muslim.uz

muslim.uz

 

Бу воқеани рус тили устозимиз айтиб бергандилар.

“1989-йил. Ўшанда Республика рус тили ва адабиёти Педагогика институти (ҳозирги Жаҳон тиллари университети)да ўқирдим. Ёзги таътил тугай деб қолган, 3-курс энди бошланиш арафаси эди. Ўзим ёқтирган ўқиш, дарс қилиш масъулияти, дунёни унутиб китоб ўқиш завқига ҳеч нарсани тенглаштирмас, китоб мен учун, мен китоб учун туғилгандек эдим! Янги ўқув йилига бир неча ҳафта қолган, интиқ кутиб нарсаларимни меҳр билан ҳозирлаб қўйган эдим. Бир вараққа қиладиган ишларим, режаларим, ўқиладиган китобларимнинг рўйхатини тузиб қўйгандим.

Онам раҳматлик уй ишларига талабчан эдилар. Бу талаба, ўқишини ўқисин демасдилар. Уй ишлари билан ўқишимни тенг олиб боришга мажбур эдим. Ҳаммасини бир маромда олиб боришга базўр улгураётган кунларимнинг бирида уйимизга “меҳмонлар” келиб қолди. Совчи экан. Дарров унаштиришди. Мендан сўраб ҳам ўтирмай розилик бериб юборишди. На сўз, на йиғи-сиғи кор қилди. Айни дарслар қизиган паллада ота уйини ташлаб, келин бўлдим. Ахлоқ ва тарбия масканимда олган билимларимни қўллаш, рўзғорда ўрганган тажрибаларимни синаш пайти келган эди. Эпли онанинг элагидан ўтган, талабчан отанинг чиғириғидан чиқмаган мендек фарзанд – бир оилага киришиб кетишимга анчайин амин эдим. Бироқ... оила билан оиланинг фарқи бор экан. Тушган хонадоним катта, иш кўп, вазифалар тугай демас, келди-кеттининг орти узилмасди. Аксига олгандек, янги келинлик кунлари қиш фаслига тўғри келиб қолди. Самоворда чой дамла, қозонга ўтин қала, печга кўмир ташла, кирга сув қайнат, саҳар кўча супур, сигирни соғ, ўт юл; кундуз ўқишга югур, қайтгач, яна ўша-ўша такрорий ишлар. Китоб ўрнига ўтин қучоқлашга, қалам ўрнига теша ушлашга бора-бора кўника бошладим...

Орада юкли бўлдим. Юкимга юк қўшилгандай бўлар, дарсларим ўлда-жўлда қолиб кетарди. Бир кун дарсга борсам, икки кун уйдаман. Борсам ҳам аранг ўтираман. Начора, оилани ҳам, ўқишни ҳам эплашим керак. Чунки, ота-онам зиёли инсонлар бўлсаларда, шу қоида асосида тарбия қилган эдилар! Аммо уйимиздаги ишлар бунчалик кўп эмасди.

Хуллас, шу зайлда кунлар ўтиб кетди. Фарзандлик бўлдик. Ҳамма хурсанд. Табиийки, мен ҳам. Она бўлдим! Лекин оналик юмушлари ҳам осон эмасди. Энди ўзимдан кўра кўпроқ фарзандимни ўйлар, уни парваришлаш учун куйиб пишардим. Уй ишларимиз енгиллашмас, ақалли кимдир “кел, сен дам ол” ёки “мана бу ишн кейин қил” дея қолмасди. Машаққат чексам ҳам, гоҳо танбеҳлар ёмғирига шалаббо бўлсам ҳам, гап қайтармас, уйдагиларга эса лом-мим демасдим. Барча қизларнинг қисмати шу бўлса керак-да, деб ўйлаганман, шекилли... Балки, ота-онамнинг тарбияси бунга йўл ҳам қўймаганмиди?!

Юмалоқ ёстиқдай ўқиш ҳам ниҳояланиб, ёзги имтиҳонлар бошланди. Илгари ҳар бир ўқишда тиббиётдан дарслар қўйилган, давлат имтиҳонларига тиббиёт синовлари ҳам киритилган эди. Эсимда, ўшанда душанба кунига тиббиётдан имтиҳон қўйилди. Келиннинг якшанбадан душанбагача бўш соатлари, айниқса имтиҳонга тайёргарлик кўриши амри маҳол. Таваккал, бораманда, нечига бўлса ҳам топшираман дедим. Имтиҳонга тайёргарлигим – ўзимга-ўзимнинг берган катта далдам бўлди. Хотиржам кўзимни юмдим. Дунё кўзимга чиройли кўринди. Кайфиятим барибир яхши эди... лекин кечаси гўдагим кўп безовталанди. Қарадим: иссиғи баланд, чириллаб йиғлар, ҳеч овунмасди. Имтиҳон тугул, ўзини ҳам унутган девонадай зир югурардим. Шу иссиқ менда чиқса-ю, болажонимнинг жони ором олса! Тонгга қадар гўдагимнинг ҳарорати тушди, тинчланиб ухлаб қолди. Нонуштадан сўнг, ёлвора-ёлвора имтиҳонга рухсат олдим. Боламни бешикка белаб, бувисига топширдим. Енгил эгнимга нимадур илдимда, кўчага отилдим. Кўчада юрмасдим, югурардим, балки, оёғим ерга тегмай учдимми?

Имтиҳон. Улгуриш керак. Майли нима бўлса ҳам, топшириб келаман.  Институт ҳовлисига қадам қўйдим. Жиддий муҳит, катта устозлар, кўзлари ҳадиксираган талабалар. Чекка-чеккада китоб ушлаган курсдошларимни кўрдим.

Тиббиётдан дарс берган М.Ворфоломеева исмли устозимиз менинг фамилиямни чақирди. Кирдим. Билет тортдим. Назарий саволларнинг баъзиларига жавоб бердим. Амалий савол қуйидагича экан: “Пинцетда игнани шприцга қўшиб, укол қилишни кўрсатинг”. У маҳалда шприцлар кўп марталик, ҳозиргидай пластмасса эмасди. Пинцетни қўлимга олдим. Энди игнани темир товоқдан оламан деб турсам, устоз “Тўхта! Қўлларингни столга қўй”, деди. Қўйдим. Қаради-ю: “Ух... Грязные руки!” деди-да, 30 см.лик чизғичда қўлларимга “шарақ” этиб солди. Ҳақиқатда қўлларим кир эди: тирноқларим ораси кўмирдан қорайган, қўлларим ёрилган, камига шўралаб, тимсоҳнинг терисига ўхшаб дағал бўлиб қолган эди. Бир қўлларимга, бир устозга қарайман. На йиғлашни ва на гапиришни биламан. Ҳамманинг олдида изза бўлганим қаттиқ алам қилди. Хўрлигим келди. Шартта хонадан отилдиму, бекатга қараб югурдим. Менга ким қўйибди имтиҳонни? Болам касал бўлса, уйда шунча иш бўлса, менга имтиҳон керакмиди! Шунақа имтиҳонни кутганмидим? Тамом, ҳайдашса, ўқишдан ҳайдаб юборишсин. Кетаман! Бекатга еттим. Кўзим жиққа ёшга, ичим аламга тўлди. Бошимни ҳам қилиб, кўзёш тўкардим. Кимдир ортимдан чақирди: “Умидахон, устоз сизни чақиряптилар!” Дугонам ортимдан эргашиб келибди. Мен: “Бормайман, қайтиб ўқишга ҳам келмайман”, дедим. Дугонам мажбурлаб, қўлларимдан тортиб ўқишга қайтариб олиб кетди. Кирдим. Боя қўлларимга чизғич билан урган устоз хонада менга қараб турарди. Ичимдан қалтироқ келди. Энди баттар койийди. Ҳали хуморидан чиқмаган кўринади, дея баттар сиқилдим. “Бери кел!” деди. Бордим. “Қўлларингни чўз” деди. Минг ҳадикда қўлларимни чўздим-у, кўзимни юмдим. Бошқа бирор нарсани кўришга юрагим тоқат қилмайди, нима қилса, қилсин, дедим. Дағал қўлларим майин қўллар орасига қўйилди. Юмшоқ кафт қўлларимни устидан оҳиста силади. Устоз қўлларимни бироз юқорига кўтарди, уларни ўпди ва: “Бу қўллар ўпишга лойиқ!” Бунисини кутмаган эдим. Кейин устоз М.Ворфоломеева узоқ гапирди: “Қизим, мени кечир... Сенинг оилали эканинг, катта хонадонда юмушларинг кўп эканлигини, шундай бўлсада, ўқишни ташламай ҳаракат қилаётганингни билмаган эканман. Меҳнатда қорайган бу қўллар эҳтиромга лойиқ. Қизим имтиҳондан ўтдинг, кетавер”, деди. Боя хафа бўлиб йиғлаган бўлсам, энди қувончдан энтикиб-энтикиб йиғлардим. Ичимдаги барча қора булутлар тарқалиб кетди.

