Сўнгги йилларда халқимизнинг қадимий тарихи ва бой маданиятини тиклаш, улуғ алломаларимизнинг илмий меросини асраб-авайлаш, ҳар томонлама чуқур ўрганиш ва уларнинг мазмун-моҳиятини ёш авлодга етказиш бўйича улкан ишлар амалга оширилмоқда.
Айни вақтда диний-маърифий соҳадаги ислоҳотлар самарасини ошириш зарурати бу йўналишдаги ишларни сифат жиҳатидан янги босқичга кўтаришни талаб этмоқда. Бу борада жаҳон миқёсида ғоят ноёб ҳисобланган, Бутунжаҳон маданий мероси рўйхатига киритилган қўлёзмалар фондига эга бўлган Миср ва Туркия давлатларидаги йирик кутубхоналар, илмий тадқиқот марказлари ва музейларнинг тажрибаларини ўрганиш мақсадида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси бўлим мудирлари Муҳаммад Аюбхон Ҳомидов ва Камолиддин Маҳкамов ушбу мамлакатларга хизмат сафарларини бошладилар.
Маълумки, 2017 йили муҳтарам Президентимизнинг “Қадимий ёзма манбаларни сақлаш, тадқиқ ва тарғиб қилиш тизимини янада такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Қарори эълон қилинган эди. Қарорга мувофиқ, турли давлатларда сақланаётган қадимий ноёб қўлёзмалар, чет эл фондларидаги мавжуд асарлар нусхаларини айирбошлаш ёки олиш ҳисобидан Ўзбекистондаги қўлёзма ва ёзма манбалар фондларини бойитиб бориш белгиланган. Шунингдек, Ўзбекистоннинг турли ташкилотларида сақланаётган араб ёзувидаги қўлёзма асарлар, тошбосма китоблар ва тарихий ҳужжатларнинг сақлаш ва таъмирлаш ҳолатини янада такомиллаштириш масалалари ҳам белгиланган.
Маълумот ўрнида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси китоб фондида 3 минг жилдга яқин қўлёзма, 17 минг жилддан ортиқ тошбосма китоблар сақланади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Илгари Тошкентдан Самарқандгача от-уловда дейлик, бир ҳафта йўл юришган. Ҳозир машинада уч соатда етиб борамиз. Лекин ўтмишдагилар билан солиштирсак, бизнинг ихтиёримизда бир ҳафта “бўш вақт” қолмайди. Аксинча, барибир кўп нарсага вақтимиз етмайди... 

Техника тараққиёти туфайли имкониятларимиз кўп мартага ортди, аммо ялқовлигимиз ҳам шунча мартага кучайди. Масалан, олимларнинг ҳисоб-китобларига кўра, Алишер Навоий замонида бир одамнинг мияси олтмиш йилда қабул қилиши мумкин бўлган ахборот ҳажмини бугунги аср одами тахминан бир ҳафтада қабул қилиши мумкин экан. Аммо бу ҳисоб билан ҳар ҳафтада шунча ҳажмдаги ахборотларни қабул қилаётган болаларнинг аксарияти 12 ёшидаёқ академик бўлиб кетишлари керак эди. Бироқ нега шунча имкониятларга қарамай, Навоийлар йўқ?

Кўплаб муаммоларнинг ечими топилди, ҳаёт кечириш учун қулайликлар ортиб боряпти. Шу билан бирга, янги-янги муаммолар, мушкулотлар пайдо бўлмоқда... Масалан, қуйидаги ҳолатларга ҳеч эътибор бердингизми:

• Мол-давлатимиз ортди, аммо ҳузур-ҳаловатимиз йўқолди.
• Қулайликлар ортди, аммо вақтимиз камайди.
• Дорилар кўпайди, касалликлар озаймади.
• Кеч ётиб, саҳарда чарчоқ билан уйғонамиз.
• Кам китоб ўқиймиз, кўп телевизор кўрамиз.
• Кўп гапирамиз-у, кам эътибор берамиз.
• Пул топишни ўргандик, сарфни эплолмадик.
• Ойга учиб қайтишни биламиз, лекин қўшнимиз ҳолидан хабар олиш учун икки қадам босмаймиз.
• Фазода нима бўлаётганини биламиз, лек ички кечинмаларимиздан бехабармиз.
• Ҳавони тозалаймиз, лекин руҳларимиз кир.
• Режалар тузамиз, натижалар кўринмайди.
• Шошилишни ўргандик, сабрни эса ёддан чиқардик.
• Танишларимиз кўп, дўстларимиз кам.
• Ютуқларимиз кўп, қувончларимиз кам.

Бугун бундай саволлар, миллати ва динидан қатъи назар, жуда кўпчилик инсонларни ўйлантирмоқда. Мана, америкалик ҳажвий ёзувчи Жорж Гарлиннинг ҳажвий бўлмаган фикрлари:

Давримиз ғалати зиддиятларга бой:

• Биноларимиз баланд, қадримиз паст, йўлларимиз кенг, сабримиз тор.
• Кўп сарфлаймиз, оз нарсага эга бўламиз. Кўп нарса сотиб оламиз, аммо қувончимиз оз.
• Уйлар катта, оилалар кичик, қулайликлар – кўп, вақт – кам.
• Маълумотимиз яхши, ақлимиз қосир. Мутахассисларимиз кўп, муаммолар ундан ҳам кўп...
• Одам умрига йил қўшишни ўргандик, лекин йилларга ҳаёт бағишлашни билмаймиз.
• Атомни бўйсундирдик, лекин ўз худбинлигимизни ва нафсимизни бўйсундира олмадик.

