Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Тожиддинов Абдусамад

Ушбу вазифани амалга ошириш мақсадида «Ўзбекгидроэнерго» АЖ Капитал бозорини ривожлантириш агентлиги билан ҳамкорликни йўлга қўйди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.
«Ўзбекгидроэнерго» маълумотига кўра, ҳамкорлик доирасида «Ўзбекгидроэнерго» АЖнинг маҳаллий ва хорижий капитал бозорларига чиқиши бўйича ҳамкорлик қилиш, қимматли қоғозлар, жумладан, Ислом тамойилларига асосланган қимматли қоғозларни чиқариш вазифалари амалга оширилади. Унга кўра, жорий йилнинг июль-август ойларида облигацияларни чиқариш режалаштирилмоқда.
Ҳозирги кунда акциядорлик жамияти «яшил» исломий облигацияларни чиқариш бўйича изчил изланишлар олиб бормоқда. Хусусан, бир қатор нуфузли хорижий инвестиция муассасалари, АҚШнинг «Citibank», «JPMorgan Сhase», Швейцариянинг «Credit Suisse», Бирлашган Араб Амирликларининг «Emirates NBD», Франциянинг «Societe Generale» сингари нуфузли банклари билан исломий облигацияларни жойлаштириш бўйича музокаралар давом этмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Мен Бомдод номазидан кейин Ёсин сурасини ўқишим билан ўз ўзидан этим жимирлаб йиғи келади. Ушбу ҳолатимни сабабини айтиб берсангиз.

ЖАВОБ: Бисмиллаҳир роҳманир роҳим. Қуръон тиловат қилганда йиғлаш – бу хайрли ҳолат. Пайғамбаримиз алайҳиссалом, саҳобалар ва салафи солиҳларимизнинг тиловатдаги ҳолатлари шундай эди. Аллоҳ таоло солиҳ мўминларнинг васф этиб шундай марҳамат қилади:
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ
яъни: "Мўминлар – Аллоҳ зикр этилганида – дилларида қўрқув бўладиган, оятлари уларга тиловат қилинганида – имонлари зиёда бўладиган, Парвардигорларигагина (барча ишларида) таваккул қиладиганлардир" (Анфол сураси, 2-оят).
Демак, Аллоҳ таолонинг номи зикр қилинганида ва Қуръон тиловат қилинганида ҳақиқий мўминнинг дили эрийди, қалби қўрқувга тушади ва кўзларига ёш келади. Тошбағирлик ва Аллоҳнинг амрига итоатсизлик фосиқларнинг хулқларидандир.
Бошқа бир оятда:
وَيَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ يَبْكُونَ وَيَزِيدُهُمْ خُشُوعًا (الإسرا-109)
яъни: “Улар йиғлаган ҳолларида юзлари билан йиқилурлар ва бу (Қуръон) уларнинг хушуъ-хокисорликларини зиёда қилур” (Ал-исро сураси, 109-оят), дейилган.
Сиз Аллоҳ таолонинг Каломини тиловат қилишда бардавом бўлинг. Тиловат асносида қалбингиз эриб, йиғи келса, бунга муваффақ этган Аллоҳ таолога ҳамд айтинг.
Аллоҳ таоло барчамизни Ўзининг Каломини хушуъ билан тиловат қиладиган бандаларидан қилсин. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.

@diniysavollar

Ўзбекистон раҳбарияти мамлакатнинг тарихий ва маданий меросини асраб-авайлаш учун барча саъй-ҳаракатларни амалга ошираётгани ҳурматга лойиқдир.
Бу ҳақда Индонезия парламенти Парламентлараро ҳамкорлик қўмитаси раисининг ўринбосари Мардани Али Сера “Дунё” ахборот агентлигига берган эксклюзив интервьюсида маълум қилди.
Унинг айтишича, бугун Жакарта ва Тошкент ўртасида тўғридан-тўғри авиарейсларни очиш устида иш олиб борилмоқда. Бу ҳам иқтисодий, ижтимоий ва маданий алоқаларни мустаҳкамлашга кўмак беради.
“Ташриф давомида биз қатор тарихий ва муқаддас қадамжоларни зиёрат қилдик ва уларни озода ва катта ғамхўрлик билан сақланаётганидан хурсанд бўлдик. Маълумки, Индонезия мунтазам равишда тарихий ва диний жойларни зиёрат қилади. Ҳар йили 1,5 миллион индонезиялик Макка шаҳрига зиёратга боради. Мамлакатимиз сайёҳлари учун, шунингдек, Дубай ва Туркия ҳам оммабоп йўналишлар ҳисобланади. Аммо бу мамлакатларда Имом Бухорий, Мотурудий ва бошқа буюк мутафаккир ва уламоларларнинг номлари билан боғлиқ зиёратгоҳлар мавжуд эмас. Шу муносабат билан Ўзбекистон индонезиялик сайёҳлар ва зиёратчилар учун талаб юқори бўлган сайёҳлик йўналишига айланиши мумкин”, - деди Индонезия парламент делегацияси раҳбари.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Мерос ҳақида сўз борганида васият масаласига ҳам алоҳида аҳамият бериш зарур. Чунки васият масаласида ҳам одамлар орасида жуда кўп келишмовчиликлар, турли фикрлар содир бўлади. Вафот этган одамлар томонидан ҳам гоҳида ноўрин васиятлар бўлиб туради. Аслида васият ҳам мерос ҳақидаги ояти каримада баён қилинади.

