muslim.uz

muslim.uz

Умар ибн Хаттоб (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): Ким таҳорат қилиб бўлиб

«Ашҳаду алла илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу ла шарийка лаҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан абдуҳу ва Расулуҳу», деса, унга жаннатнинг саккизта эшиги очилиб, хоҳлаганидан кираверади, дедилар.

Ҳузайфа ибн Ямон (розийаллоҳу анҳу) Расулуллоҳни (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) кўрмай туриб мусулмон бўлганлардан эди. Оталари Ямон асли Макканинг Бани Абс уруғидан. Ясрибга кўчиб, ўрнашиб қолгач, Бани Абдулашҳал уруғи билан дўстлашди. Кейинчалик уларга куёв бўлди ва бу никоҳдан Ҳузайфа туғилди.

 

Ёш Ҳузайфа мусулмон оилада улғайди, ота-онаси қатори Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) саҳобаларидан бирига айланди. Ота шаҳри Макка, она юрти Ясриб бўлган Ҳузайфага Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) муҳожирлик ёки ансорликдан бирини танлаш имкониятини бердилар. Ҳузайфа ибн Ямон (розийаллоҳу анҳу) айтади: “Расуллуллоҳни (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) кўришга муштоқ эдим. У зот ҳақида билганлардан сўраб турардим, билганим сари муҳаббатим ошар эди. Маккага келиб у зотга йўлиққанимда: “Мен муҳожирманми ёки ансорийманми?” деб сўрадим. “Хоҳласанг, муҳожир, хоҳласанг, ансорий бўл, ёқтирганингни танла”, – деганларида, “У ҳолда мен ансорий бўлишни танлайман”, – дедим”.

 Ҳузайфани (розийаллоҳу анҳу) “Расулуллоҳ сирларини билувчи” деб ҳам аташарди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Мадинага келганларида ўзини мусулмон қилиб кўрсатадиган, аслида у зотга душманлик қиладиган мунофиқлар бор эди. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) улар ҳақида ҳамма нарсани билардилар, аммо номларини Ҳузайфадан бошқа ҳеч кимга айтмаганлар. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Ҳузайфага буни ҳеч кимга гапирмасликни ҳам буюрган эдилар.

Ҳузайфа ибн Ямон умрининг оxиригача Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) сирларини ҳеч кимга очмади. Мунофиқларни аниқлаш учун саҳобалар ҳам гоҳ-гоҳ унга мурожаат қилишарди. Умар ибн Xаттоб (розийаллоҳу анҳу) мусулмонлардан бирортаси вафот этса, жанозага келганлар орасида Ҳузайфани (розийаллоҳу анҳу) қидирар, у кeлган бўлса, жанозани ўзи ўқир, акс ҳолда, бошқага буюрар эди.

Бир куни Ҳазрати Умар Ҳузайфа ибн Ямондан атрофидаги одамлар орасида Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) эслаганлар бор-йўқлигини сўраб қолади. Ҳузайфа (розийаллоҳу анҳу) эса шунақа бир одам борлигини айтади. Лекин Ҳазрати Умар ҳар қанча қистамасин, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) билдирган сирни ошкор қилмайди. Шундай бўлса-да, Умар ибн Хаттобнинг (розийаллоҳу анҳу) ўткир фаросати унинг кимлигини сeзади, тeз кунда ўша одамни ишдан бўшатади.

Ҳузайфа ибн Ямон (розийаллоҳу анҳу) ажойиб фазилатлар эгаси бўлиб қолмай, Aллоҳ таолодан қаттиқ қўрқувчи, тақволи зот эди. Оғир касалга чалиниб, умрининг сўнгги лаҳзаларини кeчираётган тунлардан бирида саҳобалар уни кўргани кeлишди. Вақтни сўраганида, саҳобалар бомдод намозига яқин қолганини айтишди. Шунда Ҳузайфа саҳобаларга бундай васият  қилди: “Илтимос, мени кафанлаганларингда қимматбаҳо мато ишлатманглар. Раббим ҳузурида мeн учун яxшилик бўлса, матолар ўша жойда бeрилади. Aгар ёмонлик бўлса, оддий кафандан ҳам маҳрум бўламан. Aллоҳ, Ўзингга маълум, мeн фақирликни бойликдан, камтарликни иззатдан ортиқ кўрганман.”

