Аҳли сунна вал жамоанинг эътиқоди бундай: “Ким кичик ёки катта гуноҳ қилиб, тавба қилмасдан вафот этса, Аллоҳ таоло хоҳласа, фазл айлаб унинг гуноҳларини кечади, хоҳласа, адолат айлаб уни азоблайди. Иймон билан вафот этган ҳамма бандалар катта ё кичик гуноҳларни қилган бўлсалар ҳам, шафоат қилинади. Пайғамбаримиз алайҳиссалом бундай марҳамат қилганлар: “Шафоатим умматимдан катта гуноҳ қилувчиларга бўлади. Ким уни инкор қилса, қиёматда унга эришмайди. Уни намоз ўқигувчиларга бўлади деб ўйлайсизларми? Уни рўзадорларга бўлади деб ўйлайсизларми? У (шафоатим) хатокор мусулмонларга бўлади” (Имом Термизий, Имом Абу Довуд ва Имом Ибн Можа ривояти).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам марҳамат қиладилар: «Қачон қиёмат бўлса, одамлар тўпланиб, Одам алайҳиссаломнинг ёнларига келиб: “Бизни шафоат қилинг”, дейишади. Одам алайҳиссалом: “Шафоат қилиш ҳуқуқи менда йўқ. Нуҳнинг олдига боринглар”, дейди. Нуҳ алайҳиссаломнинг олдига бориб: “Бизни шафоат қилинг”, дейишади. Нуҳ алайҳиссалом: “Менда шафоат қилиш ҳуқуқи йўқ, Иброҳимнинг олдига боринглар”, дейди. Иброҳим алайҳиссаломнинг олдига бориб: “Бизни шафоат қилинг”, дейишади. Иброҳим алайҳиссалом: “Менда шафоат қилиш ҳуқуқи йўқ, Мусонинг олдига боринглар”, дейди. Мусо алайҳиссаломнинг олдига бориб: “Бизни шафоат қилинг”, дейишади. Мусо алайҳиссалом: “Менда шафоат қилиш ҳуқуқи йўқ, Исонинг олдига боринглар”, дейди. Исо алайҳиссаломнинг олдига бориб: “Бизни шафоат қилинг”, дейишади. Исо алайҳиссалом: “Менда шафоат қилиш ҳуқуқи йўқ, Муҳаммад алайҳиссаломнинг олдига боринглар”, дейди. Сўнг улар шафоат сўраб олдимга келишади. “Менда шафоат қилиш ҳуқуқи бор”, дейман. Сўнг тураман ва Аршнинг остида “Мақоми маҳмуд” дейиладиган жойда сажда қиламан ва Аллоҳ менга илҳом қилган ҳеч бир ҳамд айтувчи айтмаган ҳамдлар билан Аллоҳ таолога ҳамд айтаман. Аллоҳ таоло: “Эй Муҳаммад, бошингизни кўтаринг! Шафоат қилинг, шафоатингиз қабул қилинади. Сўранг, сўраганингиз берилади”, дейди. Мен бошимни кўтариб: “Эй Раббим, менга умматимдан катта гуноҳ қилганларни шафоат қилишимга изн беришингни ваъда қилган эдинг”, дейман. Аллоҳ таоло: “Боринг, қалбида зарра ёки бир дона арпа миқдорича иймони бор кишиларни дўзахдан чиқаринг”, дейди. Мен яна сажда қиламан. Аллоҳ таоло: “Эй Муҳаммад, бошингизни кўтаринг! Шафоат қилинг, шафоатингиз қабул қилинади. Сўранг, сўраганингиз берилади”, дейди. Мен бошимни кўтараман. Аллоҳ таоло айтади: “Боринг ва қалбида бир дона хантал уруғи миқдорича иймони бор кишиларни дўзахдан чиқаринг”. Мен яна сажда қиламан. Аллоҳ таоло: “Эй Муҳаммад, бошингизни кўтаринг! Шафоат қилинг, шафоатингиз қабул қилинади. Сўранг, сўраганингиз берилади”, дейди. Мен бошимни кўтариб: “Эй Раббим, умри давомида бир марта “Лаа илааҳа иллаллоҳ” деган барча кишиларни шафоат қилишимга изн бер”, дейман. Аллоҳ таоло айтади: “Иззатим ва жалолимга қасамки, бу Менинг ҳукмим, боринг, умрида бир марта “Лаа илааҳа иллаллоҳ” деган кишиларни дўзахдан чиқаринг”...» (Имом Бухорий, Имом Муслим ва Имом Аҳмад ривояти).
«Яқинда Раббингиз сизга (шундай неъматларни) ато этурки, сиз, албатта, (ундан) рози бўлурсиз» (Зуҳо сураси, 5-оят). Бу оят шафоатнинг ҳақлигини инкор қилиб бўлмайдиган далилдир.
Кофирлар дўзахда мўминларнинг ўрнига азоб тортишади. Ояти каримада огоҳлантирилади: «Албатта, улар ўзларининг юк (гуноҳ)ларини ҳам, у юклари билан бирга (бошқа) юкларни ҳам кўтарурлар...» (Анкабут сураси, 13-оят).
Кофирлар мўминларни ёмон кўрганлари, ҳақорат, ғийбат қилганлари ва мўминларга қарши уруш қилганлари учун мўминлар ўрнига азобланишга лойиқдирлар.
“Ат-Тамҳид фи баёнит тавҳид”
асаридан Имом Бухорий номидаги
Тошкент ислом институти илмий
ишлар ва фан бўйича проректори
Соатмурод ПРИМОВ
таржимаси
