозланаётир.

2017–2020 йилларда 256 та масжид ва 315 та таҳоратхона янгидан урилди, 308 та масжид ва 386 та таҳоратхона тўлиқ таъмирланди. Республика бўйича 48 та янги масжид очилиб, фаолият бошлади. Улар орасида Термиз шаҳридаги “Ҳаким Термизий”, Тошкент шаҳридаги “Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф”, Қоровулбозор туманидаги “Абдуллоҳ ибн Муборак” каби улуғ алломалар номига қўйилган мажмуалар ҳам бор. Айни пайтда 218 та масжид янги лойиҳа асосида қайтадан қурилмоқда. Таъкидлаш жоиз, масжидларни обод қилиш, қайта тиклаш меҳнатсевар халқимизнинг саховат ва кўмаги билан бўлмоқда.

Яқинда Тошкент шаҳрида қурилаётган масжидлардан бирига ўн ёшли қизалоқ келиб ота-онаси берган пулдан йиққан сармоясини топширибди. Ёшгина қизалоқ бор пулини мактаб ва бошқа харажатларига ишлатмай, Аллоҳнинг байти учун бераётгани ҳар қандай имон эгасини тўлқинлантиради.

– Юртимизда тарихий масканларни обод қилиш, зиёратчиларга зарур қулайликлар яратиш орқали зиёрат туризмини ривожлантиришга алоҳида эътибор берилмоқда. Масжидларни обод этиш ва жиҳозлашда ҳам ана шу жиҳатлар назарда тутилганми?

– Ҳа, албатта. Айни шу мақсадни кўзлаган ҳолда, юртимиздаги муборак қадамжо ва сайёҳлик масканларида, катта йўллар ёқаларида масжидлар қуриш ва борларини обод қилишга алоҳида аҳамият берилмоқда. Айни пайтда республикамиз бўйлаб катта йўл бўйларида 26 та масжид янги лойиҳа асосида тубдан қайта қурилмоқда. Шунингдек, катта йўлга яқин бўлган масжидлар номи ва масофасини кўрсатувчи махсус белгилар ўрнатилди.

Зиёратчиларни жалб қилиш мақсадида масжидлар шаҳарсозлик қиёфасига мослаштирилмоқда. Масалан, Тошкент шаҳри ва Наманган вилоятида қурилаётган иккита масжид hi-tech (юқори технология) услубида барпо этилаётир. Ушбу масжидлар хорижлик ва маҳаллий зиёратчиларни ҳам ўзига чорлайдиган маскан бўлади, иншоаллоҳ.

– Бугунги давр имом-хатиблардан ҳам ахборот-технологиялари билан ҳамнафас бўлиши, ўз устида ишлаши ва малакасини ошириб боришини талаб этади.

– Тўғри таъкидладингиз. Имом-хатиб дин тарғиботчиси, шариат пешвоси бўлиш билан бирга, жамиятдаги хайрли ислоҳотларнинг фаол иштирокчисидир. Масжидларимизда 2079 нафар имом-хатиб, 1298 нафар имом ноиби хизмат қилмоқда. Уларнинг малакасини оширишга жиддий аҳамият берилади.

Шу мақсадда Тошкент ислом институтида махсус сиртқи бўлим ва модуль таълим тизими жорий этилган. Бу ерда ўрта махсус маълумотли имом-хатиб ва ноиблар уч йил давомида таълим олишади ва уларга олий маълумот тўғрисида диплом берилади. Шунингдек, Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузурида Малака ошириш маркази ва унинг ҳудудий филиалларида имом-хатибларнинг билим ва малакаси доимий равишда ошириб борилмоқда.

– Айрим кишиларнинг билимсизлик сабаб зиёрат жойларида турли бидъат ишларни қилиб юргани бугун ижтимоий тармоқларда ҳам акс этмоқда. Буларнинг олдини олиш учун қандай ишлар қилинмоқда?

– Халқимиз орасида бидъат ва хурофотлар учраганда ўша ердаги имом-хатиб ва ноибларимиз уларни бартараф этади. Бундай ҳудудларда одамлар орасида тушунтириш-тарғибот ишлари олиб борилади. Янги пайдо бўлган “одатлар”га қарши ОАВ ва ижтимоий тармоқларда мақола ва видеочиқишлар қилинади. Ҳозир интернетда имомларнинг 1400 га яқин саҳифаси бор.

Халқимизнинг диний-маърифий саводхонлигини ошириш имом-xатибларнинг асосий вазифаси саналади. Улар жума мавъизалари, кундалик намозлар, маҳалла ва турли жамоат ташкилотларида бўладиган тадбирларда илмсизлик ва ёт ғояларга қарши фаол курашиб келишяпти.

Айни пайтда Фарғона ва Андижондаги имомлар Юнусхон Мамарасулов ва Ботиржон Тожибоевнинг “Салафий”ларга илмий раддиялар” китоби, Тошкент шаҳридаги “Муҳсинхон тўра” масжиди имом ноиби Ҳасан Расулов таржима қилган Муҳаммад Жамолиддин Қосимийнинг “Имом Бухорий ҳаёти” асари нашрдан чиқди.

– Бутун дунёда бўлгани каби юртимизда ҳам пандемия шароитида ёрдамга муҳтож одамлар кўпайди. Шу ўринда саховат ишларига бош бўлаётган имомларнинг хайрия ишлари ҳақида ҳам эслаб ўтсак.

– Имом-хатиблар пандемияни ҳисобга олган ҳолда хайрия ишлари кўламини янада оширишган. Шу чоққача ҳомийлар кўмагида муҳтожларга қиймати 20 миллиард сўмдан зиёд моддий ёрдам кўрсатилди. Бундай хайрли ишларда Андижон, Хоразм, Самарқанд ва бошқа вилоятлар жомеларининг имом-хатиблари кўпчиликка ибрат бўлишмоқда.

Баҳриддин ХУШБОҚОВ

суҳбатлашди.

“Ислом нури” газетасининг 24 сонидан олинди.

Савол: Ассалому алайкум, ҳурматли устоз, одамлар кўп тўпланадиган жойларда тижорат мақсадида ҳожатхона очса бўладими? Ундан тушган пулнинг ҳукми қандай?

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ва алайкум ассалом. Аввало, сизга жуда муҳим масалалардан бирини кўтарганингиз учун алоҳида ташаккур билдирамиз. Чиндан ҳам, бугунги кунда инсонлар учун ҳожатхона қуриб, ишга тушириш ҳаёт заруратларидан бирига айланди. Бу иш савобли амал бўлиш билан бирга, атроф-муҳит тозалигига ҳам ҳисса қўшиш бўлади. Шу боис имконияти бор кишилар бу ишни қилиши керак.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким бир мўминдан бир дунёвий ташвишини аритса, Аллоҳ таоло ундан қиёмат кунидаги ташвишларидан бирини аритади. Ким қийналган кишининг ишини енгиллатса, Аллоҳ таоло унга дунёю охиратда енгиллик беради...”, дедилар (Имом Муслим ривояти).

Ушбу хайрли ишни қилган одам қанчадан-қанча инсонларга қулайлик яратади. Айниқса, бу масалада аёлларга ёрдам бериш жуда катта ноқулайликдан халос этиши айни ҳақиқатдир.

Масаланинг яна бир энг муҳим жиҳати, жуда кўп одамлар барча шароитларга эга бўлган ҳожатхоналар борлиги сабаб сафар ёки муқимликда кундалик ибодатларини қазо қилмай адо этишга муваффақ бўлишмоқда. Демак, ибодат қилишга шароит пайдо қилаётганлар кўплаб инсонларнинг ибодати савобига шерик бўлишмоқда.

Ушбу хайрли иш инсонлар учун биринчи даражали заруратлардан бўлгани учун сармояси бор юртдошларимизга қуйидаги маслаҳатни берамиз: Инсонлар гавжум жойларда барча қулайликлари (иссиқ ва совуқ сув, таҳорат олиш имконияти) бор ҳожатхона қуриб, унга зарур бўлган ходим бириктирсин. Унинг эҳтиёжига яраша ойлик ва ҳожатхона фаолияти учун зарур воситалар (қоғоз ва бошқа нарсалар, коммунал тўлов ва таъмир ишлари) миқдорига яраша нарх қўйиб ишга туширса, динимизда тўхтовсиз савоби етиб турадиган амаллардан бирини қилган бўлади. Валлоҳу аълам.

Саиджамол МАСАЙИТОВ,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Халқаро алоқалар бўлими етакчи мутахассиси.

Айни кунларда Ўзбекистон мусулмонлари идораси ташаббуси билан юртимизнинг чекка ҳудудларидаги масжидларни таъмирлаш ва қайта қуриш ишлари жадал давом этмоқда. Ушбу хайрли ишларда саховатпеша ҳамюртларимиз имконият доирасида ҳомийлик қилмоқда. Ушбу кўмаклар билан масжидлар барпо этилиб, намозхонлар учун кенг шароитлар муҳайё қилинмоқда. Мана шундай янгидан қад ростлаган жомелардан бири Қашқадарё вилояти Қамаши туманидаги “Чим” масжидидир.

