“Кўпи маст қиладиган нарсанинг ози ҳам ҳаромдир”

(Имом Термизий ривояти)

“2017 йилнинг охирида Ўзбекистондаги гиёҳвандлар сони 8036 киши экани қайд этилди. Уларнинг 2 фоизидан кўпроғи аёллардир. Спирти ичимликка муккасидан кетганлар эса 40 минг ортиқ. Гиёҳванд моддаларга тобе бўлиб қолганлар ичида 14 ёшгача бўлганлар кузатилмаган. Бироқ 15-20 ёш оралиғида 50 га яқин киши руйхатга тушган”, дея Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Наркотик моддаларни назорат қилиш миллий ахборот-таҳлил маркази мутахассиси Андрей Мокийга таяниб хабар беради gazeta.uz

Аллоҳ таоло бизга сиротул мустақимни кўрсатиб бу мумкин, бу мумкин эмас деб таълим берар экан, ҳаёти дунёда сермазмун ва манфаатли ҳаёт кечиришимизни ирода қилди. Шариатимиз ҳалол ва ҳаром нарсаларнинг бирортасини ҳам қолдирмасдан мукаммал баён қилиб берган. Нимаики соғликка фойдали ва шариат аҳкомларига мувофиқ бўлса – ҳалол. Нимаики ёмон, соғликка зарарли бўлса, шубҳасиз, ҳаромдир. Гиёҳванд воситалар ана шу иккинчи тоифа туркумига киради.

Дарҳақиқат, гиёҳвандлик аср вабосига айланди. Бу кушанда ҳар йили миллионлаб инсонларнинг ҳаётини издан чиқариб, умрига зомин бўлмоқда. Аллоҳ таоло “Моида” сурасининг 90-оятида: “Эй иймон келтирганлар! Албатта, хамр, қимор, бутлар ҳамда фол очадиган чўплар ифлос нарса. Шайтоннинг ишидир. Бас, ундан четда бўлинг. Шоядки, нажот топсангиз”,  деб марҳамат қилди.

Ушбу ояти каримадаги “хамр” сўзи араб тилида “тўсиш”, “беркитиш” деган маъноларни англатади. Тановул қилган кишининг онгига таъсир қиладиган, унинг ақлини тўсадиган, хаёлини чалғитадиган, бошқача айтганда, “маст қиладиган” ҳар  бир нарсага “хамр” дейилади. Бундан маст қилувчи ҳар бир, хоҳ у ичадиган алкогол, хоҳ истеъмол қиладиган гиёҳванд модда, хоҳ чекадиган тамаки бўлсин – барчаси ҳаромлиги тушунилади. Аллоҳ “Бас, улардан четда бўлинг, шояд нажот топсангиз”, деб амр қилди.

Таассуфки, сўнгги йилларда ушбу заҳарли моддаларнинг зарар доираси кенгайиб кетди. Гиёҳванд моддаларни истеъмол қилувчилар оғир касалликларга йўлиқиб, охири эса даволаб бўлмас ҳолга етиб бормоқда. Шунингдек, онколог шифокор мутахассисларнинг таъкидлашича, ўпка рак касаллиги кўп ҳолатда тамаки чекиш, алкогол маҳсулотлари эса кўплаб жиноятлар содир этилишига сабаб бўлмоқда. Энг ачинарлиси, уларнинг аччиқ хатоси оқибатида бегуноҳ фарзандлар турли туғма нуқсонлар билан дунёга келаётир...

Наркотик моддаларни истеъмол қилиш, ўзини-ўзи ўлдириш билан баробардир.  Аллоҳ таоло Нисо сурасининг 29-ояти каримасида: “Ўзингизни ўзингиз ўлдирманг”,  деб амр қилади.

Ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ҳар ким ўзини-ўзи заҳар билан ўлдирса, қиёмат куни жаҳаннам ўти билан азобланади”, деб айтганлар.

Бу ҳадиси шариф ва ояти каримадан аён бўладики, инсон ўз соғлигига зарарли бирор нарсани истеъмол қилиш мумкин эмас. Уларнинг барчаси ҳаром. Чунки гиёҳванд моддалар истеъмол қилиш кишининг на дини ва на ақлига ҳам фойдали бўлган, бўлмайди ҳам! Демак, уларнинг истеъмолида заррача ҳам фойда йўқ, балки зарар бор. Нафақат ўзига, балки бутун жамиятга улкан зарар ва таҳдид бор.