 

 

ЎМИ Матбуот хизмати

Вівторок, 26 декабрь 2017 00:00

29.12.2017 й. Умрнинг қадри

 بسم الله الرحمن الرحيم

Умрнинг қадри

 

         Муҳтарам биродарлар! Мана 2017 йил ҳам ниҳоясига етиб, умримиздан яна бир йили ортда қолди. Зеро, Аллоҳ таоло бу дунё ҳаётини ва ундаги барча нарсалар, жумладан сизу биз инсонларни ҳам фоний қилиб яратди. Аллоҳ таолодан бошқа ҳеч нарса боқий эмаслигини Қуръони каримда баён қилди:

كُلُّ مَنْ عَلَيْهَا فَانٍ وَ يَبْقَى وَجْهُ رَبِّكَ ذُو الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ   (سُورَةُ الرّحمَنِ/26-27).

яъни: (Ер) юзидаги барча мавжудот фонийдир. Улуғлик ва Икром соҳиби бўлмиш Раббингизнинг “юзи” боқий қолур” (Ар-Раҳмон сураси, 26-27-оятлар). Дарҳақиқат, умримизнинг бир қисми бўлмиш ўтказган бу йилимизда қанчалик хайрли ва савобли ишларни қилганимиз ёки гуноҳ ва хатоларга йўл қўйганлигимиз энди, охиратда ўзимизга ҳужжат бўлади. Яхшилик билан ўтказган бўлсак, алҳамду лиллаҳ, аммо гуноҳ ва хатоларни кўп қилган бўлсак, уларни тўғрилаб олиш учун ҳали имконимиз бор. Зеро, инсоннинг умри ниҳоясига етгач камчиликларни тўғрилашнинг имкони қолмайди. Қуръони каримда шундай хабар берилган:

وَهُمْ يَصْطَرِخُونَ فِيهَا رَبَّنَا أَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَيْرَ الَّذِي كُنَّا نَعْمَلُ أَوَلَمْ نُعَمِّرْكُمْ مَا يَتَذَكَّرُ فِيهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَجَاءَكُمُ النَّذِيرُ فَذُوقُوا فَمَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ نَصِيرٍ  (سُورَةُ الفاطر/37).

яъни: “Улар у жойда: “Парвардигоро, бизларни (азобдан) чиқаргин – бизлар қилиб ўтган амалларимиздан бошқача яхши (амалларни) қилайлик!” – деб фарёд қилурлар. Ахир, Биз сизларга эслатма оладиган киши эслатма олгудек узун умр бермаганмидик?! Сизларга огоҳлантирувчи (пайғамбар) ҳам келган эди-ку! Бас, энди (жазоларингизни) тотаверингиз! Золимлар (кофирлар) учун ёрдамчи бўлмас” (Фотир сураси, 37-оят). Умрни ғанимат билиш ҳақида Пайғамбаримиз с.а.в.дан кўплаб ҳадислар, саҳобалардан асарлар ворид бўлган. Абдуллоҳ ибн Умар р.а. айтадилар:

عَن عَبدِ الله بنِ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنهُمَا قَالَ، أَخَذَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِمَنْكِبِي، فَقَالَ: "كُنْ فِي الدُّنْيَا كَأَنَّكَ غَرِيبٌ أَوْ عَابِرُ سَبِيلٍ" وَ كَانَ ابْنُ عُمَرَ رَضِيَ اللهُ عَنهُمَا، يَقُولُ: "إِذَا أَمْسَيْتَ فَلاَ تَنْتَظِرِ الصَّبَاحَ، وَإِذَا أَصْبَحْتَ فَلاَ تَنْتَظِرِ المَسَاءَ، وَخُذْ مِنْ صِحَّتِكَ لِمَرَضِكَ وَمِنْ حَيَاتِكَ لِمَوتِكَ" (رواه الإمام البخاري).

