Қашқадарё вилояти бош имом хатиби Раҳматуллоҳ УСМОНОВ билан суҳбат

– Ассалому алайкум, домла. Икки олам Сарвари, Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламни Аллоҳ таоло оламларга раҳмат қилиб юборди. У зот охирги ва мукаммал дин – Исломни олиб кел дилар. Ваҳий орқали билдирилган Қуръонни баён қилдилар. Динимиз ва Китобимиз шу даражада мукаммалки, бундан ўн тўрт аср муқаддам айтилган нарсаҳодисалар ҳикмати асрлар оша бугун ҳам биринкетин кашф қилиниб келмоқда. Бир дастур ўлароқ, Исломда кўрсатилган низомлар эса ҳар қандай давлатнинг қомус ва қонунларида акс этган, дейиш мумкин. Жумладан, юртимиз бош қомуси ҳисобланган Конституциямиз ҳам динимиз кўрсатмалари, буйруқ ва қайтариқларига монандлигини кўриш мумкин. Сиз билан шу ҳақда суҳбат қурсак…

– Ва алайкум ассалом ва раҳматуллоҳ. Ҳикмати бениҳоя Раббимиз бу дунёдаги каттаю кичик ҳар бир воқеликка, ҳар бир сиру синоатга бир сабабни боғлаб қўйган. Масалан, инсоннинг моддий дунёдаги ҳаёти унинг ҳар бир жабҳасини тартибга солиб турувчи ижтимоий иқтисодий асосга боғлиқ. Аллоҳ таоло бу оламларни Ўзининг илоҳий низоми асосида қоим қилиб турганидек, У Зотнинг ердаги халифаси бўлмиш инсон ҳам ўзи яшаётган жамиятни бошқаришда маълум қонун қоидаларга асосланади.

Ана шу низомнинг қанчалик етуклиги, илоҳий қонунқоидаларга мутаносиблигига қараб, унинг бу дунёдаги ҳаёти шунчалик баркамол, сермазмун кечади, унинг ўзига ҳам, келгуси авлодларига ҳам манфаатли бўлади. Шунинг учун бугунги кунда ҳар бир давлатнинг жаҳон ҳамжамиятида тутган ўрнини, аҳолисининг турмуш даражасини, ҳаётининг фаровонлигини, фуқароларининг ижтимоий ҳуқуқий хавфсизлигини ушбу давлатнинг сиёсий, ижтимоий иқтисодий тузумини белгилаб берувчи низоми, яъни Конституцияси белгилайди.

Ҳар қандай давлат тараққиётга эришиш учун кўпданкўп қатъият ва қадриятларга қатъий амал қилиши зарур. Бағрикенглик, инсонпарварлик хислатларини шакллантириш, миллатлараро тотувлик, динлараро ҳамжиҳатлик, жамиятда фуқа ролар тотувлигини мустаҳкамлаш, барча фуқароларга, миллати ва диний эътиқодидан қатъи назар, тенг ҳуқуқ ва эркинликлар бериш, ёш авлодни миллий ва умуминсоний қадриятларга ҳурмат, Ватанга муҳаббат ва садоқат руҳида тарбиялаш давлатимиз сиёсатининг устувор йўналишларидан бири бўлиб келяпти. Зеро, Конституция ва унга риоя қилиш – давлатни давлат, миллатни миллат сифатида кўрсатади, баҳолайди.

Қомусимизнинг барча бўлим ва моддалари миллий қадриятларни тиклаш, инсон манфаатини ҳар томонлама ҳимоя қилиш, дин ва виждон эркинлигини таъминлаш, оилада мустаҳкам муҳитни таъминлаш, миллий маданий мерослардан оқилона ва одилона фойдаланишни ўз ичига олган.

-Бу йил Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси қабул қилинганининг йигирма саккиз йиллиги байрам қилинади. Аммо унинг ҳаётимизда нечоғли аҳамият касб этишини тўла англаб етмаган баъзи ҳамюртларимиз ҳам учрайди. Тушуниб тушунмай, бу санага байрам сифатида эътибор қаратиш муҳим эмас, деб ҳисоблашади. Ҳолбуки, асосий Қонунимизда биринчи галда диний эркинлигимиз таъминлаб қўйилган. Унинг ижросида йўл қўйиладиган баъзи камчиликлар эса бошқа масала. Шундай эмасми?