Ёмон иш қилишнинг ўзи гуноҳ бўлса, унга шароит яратиб берган инсонга ҳам унинг миқдорича, балки ундан-да кўп гуноҳ бўлиши ва дунёю охиратда жазоси оғир бўлиши кўплаб ояту ҳадисларда бот-бот такрорланган бўлса-да, баъзилар ўзига ибрат олмаяпти.

“2017 йил Ўзбекистонда 5 мингга яқин гиёҳвандлик билан боғлик жиноят содир этилган ва наркотик модда бўлган ўсимликларни етиштириш билан боғлиқ 895 ҳолат аниқланган. Шунингдек, психофаол воситаларни сотиш билан 310 шахс ушланган. Улардан 62,5 минг дона дори воситалари олинди”, деб uza.uz сайти хабар беради.

Бундай воситаларни сотиш, етказиб бериш билан шуғулланаётган ҳамда истеъмол қилаётганлар кўзларини очсинлар. Аввало Аллоҳ таоло олдида жавоб беришини унутмасин. Беш кунлик ҳаётда арзимаган сариқ чақага учиб, ҳаром йўл билан пул топиб, гуноҳ ишларни қилиб охиратдаги абадий роҳатдан бенасиб қолишдан эҳтиёт бўлишсин. Сўнг халқига, юртига зарар етказиб, ёш авлодни йўлдан уриб, ўзи билан бирга бошқаларни ҳам жиноят домига тортишдан сақлансин. Ёмон иш жазосиз қолмайди, эртага, албатта, қонун олдида жавоб беришади. Ундай инсонлар ҳеч қачон яхшиликка ета олишмайди, ҳаётда зор, охиратда эса хор бўлади.

Ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дейдилар: “Ҳар бир маст қилувчи – хамрдир. Ва ҳар бир маст қилувчи ҳаромдир. Ким дунёда хамр ичиб ўлса ва унга муккасидан кетган бўлса, у охиратда ичмайди (яъни жаннатдаги покиза ва тотли шароблардан ичмайди, чунки жаннатга кира олмайди)”.

Ибн Умар розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган яна бир ҳадисда: “Ким хамр ичса, унинг намози қирқ кун қабул қилинмайди. Агар тавба қилса, Аллоҳ унинг тавбасини қабул қилади. Ва агар (хамр ичишга) қайтса, Аллоҳ унинг ибодатини қирқ кун қабул қилмайди, агар тавба қилса, Аллоҳ унинг тавбасини қабул қилади. Ва агар (хамр ичишга яна) қайтса, Аллоҳ унинг ибодатини қирқ кун қабул қилмайди, агар тавба қилса, Аллоҳ унинг тавбасини қабул қилади. Ва агар (хамр ичишга) тўртинчи маротаба қайтса, Аллоҳ унинг ибодатини қирқ кун қабул қилмайди, агар тавба қилса, Аллоҳ унинг тавбасини қабул қилмайди ва уни “Хобал” дарёсидан суғоради”, дедилар. Шунда: “Эй Абу Абдурраҳмон, “Хобал” дарёси нима у?” деб сўралди. “У – дўзах аҳлининг йирингдан бўлган дарёсидир”, деб жавоб бердилар”. (Имом Термизий ривояти).

Шундай экан, Аллоҳ таолодан тавфиқ сўраб, ҳаётимизни тўғри кечиришга ҳаракат қилишимиз, фақат, ҳалол, пок нарсалар истеъмол қилишимиз; ёмон, зарарли, ҳаром нарсалардан сақланишимиз лозим. Нафақат ўзимиз, балки оила-аҳлимизга, дўсту биродарларимизга ҳам эътиборли бўлишимиз даркор. Зеро, ҳаром нарсалар инсонга манфаат келтирмайди. Гуноҳларнинг оқибати эса ачинарли бўлади.

ЎМИ матбуот хизмати

Жорий йил баҳорида Россиянинг Перм ўлкасида биратўла учта масжиднинг очилиши кутилмоқда. Бу ҳақда Россия Федерацияси мусулмонлар идораси маълумотларига асосланиб azon.uz хабар берди. 

Масжидлар Нитва ва Перм шаҳарлари ҳамда Кондратово қишлоғида фойдаланишга топширилади. 

Қайд этилишича, Нитва шаҳрида шу пайтгача ҳеч қачон масжид бўлмаган, шунинг учун ҳам ушбу шаҳарда ва унинг атрофида яшайдиган мусулмонлар учун масжиднинг очилиши тарихий воқеа бўлади. 

Перм шаҳрида эса охирги юз йилда илк бор масжид қурилди. Кондратово қишлоғидаги масжидда айни пайт безак ишлари бажарилмоқда.

ЎМИ Матбуот хизмати

Буюк Британия бош вазири Тереза Мэй Мэйденхэд шаҳридаги масжидга бошига рўмол ўраган ҳолда келгани ҳақида alaraby.co.uk нашри хабар берди. 

Буюк Британиянинг икки юздан ортиқ масжидларида “Очиқ эшиклар куни” ўтказилиб, ундан кўзланган мақсад масжидга келганларга Ислом дини ва мусулмонлар ҳақида маълумот бериш бўлган. 

Бош вазир Тереза Мэй меҳроб олдида туриб қисқа нутқ сўзлаган. У мусулмонларнинг ушбу ташаббусини қўллаб-қувватлаб, ниҳоят ўзида ҳам Ислом дини ҳақида кўпроқ маълумот олиш имконияти пайдо бўлганини айтиб ўтган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Қуръони карим ва ҳадиси шарифда ёмғир суви инсонларга ва ер юзидгаи жамики тирик мавжудотга шифобахш неъмат экани таъкидланган.

Қуръони каримда Аллоҳ таоло айтади:

 وَهُوَ الَّذِي أَرْسَلَ الرِّيَاحَ بُشْرًا بَيْنَ يَدَيْ رَحْمَتِهِ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُورًا.

“У Ўз раҳмати олдидан шамолларни хушхабар қилиб юборган Зотдир. Ва осмондан пок сув туширдик” (Фурқон сурасининг 48-ояти).

Ёмғир сувида чўмилиш сеҳр ва кўзиккан одамга шифо бўлади. Ёмғир сувининг шайтонни ҳайдаши Қуръони каримнинг қуйидаги оятида баён қилинган:

إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِّنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُم مِّنَ السَّمَاءِ مَاءً لِّيُطَهِّرَكُم بِهِ وَيُذْهِبَ عَنكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ.

“Унинг тарафидан хотиржамлик учун сизларни мудроқ бостиргани, устингизга осмондан сув (ёмғир) тушириб, у билан сизларни поклаш, шайтоннинг васвасасини сизлардан даф этиш, дилларингизга (ўзаро) алоқа пайдо қилиш ва у билан қадамларингизни собит (мустаҳкам) қилишни ирода этганини эслангиз! (Анфол сурасининг 11-ояти).

Шубҳасиз, сеҳр ва кўз тегиши шайтоннинг ифлос ишларидан биридир. Ёмғир суви ана шу нопокликдан бемор бўлиб қолган кишининг шифо топишига ёрдам беради. Қуръони каримда айтилади:

 خَلَقَ السَّمَاوَاتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَأَلْقَى فِي الْأَرْضِ رَوَاسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَابَّةٍ وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَنبَتْنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ

“У, сиз кўриб турганингиздек, осмонларни устунсиз яратган, сизларни тебратмаслиги учун ер юзига оғир тоғларни ташлаган ва (ер)да ҳар турли жониворларни таратиб қўйган зотдир. Ва осмондан сув тушириб, у билан унда (ер юзи) турли гўзал ва фойдали жуфтларни ўстириб қўйдик. (Оятда «ўсимликларни ўстириб қўйдик», дейилмасдан, «карамли (гўзал ва фойдали) жуфтларни ўстириб қўйдик», деб айтилмоқда. Бу ерда, аввало, ўсимликлардаги гўзаллик ва фойдага ишора қилиняпти, қолаверса, улар жуфт бўлиши ҳам билдириб қўйиляпти. Аллоҳнинг китобида ўн беш аср илгари зикр этилган бу ҳақиқатга илм яқиндагина етди. Ҳар бир ўсимликда эркак ва урғочи хўжайралар бўлиб, улар бир-бири билан чатишгандагина мева ҳосил бўлиши энди тушуниб етилди. Ўсимликларни бундай қилиб яратишга фақат Аллоҳ қодирдир)” (Луқмон сурасининг 10-ояти).

Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи всалламнинг суннатларига мувофиқ ёмғир ёққан вақтда бажариладиган қатор амаллар бор:

1. Ёмғир ёғаётганда қуйидаги дуони ўқиш фойдали:

اللَّهُمَّ صَيِّبًا نَافِعًا.

“Ё Аллоҳ, бу ёмғирни бизга фойдали қил”.