Йиллар ўтди. Ўқишни тамомладим. Ўзим устоз бўлдим, неча-неча шогирдлар чиқардим. Ўша қўлларимдан ўпган устозимни асло унутмадим. М.Ворфоломеева нафақат билимли устоз, балки ҳам кучли педагог, ҳам яхши психолог эди.

Шуни англаб етдимки, ташқи кўринишга қараб баҳо бериш катта хато! Ўқувчининг дарсда оқсаётгани дангасаликдан, бирор вазифани уддалай олмаётгани қобилиятсизликдан, кўзлари ишгани кўп ухлаганидан бўлмаслиги, балки бошқа сабаби бор бўлиши мумкинлигини тушуниб етдим. Талаба ва ўқувчилар билан ишлаш жараёнида аввало унинг руҳияти, ички дунёсини англашга, шу асосида муомала қилишга ҳаракат қиладиган бўлдим. Ҳаёт менга шуни ўргатди. Ўзим босиб ўтган машаққатли кунлар ҳулосасига эътиборли бўлдим.

Барча ёш устозларга тавсиям шуки, илм олиш фақат китоб билан чегараланиб қолмайди. Балки, катта устозлар тажрибаси, кексаларимизнинг ҳаёт сабоқларига эътибор бериш, олтинга тенг насиҳатларига қулоқ тутиш зарур. Улар бизга одам бўлиб яшашни, одамни қандай яшатиш кераклигини оддий гаплар билан ўргатиб қўядилар...”

Н.Саидакбарова,

Тошкент ислом институти

“Ҳадис ва Ислом тарихи кафедраси” ўқитувчиси

Каттақўрғон тумани бош имом-хатиби Сирожиддин домла бошчилигида тумандаги барча имом-хатиблар биргаликда туманнинг чекка ҳудудида жойлашган “Ёнбош” ва “Ҳожи Абдусамат” масжидларига ташриф буюрдилар ҳамда масжидларда олиб брилаётган ободонлаштириш ишлари билан танишдилар.
Шундан сўнг, 1 июн – Халқаро болаларни ҳимоя қилиш куни муносабати билан ушбу масжид ҳудудида яшовчи 5 нафар болажонларга велосипед ҳадя қилинди.
Зеро, болалар ҳаётимиз мазмуни, унинг энг гўзал, қувончли ва энг муҳим қисмидир.

Четверг, 02 Июнь 2022 00:00

Бидъат нима?

Асли диндан бўлмаган нарсани динга киритиш "бидъат" дейилади.
"Бидъат" сўзи "янги пайдо бўлган нарса" маъносини англатади.
Шаръий истилоҳда эса, дин комил бўлгандан кейин унда пайдо қилинган нарса бидъатдир.


Динга янгилик киритиш харом саналади. Нега десангиз, Ислом дини Аллоҳ таоло кўрсатган йўл-йўриқлардан иборат. Банда ўз ақлига, ҳавойи нафсига суяниб динга бирор нарса киритса, қаттиқ адашибди. Зеро, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: "Динда янги пайдо бўлган нарсадан четланинглар. Ҳар қандай янги пайдо қилинган нарса бидъат, ҳар бир бидъат залолатдир".


Яна бир ҳадиси шарифда: "Ким динимизга-унда бўлмаган нарсани қўшса у қайтарилади" дейилган.(бухорий ва муслим ривояти)
Шуни ҳам айтиб ўтиш лозим: мусулмонлар ҳаётида янги пайдо бўлган, Ислом дини асосига тегишли бўлмаган нарсалар бидъат ҳисобланмайди. Яъни динга зид, дин далилларига, қоидаларига хилоф ҳар қандай бидъат рад қилинади. Аммо динга зид бўлмаган, унинг асосларига таянган холда кейинчалик динни химоя қилиш ёки мусулмонлар ҳаётида қулайлик яратиш мақсадида жорий этилган амаллар рад этилмайди.


Жарир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳу ривоят қилишича, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: "Ким Исломда яхши суннат (яъни, йўл) пайдо қилса, унга ўшанинг, ўзидан кейин амал қилганларнинг савоби камайтирилмасдан берилади" (муслим, насоий доримий ривояти).


Бу ерда айтилишича, Ислом шариатига мувофиқ яхши нарсаларни жорий этиш жоиз. Унинг савоби ўша ишни бошлаб берган одамга ёзилади.