– Қомусимизнинг ўзига мурожаат қилсак. “Инсон ва фуқароларнинг асосий ҳуқуқлари, эркинликлари ва бурчлари бўлими” 18моддасида:

“Ўзбекистон Республикасида барча фуқаролар бир хил ҳуқуқ ва эркинликларга эга бўлиб, жинси, ирқи, миллати, тили, дини, ижтимоий келиб чиқиши, эътиқоди, шахси ва ижтимоий мавқеидан қатъи назар, қонун олдида тенгдирлар. Имтиёзлар фақат қонун билан белгилаб қўйилади ҳамда ижтимоий адолат принципларига мос бўлиши шарт” деб ёзилган. 31моддасига кўра, ҳамма учун виждон эркинлиги кафолатланган. Диний қарашларни мажбуран сингдиришга йўл қўйилмайди. Диний муассасалар фаолиятининг қонун асосида олиб борилиши таъминланади. 130 дан ортиқ миллат ва элат вакилларининг тинчтотув, хотиржамлик асосида яшаб келиши ҳам Қомусимизнинг нечоғлик ҳаётга татбиқ этилганидан ва диёримиз кишиларининг бағрикенглигидан дарак беради.

Энди диққат қилайлик. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: «Дарҳақиқат, Биз Одам фарзандларини мукаррам қилдик ва уларни қуруқлик ва денгизга (отулов ва кемаларга) миндириб қўйдик ҳамда уларга пок нарсалардан ризқ бердик ва уларни Ўзимиз яратган кўп жонзотлардан афзал қилиб қўйдик» (Исро сураси, 70- оят).

Ушбу ояти кариманинг мазмун ва маъносига аҳамият қиладиган бўлсак, инсон мукаррам қилиб яратилганига, унга берилган барча ҳақҳуқуқларидан оқилона фойдаланиши, берилган барча неъматлар шукрини қилиб яшашга ундамоқда. Қонунимизда яна давлат халқнинг иродасини ифода этиши, унинг манфаатларига хизмат қилиши, давлат муассасалари ва мансабдор шахсларнинг жамият ва фуқаролар олдида масъуллиги белгилаб қўйилган. Бу қоида Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг қуйидаги ҳадисига ҳамоҳанг: “ Ҳар бирингиз мутасаддисиз, ҳар бирингиз қўл остингиздагилар учун масъулсиз” (Имом Бухорий ривояти).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ва халифалари даврларига қарасак ҳам, ҳатто мусулмонлар қўл остида бўлган ажам халқларига динни танлаш ҳуқуқи, ўз динларида қолган тақдирда, ҳимояси таъминланганига гувоҳ бўламиз. Шундай экан, бугунги кунда аҳолисининг аксари мусулмон бўлган, динимизга давлат миқёсида эътибор берилиб, янги масжидлар, диниймаърифий адабиётлар тарғиб қилинаётган бир пайтда, оятда айтилганидек, ақлимизни ишлатайлик, тафаккур қилайлик. Аллоҳнинг ҳисобсиз неъматларига шукр қилиб, эминэркин ибодатларда бардавом бўлайлик. Тушунчаси тор ё хато шаклланаётган кишиларни кўрсак, англаганларимизни англатайлик.

– Конституциямизнинг бошқа давлатлар конституциясидан яна бир фарқли жиҳати шундаки, унда оилани мустаҳкамлашни таъминлайдиган ҳуқуқий асос сифатида махсус “Оила” боби киритилган…

