muslim.uz

muslim.uz

Президент Турции Реджеп Тайип Эрдоган призвал мировых лидеров к противодействию исламофобии. «Сегодня вражда к мусульманам распространяется на Западе, словно чума», – сказал турецкий лидер в Анкаре, выступая на церемонии открытия Недели посвященной Пророку Мухаммаду ﷺ.
По его словам, в отличие от европейских государств, в особенности Франции, где почти ежедневно совершаются преступления на почве вражды к исламу, в Турции имеет место религиозная толерантность.
«Структуры безопасности стран Европы открыто игнорируют преступления в отношении мусульман. Те, кто покрывает нападки на мусульман, продолжают идеи нацизма и фашизма. Быть мусульманином на Западе, исповедовать свою религию становится почти невозможным», – сказал турецкий лидер. Эрдоган назвал действия исламофобов «терроризмом», отметив, что нынешняя ситуация угрожает ценностям самого Запада.
По данным islam.ru, в этой связи глава государства привлек внимание к недавним скандальным высказываниям президента Франции Эммануэля Макрона. «Ненависть к мусульманам и исламу в ряде стран Европы возведена в ранг госполитики, поддерживаемой на уровне главы государств. Я вновь заявляю, что вражда к исламу вне зависимости от занимаемой должности является психическим отклонением», – сказал Эрдоган.
Президент Турции также призвал население к отказу от приобретения французской продукции.
Кроме этого, Эрдоган обратился напрямую к канцлеру Германии Ангеле Меркель: «У вас в стране якобы имеет место свобода вероисповедания и государство якобы гарантирует свободу религиозных убеждений. Как тогда получается, что свыше 100 полицейских совершают рейд в мечеть во время утренней молитвы? Слышали ли Вы о чем-либо подобном в Турции? Нет! Почему? Потому что у нас в стране настоящая свобода вероисповедания».
«Как президент страны, 6 миллионов представителей которой живут сегодня в Европе, считаю важным сказать европейским коллегам: враждебным отношением к мусульманам вы ничего не добьетесь. Попытки скрыть собственные провалы нападками в адрес мусульман – это путь к катастрофе», – добавил он.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана

Власти Марокко решительно осуждают публикацию карикатур на Пророка Мухаммада ﷺ во французских СМИ. По данным islam.ru, об этом говорится в заявлении МИД африканской страны.
«Настойчивость публикации скандальных карикатур говорит о том, что лица, причастные к данным деяниям далеки от здравомыслия», - говорится в сообщении.
В МИД подчеркнули, что предел свобод одного человека заканчиваются там, где начинается свобода и вера другого. Оскорбления и провокации в адрес Ислама - религии, которую исповедуют свыше 2 млрд человек, не имеют ничего общего с понятием свободы слова, говорится далее в сообщении.
Как сообщает "Анадолу", в пятницу марокканцы запустили кампанию по бойкоту французских товаров. Кампания поддержали тысячи жителей страны.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана

Премьер-Министр Казахстана Аскар Мамин провел селекторное совещание Межведомственной комиссии по профилактике коронавирусной инфекции в стране.
По данным muftyat.kz, комиссия определилась с работой мечети.
«Со 2 ноября этого года дать разрешение на проведение пятикратных коллективных молитв (кроме пятничных молитв) в мечетях», - говорится в решении.
Но при этом, в зале не должно находится более 100 человек, следует сохранять дистанцию между молящимися 2 метра, и строго соблюдать масочный и санитарно-дезинфекционный режим.
Духовное управление мусульман Казахстана призывает джамаат строго соблюдать санитарные требования, а также сообщает, что пятничный намаз не будет проводиться из-за карантинных мер.

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана

“Экстремистик ғояларни инкор қилишда шаръий далиллар” (йигирманчи қисм)

Фиқҳий мазҳабларнинг пайдо бўлиши тарихи борасида умумий фикрлар 

Ислом фиқҳи Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам замонларидаёқ мустақил илм сифатида шакллана бошлади. Дарҳақиқат, Қуръони карим нозил бўлиб турган, унда намоз, рўза, закот, ҳаж каби ибодат турларига боғлиқ бўлган масалалар ҳал булаётган эди. Шу билан бирга савдо-сотиқ, ҳадя бериш каби муомалот ва қарзга оид масалалар, оила ва мерос ҳукмлари баён қилиниб турган эди. Аллоҳ таоло диний аҳкомларни одамларга баён қилиб беришни ўзининг каломида пайғамбар алайҳиссаломнинг зиммаларига юклади:

“Очиқ-ойдин баёнотлар ва китоблар ила (юбордик). Ва сенга одамларга нозил қилинган нарсани ўзларига баён қилиб беришинг учун Зикрни нозил қилдик. Шоядки, тафаккур қилсалар”. (Наҳл, 44) .        