Қашқадарё вилояти Қамаши туманидаги “Чим” жоме масжиди 1991 йилда ҳашар йўли билан барпо этилган. Аҳолиси йигирма мингдан зиёд Чим қишлоғи оқсоқолларидан бўлган марҳум устозимиз, ушбу масжидга кўп йиллар имом-хатиблик қилган мулла Худойберди бобо Абдуллаев саъй-ҳаракатлари билан икки юз нафар намозхонга мўлжаллаб қурилган эди. Бироқ бугунги давр талаблари ва намозхонлар сонининг ортиб бориши масжиднинг янги биноси барпо этилишига сабаб бўлди.

Қишлоқ Сурхондарё ва Самарқанд вилоятларини ҳамда Қарши шаҳри билан Шаҳрисабз, Китоб, Яккабоғ, Чироқчи туманларини боғловчи катта магистрал йўллар кесишган нуқтада жойлашган. Бу ўз навбатида юртимизда зиёрат туризмини ривожланишига катта ҳисса қўшиб, сайёҳларга қулай шароит ҳозирлайди.

Бунинг устига, ён-атрофдаги бошқа қишлоқларда жоме масжид бўлмагани учун ҳам жамоат намозлари, хусусан икки ҳайит ва жума кунлари намозхонлар эски хонақога сиғмай қолишаётган эди. Шунинг учун Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари тавсиялари билан янги хонақо қуриб битказилди.

Тўрт юз кишига мўлжалланган, икки ёни ва олди ҳам текисланиб, ҳовлисига яна олти юз кишини сиғдиришга шароит яратилган ушбу масжид биноси фойдаланишга топширилди. Эски хонақо эса йўловчи аёллар учун масжид сифатида қолдирилди.

Ўтган жума куни бўлиб ўтган очилиш маросимида Ўзбекистон мусулмонлари идораси бош мутахассиси Искандар домла Халилов, вилоят ва туман имомлари, аҳли илмлар, қишлоқ нуронийлари қатнашди. Эҳсон дастурхонидан сўнг Қуръони карим оятлари ўқилиб, хайрли дуолар қилинди. Жума намозига келган жамоатнинг ўзи янги хонақо ва айвонни тўлдиргани кўнгилларни хушнуд этди.

Жума намози сўнггидаги дуоларда Искандар домла Халилов масжид қурилишига моддий ва маънавий ёрдам бераётган барча инсонларнинг ҳақига дуо хайрлар қилинди. Жумладан, масжид барпо этилишига жуда катта ҳисса қўшган инсонлар, қурувчи-муҳандислар, саховатпеша кишиларнинг ҳақларига кўпдан-кўп дуолар қилинди.

Дарҳақиқат, Аллоҳнинг уйи бўлган масжид қуришнинг савоби улуғ экани мўътабар манбаларда баён этилган. Қуръони каримда марҳамат қилинади: “Аллоҳнинг масжидларини фақат Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирган, намозни тўкис адо этган, закотни (ҳақдорларга) ато қилган ва ёлғиз Аллоҳдангина қўрқадиган зотларгина обод қилурлар. Ана ўшалар ҳидоят топувчи зотлар бўлсалар ажабмас” (Тавба сураси, 18-оят).

Ҳазрати Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадисларида ҳам масжид қуриш ва уни обод қилиш борасида кўплаб тарғиблар келган. Ҳазрати Усмон ибн Аффон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади, Набий алайҳиссалом шундай дедилар: “Ким Аллоҳ учун бир масжид қурса, Аллоҳ жаннатда шунинг мислича уй бунёд қилади” (Муттафақун алайҳ).

Масжид қуриш ва уни обод этиш мана шундай улуғ савобли амал эканини чин қалбидан ҳис этган мухлис халқимиз масжидлар биносини янгидан барпо этиш ишларида фаол иштирок этмоқдалар.
Олийҳиммат инсонларимиз сабаб диёримиздаги масжидлар мўмин-мусулмонлар учун қулай ва шинам бўлмоқда, хонақоҳлари кенг ва ёруғ қилинмоқда, атрофлари обод ва кўркам этилмоқда ҳамда қурилиш ишларини замонавийлик ва миллийликка уйғун ҳолда олиб борилмоқда.

Аллоҳ таоло мана шундай жомеларни халқимизга муборак айласин.

Шомурод МИРЗАЕВ,
“Чим” жоме масжиди имом ноиби