– Яхши эслатдингиз. Ушбу бобда ҳақиқатан оила муносабатлари, эр билан хотин, отаона билан болалар ҳамда қариндошлар ўртасидаги, шунингдек, болалар тарбиясига оид йўна лишлар ҳуқуқий жиҳатдан мустаҳкамлаб қўйилган. Мамлакатимизда оила муносабатларига оид қилинган барча ҳужжатлар, жумладан, Оила Кодекси ҳам айнан мана шу тамойил ва қоидалар негизида ишлаб чиқилган. Хўш, динимизда оила, яқинларга бўлган муносабатга қандай эътибор берилган? Қиёслаб кўрилса, Қомусимизда акс этган бандлар фиқҳий масалалар билан кўп нуқталарда яқинлигини кўриш мумкин. Мисол учун, 64 моддада ота оналар ўз фарзандларини вояга етгунларига қадар боқиши ва тарбиялаши белгиланган. Энди Баро ибн Озиб розийаллоҳу анҳудан қилинган ривоятни келтирайлик: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламни кўрдим, қарасам, Ҳасан розийаллоҳу анҳуни елкаларига кўтариб олибдилар. У зот соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳим! Мен буни яхши кўраман, сен ҳам яхши кўргин” деганларини эшитдим».

– Ҳа, домла, ҳазрат Али розийаллоҳу анҳуҳам: “Ўзингизга ва аҳлингизга яхшиликни таълим бе ринглар ва уларни одобли қилинглар”, деган. Динимиз яна отаона, ёши улуғ кишиларга нисбатан эътиборли бўлишга чақиради…

– Бу тўғрисида Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилган: «Раббинг фақат Унинг Ўзигагина ибодат қилишингизни ва отаонага яхшилик қилишни амр этди. Агар ҳузурингизда уларнинг бирлари ёки икковлари ҳам кексаликка етсалар, бас, уларга “уфф” де ма, уларга озор берма ва уларга яхши сўз айт!» (Исро сураси, 23- оят). Яъни, отаона ни “уфф” деб ҳам ранжитиб бўлмайди. Абу Ҳурайрадан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким ота онаси қариган пайтда икковларига ёки бирларига (хизмат қилиб) жаннатга киролмаса, бурни ерга ишқалансин!” дедилар (Имом Муслим ривояти).

– Конституцияда, айниқса, таълим соҳа сига алоҳида урғу берилган. Барчамиз яхши биладиган 41 моддада бепул таълим олиш ҳуқуқи белгиланган. 42 моддада эса “Ҳар кимга илмий ва техникавий ижод эркинлиги, маданият ютуқларидан фойдаланиш ҳуқуқи кафолатланади. Давлат жамиятнинг маданий, илмий ва техникавий ривожланишига ғамхўрлик қилади”, дея белгилаб қўйилган…

– Аллоҳ таоло: «Агар билмайдиган бўлсанглар, аҳли илмлардан сўранглар», дейди (Наҳл сураси, 43- оят). Ҳадисда эса: “Илмни, гарчи Чинда бўлса ҳам, талаб қилинглар”, (Имом Байҳақий ривояти) деб келади. Абдул лоҳ ибн Масъуд розийаллоҳу анҳу айтади: “Илм йўқолишидан олдин уни маҳкам тутинглар, илмнинг йўқолиши илм соҳибларининг кети шидир. Илмни маҳкам тутинглар, чунки ҳеч ким қачон унга муҳтож бўлишини билмайди”.

Абдулатиф АБДУЛЛАЕВ
суҳбатлашди.

Инсон бу ҳаётда билиб-билмай хатога йўл қўяди. Кимдир пушаймон бўлиб тўғри йўлга қайтади, кимдир эса йўқ.

Мамлакатимизда ўз қилмишининг қонунга хилофлигини англаб, қилмишидан чин дилдан пушаймон бўлган шахсларнинг афв этилиши халқимизга хос кечиримлилик, бағрикенгликнинг амалий ифодасидир.

Давлатимиз раҳбари Наврўз умумхалқ байрами арафасида “Жазо муддатини ўтаётган, қилмишига чин кўнгилдан пушаймон бўлган ва тузалиш йўлига қатъий ўтган бир гуруҳ шахсларни афв этиш тўғрисида”ги фармонни имзолагани ҳам инсонпарварликдан далолатдир.

Афв этилганлар орасида 6 нафар фарғоналик маҳкумлар ҳам бўлиб, уларнинг ўз уйларига қайтарилиши байрам кунларида оналари, аёллари, фарзандлари қалбини шодликка тўлдирди.

