Бу дунё охират экинзоридир. Гўё қалб ерга ўхшайди, иймон эса унга сочилган уруғ кабидир. Тоат-ибодатлар эса, ана шу ерни ағдариш, унга ариқ очиб сув келтиришдир.

Дунё муҳаббатига ғарқ бўлган қалб гўё гиёҳ унмайдиган унумсиз ер кабидир. Қиёмат куни ҳар ким ўзи эккан нарсанинг ҳосилини олади. Табиийки, иймон уруғини сочган кишигина унинг ҳосилини кўради. Унумсиз ерда уруғ унмаганидек, чиркин қалб ва ёмон ахлоқнинг иймонга нафи тегмайди.

وَالْبَلَدُ الطَّيِّبُ يَخْرُجُ نَبَاتُهُ بِإِذْنِ رَبِّهِ وَالَّذِي خَبُثَ لَا يَخْرُجُ إِلَّا نَكِدًا كَذَٰلِكَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَشْكُرُونَ

“Яхши ернинг гиёҳи Раббининг изни билан униб чиқаверади. Ёмон ер эса фақат унумсиз бўлур. Шукр қилувчи қавм учун оятларни шу тарзда баён этурмиз” (Аъроф сураси, 58-оят).

Банданинг мағфиратдан умидворлигини ер эгасининг ҳосил унишидан умидвор бўлишига қиёслаш мумкин. Унумдор ерга эга бўлган киши, аввало, унга сифатли, зарарланмаган, заҳарланмаган уруғни танлаб экади. Кейин экиннинг униб-ўсиши учун зарур бўлган бошқа ишларни амалга оширади. Жумладан, суғоради, ўғитлайди, бегона ўтлардан тозалайди, кўчатнинг яхши униб-ўсишига монелик қиладиган нарсаларни бартараф қилади. Сўнгра Аллоҳ таолодан экинини осмондан келадиган офатлардан, чақмоғу довуллардан асрашини сўраб дуо қилади. Мана шунинг оти ҳақиқий умидворлик деб аталади. Аммо уруғни унумсиз, қақраб ётган ерга сочсаю, унга на сув қуйса ва на уни парвариш қилса, шундан кейин ҳам серҳосилни умид қилса, бу умидворлик дейилмайди, балки бу аҳмоқликдан бошқа нарса эмас.

Демак, ражо – умидворлик тушунчасининг банда ўз имкониятидаги жами сабабларни бажариб бўлгач, имконияти бўлмаган, фақат Аллоҳ таолонинг фазли орқали эришиши мумкин бўлган нарсани кутишга ишлатилиши тўғри бўлади.

Банда қалбига иймон уруғини қадаб, уни тоат суви билан суғорса, қалбни жирканч хулқ-атворлар тиканларидан тозаласа ва шундан кейингина то ўлгунича шу ҳолатда қолиб, мағфиратига сазовор бўлишни Аллоҳнинг фазлидан деб умидвор бўлса, ана уни ҳақиқий ражо – умидворлик дейиш мумкин. Аммо қалбдаги иймон уруғини парвариш қилишни унутса, уни разолат тиканлари қуршовидан халос этмаса, дунё ҳой-ҳаваслари талабида умрини ўтказса-ю, сўнгра Ҳақ таолонинг мағфиратидан умидвор бўлса, бу шунчаки ёлғончи “умидворлик” бўлади.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай деганлар:

الكيِّسُ مَنْ دَانَ نفْسَه، وعَمِلَ لما بعدَ الموْتِ، والعاجزُ مَنْ أتْبعَ نَفْسَه هواها، وتمنَّي علَي اللهِ. ( رواه التِّرمِذيُّ )

“Оқил ўзини назорат қилиб, ўлимдан кейинги ҳолати учун амал қилган кишидир. Ожиз-нотавон киши эса, ҳавоий нафсига эргашиб, Аллоҳдан яхшиликлар умид қилган кишидир” (Имом Термизий ривояти).

Ҳомиджон ИШМАТБЕКОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
раисининг биринчи ўринбосари

Шу йил 8 ноябрь куни Кувайт шаҳрида бошланган XII халқаро Қуръони карим мусобақасида 70 мамлакат вакилларидан иборат 120 дан ортиқ қори ўзаро беллашмоқда. Мусобақа 15 ноябрда якунига етади.