Пайғамбар алайҳиссалом Аллоҳни амрини бажардилар. Ўз суннатлари билан ҳалол, ҳаром каби барча ҳукмларнинг тафсилотларини баён қилиб берар эдилар. Зеро, Расул алайҳиссаломнинг ўзлари шариатнинг манбаи эдилар. У зот айрим масалаларда умматга таълим бўлиши учун ўзлари ижтиҳод қилар ва шу орқали умматларига истинбот қоидаларини ўргатар эдилар. Уламоларимиз жаноби Расулуллоҳнинг маҳкама ва даъво ишларида ҳамда жангу жадал ва бошқа дунё ишларида ижтиҳод қилганликларига иттифоқ қилганлар.
Улар Расулулоҳнинг ижтиҳод қилганларига кўп мисоллар келтирадилар. Жумладан:

Абу Суфённинг аёли Ҳинд Бинти Утба Расулуллоҳ алайҳиссаломнинг олдиларига эри Абу Суфённинг нафақа бермаётганидан шикоят қилиб келди. Шунда Расул алалайҳиссалом унга эрининг молдан сўрамасдан ўзи ва болалари учун етадиган даражада олишга рухсат бердилар. 

Бадр ғазотида асирга тушганлар ҳақидаги ижтиҳодлари. Бу борада Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам асрлар масаласида саҳобалар билан маслаҳатлашиб асирлардан товон пули олиб кейин уларни озод қилишга қарор қилдилар. Бу ҳам ўз ижтиҳодлари эди.

Расулуллоҳ алайҳиссалом ҳаётлик пайтларида ҳам саҳобалар орасида ижтиҳод бўлиб турар эди. Уларнинг ижтиҳоди тўғри бўлса ижтиҳодини  қўллар эдилар. Агар хато қилсалар хатоларини тўғирлаб қўяр эдилар.             

Пайғамбар алайҳиссалом Саид ибни Муозни  бани Қурайза яҳудийлари устидан чиқарган ҳукмини маъқулладилар ва унга қараб “уларнинг орасида ҳакимона ҳукм қилибсан” дедилар.

Саҳобалардан Аммор ибни Ёсир розияллоҳу анҳу таяммум ҳақидаги оятни эшитганида ағанаб тупроққа беландилар ва кейин намоз ўқидилар. Набий алайҳиссалом унинг бу ишини оқламадилар ва унга “икки қўлингни ерга уришинг етарлидир. Кейин унга пуфлайсан. Кейин икки қўлинг билан юзинг ва икки кафтинга масҳ тортгин” дедилар.

Расулуллоҳ алайҳиссалом Муоз ибн Жабални Яманга қози қилиб жўнатаётганларида: “Агар сенга бирор масала иштибоҳ бўлиб қолса, нима билан ҳукм қиласан?” – деб сўрадилар.

Муоз розияллоҳу анҳу: "Аллоҳнинг китобидан", – деди.

 "Агар ундан тополмасанг-чи?"– деб сўрадилар Аллоҳнинг элчиси.

Муоз  розияллоҳу анҳу: "Расулуллоҳнинг  суннатидан", – деди.      

 "Ундан ҳам тополмасанг-чи?" – яна сўрадилар у зот.

Муоз розияллоҳу анҳу: "Ўз фикрим билан ижтиҳод қиламан. Бўшашиб ўтирмайман!" – деди.

Шунда Расул алайҳиссалом унинг кўксига уриб: "Аллоҳнинг расули жўнатган элчини Аллоҳнинг расули рози бўладиган ишларга муваффақ қилган Аллоҳ таолога ҳамду санолар бўлсин!” – дедилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этганларидан кейин ҳам иш шу каби давом этди. Яъни улар масалаларни Китоб ва Суннатдан, охирида эса ўз ижтиҳодлари билан ечар эдилар. Табиийки, улар ҳам ижтиҳодларида бир-бирига хилоф қилар эдилар.

Бу ҳақида аллома ибни Халдун ўз китобида шундай дейди: “Деярли шаръий далилларнинг барчаси асосан араб тилида келгандир. Маълумки, араб калималарининг маъноси кенг қамровли. Хоссатан, шаръий матнларнинг кенг маъноларда қўлланилиши маълум ва машҳур. Шунингдек, суннатнинг собитлик даражаси ҳам турфа хил бўлади. Суннат орқали келган кўпгина ҳукмлар гоҳида ўзаро қарама-қарши бўлиб қолса, уларнинг кучлироғини ажратиб олиш зарур. Бунинг ўзи ҳам ихтилофли масаладир. Ўз навбатида тафсилоти ҳақида насс (оят) келмаган ҳукмлар ҳам ихтилофлидир. Бунинг устига воқеликда янги масалалар ҳам учраб, уларнинг шаръий асосини тополмайсиз. Бу вақтда тафсилоти ҳақида далили келмаган янги масалани далили келган масалага қиёсланади. Буларнинг барчаси воқеликда ихтилофлар бўлиши зарурат эканига далил бўлади. Бу борада ҳатто салаф ва улардан кейинги уламолар орасида ҳам ихтилофлар кузатилади”.

Биз бу фикрларга, яъни ихтилоф масалаларига Қуръон далилларига боғлиқ бўлган бошқа бир мисолни ҳам қўшимча қилишимиз мумкин. Биламизки, Қуръони каримнинг далиллари собитликда қатъийдур. Аммо уларнинг орасида маъно жиҳатидан қатъий (ҳукми аниқ) ва зонний (ҳукми гумоний) оятлар ҳам мавжуд. Табийки, зонний оятларнинг устида далолатан эҳтимолий маънолар ҳам юзага келиб, айнан шу каби маънолар борасида уламолар орасида ихтилофлар келиб чиқади.