ЎзА хабарига кўра, Ёзёвон туманилик Ҳасанбой Мерожов шулардан бири. У ҳаётда тўғри йўлдан адашди, диний оқим таъсирига тушиб қолди. 1999 йилда жиноят ишлари бўйича Фарғона вилоят суди ҳукми билан ўн етти йил муддатга озодликдан маҳрум қилинган. 2016 йилда Жиноят ишлари бўйича Қўнғирот туман суди томонидан Ўзбекистон Республикаси Жиноят Кодексининг 221-моддаси тартибида 5 йил 15 кун муддатга қўшимча озодликдан маҳрум этилган.

У қилмишидан чин пушаймонлиги боис афв этилиб, оиласи бағрига қайтди.
– Ҳаёт улуғ неъмат эканлигини кеч тушундим, аммо барибир англадим, – дейди у. – Оилам, яқинларим бағрига қайтишдан ортиқ саодат борми?! Бунинг учун Президентимиздан беҳад миннатдорман. Жазони ижро этиш муассасасида қилмишларимни ўйлаб, хатоимни тушуниб етдим ва пушаймон бўлдим. Ҳунармандчилик билан шуғулланиш ниятидаман.

Бугунги кунда афв этилганларнинг жамиятга мослашувини таъминлаш, ҳар томонлама ёрдам кўрсатиш долзарб вазифалардан саналади. Вилоят ИИБ пробация бошқармаси томонидан бу борада амалий ишлар олиб борилмоқда. Хусусан, уларга бир марталик кўмак пули берилди, тиббий кўрикдан ўтказилди. Айни кунларда иш билан таъминлаш чоралари кўрилмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Бугун ахборот технологиялари кириб бормаган соҳа қолмади. Қайси бир жабҳани олмайлик, қулайлик ва тезкорлик бобида замонавий ахборот технологиялари катта аҳамият касб этмоқда. Ушбу технологиялар нафақат илм соҳасида, балки соф Ислом таълимотларини тарғиб этишда, уни кенг оммага етказишда ҳам муҳим рол ўнамоқда. 2021 йил 27 март куни «Ҳилол-нашр» нашриётининг мажлислар залида фазилатли шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратлари асос солган, Ислом таълимотларини, шайх ҳазратларининг бой илмий меросини халқимизга тақдим этиб келаётган islom.uz порталининг мобил иловалари тақдимоти бўлиб ўтди.

Тадбир Қуръони Каримнинг «Алақ» сураси ва юртимизнинг мўътабар гўшалари, шайх ҳазратларининг илмий меросларини ифода этувчи видеоролик билан бошланди.

Тақдимотга шайх ҳазратларининг шогирдлари, мухлислари бир қатор азиз меҳмонлар, журналист ва блогерлар ташриф буюришди.

Ушбу тақдимотни Ўзбекистон мусулмонлари идораси масъул ходими Муҳаммад Айюб домла Ҳомидов очиб берди. «Islom.uz» портали бугунги кунда мўмин мусулмонларга мўътадил Исломни, соф ақийдани, иймон тушунчаларини ўргатадиган манба сифатида хизмат қилиб келмоқда», дея таъкидлади Муҳаммад Айюб домла.

Сўнгра islom.uz порталининг мобил иловалари тақдимоти бошланди. Ўз соҳасанинг мутахассиси бўлган ёш дастурчиларимиз аввал яратилган ва давом этиб турган мобил дастурлар, шунингдек, иловаларга киритилган янгиликлар, ундан қандай фойдаланиш кераклиги, қулайликлари, келгуси режалар ҳақида маълумотлар бериб ўтдилар.

Тадбирда «Islom.uz», «Hilol e-Book», «Oлтин силсила», «Қуръони Карим», «Тафсири Ҳилол», «Зикр аҳлидан сўранг», «Абдураҳмон Қуръон», Абдулмалик Қуръон», «Қуръон тартили», «Намоз», «Зикр ва дуолар», «Жавоҳир (арабча-ўзбекча луғат)» каби иловалар тақдим қилинди.

Порталнинг ҳар бир иловаси ҳақида видеоролик тайёрланиб, меҳмонларга намойиш этиб борилди.