Базиларимиз ўйлаганимиздек агар янги пайдо бўлган нарса бидъат бўлаверса, унда мусулмонлар жуда танг ахволда қолишарди. Зеро, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам даврларида Қуръони карим ҳам китоб шаклига келтирилмаган, мадрасалар қурилмаган, турли илмлар алоҳида бўлиб шаклланмаган, ва китоблар ҳам ёзилмаган эди. Албатта буларнинг барчаси кейин пайдо бўлган.
Аллоҳ таоло ҳаммамизни хақ йўлдан адаштирмасин.

Машҳад мозор масжиди имом хатиби А. Турсунов. Манба асосида тайёрлади.

Фарзанд ҳаётимиздаги энг катта неъматлардан биридир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай деганлар: "Агар ораларингизда мункиллаган қариялар, ўтлаб юрган жонзотлар ва эмизикли чақалоқлар бўлмаганда эди, бошингизга балолар ёмғирдек ёғилар эди".

Демак, орамизда ёш болаларнинг борлиги бу барчамиз учун Аллоҳнинг раҳмати экан. Буни асло унутмаслигимиз лозим.

Умму Холид ёшлигида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига боргани ҳақида сўзлаб беради. У Ҳабашистондан отаси билан бирга келган ва эгнига сариқ рангли кўйлак кийганди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уни кўриб: "Сана, сана (Ҳабашистон лаҳжасида "яхши" деган маънони англатади)" дедилар сўнгра қизалоқ билан кулишиб, ҳабаш лаҳжасида гаплашдилар. Чунки қизалоқ Ҳабашистонда туғилгани учун фақат шу лаҳжада гаплаша оларди.

Қизалоқ жажжи қўлларини Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг муборак кўйлакларининг орқасига киритиб, чап куракларининг устки қисмидаги кабутар тухумидек келадиган пайғамбарлик муҳрини ўйнай бошлади. Буни кўрган қизалоқнинг отаси қаттиқ танбеҳ берди. Аммо Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Уни тинч қўй!" дедилар. Кейин Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам икки қўлларини кўтариб унинг ҳаққига: "Кўйлакингни кийиб, эскиртиравергин, Аллоҳ ўрнига бераверсин. Кийиб, эскиртиравергин, Аллоҳ ўрнига бераверсин" деб дуо қилдилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг дуолари сабабли ўша қизнинг умри узун бўлди. Эскиргунича чиройли кийимларни киярди, кейин янада чиройлисини сотиб оларди.

Қаранг, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кичик болага қандай муносабатда бўляптилар. Жажжи қизалоққа қанчалик меҳрибонлик кўрсатдилар. Болаларнинг қизиқувчанлиги, ўйинқароқлигини яхши билганлар ва шунга муносиб жавоб қайтарганлар. Биз ҳам бундан ўзимизга ўрнак олишимиз керак. Зеро, бу ҳам Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг болаларга нисбатан муомаларига оид суннатлари, хулқларидан биридир.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам болаларни алоҳида ҳурмат қилардилар

Жамиятда инсонларнинг аксарияти болаларни четга суришади. Айтайлик, улар бирор нарса сотиб олмоқчи ёки сотмоқчи бўлишса, сотувчи ҳам, сотиб олувчи ҳам уларга эътибор бермайди. Ҳеч ким уларга аҳамият бермайди, гўёки уларнинг қўлидан ҳеч қандай иш келмайди. Бироқ Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар бир болага алоҳида аҳамият берардилар.

Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга сув келтиришди. У зот алайҳиссалом ундан ичдилар. Набий алайҳиссаломнинг ўнг томонларида 10 ёшлик Ибн Аббос, чап томонларида эса Абу Бакр Сиддиқ ва яна бошқа катта саҳобалар розияллоҳу анҳум ўтиришган эди. Аслида ичимлик ичишни ўнг томондан бошлаш суннат саналади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ибн Аббос розияллоҳу анҳуга қараб: "Буни Абу Бакрга узатишимга изн берасанми?" деб рухсат сўрадилар. 10 яшар Ибн Аббос розияллоҳу анҳу: "Ҳаргиз ундай қила олмайман. Сиздан бўлган насибамни бирор кишига раво кўрмайман. Мен Сиздан кейин ичишни истайман", деди. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам муборак қўлларини болакайнинг қўлига қўйиб, бу нарса унинг ҳаққи эканлигини билдириб қўйдилар. Яъни болакай ёш бўлишига қарамай ўз навбатида сув ичди.

 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг болалар билан мулоқотдаги услублари

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам болалар билан шундай гаплашар эдиларки, улар ўзларини худди катталардек ҳис этишарди. Аммо айрим одамлар болалар билан кулгили товушлар чиқариб ўйнашади. Баъзан кўчадаги болалар билан ҳам уларнинг жиғига тегиб, ўзлари қочиб кетмагунча ҳазиллашадилар. Ҳатто 10 ёшар болани юзларини чимчилаб худди гўдакка ўхшаб кулишини кутамиз. Бундай эркалашларда бола ўзини катталардек ҳис қилмайди. Аммо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Ибн Аббос билан суҳбатлашганда, унга нималарни айтганларини биласизми? У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай дедилар: «Эй болакай! Мен сенга калималарни ўргатаман. Аллоҳни(нг буйруғу қайтариқларини) муҳофаза қилгин, шунда У Зот сени муҳофаза қилади. Аллоҳни муҳофаза қилсанг, У Зотни рўпарангда топасан. Сўрамоқчи бўлсанг, Аллоҳдан сўра. Кўмак истамоқчи бўлсанг, Аллоҳдан иста. Билки, агар бутун уммат (маҳлуқотлар) сенга бирор манфаат бериш учун жамланса ҳам, Аллоҳ сенга ёзган нарсадан бошқасини бера олмайди. Агар уларнинг ҳаммаси сенга бирор зарар етказиш учун жамланса ҳам, Аллоҳ сенга ёзган нарсадан бошқасини етказа олмайди».

Ушбу муборак ҳадис Ибн Аббос розияллоҳу анҳу орқали бизгача етиб келди. Бу гўзал сўзларни Ибн Аббос розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламдан тинглаганларида бор йўғи 9 ёшда эдилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг хато қилган болаларга муносабатлари

Ҳеч шак-шуҳбасиз, ҳар қандай ёш бола хато қилади. Баъзан нотўғри иш қилади. Ахир у бола-ку. Аммо кўпчилигимиз болаларнинг хатосини қабул қила олмаймиз. Фарзандимиз ёки бошқаларнинг фарзандининг хатоларидан қаттиқ ғазабланамиз. Баъзилар ҳатто фарзандини калтаклайди, уради. Аммо, унутмангки! Аллоҳ тоало ёш болаларни ҳисоб-китоб қилмайди.

Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам хурмо дарахтига тош отаётган болаларнинг олдидан ўтиб қолдилар. Шунда у зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Болаларим, дарахтга тош отманг! Чунки бу билан дарахтга ҳам, одамларга ҳам зиён етказасиз. Лекин ерга тушган хурмоларни териб, енг. Аллоҳ сизнинг қорнингизни тўйдирсин", дедилар.

Қаранг, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам гўзал хулқни ўргатдилар, ёмонликдан қайтардилар ва уларнинг ҳақига дуо қилдилар.

 

Аллоҳ таоло сизни яхши кўради

Фарзандларимизга Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни хулқларини, суннатларини ўргатсак, улар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни яхши кўриб қоладилар. Бу барчамизнинг вазифамиздир. Бунинг учун аввало ҳар биримиз амалда ўрнак бўлишимиз талаб этилади.

Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: "Айтинг (эй Муҳаммад!): “Агар Аллоҳни севсангиз, менга эргашингиз. Шунда Аллоҳ сизларни севади” (Оли Имрон сураси, 31-оят).

 

Даврон НУРМУҲАММАД

Ягона олимпиада ҳар йил Ўзбекистон мусулмонлари идораси Таълим ва илмий-тадқиқотлар бўлими томонидан республикадаги 10 та ўрта махсус ислом таълим муассасаларининг битирувчи курс талабалари ўртасида ўтказилади.

Бугун, 1 июнь куни ушбу олимпиада Тошкент ислом институтида бўлиб ўтмоқда. Унда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси биринчи ўринбосари Ҳомиджон домла Ишматбеков, Диний идора Таълим ва илмий-тадқиқот бўлими мудири Салоҳиддин Шерхонов, Дин ишлари қўмита Диний-маърифий таълим муассасалари билан ишлаш бўлими ходими Элёр Алимқулов, институт ректори Уйғун домла Ғафуров ва бошқа мутасадди вакиллар, ўрта махсус ислом таълим муассасалари раҳбар ва ўқитувчилар, талаба-ёшлар иштирок этмоқда.

Тошкент ислом институти биносида “Ягона олимпиада” танловини акс эттирувчи баннерлар тайёрланди, ўқув биноси фойесида институт ҳаётини акс эттирувчи лавҳалар ҳамда китоблар ва хаттотлик кўргазмаси намойиши ташкил этилди.

Тафсилотларни кузатиб боринг!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Top