Рамазон ойи овқат рациони ва ухлаш давомийлигида йилнинг қолган ойларидан фарқ қилади. Бир ой соғлом овқатланишга эътибор бериш орқали ортиқча вазндан халос бўлишни истаганлар учун муносиб ва етарли муддатдир. Айрим рўзадорлар ўзлари спорт билан шундоғ ҳам шуғулланиб турадилар. Лекин кўпчилик рўза бошланиши билан дангасалик касалига дучор бўлади. Бу масалада мутахассисларнинг фикрлари билан имкон қадар танишиб чиқишга ҳаракат қиламиз.
Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, ҳеч қандай жисмоний машқларсиз кетма-кет 30 кун давомида рўза тутиш қувватнинг ва тана саломатлигининг пасайишига олиб келар экан. Шунинг учун ҳам мусулмонлар муқаддас Рамазон ойи давомида ўз саломатликларини яхши сақлаб қолишлари учун жисмоний фаолликка эътибор беришлари керак.
Рамазон ойи бу йил ҳам иссиқ етарли бўладиган мавсумда келди. Бунинг устига бадан тарбия даврида ҳам тана ҳароратини ортишини ҳисобга олиш керак.
Агар жисмоний машқларни бажариб туриш керак бўлса, у ҳолда уларни овқатдан олдин қилган афзалми ёки кейин қилиш фойдали бўладими?
Агар ифтордан олдин қилинса, у ҳолда муддат 60 дақиқадан кўпайиб кетмаслиги керак, яъни ифтордан 60 дақиқадан кўп бўлмаган муддат аввал қилиниши лозим.
Бунда у совутгичли ёки салқин жойда ўтказиладиган машқларни бажариши керак. Етарли миқдорда ифтордан сўнг суюқлик ичиш ҳамда зарур даражада ухлаб олиш керак.
Бордию машқлар ифтордан кейин амалга оширилса, у ҳолда уни ифторликдан камида уч соат ўтказибгина қилиш тавсия этилади. Чунки организм бу орада ҳазм қилишни бажариш билан банд бўлади. Ушбу ҳолда ҳам ифтордан аввалгидагига ўхшаб салқин жойда олиб борилиши тавсия этилади.
Юқоридагилардан келиб чиқиб рўзадорларга жисмоний фаоллик борасида қуйидаги тавсияларни бериш мумкин экан.
Салқин хонада ҳар куни 30 дақиқа атрофида машқ қилинг. Жисмоний машқлар борасида шуни ёдда тутиш зарурки, ҳаво иссиқ бўлганда, айниқса, рамазон ойида кундузлари керагидан ортиқча машқ қилишдан қочинг. Иссиқ ҳаво атмосферадаги суюқликларни камайтиргани каби танадаги сувни ҳам камайтиради ва бу инсонга зарар қилиб айрим ҳолларда ошқозон яраланишига олиб келиши ҳам мумкин экан.
Рамазон ойи давомида ифтор қилишдан икки ёки уч соат олдин ўзингизга қулай вақтни танлаб машқ қилинг, аммо ифтордан кейин жисмоний машқларни имкон қадар бажармаслик керак, чунки тана энергиясининг катта қисми бу пайтда овқат ҳазм қилиш жараёнига йўналтирилади. Лекин бемор бўсангиз машқ қилишдан олдин шифокорингиз билан маслаҳатлашишни унутманг.
Телевизор қаршисида узоқ ўтириш ва бошқа турдаги дангасаликларни камайтириш керак. Аксинча, юриш ёки уй ишлари билан машғул бўлишга ўхшаш тадбирларни кўпайтиринг.
Агар бош айланиши, кўнгил айниши, нафас олиш ёки кўкрак қафасида оғриқлар бўлса, дарҳол жисмоний фаолиятни тўхтатиб, дам олинг.
Рўзадорлик пайтида танада сувсизлик ортиб кетишига йўл қўймаслик учун ифтор ва саҳарлик орасида кун бўйи керак бўладиган миқдорда суюқлик истеъмол қилиш керак.
Имом Муслим ва бошқалар ривоят қилган қуйидаги ҳадисда Пайғамбар (алайҳиссалом) мўминларни фойда ва манфаат келтирадиган ишларда Аллоҳдан мадад сўраган ҳолда фаол, ғайратли ва пешқадам бўлишга тарғиб қилиб дедилар: “Кучли мўмин кучсиз мўминдан яхшироқ ва Аллоҳга суюклироқдир, лекин ҳар иккисида ҳам яхшилик бор. Сенга фойдали бўлган ишларга ҳарис бўлгин ва (ишингда) Аллоҳдан ёрдам сўрагин, лекин ҳаргиз заиф бўлма!”. Демак, мўъминлар ушбу ҳадисдаги Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) нинг иккиланиш ва журъатсизликдан қайтарилган тавсияларига муборак рамазонда ҳам амал қилишлари мақсадга мувофиқ бўлади.
Саиджамол Масайитов
Халқаро алоқалар бўлими ходими