Тақдим этилган иловалар ҳақида журналист ва блогерлар ҳамда меҳмонлардан йўлланган саволларга дастурчиларимиз томонидан етарлича жавоблар бериб борилди. Шунингдек, қатнашувчилар таклиф ва мулоҳазаларини ҳам билдириб ўтдилар.

Ёш дастурчиларимиз халқимизнинг диний саводхонлигини ошириш, Ислом зиёсини кенг оммага тарқатиш, фазилатли шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф раҳимаҳуллоҳнинг илмий меросини чуқур ўрганиш, асарларидаги юксак инсоний ғояларни ва муқаддас қадриятларимизни ўзида ифода этган жиҳатларни тадқиқ этиш, маънавий баркамол авлодни тарбиялаш, ёшларимизни зарарли таъсирлардан ҳимоялаш, замонавий ахборот воситалари, илмий инновациялар соҳасидаги ютуқларни ўрганиш ва фойдаланишни тарғиб қилишга қўшган ҳиссалари учун islom.uz портали томонидан ташаккурнома билан тақдирландилар. Ташаккурномаларни «Ҳилол нашр» нашриёти ва islom.uz портали раҳбари, устоз Исмоил Муҳаммад Содиқ ўз эгаларига топширдилар.

Islom.uz портали раҳбари, устоз Исмоил Муҳаммад Содиқ  журналист ва мухлислар томонидан иловалар ҳақида берилган таклиф ва мулоҳазаларга ташаккур билдириб, келгусида бўладиган режалар ҳақида айтиб ўтди.

Шунингдек, тақдимотда Муҳаммад қори Айюб яқинлашиб келаётган муборак Рамазон ойининг фазилатига оид нашидлар айтиб берди.

Тадбирда «Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф» жоме масжиди имом ноиби Ҳасанхон Яҳё Абдулмажид сўзга чиқиб, islom.uz портали яратилиш тарихи, ижодкорлари ҳақида маълумотларни айтиб ўтди. Шу билан бир қаторда Ҳасанхон Яҳё қори илм учун қўлдан келганча ёрдам беришга ҳамда илм ўрганаётган ва ўргатаётган инсонларни имкон бўлса моддий томонлама қўллаб туришга, илм ривожи учун Аллоҳ йўлида доимо камарбаста бўлиб хизмат қилишга, яхшилик йўлида ҳамкор бўлишни таъкидлаб ўтди.

Шунингдек, islom.uz сайтида янги «minbar.islom.uz» деб номланувчи бўлим ишга тушиши ҳақида айтиб ўтилди. Ушбу бўлим юртимиз уламоларини бир майдонда бирлаштириб, устозлар, домлалар, имомлар ва илм аҳлларининг соф Ислом таълимотларига асосланган илмий-маърифий мақолалари, аудио ҳамда видеороликлари ўзбекзабон диндошларимизга тақдим этиб борилиши айтилди.

Тақдимот маросими islom.uz порталининг ижтимоий саҳифаларида ва онлайн тарзда эфирга узатилди.

Тадбир сўнгида Қуръон тиловати ўқилиб, дуолар қилинди.

islom.uz

Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Тожиддинов Абдусамад

Саудиялик эркакларга қироллик ҳукумати 4 мамлакатда туғилган аёллар билан никоҳни таъқиқлаб қўйди. Булар Покистон, Бангладеш, Чад ва Мьянма давлатларидир. Саудия Арабистонида бу 4 давлатнинг ярим миллионга яқин аҳолиси бор ва шундай қилиб расмийлар етарли даражада куёвларларга эга бўлмаган қиролликнинг туб аёллари аҳволига таъсир ўтказишга қарор қилди, дея хабар бермоқда IslamNews GulfNews га таяниб.

Саудия ҳукумати чет эллик аёллар билан никоҳларга қарши курашиш учун барча чораларни кўрмоқда - чет элдан аёлларга уйланмоқчи бўлганлар кўплаб бюрократик тўсиқларни енгиб ўтишлари керак.

Ажрашган эркаклар ажралишдан кейин 6 ой ичида бундай никоҳга ариза бериш ва 25 ёшга тўлмаган саудияликларга чет эллик аёлга уйланишга рухсат берилмайди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати