muslim.uz

muslim.uz

Четверг, 14 Июль 2016 00:00

Мўминнинг икки қаноти

Имон қушининг қанотлари қўрқув ва ражодир. Қурқув дейилганда, Аллоҳдан қўрқиш англанади. Аллоҳдан кўрқиш деганда эса, ҳаётимизнинг ҳар лаҳзасини У Зотнинг назорати остида ўтказиш ҳамда Аллоҳнинг қаҳҳор ва мутлақ ҳоким Зот эканини асло унутмаслик тушунилади. Зеро, бунинг оқибатида жаҳаннам азоби ва жаннатдан маҳрумлик изтироби ётади. 

Ражо деганда, Аллоҳнинг раҳматидан умидвор бўлиш тушунилади. Зотан, Аллоҳнинг фазлу карами ҳамда раҳматига кўз тикиб ибодат қилиш натижасида Аллоҳнинг розилигини топиб, жаҳаннам азобидан қутулиш ва жаннатга эришиш туйғуси ётади. Чунки Аллоҳ таоло бандаларига меҳрибон Зотдир.

Мўмин учун қўрқув ва ражо, худди қушнинг икки қаноти сингаридир. Қанотлар парранданинг парвозини ҳосил қиладиган асосий воситадир. Зеро, қуш шу икки парсиз ёки унинг бирисиз учолмайди, балки мувозанат сақлангандагина енгил учади. Демак, қушнинг парвоз қилиши учун қанотлар қанчалик аҳамият касб этса, мўминнинг саодатга эришиши учун хавф ва ражо шунчалик муҳимдир. Нақшбандия тариқатининг буюк шайхларидан ҳазрат Амир Кулол (қаддасаллоҳу сирраҳ) хавфу ражо ҳақида бундай деганлар:

 

Мурғи имонро ду пар: хавфу ражост,

Мурғи бепарро паридан хатост.

 

(Мазмуни: “Имон қушида икки қанот бор: хавф ва ражо. Зеро, қанотсиз қуш учишга ярамайди”.) Ҳа, қанотсиз қуш ҳам, қанотларидан бири шикастланган ёки синган парранда ҳам учолмаслиги аниқ.

Мўмин кишининг қурқув ва ражо ўртасида яшаши шариат тарозисининг мувозанатли икки палласидир. Аллоҳ таолодан қўрқиш ва У Зотнинг фазлу карамидан умид қилиш, ҳар бир мусулмоннинг энг биринчи вазифаси ҳисобланади. Зеро, хавф ва ражоси бўлмаган кишининг эътиқодига путур етади. Чунки инсон қўрқув орқали гуноҳдан ўзини сақлайди. Натижада, қалбида Аллоҳга муҳаббат ҳосил бўлади. Бу муҳаббат уни Аллоҳнинг фазлу карамидан умид қилишга ундайди. Бу эса, банданинг ибодатларга ҳаваси ва рағбати ортишига сабабдир.

Мўмин киши умидсиз қўрқувга ва қўрқувсиз умидга тушмаслиги, балки шу иккиси орасида ҳаёт кечириши лозим. Мабодо булардан бири йўқолса, инсон ё ортиқча умидсизликка тушади, ёки қўрқувни унутади. Бунинг оқибати эса, аянчлидир. Шу боис, мўмин Аллоҳдан қўрқиб гуноҳлардан қочиши ва У Зотдан умид қилиб савобли ишларни бажариши лозим. Зотан, қўрқув ва умид орқали имонимиз қувватланади, эътиқодимиз тўғри шаклланади.

Қурқув ва умиди бор кишининг имони мустаҳкам бўлади. Зеро, улар бир-бирини тўлдиради. Аллоҳнинг қаҳридан қўрқмай раҳматидан умид қилиш бепарволик ва ғурурни юзага келтиради. Шунинг учун, ражода қўрқув бўлиши лозим. Зеро, қўрқувсиз ражо Аллоҳнинг раҳматидан ноумид бўлишга сабабдир. Қўрқувдан раҳмат, илм ва ризо ҳосил бўлади. Зеро, Ибн Масъуд (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай марҳамат қиладилар:

رأس الحكمة مخافة الله

“Ҳикматнинг боши Аллоҳдан қўрқишдир” (Имом Байҳақий ривояти).

Аллоҳ таоло барчамизни имонда, Исломда собитқадам қилиб, доимо хавф ва ражо ўртасида ҳаёт кечиришимизни насиб айласин. Омин!

 

Толибжон ҚОДИРОВ 
тайёрлади.

Жорий йилнинг 16 июль, шанба куни Макка шаҳри аҳолиси ноёб астрономик ҳодисани гувоҳи бўлишади. Яъни, шу куни қуёш Каъбага перпендикуляр ҳолатда жойлашади. Бу ҳодиса маҳаллий вақт билан соат 12.27 да содир бўлади.
Жидда шаҳар астрономия маркази президенти Мажид Абу Зағирнинг айтишича, шу куни, ҳақиқатан ҳам, Қуёш Каъба билан перпендикуляр жойлашади ҳамда қуёш Байтуллоҳнинг тепасида турганда Каъбанинг сояси кўринмайди.
Эслатиб ўтамиз, бундай ҳолат бир йилда икки марта кузатилади. Дастлаб 28 майда, сўнгра 16 июльда содир бўлади.


Илҳом МАЪРУПОВ тайёрлади.

Четверг, 14 Июль 2016 00:00

Имом Нававий

Четверг, 14 Июль 2016 00:00

Зийрак талаба

Бир талаба ҳофизи Қуръон бўлишни орзу этибди. У тонгга қадар Қуръон xатм қилар, намоз ўқир, тонг отгач эса устози олдига чиқарди. Уйқусиз тунлар сабаб ранг-рўйи сарғая бошлади. Устоз муршид даражасидаги бир зотлардан эди. Талабасининг бу ҳолатига нима сабаблигини бошқа талабалардан сўради. Улар: “Устоз, бу талабангиз субҳга қадар Қуръон xатм қилади ва табиийки ухламайди”, дейишди.

 Талабасининг Қуръоннинг ҳақиқий ҳофизи бўлишини истаган устоз уни ҳузурига чорлади: - Қуръон ўқишни ўз қоидалари бор. Бугундан эътиборан Қуръон ўқиётганингда мени қаршингда тасаввур қил, деди. Талаба кетди ва у кеча Қуръон ўқиб, тонгда устози ҳузурига келганда:

 - Устоз, бу кеча Қуръони каримнинг фақат ярмигача ўқий олдим, деди.

  Устоз:- Баракаллоҳ, бу кеча эса уни Расули Акрам саллаллоҳу алайҳи васаллам ҳузурида каби ўқи, деди.

 Талаба: “Қуръон нозил бўлган зот ҳузурида уни тўғри ўқий оламанми ёки йўқми” деган ҳаяжон ва диққат билан тиловат қилди. Шу куни тонгда устозига Қуръоннинг фақат тўртдан бирини тиловат қилганлигини билдирди. Устози бу юксалишни кўриб, бир муршиднинг муридига бўлган эътибори билан: Сен энди, Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламга Қуръони каримни етказган Жаброил алайҳиссалом олдиларидагидек ўқи», деди. Эртаси куни талаба: -Устоз, бугун фақат бир сура ўқий олдим», деди. Устози ҳам: -Ўғлим, энди сен Аллоҳ таоло ҳузурида ўқиганинг каби ўқи. Аллоҳ таоло сени тинглаётганини англа, деди.

 Талаба эртаси кун устози олдига йиғлаб келди:

 - Устоз, “Фотиҳа” сурасининг “Алҳамдулиллаҳи роббил аъламийн” дан, “Малики явмиддин” оятигача келдим халос. “Ияяка наъбуду дейишга тилим бормади. Чунки бунинг маъноси “Фақат Сенга қуллик қиламан”, ҳолбуки Аллоҳга имкониятим қадар қуллик қилганим йўқ-ку?! Деб жавоб қилди.

 Бу ривоятни келтириш билан “Тушунмасангиз Қуръон ўқиманг” дейишдан йироқмиз. Аммо Қуръон ўқиганимизда уни нафақат тилимиз билан балки дилимиз билан тушуняпмизми? Шунга ҳаракат қиляпмизми? Уни бизнинг кўнгил кўзларимизни очиш учун юборилган бир китоблигини тушуниб, ижтимоий ҳаётимизда уни дастак қиляпмизми? Унинг фарзларига, унинг чақириқларига қyлоқ тутяпмизми? Қуръон деворларимизга илиб қўйиладиган, фақат қабристонларда ўқиладиган китоб эмас. Ахир Унинг бизга туширилиш маъноси бу эмас-ку…

 Ахир Қуръони каримда Раҳмоннинг суюкли бандалари қаторига Каломуллоҳни  эҳтиромини жойига қўядиган ва ундаги кўрсатмаларга қўлларидан келганича билиб амал қиладиган бандаларни сифатлаб мақтамаганмиди?! «Уларга Парвардигорларининг оятлари эслатилган вақтда уларга (эҳтиром юзасидан) кар ва кўр ҳолларида йўлиқмайдилар (балки уларни англаб-билиб амал қилурлар)» (Фурқон сураси, 73-оят.)

 Жалолиддин Ҳамроқулов

 

 

Top