“Зарар қилмайдиган васиятни ёки қарзни адо этгандан сўнг. Булар Аллоҳнинг васиятидир. Ва Аллоҳ билувчи ҳамда Ҳалийм Зотдир” (Нисо, 12-оят)

Демак, мол-мулкини кимгадир васият қилиб қолдириш ҳам шаръан жоиз амал. Яъни бир инсон вафот қилишидан аввал меросхўрларини йиғиб “болаларим ман вафот қилганимдан кейин қолдирган мулкимдан фалончига мунча миқдорда беринглар” деса мана шу васият бўлади. Аммо унинг ҳам бир қатор талаб ва қоидалари мавжуд бўлиб қуйида уларга имкон қадар тўхталамиз.

1. Мулкдор одам ўзининг мерос молидан кимгадир васият қилишга мажбур эмас. Фуқаҳоларимиз бу масалани мустаҳаб амал дейдилар. Яъни васият қилмаса ҳам гуноҳкор бўлмайди. Васият қилиш ёки қилмаслик мулк эгасининг ўз ихтиёридаги ишдир.

2. Мулкдор одамнинг ўз молидан васият қилиши меросхўрларидан бошқа одамларнинг номига адо қилинади. Чунки меросхўрларга мерос молидан белгиланган улуш бордир. Улар ўша мерос улушига эга бўладилар.

Бунинг асоси қуйидаги ҳадиси шарифдир:

“Албатта Аллоҳ таоло (мерос борасида) барча ҳақдорларнинг ҳаққини белгилаб бергандир. Меросхўрлар учун васият қилинмайди”. (Абу Довуд, Термизий, ибни Можа, Аҳмад ва Байҳақийлар ривояти).

Борди-ю майит шу каби васиятни тайинлаган бўлса ҳам у васият бажарилмайди. Чунки гуноҳ ва маъсиятга қаратилган васиятлар амалга оширилмайди.

3. Васият қилинган мулк миқдори марҳум қолдирган мулкнинг 1/3 қисмидан ошмаслиги керак. Масалан, Абдуллоҳ вафот қилишидан аввал болаларига “мендан кейин ўзим таълим олган мактабга мулкимнинг ярмини ўтказиб беринглар” деса унинг бу васияти молининг 1/3 қисмида бажарилади. Чунки унинг қолган мулки меросхўрлар орасида ҳар бирининг белгиланган миқдордаги улушига қараб тақсимланиши керак.

4. Марҳум мулкининг ҳаммасини меросхўрларидан бошқага васият қилган бўлса ва бу ишга унинг меросхўрлари рози бўлсагина мазкур васият тўлиқ амалга оширилади. Аммо меросхўрлар рози бўлмасалар ҳам мулкнинг 1/3 қисми айтилган ўринга топширилади. Бу борада меросхўрларнинг рози ёки норозилиги эътиборга олинмайди.

Айни шу масалада васият қилинган мулк, ўз эгасига топширилмаса уни олган одам гарчи марҳумниинг меросхўри бўлса-да бировнинг ҳақини ўзлаштириб олган бўлади. У мулкни тасарруф қилиш ушбу меросхўр учун ҳаромдир. Яъни бировнинг ҳақини еган бўлади.

5. Васиятни ижроси марҳумнинг бўйнидаги қарзлари ўз эгаларига етказилганидан кейин амалга оширилади. Чунки пайғамбар соллолоҳу алайҳи васаллам шундай тадбиқ қилганлар.

6. Агар васият қилувчи мулкини ношаръий, ножоиз жойларга васият қилса, унинг васияти эътиборга олинмайди ва бажарилмайди.

Тоҳир Воҳид,
Тошкент шаҳридаги “Умар ибни Хаттоб” жоме масжиди имоми ноиби