Истиқлолнинг дастлабки йиллариданоқ юртимизда турли динларга мансуб қадриятларни асраб-авайлашга, барча фуқароларга ўз эътиқодини амалга ошириш учун зарур шароитларни яратиб беришга, динлар ва миллатлараро ҳамжиҳатликни янада мустаҳкамлашга, улар ўртасида қадимий муштарак анъаналарни ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилди. Конституциямизда “Ўзбекистон Республикасида барча фуқаролар бир хил ҳуқуқ ва эркинликларга эга бўлиб, жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқиши, эътиқоди, шахси ва ижтимоий мавқеидан қатъий назар қонун олдида тенгдирлар”, – дея  белгилаб қўйилган. Шу маънода мамлакатимизда миллатлар ва динлараро тотувликни таъминлаш учун барча ҳуқуқий асослар ҳамда зарур шарт-шароитлар яратилган. Бағрикенглик маданиятини шакллантириш ва янада мустаҳкамлаш давлатимиз сиёсатининг устувор йўналишларидан биридир.

ЮНЕСКО Бош конференциясининг 1995 йил 16 ноябрдаги 28-сессиясида “Бағрикенглик тамойиллари тўғрисида”ги Декларация қабул қилинди. Мазкур декларацияда: “Бағрикенглик бўлмаса тинчлик бўлмайди, тинчликсиз эса тараққиёт ва демократия бўлмайди”, дейилган.  Ўшандан буён 16 ноябрь санаси Халқаро бағрикенглик куни сифатида бутун дунёда, шу жумладан, мамлакатимизда ҳам кенг нишонланади.

Республикамизда истиқомат қилаётган фуқаролар қайси динга мансублигидан қатъий назар биргаликда, тинч ва осойишта шароитда,  юртимиз равнақи учун хизмат қилишмоқда. Юртимизда виждон эркинлигига доир қонун асослари янада такомиллаштирилиб, турли дин вакилларининг ҳеч қандай тўсиқларсиз ибодат қилишлари учун барча шароитлар яратилган.

Тарихдан шу нарса маълумки, қайси жамият ҳаётида диний бағрикенглик тамойиллари ўз ифодасини топса, ўша жамиятда ўзаро ҳурмат ва самимият қарор топади. Инсонлар тинч ва осойишта ҳаёт кечиради. Тинчликсиз тараққиёт ва фаровонлик бўлмагани каби, диний бағрикенгликсиз тинчлик барқарор бўлмайди.

Ўзбекистон заминида қадим замондан Ислом дини билан бир қаторда бошқа дин вакиллари ҳам ёнма-ён яшаб келишган. Диний бағрикенглик намуналарини юртимизда яшаб ўтган буюк аждодларимиз ҳаётида ҳам намоёндир. Буюк саркарда Амир Темур ҳазратларининг қўшини таркибида ғайридин аскарларнинг ҳам хизмат қилиши ёки Соҳибқироннинг ўғилларидан Мироншоҳ ўша пайтдаги Франция, Испания ва Англия каби давлатлар билан дипломатик алоқалар учун масъул этиб тайинлангани фикримизнинг тасдиғидир. Ҳиндистон халқи бугунги кунгача Заҳириддин Муҳаммад Бобур ва унинг авлодларини ҳурмат билан ёдга олади.

Динлараро бағрикенглик ғояси нафақат диндорларнинг, балки, бутун жамият аъзоларининг эзгулик йўлидаги ҳамкорлигини назарда тутади ҳамда тинчлик ва барқарорликнинг муҳим шарти ҳисобланади. Азал-азалдан юртимизнинг йирик шаҳарларида масжид, черков ва синагогалар ўз ибодатчиларига эмин-эркин хизмат кўрсатиб келгани, тарихимизнинг оғир синовли дамларида ҳам диний можароларнинг чиқмаганлиги халқимизнинг динлараро бағрикенглик борасида улкан тажрибага эга эканлигидан далолатдир.

Шу боисдан ҳам Ўзбекистонда том маънода диний бағрикенгликнинг юксак анъаналарига амал қилинаётгани жаҳон ҳамжамияти томонидан эътироф этилмоқда.

Яҳудийлар жамоасининг вакилларидан бири Р.Бенеман шу ҳақда тўхталар экан, Бухорода дастлабки синагога VIII асрдаёқ қурилганини таъкидлаб:  “Ўрта асрларда Европа ва Византия империясидан қувғин қилинган яҳудийлик, Марказий Осиёда бошқа динлар билан бир хил ҳуқуққа эга эди”, – деб ёзади.

Мамлакатимиздаги рус Православ черкови расмий вакили Сергей Стаценко: “Ўзбекистон учун бугунги кун шунчаки сана эмас, балки байрам дейиш мумкин. Чунки турли динга, эътиқодга мансуб, бироқ Ватани бир, инсонлар фикрлашамиз, дўстона мулоқот қиламиз. Шукрки, бугун бизнинг юртимиз тинч, мақсад-ниятларимиз ўхшаш. Ана шу тотувлик ва осойишталик бардавом бўлишини Яратгандан сўрайман”, дейди.

Ўзбекистонга келиб, мамлакатингиз ҳақидаги тасаввурим янада бойиди, - деди Шанхай ижтимоий фанлар академиясининг Динлар институти директори Ян Кэцзя. Шунингдек хорижий давларларнинг корпус вакиллари Ўзбекистондаги миллатлар ва диний конфессиялараро аҳиллик, дўстлик ва бағрикенглик муҳити инсон омилига устувор эътибор қаратиш, ёш авлодни соғлом ва баркамол, миллий ва умумбашарий қадриятларга ҳурмат руҳида тарбиялаши бизни жуда манун этди, дейди.

Ўзбекистонда ўн йилдан буён фаолият юритаман, - деди Ўзбекистондаги Рим католик черкови епископи Ежи Мацулевич. Бу ерда турли миллат ва элат вакиллари аҳил-иноқ, тинч ва осуда ҳаёт кечираётгани, жамиятда қарор топган бағрикенглик ва миллатлараро тотувлик бизни қувонтиради. Одамлар тинч-хотиржам яшамоқда, ўз орзулари, интилишларини эмин-эркин амалга оширмоқда. Ўзбекистонда қарортопган тинчлик, барқарор ижтимоий-сиёсий ва иқтисодий муҳит дунё ҳамжамияти ҳавасини тортаётгани таъкидланади.

Бугунги мураккаб даврда тинчлик ва барқарорликни сақлаш учун динлар, конфессиялар, миллат ва элатлар ўртасида ўзаро ҳамкорлик, бир-бирини тушуниш ғоят муҳим аҳамиятга эгадир. Турли динга эътиқод қилувчилар учун зарур шароитлар яратилгани, уларнинг ўз анъаналари ва удумлари, маросимларини бемалол адо этиб келаётгани эътиборга моликдир.

Яқинда Европада Хавфсизлик ва Ҳамкорлик ташкилотининг Ўзбекистондаги ваколатхонаси раҳбари юртимиздаги диний бағрикенглик муҳитига юқори баҳо бериб, Ўзбекистондаги динлараро ҳамжиҳатликни барча давлатларга намуна бўлишини эътироф этди.

Бундай иноқликнинг яна бир сабаби мамлакатимизда турли дин вакиллари ягона мақсад – Ватанимиз Ўзбекистоннинг янада ободлиги йўлида бирлашиб ҳаракат қилишларидир. Бу борада турли тадбирлар, анжуманлар ўтказилиб, муштарак вазифаларни адо этиб борилади. Бир-бирларимизни диний байрамларимиз билан қутлаймиз. Бу шубҳасиз, мамлакатимизда қарор топган тинчлик-осойишталикда ўз ифодасини топмоқда.

Инсоннинг дини, тили, миллати, ирқидан қатъий назар, аввало, уни инсонлиги учун ҳурмат ва эҳтиром қилиш башариятнинг олижаноб фазилатларидандир. Шундай экан, бағрикенглик, ўзаро тотувлик, динлараро ҳамжиҳатлик тамойиллари асосида ҳаёт кечириш ҳам диний, ҳам миллий қадриятларимизга ҳамоҳангдир.

Ҳозирги вақтда юртимизда 130 дан ортиқ миллат вакиллари мавжуд.  16та диний конфессиялар ўзаро аҳил-иноқ бўлиб фаолият юритмоқда. Бу эса юртимиз тараққиёти ва тинчлигининг гаровидир.

Сарвар Муҳаммадиев,

ЎМИ Масжидлар бўлими ходими

Жорий йилнинг 2 февраль куни Бухоро вилояти “Баҳоуддин Нақшбанд” мажмуа маркази анжуманлар залида вилоят имом-хатибларининг умумий йиғилиши бўлиб ўтди. Уни Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Бухоро вилоятидаги вакили Мансур Нуруллаев олиб борди.

Йиғилиш давомида ижтимоий-маънавий муҳитни янада соғломлаштириш, диний ақидапарстлик, экстремизм ва терроризмга қарши курашишда имом-хатиблар фаоллигини янада ошириш, уларнинг маҳаллий оммавий ахборот воситаларида маърифий чиқишларини жадаллаштириш ва янги сифат даражасига эришиш каби масалалар муҳокама қилинди. Шунингдек, оилалардаги ижтимоий-иқтисодий ва маънавий муҳитни ўрганиш бўйича мутасадди идора ва ташкилотлар билан кенг қамровли ҳамкорликни йўлга қўйиш, масжидлардаги ашёларнинг бутлигини мунтазам сақлаш ва намозхонлар хавфсизлигини таъминлашни янада ривожлантириш, содир бўладиган турли нохушликларнинг олдини олиш чора-тадбирларини янада самарали бўлиши тўғрисида тўхталиб ўтилди.

Тадбир сўнгида кун тартибидаги масалалар юзасидан тегишли қарорлар қабул қилинди.

Бухоро вилояти вакиллиги

Матбуот хизмати

Албатта, ҳамду санолар Аллоҳникидир! Биз У зотни мақтаймиз. У зотдан мадад ва мағфират сўраймиз. Аллоҳдан ўз нафсимиз ва амалимиз ёмонликларидан паноҳ тилаймиз. Кимни Аллоҳ ҳидоят қилса, уни залолатга кетказувчи йўқ ва кимни залолатга кетказса, уни ҳидоятга элтувчи йўқ. Гувоҳлик берамизки, ёлғиз ва шериксиз Аллоҳдан ўзга ҳақ маъбуд йўқдир. Яна гувоҳлик берамизки, албатта, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам Унинг қули ва расулидир.

Бугунги глобаллашув замонида инсонлар орасида бошқа динни тарғиб қилиш, тўғрироғи динни эмас, балки дин ниқоби остида самовий динларнинг барчасига зид бўлган ғояларни ёйиш, инсон қалби ва онгини забт этишга, ўз динидан воз кечишга қаратилаётган миссионерлик ҳаракати хавфи ўз долзарблигини йўқотмай келмоқда.  Бу ҳаракатлар асосан жимжимадор шиорлар ва “хайрия” тадбирлари остида олиб бориляпти.

Миссионерлик билан шуғулланаётган ташкилотлар, уларнинг қандай номланишидан қатъий назар, фаолиятининг турлари деярли бир хил:

- “Библия”нинг маҳаллий тилга таржима қилиниши ва текинга тарқатилиши;

- даъват қилинаётган шахсларнинг савиясига мос равишда китоб, рисола  ва шу кабиларни етказиш;

- уйма-уй юриш ва адабиётлар тарқатиш билан ўзларига янги эргашувчиларни жалб қилиш;

- “Библия”ни тадқиқ қилишга қаратилган видео маҳсулотларни имкон қадар кўпроқ тилларда тайёрлаб, тарқатиш;

- даъватларга, заррача бўлса-да, мойиллик билдирган, “қизиққан” одамларни қидириш;

- уларни таълимотни қабул қилишга тайёрлаш;

- даъват қилинаётган одамнинг онгига Библия курслари ва унинг матнини ўрганиш орқали диний таълимотларини сингдириш кабилардир.

 Бир қарашда, ушбу мавзу бўйича кўп гапирилган, йиғилиш ва тадбирлар ўтказилган, мақола ва рисолалар чоп этилган, ҳаттоки, ҳаётдан олинган фильмлар ҳам намойиш этилган ва юртдошларимизнинг миссионерликнинг аянчли оқибатидан хабардорликлари аниқ кўриниб тургандай туюлади.

Бироқ, шунча саъй-ҳаракатларга қарамай, ҳали-ҳануз баъзи нодон, нонкўр кимсалар “миссионер” деб номланаётган шайтонларнинг тўрига илиниб, бошқа юртдошларимизни ҳам ўзлари томон чорламоқдалар. Айниқса, бу ифлослик билан аёлларимизнинг шуғулланаётганини ҳеч нарса билан изоҳлаб бўлмайди. Ҳа-ҳа, аёллар, аёл бўлганда ҳам баъзилари набираларини эркалатиб, фарзандларини, эл-юртни дуо қилиб ўтирадиган нафақа ёшидагилар, бир рўзғорни обод қилдаган ўрта ёшлилар, ҳали бутун ҳаёти олдинда бўлган ёш қизлардан иборат бир гуруҳ шу бугунимизда “Иегова шоҳидлари” ташкилоти ғоялари билан йўғрилган китоблар асосида йиғилишлар ўтказиб, миллатимиз бирдамлигига раҳна солишга интилаётганини қандай баҳолаш мумкин?

Аёлни эъзозлаб, бошига кўтарган муқаддас Ислом динидан воз кечиб, ўзга ғоянинг найрангларига ўйнаётган аёллар ўзлари танлаган йўлни яхши англаб етганмикинлар? Албатта йўқ, улар қандай оғир ишга қўл урганларини, икки дунёларини ўз ҳатти-ҳаракатлари билан барбод этганларини чуқурроқ ўйлаб кўрмаганлар.

Келинг, улар танлаган йўлдагилар аёлларга берган баҳоларнинг баъзилари билан танишиб чиқамиз.

Библия Ҳаввони айёр, алдамчи, гуноҳга мойил аёл сифатида тасвирлайди. Мана шу нарса яҳудий ва масиҳийлар ақидасида аёл тушунчасининг салбий маъно касб этишига олиб келган. Библия таълимотига кўра, аёл зоти гуноҳни оналари - Момо Ҳавводан мерос қилиб олган бўлиб, ишончсиз, хиёнаткор ва беодоб сиймода намоён бўлади. Аёлларнинг ҳайз ва нифос кўриши, ҳомиладорликда чекадиган озор ва оғриқлари эса Ҳавво қилган гуноҳ учун уларга берилган абадий азоб эмиш. Иш шу даражага етиб борганки, Библия бирор ёмон ҳулқ ёки амални тасвирлашни ирода этса, ўша нарсани аёлга ўхшатади: “Мен мана бу нарсани билдим. Аҳмоқлик бир аёлга ўхшайди. У ўзи тузоқ, юраги тўр, қўллари эса занжирдекдир. У ўлимдан ҳам аччиқроқ экан. Худога маъқул келадиган ишларни қиладиганлар ундан қоча оладилар, лекин гуноҳкор унинг қўлларига тушади”.

Библияда (Ecclesiasticus 25/19-24) шундай дейилган: “Аёл гуноҳига тенг келадиган бирор гуноҳ йўқдир. Қандайин гуноҳ бўлса, албатта ортида аёл турган бўлади. Аёл сабабли барчамиз ҳалокатга учраймиз”.

Яҳудий Ҳохом (раввин) аёл киши жаннатдан тушгандан кейин тўққиз лаънат ила лаънатлангандир дейди ва уларни қуйидагича санайди: “Аёлга тўққиз лаънат бўлади, сўнгра вафот этади. Ҳайз кўриш, қизлик қони, ҳомила машаққати, туғиш, болалар тарбияси, азадор каби бошини ўраб юриш, ҳайвонлар сингари қулоғининг тешилиши, гувоҳлиги қабул қилинмаслиги. Буларнинг ҳаммасидан кейин ўлим ҳам бордир” (Leonard J.Swidler, Women in Judaism: the Status of Women in Formative Judaism (Metuchen, N.J: Scarecrow Press, 1976, p.115).

Бундай мисолларни кўплаб келтириш мумкин. Бебаҳо қадриятларимиз, муқаддас динимиз, шарқона мукаррамликдан кечиб, танлаганлари ана шундай хорликдир.

Бундан ташқари, муқаддас Ислом динимизда ўз эътиқодидан воз кечишлик “муртадлик” дейилади. Бу эса кечирилмас гуноҳдир. У, бугунги кун таъбири билан айтганда, улкан хиёнат кабидир. Агар қайтмаса, муртадликни тарк этмаса, унга ўлим жазоси қўлланилиши мумкин.

Диндан қайтиш энг оғир гуноҳдир. Бошқа динга ўтиб кетиш шариатимизда кечирилмас маъсиятдир. Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай деган: “Сизлардан кимда-ким ўз (Ислом) динидан қайтиб, кофир ҳолида ўлса, ундай кимсаларнинг қилган амаллари (тоат-ибодатлари) дунё-ю охиратда беҳуда кетар. Улар дўзах аҳлидирлар ва унда мангу қолурлар” (Бақара сураси, 217-оят).

Диндан қайтган кимса устида қуйидаги шаръий ҳукмлар жорий бўлади:

 У билан хотини (аёл киши бўлса, эри) орасидаги никоҳ бузилади.

1. Болалари унинг қарамоғидан чиқади.
2. Жамият аъзолигидан маҳрум бўлади.
3. Унга диндан қайтганлик ҳукми эълон қилинади.
4. Ўлса ювилмайди, кафанланмайди, унга жаноза ўқилмайди, мусулмонлар қабристонига кўмилмайди ва меросдан маҳрум бўлади.
5. Ўша ҳолида ўлса дўзахий бўлади.

Аммо, у вақтида эсини йиғиб, ўлиб кетмасидан аввал Ислом динига қайтса, Имоми Аъзам ва Имом Молик мазҳабларига кўра, ҳаммасини бошқатдан бошлайди, унга Аллоҳ яна бир бор имкон берар экан.

Ўзбекистон Республикасида миссионерлик фаолияти қонун билан таъқиқланган. “Виждон эркинлиги ва диний ташкилотлар тўғрисида”ги Қонуннинг 5-моддаси, Жиноят кодексининг 145, 216, 216-1, 217, 244-3-моддалари ва Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 184-2, 201, 202-1, 240 ва 241-моддаларига кўра республикада миссионерлик ҳаракати ман этилади.

Қуръони каримда:

 وَمَا آَتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ

 “Пайғамбар сизларга келтирган нарсани олингиз, у сизларни қайтарган нарсадан қайтингиз”, (Ҳарш, 7) деб таъкидланган. Пайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи васаллам келтирган энг буюк нарса Қуръон бўлиб: “Ҳолбуки, у (Қуръон барча) оламлар учун эслатмадир”. Каломи шарифда эса “Ҳаммангиз Аллоҳнинг “арқони”ни (Қуръонини) маҳкам тутинг ва фирқаларга бўлинманг” (Оли Имрон, 103) демоқлик билан, бирдамликка, ўзаро ҳамкорликка, халқлар, миллатлар орасига раҳна солмасликка чорланади.

Юртимизда ғоявий-мафкуравий таҳдид сифатида давом этаётган миссионерлик фаолиятини ўз ўрнида англаш, улардан доимо огоҳ бўлиш, мазкур ҳаракатларни ўз вақтида бартараф этиш бугунги куннинг долзарб муаммоси эканлигини ҳар биримиз англашимиз лозим.

Зайниддин Эшонқулов,

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Самарқанд вилояти вакили ўринбосари,

“Имом Бухорий” масжиди имом-хатиби

1. Жаннат қаерда?
2. Жаҳаннам қаерда?
3. Сидратул мунтаҳо нима?
4. Ким улар Ҳурун ийн (оппоқ юзли катта ва чиройли кўзли ҳур қизлар)?
5. Ким улар ал-Вилдон ал-Мухалладун (Мангу ёш болалар)?
6. Аъроф (Аъроф – жаннат билан дўзахни ажратиб турадиган девор, арасот. Бу жой жаннатга ҳам, дўзахга ҳам кирмаган, яъни вақти-соати келиб, Аллоҳ таоло уларни жаннатга киритгунга қадар маълум муддат турадиган кишиларнинг жойидир.) нима?
7. Қиёмат кунининг муддати қанча? 

Биринчи савол: Жаннат қаерда?

Жавоб: Жаннат етти қават осмоннинг юқорисида бўлиб, у етти қават осмондан алоҳида ажрагандир, чунки қиёмат куни етти қават осмон йўқ бўлиб кетади, аммо, жаннат эса йўқ бўлмайди. Унинг шифти аршдир.

Иккинчи савол: Жаҳаннам қаерда?

Жавоб: Жаҳаннамнинг маркази етти қават ер остидадир. Сижжийн деб номланувчи жойда. У баъзи бировлар таҳмин қилганидек жаннатнинг ёнида эмас. Биз яшаётган ер биринчи қават ҳисобланса, ундан ташқари олти қават ер бор. Бу олти қават ер биз яшаётган ернинг тагида алоҳида ажратилган ҳолда мавжуддир.

Учинчи савол: Сидратул мунтаҳо нимадир?

Жавоб: Сидратул мунтаҳо азим дарахт, унинг илдизлари олтинчи осмонда бўлиб, бўйи еттинчи осмондан юқоригача чўзилгандир. Барглари филнинг қулоқларидек, меваси эса катта хумдек келади. Унга тиллодан бўлган парвона (капалаклар) келади ва у жаннатнинг ташқарисидадир. Пайғамбар саллоллоҳу алайҳи ва саллам у дарахтнинг ёнида ҳазрати Жаброил алайҳиссаломни ўзларининг ҳақиқий суратларида иккинчи маротаба кўрганлар. Ундан олдин эса Маккада Ажёд деб номланадиган жойда кўрган эдилар.

Тўртинчи савол ким улар Ҳурун ийн (оппоқ юзли катта ва чиройли кўзли ҳур қизлар)?

Жавоб: Улар мўминлар учун жаннатдаги завжалардир. Улар инсон ҳам эмас, жинлардан ҳам эмас ва фаришталардан ҳам эмасдирлар. Агар улардан бирон бирлари дунёга боқсалар машриқ билан мағриб оралиғи уларнинг зиёсидан ёришиб кетади. Ҳурун ийннинг маъноси кўзнинг қорачиғининг тим қоралигини, оқини эса оппоқлигини ва кўзларнинг чаросдек катталигини англатади.

Бешинчи савол: Ким улар ал-Вилдон ал-Мухалладун (Мангу ёш болалар)?

Жавоб: Улар жаннат аҳлининг хизматчиларидир. Улар инсон ҳам эмас, жинлардан ҳам эмас ва фаришталардан ҳам эмасдирлар. Улар жаннат аҳлининг энг қуйи даражасидагиларга хизмат қилади.

Олтинчи савол: Аъроф нима?

Жавоб: Аъроф бу жаннатнинг кенг девори бўлиб, унда яхши амаллари билан ёмон амаллари баробар бўлган мусулмонлар бир муддат қолишади, улар у ерда маълум муддат турганларидан кейин жаннатга киришади.

Еттинчи савол: Қиёмат кунининг муддати қанча?

Жавоб: Қиёмат кунининг муддати бир кун, лекин эллик минг йилга тенг бўлади. Аллоҳ таоло шундай дейди: “Фаришталар ва Руҳ (Жаброил) миқдори (муддати) эллик минг йилга тенг (бўлган) бир кунда (қиёмат кунида) Унинг ҳузурига кўтарилурлар” (Маориж-4). Ибни Аббос (р.а) деди:“Қиёмат кунида элликта турар жой бўлиб (мавқиф), ҳар бир жойнинг муддати минг йилга тенгдир”.

Муҳаммад-Акмалхон Шокиров

Бир кўлда мақтанчоқ ўрдак яшар экан. Кунларнинг бирида у атрофдаги қурбақаларга мақтаниб шундай дебди: "Дунёда мендек жонивор йўқ. Чунки мен ҳам сувда сузаман, ҳам қуруқликда юраман, ҳам осмонда уча оламан". Буни эшитиб турган қари тошбақа унга: "Кўп мақтанаверма, ҳой ўрдак, сен сузишни билганинг билан балиқдек суза олмайсан. Югурганинг билан кийикдек югура олмайсан. Учганинг билан бургутдек уча олмайсан. Сен буларнинг ҳаммасини бир ўрдакдек қила оласан, холос", дебди.

Эй инсон, билгинки, ҳар бир одамнинг ўзига яраша қобилияти бўлади. Ақлли одам шу қобилиятни ривожлантириб, ундан ўзи ва бошқалар манфаат кўради. Ақлсиз эса умр бўйи бошқаларга тақлид қилиб, вақтини зое кетказади. 

Акбаршоҳ РАСУЛОВ