яъни: Расулуллоҳ с.а.в. менинг елкамдан тутиб шундай дедилар: “Дунёда гўё ғарибдек ёки йўловчидек бўл”. Шундан сўнг Ибн Умар р.а. ҳам: “Кеч кирса тонгни кутиб ўтирма, тонг отса кеч киришини кутиб ўтирма, соғлик вақтингда беморлигингда қилаолмайдиган ишларингни қилиб қол, тириклигингда вафотингдан кейин асқотадиган амалларни қилиб қол”, деб юрар эди (Имом Бухорий ривояти). Ибн Аббос р.а.дан ривоят қилинган ҳадисда Пайғамбаримиз (с.а.в.) марҳамат қиладилар:

روي عن ابن عباس رضي الله عنهما أن النبي صلى الله عليه وسلم قال لرجل يعظه:اغْتَنِمْ خَمْسًا قَبْلَ خَمْسٍ: شَبَابَكَ قَبْلَ هِرَمِكَ، وَصِحَّتَكَ قَبْلَ سَقَمِكَ، وَغِنَاءَكَ قَبْلَ فَقْرِكَ، وَفَرَاغَكَ قَبْلَ شُغْلِكَ،
 وَحَيَاتَكَ قَبْلَ مَوْتِكَ“) رواه الإمام الحاكم.(

яъни: Расулуллоҳ (с.а.в.) бир одамга насиҳат қилиб туриб унга:
“Сен беш нарсани беш нарсадан аввал ғанимат билгин: ёшлигингни қарилигиндан аввал, саломатлигингни касал бўлишингдан аввал, бойлигингни фақирлигингдан аввал, бўш вақтингни бир ишга машғул бўлмасингдан аввал ва ҳаётлигингни  ўлимингдан аввал ғанимат билгин”, - дедилар (Имом Ҳоким ривояти).

         Ушбу ҳадисни биринчи ва бешинчи насиҳатларини кенгроқ шарҳ қиламиз.

Биринчи: “Ёшлик, ўспиринлик даврини кексайиб, мункиллаб қолишдан аввал ғанимат билмоқлик”. Ёшликда қилинган ишлар пухта, мустаҳкам бўлади, ибодатларнинг савоби ҳам ортиқ бўлади. Шунинг учун ҳам ҳамма замонда мамлакатнинг келажакдаги мустаҳкамлиги, унинг куч-қудрати, тараққиёти уша мамлакат ёшларининг салоҳияти билан чамбарчас боғланган. “Ёшликда олинган илм тошга ўйилган нақш кабидир”, дейилади ҳадисда.

Бешинчи: Тирикликни ўлим келишидан олдин ғанимат билмоқлик”. Аллоҳ таоло инсонни дунёга келтириб, унга Пайғамбар юбориб, унга шариат аҳкомларни етказди. Ўз навбатида шариат кўрсатмаларига амал қилган кишиларга улуғ савобларни ваъда қилди. Шариат қоидаларга амал қилиш – қилмаслик Аллоҳ учун ҳеч қандай фойда ёки зарар келтирмайди. Бас шундай экан, инсон ҳаётида Аллоҳнинг амрига нечоғлик итоат этса, келажакда охирати ҳам обод бўлади. Оқил инсон - ҳаётий дунёдан охирати учун фойдаланиб қолган кишидир. Аллоҳ таоло Қуръони каримда:

 

الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ  (سُورَةُ الملك/2).

яъни: “(У) сизларнинг қайси бирингиз чиройлироқ (савоблироқ) амал қилувчи эканингизни синаш учун ўлим ва ҳаётни яратган зотдир. У Азиз (қудратли) ва Ғафур (кечиримли)дир.”,- деб марҳамат қилади (Мулк сураси, 2-оят).

