"Дуо" арабча сўз бўлиб, ўзбек тилида "чақириш", "сўраш" маъноларини англатади.

Аллоҳ таоло марҳамат қилади:

"Сиздан (эй, Муҳаммад) бандаларим Менинг ҳақимда сўрасалар, (айтинг) Мен уларга яқинман. Менга илтижо қилувчининг дуосини ижобат этурман. Бас, улар ҳам Мени (даъватларимни) ижобат (қабул) этиб, Менга имон келтирсинлар, шояд (шунда) тўғри йўлга тушиб кетсалар"(Бақара, 186).

Яна:

"Раббингизга зорланиб ва хуфёна (овозсиз) дуо қилингиз! Зеро, У (дуода ва бошқада) ҳаддан ошувчиларни ёқтирмагай"(Аъроф, 55).

Ушбу ояти карималарда Аллоҳ таоло бандаларига дуо қилиш одобларини ўргатмоқда. Яъни, дуода Ўзига сидқидилдан илтижо қилмоқ кераклиги уқтирилаётир.

Худди шу маъно Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг ҳадиси шарифларида ҳам ўз ифодасини топган.

Бир ҳадисда, Нўмон ибн Башир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:

Сарвари коинот (соллаллоҳу алайҳи ва саллам); "Дуо - бу, айни ибодат", деб,"Парвардигорингиз: Менга дуо қилингиз, Мен сизлар учун (дуоларингизни) ижобат қилай!", деди. Албатта, Менга ибодат қилишдан кибр қилган кимсалар яқинда тубан ҳолатда жаҳаннамга кирурлар"(Ғофир, 60) оятини қироат қилганлари ривоят этилган.

Ушбу ҳадисда келтирилган ояти каримада "дуо" сўзи "ибодат" маъносида ишлатилган. Бинобарин, дуонинг ибодат эканини Аллоҳ таолонинг Ўзи бандаларига билдирмоқда.

Фақиҳ Абу Лайс Самарқандий Абу Ҳурайра (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилади:

"Ким етти нарса билан ризқланса, еттита нарсадан маҳрум бўлмайди:

Ким шукр билан ризқланса, мулки зиёдаликдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳ таоло айтади: "Қасамки, (берган неъматларимга) шукр қилсангизлар, албатта, сизларга зиёда қиламан"(Иброҳим, 7).

Ким сабр билан ризқланса, савобдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳ таоло айтади: "Албатта, сабр қилувчиларга (охиратда) мукофотлари беҳисоб берилур" (Зумар, 10).

Ким тавба билан ризқланса, тавбаси қабул бўлишдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳ таоло айтади: "У бандаларидан тавбани қабул қиладиган, ёмонларни афв этадиган ва қиладиган ишларингизни биладиган Зотдир" (Шуаро, 25).

Ким истиғфор билан ризқланса, мағфиратдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳ таоло айтади: "Раббингиздан мағфират сўрангиз! Албатта, У (бандаларига нисбатан) ўта кечиримли Зотдир" (Нуҳ, 10).

Ким дуо билан ризқланса, ижобатдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳтаолоайтади: "Менга дуо қилингиз, Мен сизлар учун (дуоларингизни) мустажобқилай!" (Ғофир, 60) .

Кимга ижтиҳод қилиш берилган бўлса, тавфиқдан маҳрум бўлмайди. Аллоҳ таоло айтади: "Бизнинг тўғримизда (йўлимизда) жидду жаҳд қилганларни, албатта, Ўз йўлларимизга ҳидоят этурмиз" (Анкабут, 69).

Дуога очилган қўл - бандаликнинг бир кўриниши бўлса, иккинчи жиҳатдан, Ўзининг улуғ ва буюклигига қалбан иқрор бўлишнинг тасдиғи ҳамдир. Парвардигор эса, Ўзи ваъда қилганидек, дуоларни мустажоб этувчи меҳрибон Зотдир. Бунинг учун Яратган қайтарган нарсалардан тийилиб, У буюрган амалларни холис ва сидқидилдан бажармоқ керак, холос. Қодири Мутлақ бандаларини тоқатидан ортиқ нарсага буюрмайди.

Тошкент ислом институти

“Диний фанлар” кафедраси

ўқитувчиси П.Каттаев

Бутун оламлар Парвардигори Аллоҳга ҳамд бўлсин. Энг афзал саловат ва энг мукаммал саломлар саййидимиз Муҳаммад с.а.в га, у зотнинг оилаларига ва саҳобаларига ва уларга қиёматгача яхшилик билан эргашувчиларга бўлсин! Аллоҳ таолога шукрлар бўлсинки, мустақиллигимиз шарофати билан халқимиз Қуръони каримдан ва суннати набавийдан истинбот қилиб олинган фиқҳий-шаръий аҳкомларни катта иштиёқ билан ўрганишга киришди. Бу биз учун буюк неъматдир.  Мустабид тузум даврида асрлар мобайнида аждодларимиздан бизга мерос бўлиб қолган, иймон-эътиқодимиз, миллий урф одатларимизни халқимиз онги ва шуъуридан сидириб ташлаш учун катта уринишлар бўлди. Аммо уларнинг буюк маданиятимиз, диний эътиқодимиз ва кенг дунёқарашимиз муқобилида таклиф этган маданиятлари жуда саёз, ҳеч нарсага арзимаслиги бугун яққол намоён бўлди. Чунки улар жорий қилган тузум қонунлари на бизнинг миллий урф одатларимиз, на диний эътиқодимиз, на маданиятимиз, маърифатимиз билан ҳисоблашмай,  ўзларининг чиркин маданиятларини етмиш йил мобайнида бизнинг ҳалқимиз онгига зўрлик билан талқин қилиб келишди. Миллатимиз қон-қонига сингиб кетган ислом ақидаси шўролар олиб келган ахлоқсизлик ва динсизликка асосланган тузум қонунлари исканжасида куйди. Олимларимиз, маърифатимизнинг буюк сиймолари уларнинг қўлларида шаҳид бўлдилар.  Халқимиз устида жорий қилган етмиш йиллик зулмкор, қосир қонунларининг аччиғини тотиб кўрдик. Истиқлолга эришганимиздан сўнг юртимиз мусулмонлари аждодларимиздан мерос бўлиб қолган исломий шаръий қонунларни ўрганишга киришдилар. Аждодларимиз азал-азаллардан муқаддас динимизнинг аҳкомларига амал қилиб келишган. Уларнинг илм-фан маданият ва маориф соҳасидаги тарихнинг барча даврларидаги эришган ютуқлари ислом шариати ва маданияти билан чамбарчас боғлиқ. Ислом шариатининг асосий бўлимларидан бўлмиш ислом ақидаси,  фиқҳи, ҳадис, тафсир соҳаларида ҳам юртимиз уламолари зафарли йўлларни босиб ўтганлар. Уларнинг мерослари бутун ер юзига водийларгаю, воҳаларга, тоғ чўққиларигаю, чуқурликларгача кенг сатҳ ёйди. Тарихнинг ҳар бир даврида уларнинг олтин меросларидан бутун ислом олами фойдаланиб келди ва бундан кейин ҳам фойдаланишади. Мустақилликка эришганимиздан сўнг конститутциямизда ва жорий қилинган барча қонунларимизда ҳалқимизнинг диний эътиқоди, миллий урф-одатлари, маданиятига тегишли қонунлар алоҳида ҳурмат ва эҳтиром билан ишлаб чиқилди.  Истиқлолдан сўнг юртимиздан яна буюк уламолар, дин пешволари етишиб чиқа бошладилар. Бир қанча тафсир, ақоид, фиқҳ ва ҳадис илмларига тегишли китоблар ўз она тилимизда ёзилиб халқимиз мусулмонларига тақдим қилинди. Жумладан, бобомиз Имом Бухорийнинг бутун дунёга машҳур асарлари “Жомеъ ас- саҳиҳ” асари тўлалигича шарҳлари билан ўзбек тилига таржима қилинди. Эй ватандош,  биз шундай буюк мукаммал шариат асослари,  аждодларимизнинг асрлар мобайнида тўплаган тажрибаларига таяниб ишлаб чиқилган қонунлар, миллий, диний урф одатларимизга йўғрилган низом асосида тинч- фаровон, эмин- эркин, осуда ҳаёт кечиряпмизки, бошқа четдан келадиган бузуқ эътиқодларга эргашиб кетишимиз, уларнинг беҳаёлик ва шаҳватлар ботқоғига ғарқ бўлган маданиятига тақлид қилишимиз, уларнинг мавжуд амалдаги қонунларини ўзимизникидан устун деб билишимизга ҳеч ҳам эҳтиёж йўқ. Бугунги кунда глобаллашув, интернет тармоқлари орқали мулоқотлар натижасида дунёнинг нариги тарафидаги маълумот оқими сонияларда бу чеккасига етиб келмоқда. Натижада ҳали онги, билими, савияси тўла шаклланмаган ёшларимиз кўз олдида уларнинг ахлоқсиз, тубан, бузуқ, эътиқод ва маданиятлари ўз аксини намоён қиляпти. Фарзандларимиз улар таклиф қилаётган бу рангин бўёқлар билан безатилган шайтоний ҳийлаларга ишониб уларга эргашиб кетишлари хавфи юзага келди. Биз ўтмиши ва келажаги буюк юрт фарзандларимиз. Ёт мамлакатлар, ёт халқлар, ёт маданиятларга ҳавас қилишимизга мутлақо эҳтиёж йўқ. Уларга эргашаётганлар, тақлид қилаётганларнинг ҳолати худди ўзи бой бўла туриб, гадодан садақа сўраган, кўзлари равшан бўла туриб сўқирдан йўл сўраган, дастурхони тўкин сочин бўла туриб, чақирилмаган  дастурхонга суқулиб кириб бегона жамоат билан ўтиришни орзу қилган кимсанинг ҳолига ўхшаб қолади.

Аллоҳ таоло Моида сурасининг 50-оятида  марҳамат қилади:

أَفَحُكْمَ الْجَاهِلِيَّةِ يَبْغُونَ وَمَنْ أَحْسَنُ مِنَ اللَّهِ حُكْمًا لِقَوْمٍ يُوقِنُونَ

Жоҳилият (даври) ҳукмини қўмсаяптиларми?! Чиндан ишонувчи кишилар учун Аллоҳдан кўра ким ҳукмда чиройлироқ экан?!         

Бўлди энди, ёмғирсиз булутлар, алдоқчи сароблар ортидан тилимизни осилтириб югурганимиз етар! Уларнинг ортларидан эргашиб эришганимиз қўйнимиз тўла пуч ёнғоқ бўлди, оқибатимиз бахтсизлик бўлди.

Росулуллоҳ с.а.в айтдилар: 

“Мўмин киши бир кавакдан икки марта ўзини илонга чақтирмайди” Етмиш йил қул бўлганимиз камми? Моддий маънавий бойликларимизни ёт каламушларга ем қилганимиз камми? Бас, етар, огоҳ бўлайлик, бирдам бўлайлик, аҳил бўлайлик. Бирор нарсада илмсизлигимиз ёки тажрибасизлигимиз туфайли иккилансак, албатта, ўша соҳанинг олими билан маслаҳатлашиб иш қилайлик, шунда ҳеч қачон ютқазмаймиз. Ҳазрат Али ра айтдилар: “Бир киши бор, яримта киши бор, ҳеч нарса йўқ. Бир киши шундайки, ўзида тўғри фикр, илм ва тажриба етарли, аммо, шундай бўлса ҳам ҳар бир ишини маслаҳатлашиб қилади. Яримта киши- ўзида тўғри фикр, илм ва тажриба етарли, аммо, ҳеч ким билан маслаҳатлашмайди. Ҳеч нарса эса- на ўзида илм, малака, тажриба бор, на биров билан маслаҳатлашади”.

 Бундай инсонлар аксар ҳолатда ҳаётда катта- катта хатоларга йўл қўйиб, адашиб, хор- зор бўлиб юришади. Шундайлардан бўлиб қолмайлик.

 Аллоҳим юртимизни тинч, осмонимизни мусаффо, халқимизни фаровон, икки дунё яхшиликларига муяссар айлагин!

Олмалиқ шаҳар бош имом-хатиби

Азимжон Алимжонов

Хотира – муқаддас ва азиз туйғу. Хотирлаш эса инсон ўз яқинларини қадрлаши, ҳаётдан кўз юмганларни эслаши ва уларнинг хақига хайрли дуолар қилишидир. Халқимизда “қадр этган, қадр топар”, деган нақл бор. Ҳақиқатдан ҳам, инсон ўзгалар билан самимий муносабатда бўлиб, ҳурмат-эҳтиром кўрсатса, ўзи ҳам атрофдагиларнинг шундай муносабатига сазовор бўлади. Ватан равнақи, халқ осойишталиги учун хизмат қилган эл фидойилари эса эзгу амаллари сабабли умрбод кишилар ёдидан ўчмайдилар. Номлари ҳамиша эъзоз билан тилга олиниб, хотиралари мангуликка муҳрланади. Халқи осойишталиги, юрти тинчлиги учун умрини бахшида этган, ёди қалбларда мангуликка муҳрланган ана шундай бебаҳо инсон, Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Каримовдир.

2017 йил 30 январь куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси тасарруфидаги таълим муассасаларида марҳум Юртбошимизни ёд этиш мақсадида жойларда тадбир ва кечалар бўлиб ўтди. Тадбирда сўз олганлар, ўтган 25 йил давомида Ўзбекистон ҳар жиҳатдан барқарор давлат даражасига етгани, шунингдек, юрт тинчлиги, халқ фаровонлиги йўлида амалга оширилган кенг кўламли ислоҳотлар ҳақида атрофлича тўхталиб ўтдилар.

Дархақиқат, бунга биргина, мамлакатимизда диний эркинлик, барча дин вакилларига бир хил шароитлар яратилгани, аждодларимиз асарларини авлодларга етказиш учун кенг кўламда олиб борилган ишлар мисолида ҳам яққол кўриш мумкин.

Шунингдек, ўтган 25 йил давомида аждодларимиз номларини улуғлаш, бой маданий меросларини чуқур ўрганиш, улар абадий ором топган масканларни обод манзилларга айлантириш борасида беқиёс ишлар амалга оширилди. Эътироф этиш жоизки, бундай хайрли ишлар бугун ҳам изчил давом эттириляпти.

Тадбир сўнгида, барча таълим муассасалари устоз ва талабалари томонидан хатмул Қуръонлар ниҳоясига етказилиб, Ватанининг гуллаб-яшнаши, халқи озодлиги, фуқаролари тинч-тотувлигини таъминлаш учун бутун ҳаётини  сарфлаган марҳум юртбошимиз Ислом Каримовнинг муборак руҳларига бахшида этилиб, ҳақларига дуои хайрлар қилинди. 

Таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими

Аждодлар руҳига ҳурмат халқимизнинг энг олий фазилатларидан биридир. Ўзбек халқи ватани, халқининг фаровонлиги, тинчлиги йўлида жон фидо этган фарзандларини ҳеч қачон унутган эмас.

Жорий йилнинг 30 январь куни Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Абдиғаниевич Каримов таваллудининг 79 йиллигига бағишлаб Навоий вилояти Навбаҳор тумани “Армижон” жоме масжидида “Хотира абадий – қадр муқаддас” мавзуида хотира тадбири ўтказилиб, хайрия дастурхони ёзилди.

Эрта тонгдан 18-умумтаълим мактаб ҳовлисига жам бўлган маҳалладошларга ош тортилиб,  Юртбошимиз ҳаққига Қуръон тиловат қилинди. Шундан сўнг, мактабнинг мажлислар залида мактаб ўқувчиларининг бадий чиқишлари намойиш этилди. Жажжи болажонлар тилидан айтилган Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти ҳақидаги шеър ва қўшиқлар йиғилганларни бефарқ қолдирмади.

 Тадбирдан кўзда тутилган мақсад, Республикамизнинг Биринчи Президенти Ислом Абдиғаниевич Каримовнинг руҳларини шод этиш, ёшларимиз қалбида ватанпарварлик, яхшилик руҳиятини сингдириш, энг улуғ неъмат, тинчликнинг қадрига етиш, уни асраб авайлашга даъват этишдан иборат.

Зеро, Биринчи Президентимиз таъкидлаганларидек: “Агар биз аҳил бўлсак, эл юрт манфаати йўлида бир тану бир жон бўлиб яшасак, ўзимиздан сотқин чиқмаса, ўзбек халқини ҳеч ким, ҳеч қачон енга олмайди”.

Наимов Орифбой,

Навбаҳор тумани “Армижон”

жоме масжиди имом-хатиби.

2017 йил 30 январь куни Ўзбекистонни мустақил давлат сифатида дунё саҳнасига олиб чиққан буюк йўлбошчи, давлатимизнинг биринчи Президенти, марҳум Ислом Абдуғаниевич Каримовнинг таваллуд топган куни муносабати билан Самарқанд шаҳрида хотира тадбири бўлиб ўтди.

Тадбирда Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев иштирок этди. Шунингдек, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари, вилоят ҳокимлиги, Самарқанд вилояти вакиллиги, шаҳар ва туман бош имом-хатиблари, жамоат бирлашмалари, таълим муассасалари каби бир қатор ташкилотлар вакиллари қатнашди.

Йиғилганлар дастлаб, Самарқанд шаҳридаги “Ҳазрати Хизр” мажмуида Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Каримов қабрини зиёрат қилишди. Қуръони карим тиловат қилинди. Сўнг раҳматли биринчи Президентимизнинг руҳини шод этиш мақсадида ташкил этилган эҳсон дастурхони ёзилди. Унда муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари йиғилганларга Ислом Каримов ҳақида, у кишининг Ўзбекистон халқи учун қилган буюк хизматлари ҳақида сўзлаб, доимо бу сиймони ёд этиш, ортидан яхши дуолар қилиш, охиратини обод этишни Яратгандан сўраш ҳар бир фуқаронинг бурчи эканини алоҳида таъкидладилар. Шунингдек, муфтий ҳазратлари Пайғамбаримиз Муҳаммад мустафо (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан ривоят қилинган: “Инсонларнинг яхшиси умри узун бўлиб, амали гўзал бўлганидир”, деган мазмундаги ҳадиси шарифни айтиб, раҳматли биринчи Президентимиз ҳам ҳаётлари давомида жуда кўп яхши ишларни қилганлари, ортларидан бугунги Ўзбекистондек озод ва обод юртни қолдириб кетганлари хусусида сўзладилар.

Муфтий ҳазратлари муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев томонларидан олиб борилаётган ишлар, хусусан, аҳоли учун янада қулай шарт-шароитлар барпо этиш, бунёдкорлик ва ободонлаштириш ишларини жадал олиб борилаётгани кенг халқ оммасини жуда ҳам мамнун этаётганини алоҳида қайд этдилар. Шунингдек, жойлардаги аҳоли билан дин пешволари учрашувларида бу нарса яққол намоён бўлаётгани ҳамда халқимиз муҳтарам Шавкат Мирзиёевдан рози эканини қўшимча қилдилар.

Эҳсон сўнггида қориламиз томонидан якунига етказилган хатми Қуръон дуоси қилинди. Биринчи Президентимизнинг қилган барча эзгу хизматлари савоби қабрларига нур ўлароқ ёғилиши, охиратлари обод бўлишини ҳамда муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг олиб бораётган ишларига муфтий ҳазратлари улкан муваффақиятлар тилаб, дуои хайрлар қилдилар.

Шу куни Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳри ва барча вилоятлардаги меҳнат жамоалари ва маҳаллаларда Ислом Каримов таваллуди куни муносабати билан хотира кечалари ўтказилиб, эҳсон берилди.

Жумладан, азим пойтахтимиздаги муҳташам “Наврўз” кошонасида ҳам марҳум Президентимиз ёдига бағишлаб, эҳсон дастурхони ёзилди. Унда ҳам қори йигитларимиз томонидан хатми Қуръонлар ўқилди, муфтий ҳазратлари томонидан марҳум Юртбошимиз ҳақига дуолар қилинди ҳамда муҳтарам Президентимиз Шавкат Мирзиёев томонидан амалга оширилаётган истиқболли ислоҳотларга улкан зафарлар тиланди.

 Зайниддин ЭШОНҚУЛОВ,

Самарқанддаги “Имом Бухорий” жоме масжиди имом-хатиби