Саҳобаи киромларнинг барчаси ҳам аҳли фиқҳ ва етук маърифат соҳиблари эмас эди. Уларнинг орасида ҳам ижтиҳод даражасига етган ва у даражага етмаганлар мавжуд эди. Аммо уларнинг орасида ижтиҳод малакасига етишмаганлари ижтиҳод даражасига етганларига эргашар ва уларга тақлид қилар эдилар. Улар бу ишда қуйидаги ояти каримага суянар эдилар: 

“Эй, Муҳаммад,) Сиздан олдин ҳам фақат (Сиз каби) кишиларнигина (пайғамбар қилиб) юбориб, уларга ваҳий нозил этиб турганмиз. Агар (бу ҳақда) билмайдиган бўлсангизлар, аҳли зикрлардан (яъни Таврот ва Инжилни биладиганлардан) сўрангизлар!” (Наҳл,43).         

Ижтиҳод ва фатво даражасига ҳаммадан кўра кўпроқ сазовор бўлган уч саҳобанинг номи келтирилади. Улар ибни Масъуд, Зайд ибни Собит, Абдуллоҳ ибни Аббос розияллоҳу анҳумлардир.

Тобеинлар ҳам бу масалада айнан саҳобаларнинг манҳажи (йўлига)га эргашдилар. Аммо улар ҳам айрим масалаларда саҳобалар ихтилоф қилгани каби ўзаро ихтилоф қилганлар. Тобеин фуқаҳолардан Саид ибни Мусаййаб, Урва ибни Зубайр, Қосим ибни Муҳаммад ибни Абий Бакр, Икрима, Ато, Саид ибни Жубайр ва бошқаларни келтириш мумкин.

Улардан кейин эса Абу Ҳанифа, имоми Молик, имоми Шофеий ва Аҳмад ибни Ҳанбал каби тўрт мазҳаб алломаларининг замони келди. Ушбу забардаст катта алломаларнинг сермаҳсул фаолияти орқали машҳур мазҳаблар вужудга келди. Зеро уларнинг истинбот ва далилларни келтириш салоҳиятига ҳамда фикр теранлиги-ю илмий даражаларини чексиз бўлганлигига бирор бир илм аҳли шубҳа қилмайди. Дарҳақиқат, фиқҳ айнан уларнинг асрида ривожланди ва гуллаб-яшнади. Уларнинг замонида ҳам маҳкама ишлари ва муомалот (савдо-сотиқ масалалари)га доир масалалар аслий қоида бўлмиш Китоб ва суннат, саҳобаларнинг ижмосига ва ушбу асослардан кейингина қиёс каби бошқа шаръий асосларга қараб ҳал қилинар эди. Улар ўз навбатида фиқҳ илми ривожи ва муҳофазаси учун маълум бир қоида ва зарурий дастурлар жорий қилдилар. Ижтиҳод йўллари ва ҳадислардан қандай фойдаланиш ҳақида услубий қўлланмаларини жорий қилдилар. Муҳаддис аллломаларимиз саҳиҳ, ҳасан ва заиф ҳадисларни бир-биридан ажратиб олиш борасида  мусталаҳал ҳадис (ҳадис истилоҳотлари) йўналишини жорий қилдилар. У орқали ҳадис ровийлари ва уларнинг адолатини ўрганиб чиқдилар. Ровий ва ривоятлар  борасида тизимли қоидалар ишлаб чиқдилар. Фиқҳий мазҳаблар айнан шу орқали вужудга келиб фиқҳ илми унинг маҳсули ва тартибга солувчи асоси бўлди.

Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло мазкур тўрт мазҳабни олижаноб, самимий янги авлодларини етиштирди. Улар ушбу илмий ҳамда Китоб ва суннатга асосланган машҳур мазҳабларни мустаҳкамлаш  ва уларни турли мамлакат ва минтақаларга ёйилишини таъминладилар.

Мазкур мазҳаблар бугунги кунимизда ҳам ислом умматнинг ҳимояси ўлароқ давом этиб келмоқда. Айнан мазкур мазҳаблар бугунги глобал ўзгараётган замон ва янгиланаётган даврий ўзгаришларга қарамасдан, ислом фиқҳини фаол ва жонли яшаб келишини таъминлаб беряпти. Энг муҳим томони эса ушбу мазҳаблар умрбоқий шаръий асослар ва илмий мезонларга тўлақонли мувофиқ келмоқда. Агар уммат устида ушбу фиқҳий мазҳаблар мавжуд бўлмаганида ёки бугунгидек илмий ривожланмаганида биз бугунги  кунимиздаги турли ўзгаришлардан ҳимоялана олмас эдик.

Валлоҳу аълам биссоваб.     

(давоми бор)

Экстремистик ғояларни  инкор қилишда шаръий далиллар” китобидан.

Таржимон: Тоҳир Воҳидов

Top