Муҳтарам азизлар! Мўмин киши дунёнинг ўткинчилигини, охират ҳаётининг абадий эканлигини ҳеч қачон эсидан чиқармаслиги, айни пайтда Аллоҳ берган умрини дунё ва охирати учун фойдали бўлган амаллар билан ўтказишга ҳаракат қилмоғи, дунёнинг ёлғончи ҳою-ҳавасларига алданиб, гуноҳ ва маъсиятлар билан ўтказишдан эҳтиёт бўлмоғи лозим. Ҳозирги кунда ёшлар ўртасида жиноятчиликнинг кўпайиб кетишига сабаб бўлаётган омиллардан бири уларнинг охират кунида бўладиган воқеъликларни тафаккур қилмасликлари, қилаётган жиноятларининг оқибати дунё-ю охиратда уларга фойда бермаслиги, аксинча бу амаллар уларга хасрат ва надомат бўлишлини англамаётганидандир.

Муҳтарам жамоат! Маълумки, ёш авлодни баркамол вояга етказиш
ва турли зарарли одат ва таъсирлардан эҳтиётлаб сақлаш ҳозирги замоннинг энг долзарб масаласидир. Зеро, ақл ва танани муҳофаза қилиб, уни эҳтиётлаб сақлаш ҳар бир инсон учун ҳам фарз, ҳам қарз амалдир. Шундагина инсон Аллоҳ ва унинг Расули ҳамда раҳбарлари буйруғига итоат қиладиган, иродали, иймонли, ақлли, соғлом, одоб-ахлоқли, жисмонан баркамол, ўз динига ҳимматли, халқига фидокор, юрт манфаатини кўзловчи, Ватанни севувчи ва ардоқловчи, ҳаммага баробар яхшиликни раво кўрувчи, масъулиятни тўла ҳис қилувчи, инсон бўлиши мумкин.

Айни шу маъно ва мазмун Аллоҳ табока ва таолонинг қўйидаги ояти каримасида мужассамдир:

وَالَّذِينَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذِي كَانُوا يَعْمَلُونَ

 (سُورَةُ العنكبوت/7).

яъни, “Имон келтирган ва солиҳ амалларни қилган зотларнинг гуноҳларини, албатта, ўчирурмиз ва уларни қилиб ўтган чиройли амаллари билан мукофотлагаймиз” (Анкабут сураси, 7-оят).

 

Илова

Милодий сана ҳақида

 

Муҳтарам азизлар! Милодий йил деганда қуёшнинг чиқиб-ботиши билан ҳисобланадиган шамсий санани англамоғимиз керак. Мана шу қуёш нури йил давомида қачон кучаяди, қачон камаяди, шунга қараб, деҳқонлар баҳор, ёз, куз, қиш фаслларига эътибор бериб, ўз деҳқончиликларини қачон бошлаб, қачон йиғиштириб олиш лозимлигини белгилаб келадилар. Шамсий-милодий сана ҳисобидаги 12 ойни ҳар бир халқ ўз тилида номлаган. Масалан, биз кўпроқ арабча, ўзбекча, русча номларини қўллаймиз: Ҳамал, Савр, Жавзо, Саратон, Асад, Сунбула, Мезон, Ақраб, Қавс, Жадий, Далв ва Ҳут каби номлар халқимизга азалдан таниш. Январь, февраль, март, апрель, май, июнь, июль, август, сентябрь, октябрь, ноябрь ва декабрь ойлари кенг истемолда экани ҳам барчага маълум. Мазкур ойлар номининг христиан дини билан боғлиқ жойи йўқ.

Лекин халқимиз ичида “Янги йилни, яъни 1-январь кунини кутиб олиш, байрам қилиш, бир-бирини табрик қилиш мусулмончиликка тўғри келмайди, у христианларнинг байрами” каби гапларни гапириб юрувчилар ҳам бор. 1 январь христианларнинг байрами эмас, балки шамсий-милодий сана билан йил ҳисобини юритувчи халқларнинг ҳаммаси учун йил боши сифатида қарши олинадиган кун. Ваҳоланки, христианларнинг “Роджество” куни 25 декабрь ёки 7 январга тўғри келади. 1-январни эса барча дунё халқлари қатори биз ҳам йилнинг янгиланиши сифатида кутиб оламиз ва бир йил давомида қўлга киритган ютуқ ва камчиликларимизни бирма-бир сарҳисоб қилиб оламиз. Биз янги йилни мусулмонча эътиқод билан кутиб оламиз. Ҳатто динимиз таълимоти бўйича ҳар бир кунни қарши олишда “Мана шу ёруғ кунга саломат еткизганингга шукр” – деб Аллоҳ таолога ҳамду санолар айтишимиз лозим.

“Баёнун лин-нас” номли китобда бу хусусда мусулмонлар учун анча кенглик борлиги қайд этилган. Далил сифатида “Рум” сурасининг
1-5 оятлари ва ҳадиси шарифлардан келтирилиб, икки ҳайитдан бошқа маълум кунларда барҳақ пайғамбарлар ҳаётида юз берган муҳим воқеа ва саналарни байрам қилиш ва байрамлар диний ҳамда дунёвий сабаблар муносабати билан нишонлаш дурустлиги зикр этилган.

Бинобарин, янги милодий-шамсий йилни диний байрам сифатида эмас, йилнинг янгиланиши, умримизга умр қўшилиши, эски йилда қилиб улгурмаган хайрли ишларимизни янги йилда қилиш учун яхши ниятлар билан кутиб олишимиз ақлан ва шаръан жоиздир.

 

Аллоҳ таоло кириб келаётган янги 2018 йилни барчамизга хайрли ва муборак айлаб, юртимизга тинчлик, хонадонларимизга қут-барака насиб айласин!

Иногда возникает вопрос о конкретных проблемах женщин. Есть много людей, которые хотят узнать значение идды.

Идда – это период времени, который необходимо выждать женщине для вступления в новый брак после развода, или смерти ее мужа. Мудрость идды в зависимости от ее причины может заключаться во многих моментах. Если женщина потеряла мужа, то идда будет символом скорби женщины и проявлением уважения к своему усопшему мужу. Соблюдение идды будет проявлением доброты и уважения по отношению к мужу, покинувшему этот свет. Что касается идды после развода, то ее главная цель – это уверенность в том, что женщина не была беременна. За время идды у нее могут проявиться признаки беременности, и будет точно ясно, что ребенок принадлежит мужу, давшему ей развод.

Американские исследователи, которые в 2011 году провели научные изыскания в этой области, были вынуждены признать непогрешимость Корана и шариатских положений, связанных с определением срока в 4 месяца и 10 дней для женщины, у которой умер муж, и срока в 3-месячный цикл для женщины, если она развелась, в течение которого ей запрещено выходить замуж снова (этот срок в шариатской терминологии обозначен как «идда»).

Доктор Джамаляддин Ибрагим, профессор науки о ядах при Калифорнийском университете и директор лаборатории биологических исследований в США, объясняет: «Исследования иммунной системы у женщины показали наличие специальных клеток, имеющих наследственную память. Вступив в контакт со сперматозоидами, попавшими в тело, клетки организма женщины сохраняют их наследственные качества. Эти клетки в течение не менее трёх месяцев остаются активными в её репродуктивных органах. Исследования подтвердили, что если до истечения этого срока происходит контакт с другой семенной жидкостью, то это даёт сбой в иммунной системе, что может стать причиной раковых опухолей».

Идда, которую женщина обязана соблюдать, делится на два вида:

  1. Идда после смерти мужа.
  2. Идда после развода.

Приведем некоторые аяты Корана, указывающие на установление идды в Шариате:

 «Разведенные женщины должны выжидать в течение трех месячных циклов» (смысл 228 аята суры «Аль-Бакара»).

«Для тех из ваших женщин, у которых прекратились менструации, если вы сомневаетесь, установленный для развода срок равен трем месяцам, как и для тех, у которых не было менструаций…» (смысл 4 аята суры «Ат-Талак»).

Соблюдение идды и траура обязательно для всех женщин, у которых умерли мужья, независимо от того, имел муж с женой половую близость или нет. Всевышний Аллах в Коране сказал (смысл): «Если кто-либо из вас скончается и оставит после себя жен, то они должны выжидать [не выходя замуж] четыре месяца и десять дней…» (сура «Аль-Бакара», аят 234).

Таким образом, жены, у которых умерли мужья, должны выжидать время идды и находиться в трауре четыре лунных месяца и десять дней. Вышесказанное касается женщин вне зависимости от возраста, месячных выделений, была у мужа с ней половая близость или нет, кроме беременных женщин.

Если женщина беременна, то после смерти мужа она должна выждать, пока не родится ребенок.

В Священном Коране говорится (смысл): «…Для тех же, которые беременны, установленный срок – до тех пор, пока они не разрешатся от бремени. Тому, кто боится Аллаха, Он сделает в Своем деле легкость» (сура «Ат-Талак», аят 4).

Один из ансаров (медиинские мусульмане времен Пророка) сказал, что ему Умар ибн аль-Хаттаб (да будет доволен им Аллах) говорил: «Если женщина родила, когда тело ее мужа еще не похоронено и лежит на кровати, то она все равно уже свободна».

Это рассказано от имама Тирмизи, который сказал:

«Субайя радиаллаху анха родила двадцать три или двадцать пять дней после смерти мужа. Затем она хотела выйти замуж. Это было отвергнуто. Когда Посланнику Аллаха (да благословит его Аллах и приветствует) поведали об этом, он сказал: «Если она хочет выйти замуж, пришло время».

Если же женщина, вышедшая замуж, по определенным обстоятельствам или причинам не имела половую близость с мужем, то на нее после расторжения брака или после произнесения бракоразводных слов не возлагается соблюдение времени идды и она может сразу же выйти замуж.

В Священном Коране говорится (смысл): «О те, которые уверовали! Если вы вступаете в брак с верующими женщинами, а потом даёте им развод до того, как вы коснулись их, то они не обязаны перед вами выжидать срок идды, который вы бы отсчитывали...» (сура «Аль-Ахзаб», аят 49).

Срок идды, в течение которого овдовевшая мусульманка не имеет права снова выйти замуж, начинается со дня смерти мужа, даже если весть о его кончине дошла до неё позднее. Ранее срок, который женщина должна была выжидать после смерти мужа, составлял ровно один год, а затем Всевышний сократил его до четырех месяцев и десяти дней.

 

Пресс-служба Управления мусульман Узбекистана


Самарқанд вилоятида отинойиларнинг илм-салоҳиятини ошириш борасида муҳим қадамлардан бири ташланди. Энди ҳафтанинг ҳар жума куни Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Самарқанд вилояти вакиллиги биносида Самарқанд шаҳрида фаолият олиб бораётган отинойилар иштирокида “маънавият соат”лари ўтказиш ташкил этилди.

Вилоят бош имом хатибининг хотин-қизлар масалалари бўйича маслаҳатчиси Нозбуви Темированинг ташаббуси билан бошланган ушбу тадбирдан отинойиларнинг жойларда соғлом эътиқод тушунчалари, бугунги кундаги ислоҳотлар мазмун-моҳиятини етказиш, турли хил бидъат-хурофотларга қарши курашишдаги билим ва кўникмаларини ошириш кўзда тутилган.

Машғулотларда вилоят бош имом хатиби, вилоят бош имом хатиби ўринбосарлари ва вилоят бош имом хатибининг хотин-қизлар масалалари бўйича маслаҳатчиси Нозбуви Темированинг ўзи бугунги долзарб мавзулар юзасидан отинойиларга маъруза қилиб, тавсия ва кўрсатмалар беришмоқда.

Самарқанд шаҳар отинойилари иштирокида бошланган “маънавият соати” ўқув-машғулотлари 2018 йилдан бошлаб вилоятнинг қолган шаҳар ва туманларида жорий этилиши режалаштирилган, деб хабар беради вилоят Бош имом-хатиби Зайниддин Эшонқулов.

 

ЎМИ Матбуот хизмати

 

Мақолалар

Top