Давримиз:

- Кўп ейиш ва ёмон ҳазм қилиш, катта одамлар ва тор феъллар, оилавий даромад ва ажралишларнинг ўсиши, чиройли уйлар ва вайрона қалблар даври;

- Бир марталик таглик (памперс)лар, бир марталик ахлоқ, бир кечалик “висол”...

- Ортиқча вазнлар, одамни эҳтиросга солувчи, тинчлантирувчи, ўлдирувчи... “таблетка”лар даври.

- Яқинларингизга меҳр кўрсатинг! Чунки ҳеч ким сиз билан абадий бирга бўлмайди. Бир-биримизга ғаниматмиз, ахир!

- Гўдакларни яхши кўринг! Сиздан ўтган илиқлик у билан бирга улғайсин!

- Яқинларингизни иссиқ бағрингизга маҳкам босинг. Бу, Сиз беришингиз мумкин бўлган энг қиммат туҳфа ва у мутлақо текиндир.

- Тафаккур ва самимий мулоқот учун вақт топинг. Чунки, умр фақатгина нафас олиш ва нафас чиқариш билан ўлчанмайди. Инсон умри завқ-шавқли дамлар билангина қадр-қиммат ва мазмун касб этади.

- Бебаҳо ҳаётдан, Аллоҳ таоло тақдир қилган қадари ва берган ризқидан рози бўлиб яшанг!

Зеро, Аллоҳ таоло Ўз каломида шундай марҳамат қилади: «Қасамки, агар (берган неъматларимга) шукр қилсангиз, албатта, (уларни янада) зиёда қилурман. Борди-ю, ношукрчилик қилсангиз, албатта, азобим (ҳам) жуда қаттиқдир» (Иброҳим, 7)

Саидаброр Умаров тайёрлади

ЎМИ Матбуот хизмати

Шогирдлар доимо ҳаётда бирор-бир қийинчилик ёки муаммоларга дуч келганларида албатта устозлардан унинг ечимини сўрашади. Устозлар эса, ўқиган, билган ва тажрибаларидан ўтказган ишларини мисол қилиб, шогирдларининг муаммоларини ҳал бўлишига ёрдам берадилар.

Шогирдлардан бири ишларидан сиқилиб, муаммолари кўпайиб кетганлиги учун устозидан ечим сўраб ҳузурига борибди. Устоз унга: “Болам бундай ҳолларда Аллоҳ таолога тасбеҳ айт ва кўзларингни юмгин. Дунёни унитиб, бутун оламнинг Подшоси бўлган Аллоҳ таоло билан боғлан”, дебди. Шогирд уйга қайтиб, устознинг айтган насиҳатига амал қилибди. 

Шогирд тасбиҳ айтиб, кўзини юмиб олганида дунёни унитиб, Аллоҳнинг қадарига рози бўлиш, сакинат ва хурсандчиликни ҳис этибди.

Кейин билса, устозининг айтганлари Қуръон ва суннатда бор экан. Аллоҳ таоло: “Бас, улар айтаётган нарсаларга сабр қил. Роббингга қуёш чиқишидан олдин ва ботишидан олдин тасбеҳ ва ҳамд айт. Шунингдек, кечанинг бир қисмида ва кундузнинг атрофида ҳам тасбеҳ айт. Шоядки рози бўлсанг”, деган. (Тоҳа сураси 130-оят)

Шунингдек, Аллоҳ таоло Набий соллаллоҳу алайҳи васалламга сиқилган ва қийналган вақтларида тасбеҳ айтишаг буюрган экан. “Албатта, Биз уларнинг айтаётганларидан сенинг дилинг сиқилишини яхши биламиз. Бас, Роббинг ҳамди ила тасбеҳ айт ва сажда қилгувчилардан бўл”. (Ҳижр сураси 97 ва 98-оятлар)

Шундан сўнг шогирд айтадики, қачонки менга ғам-ғусса ёки бирор-бир муаммо рўбаро бўлса, мен уни сабабини билмайману лекин, дарров кўзимни юмаманда Субҳаналлоҳи вабиҳамдиҳини сокинлик ва фикр юритиш ила айтавераман. Шунда Аллоҳ таоло ғам-ғуссамни хурсандчилик ва нурга айлантиради. Чунки бундай пайтда кўзимни юмиб тасбеҳ айтишимнинг мақсади шуки, мен дардимни барча ғайбларни билувчи бўлган ва барча мулкларниг Молики бўлган Зотга айтаман. У эса, Раҳимдилларнинг энг Раҳимдили ва сўрасанг сени ташлаб қўймайдиган Зотдир.

Азиз дўстларим! Аниқ биламанки сизларда ҳам менга ўхшаш холат бўлиши аниқ. Сиз ҳам ушбу гўзал ва осон ечимдан фойдаланинг. Албатта хурсанд ва баҳтли бўласиз.

Манбалар асосида Тошкент шаҳаридаги “Шайх Зайниддин” жомеъ масжиди имом хатиби Абдурахманов Яхё