Имом Бухорий раҳматуллоҳу алайҳ ривоят қилган ҳадисда Оиша онамиз розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳар сафар ёмғир ёққан вақтда ушбу дуони ўқиганларини айтганлар.

2. Ёмғир сувига чўмилиш фойдали:

Анас  розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурида эканимизда ёмғир ёғиб бизни шалоббо қилиб юборди. у зот ҳатто ёмғир суви яхшироқ тегсин дея елкаларини очдилар. Нега бундан қилганларининг сабабини сўраганимизда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай жавоб бердилар: “Негаки, у (ёмғир) Аллоҳ таолога юзланиб қилинган илтижога жавоб бўладиган жойга яқиндир”  (Имом Муслим ривояти).

Муфассир олим Абу Аббос ал-Қуртубий: “Аллоҳ таолодан Расулига тушган нарсалардан ёмғирни у иноят ва шифо ўлароқ қабул этди, Буюк Яратувчи ёмғирни покловчи, раҳм-шафқат ва иноят манбаи ҳамда уни барча ғам-қайғуларни бартараф этишга сабабчи қилди. Бундан аён бўладики, биз ёмғирни ҳурмат қилишимиз ва унга эҳтиёткорона тарзда муносабатда бўлмоғимиз кераклиги аён бўлади.   

Ёмғир ёғиб турган вақт бу – Раббимиз туширган иноят вақти ва Аллоҳ таолога қайси маконда кўпчилик эътиқод қилса ва кўп ибодат қилинса, ўша юртга мулойим ёмғирлар ёғади. Ҳадиси шарифда: “Аллоҳ таоло икки ҳолатда қилинган дуони қайтармайди: ёмғир ёғишидан олдин чақмоқ чаққан вақтда ва намозга азон чақирилган чоқда”, дея марҳамат қилинган (Ал-Ҳаким, Ат-Табароний).

3. Ёмғир кучайиб бораверса қуйидаги дуо ўқилади:

اللهم حوالينا ولا علينا، اللهم على الآكام والضراب وبطون الأودية ومنابت الشجر.

«Ё Аллоҳ, ёмғирни атрофимизга ёғдир ва зиёнимизга ёғдирма. Тепаликларга, тоғларга, баланд ерларга ва яйловларга ёғдир”.

4. Ёмғир тинган вақтда Пайғамбар алайҳиссаломнинг ушбу дуосини ўқиш тавсия қилинади:

مطرنا بفضل الله ورحمته.

“Биз Аллоҳ таолонинг фазлу марҳамати ила ёмғир билан мукофотландик” (Имом Бухорий ривояти). 

Робия ЖЎРАҚУЛОВА тайёрлади.

ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистон туризмни ривожлантириш давлат қўмитасининг вилоят ҳудудий бошқармаси бошлиғи вазифасини бажарувчи Дилшод НАРЗИҚУЛОВ. “Зарафшон” нашрига берган интервьюсида юртимиз зиёрат туризми йўналишида катта салоҳиятга эга эканини таъкидлаган.

Унинг айтишича, мусулмонлар зиёрат қилиши лозим бўлган бир неча ислом дини ва таълимоти вакиллари, силсилаи олийга мансуб авлиёлар ҳамда бошқа улуғ зотларнинг мақбаралари Самарқандда жойлашган.  

– Хусусан, Қуръони каримдан кейинги иккинчи муқаддас китоб муаллифи Имом Бухорий, дунёдаги энг катта калом мактабларидан бири – мотрудия йўналиши асосчиси Имом Мотрудий, силсилаи олийга мансуб Хожа Аҳрори Валий, Пайғамбаримизнинг амакиваччаси Қусам ибн Аббос ва бошқа улуғ зотлар мақбаралари шу ердадир. Ушбу зиёратгоҳлар сайёҳлар энг кўп ташриф буюрадиган қадамжолар ҳисобланади. Масалан, Имом Бухорий ва Шоҳи Зинда мажмуаларини 2017 йилда 1 миллион 200 мингга яқин сайёҳ зиёрат қилди. Вилоят ҳокимининг ўринбосари республика ишчи гуруҳи таркибида Малайзия ва Индонезияда хизмат сафарида бўлиб, Самарқанднинг зиёрат туризми йўналишидаги имкониятлари, улуғ алломаларимиз меросини тарғиб қилган эди. Сафар давомида ўтказилган музокаралар ўз самарасини бера бошлади. Ўз навбатида вилоят ҳокимлиги манфаатдор ташкилотлар билан биргаликда зиёрат туризми йўналишида сайёҳларни қабул қилиши белгиланган барча объектлар инвентаризациядан ўтказилиб, мавжуд камчиликларни бартараф этиш бўйича ишлар бошлаб юборилди. Зиёрат туризмини ривожлантиришда мусулмон давлатлари вакиллари фикрларини ҳам олдик. Масалан, Индонезия ва Малайзия давлатлари мутахассисларидан қурилиши белгиланган меҳмонхоналар бўйича таклиф ва тавсиялар олинди. Ўша томонлардан келадиган сайёҳлар учун таомномада нон ўрнига қайнатилган гуруч ва аччиқ қалампир бўлиши шарт экани, ресторанларимиз ҳалол таомлар тайёрлашса ҳам "ҳалол" сертификати бўлмаса, хорижлик сайёҳларни қониқтирмаслиги, санитария-гигиена узелларига алоҳида талаблар борлиги ва бошқа жиҳатлар аниқланди. Туркия фуқаролари хоналарида "бидэ", япониялик меҳмонлар учун ванна ва душ алоҳида бўлиш бўйича талаблари инобатга олинди. Зиёратчиларнинг сони кескин ошиши кутилаётганидан хабардор бўлган тадбиркорлик субъектлари бунга катта қизиқиш билдирмоқда. 2018 йилда 4 та янги ресторан ва кафе қурилади. Ҳозирда вилоятдаги барча меҳмонхона ва бошқа жойлаштириш воситаларида энг камида 30 фоиз хоналари зиёратчилар учун қулайликлар яратиш мақсадида қиблага қаратилган кўрсаткич, жойнамоз ва бошқа зарурий жиҳозлар билан жиҳозланди, – дейди Нарзиқулов.

Унинг айтишича, вилоят ҳокимлиги туризм соҳасининг тадбиркорлик субъектлари билан ҳамкорликда ўтказган сўровномалар шуни кўрсатдики, аксарият сайёҳлар Ўзбекистонга кириш учун виза олиш қийинлигидан шикоят қилган.

– Президентимизнинг бир қатор давлатлар фуқаролари учун визасиз режимни жорий этишга доир фармони билан Исроил, Индонезия, Корея, Малайзия, Сингапур, Туркия ва Япония фуқаролари, шунингдек, мамлакатимизга мунтазам авиақатновларни амалга оширувчи хорижий авиакомпаниялар ҳаво кемалари экипажининг аъзолари учун Ўзбекистон ҳудудига кирган кундан эътиборан 30 кунлик муддатга визасиз режим жорий этилди.

Ушбу давлатлар фуқаролари учун виза режимининг бекор қилиниши Ўзбекистонга, хусусан, Самарқанд вилоятига ташриф буюрадиган хорижий сайёҳларнинг сони кескин ошишига олиб келади. Айниқса, Индонезия, Туркия ва Малайзия давлатлари фуқароларини зиёрат – туризм йўналишига кенг жалб этишга замин яратади. Бу борада вилоятда катта тайёргарлик ишлари олиб борилмоқда. Хусусан, Имом Бухорий мажмуасида кўплаб зиёратчиларни қабул қилишга тайёргарлик ишлари аллақачон бошлаб юборилган. Зиёратчиларни қабул қилиш учун мажмуа атрофида 40 гектар майдонда мусулмончилик талаблари ва "ҳалол" стандартларига асосан 30 га яқин меҳмонхона мажмуалари, овқатланиш шохобчалари, дам олиш масканлари, хиёбонлар, боғлар ва бошқа зарурий инфратузилма иншоотлари қуришга тайёрланмоқда.

Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 6 февралдаги "Кириш туризмини ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида"ги Қарори билан жорий йилнинг 1 майидан бошлаб транзит бўйича ҳаракатланаётган хорижий йўловчиларга келишлари билан 72 соатга қисқа муддатли кириш визаларини бериш жорий этилади. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмитада Зиёрат туризмини қўллаб-қувватлаш бўлими ташкил этилади. Туристлар учун йўналишни мўлжалга олишни енгиллаштириш мақсадида чет тиллардаги (инглиз, рус ва бошқа тилларда) кўрсаткичлар ўрнатилади. Туристларнинг жамоат жойлари, бино ва иншоотларни фото ва видео суратга олишида чеклов бўлмайди, – дея сўзини якунлади Нарзиқулов.

Ўзбекистон мусулмонлар идораси матбуот хизмати