Мусобақа қуйидаги йўналишларда ўтказилмоқда:

- Қуръони каримни ўн хил қироатда мукаммал ёддан ўқиб бериш;
- Қуръони каримни тажвид қоидаси асосида тўлиқ ёддан ўқиш;
- Қуръони каримни машҳур қорилар услубида чиройли тиловат қилиб бериш;
- Ёш қорилар ўртасида Қуръони каримни тажвид қоидаси асосида тўлиқ ёддан ўқиш;
- Қуръони каримни ўргатишга хизмат қилишга энг яхши техник лойиҳани тақдим этиш.

Мазкур нуфузли мусобақада вакилимиз “Кўкалдош” ислом билим юрти талабаси Абдулҳай қори Ҳасанов Қуръони каримни тажвид қоидаси асосидан тўлиқ ёддан ўқиб бериш бўйича қатнашиб, саралаш босқичида ҳакамлар томонидан берилган саволларга жавоб берди.

Яратган парвардигордан қоримизга ушбу нуфузли халқаро мусобақада муваффақият ва зафарлар ато этишини сўраб қоламиз.
Ҳозир Сизнинг эътиборингизга Абдулҳай қорининг мусобақадаги тиловатини ҳавола этамиз. Марҳамат тингланг.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Араб давлатлари ва Ислом ҳамкорлик ташкилоти аъзолари раҳбарлари Ғазода ўт очишни зудлик билан тўхтатишга чақиришди.

Саудия Арабистони пойтахти Ар-Риёз шаҳрида Араб давлатлари Лигаси (AL) ва Ислом ҳамкорлик ташкилотининг (OIC) фавқулодда қўшма саммити ўтказилди. Тадбир Ғазо секторидаги вазиятга бағишланди.

Саудия Арабистони валиаҳд шаҳзодаси Муҳаммад бин Салмон Ғазо секторидаги жанговар ҳаракатларни зудлик билан тўхтатиш ва барча гаровга олинганларни озод қилишга чақирди. У Араб давлатлари Лигаси ва Ислом ҳамкорлик ташкилотининг қўшма саммитида шу ҳақда гапирди.

«Бу халқаро ҳамжамият ва БМТ Хавфсизлик Кенгашининг Исроил томонидан халқаро гуманитар ҳуқуқнинг қўпол бузилишига чек қўйиш ва дунёда қабул қилинган икки томонлама стандартларни таъкидлашга қодир эмаслигини исботлаган гуманитар фалокат», деди у.

Унинг сўзларига кўра, минтақада тинчликка эришишнинг ягона йўли «Исроил ишғолига ва ноқонуний аҳоли пунктларига барҳам бериш, Фаластин халқининг ҳуқуқларини тиклаш ва 1967 йилги чегараларга қайтиб, пойтахти Шарқий Қуддус бўлган давлат яратишдир».

Саммитда сўзга чиққан Фаластин миллий маъмурияти раҳбари Маҳмуд Аббос АҚШ маъмуриятини Исроилга «муқаддас жойларни босиб олиш, ҳуқуқбузарлик ва таҳқирлашларга чек қўйиш» учун таъсир ўтказишга чақирди.

«Ҳеч қандай ҳарбий ечим қабул қилиниши мумкин эмас, чунки уларнинг барчаси муваффақиятсизликка учради. Биз Ғазо сектори ёки Ғарбий Соҳилдан халқимизни сиқиб чиқаришга қаратилган ҳар қандай уринишларни қатъиян рад этамиз», деди Аббос.

Миср президенти Абдулфаттоҳ ас-Сисий «Ғазо секторида зудлик билан барқарор ўт очишни тўхтатишга» чақирди. Ўз навбатида Эрон президенти Иброҳим Раисий Исроилни Ғазо секторида ҳарбий жиноятлар ва инсониятга қарши жиноятлар содир этишда айблади.

Туркия президенти Ражаб Тоййиб Эрдўған Исроил ва Фаластин ўртасидаги можаронинг якуний ечимига эришиш учун халқаро тинчлик конференциясини чақириш зарурлигини айтди.

«Бизга бир неча соатлик танаффуслар эмас, балки Ғазо секторида доимий сулҳ керак. Исроил томонидан беайб одамларнинг ҳуқуқи поймол этилиши халқаро ҳуқуқ доирасида жазоланиши лозим... Туркия Ғазо аҳолисига гуманитар ёрдам беришда давом этади», деди у.

Шу билан бирга, Қатар амири Шайх Тамим бин Ҳамад Ол Сонийнинг айтишича, Доҳа гаровга олинганларни озод қилиш учун воситачилик ҳаракатларини амалга оширмоқда. Шунингдек, у тез орада сулҳга эришилишига умид билдирди.

«Ўтмишда халқаро ҳуқуқ ва инсоний қадриятларни ҳурмат қилиш зарурлиги ҳақида маъруза ўқиган кўплаб одамлар ва давлатлар ҳозир бу ваҳшийликларга нисбатан сукут сақламоқда (...) Бу мисли кўрилмаган воқеалар», деди у.

Саммит якунида томонлар қўшма баёнотни имзоладилар. Унда Ғазодаги урушни тўхтатиш учун зудлик билан халқаро чоралар кўриш кераклиги таъкидланган.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам жума кунини зикр қилдилар ва: «Унда бир соат борки, қайси бир мусулмон банда ўша соатда намоз ўқиб туриб, Аллоҳдан бирор нарса сўраган ҳолида тўғри келса, У Зот унга ўшани албатта бергай», – дедилар ва қўллари билан у (соат)нинг озлигини кўрсатдилар».

Бешовларидан фақат Абу Довуд ривоят қилмаган.

Абу Мусо розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг: «Ўша (соат) имом (минбарга) ўтирганидан бошлаб намоз ўқиб бўлингунича», – деганларини эшитдим».

Муслим, Абу Довуд ва Термизий ривоят қилишган.

Термизийнинг лафзида:

«Жумада бир соат бордир. Банда унда Аллоҳдан нимани сўраса, Аллоҳ уни албатта берур», – дедилар. Одамлар: «Эй Аллоҳнинг Расули, у қайси соат?» – дейишди.

У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Намозга иқомат айтилганидан бошлаб, уни тугатгунича», – дедилар».

Жобир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Жума куни икки соатдир. Қайси мусулмон ўша соатлардан бирида Аллоҳдан бирор нарсани сўраган ҳолда топилса, Аллоҳ азза ва жалла унга ўша нарсани берур. Уни асрдан кейинги охирги соатдан изланглар, – дедилар».

Абу Довуд ва Насоий ривоят қилишган.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

«Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Қуёш чиққан куннинг энг яхшиси жума кунидир. Одам шу куни яратилган. У шу куни жаннатга киритилган, шу куни жаннатдан туширилган. Унда бир соат борки, қайси бир мусулмон банда ўша соатда намоз ўқиб, Аллоҳдан бирор нарса сўраса, Аллоҳ унга сўраган нарсасини албатта берур», – дедилар».

Абу Ҳурайра айтади: «Абдуллоҳ ибн Саломни учратиб, унга ушбу ҳадисни зикр қилдим. У менга: «Мен ўша соатни биламан», – деди.

«Менга унинг хабарини бер. У ҳақда менга бахиллик қилма», – дедим.

«У (соат) асрдан сўнг қуёш ботгунча», – деди.

«Қандай қилиб асрдан кейин бўлиши мумкин? Ахир Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мусулмон банда ўша (соат)ни намоз ўқиган ҳолида топса», – деганлар-ку? Мазкур соатда намоз ўқилмайди-ку?!», – дедим.

Абдуллоҳ ибн Салом: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Ким намозга интизор бўлиб ўтирса, намозда бўлади, демаганларми?» – деди. «Ҳа», – дедим. «У худди шунинг ўзи», – деди».

Термизий, Абу Довуд ва Насоий ривоят қилишган.

Икковлари:

«У қуёш ботишидан олдинги охирги соатдир», – деганлар.

«Жума ҳақидаги оят ва ҳадислар» китобидан